گزینه های درمانی بیماری مولتیپل اسکلروزیس (MS) طی چند دهه گذشته بسیار پیشرفت کرده است. زمانی ام اس نوعی بیماری بود که درمان آن با کنترل علایم و جلوگیری از عوارض بود، اما گزینه های درمان امروزی تأثیر زیادی بر میزان بیماری، مرگ و میر و کیفیت زندگی افراد مبتلا به ام اس داشته است. علاوه بر این، موارد بیشتری در مورد این بیماری شناخته شده است، از جمله انواع مختلف MS که تعیین کننده دوره درمان و نتایج نهایی درمان است. یک روش درمانی که امروزه برای برخی از اشکال MS به کار برده می شود، درمان IVIG است.
ایمونوگلوبولین داخل وریدی(IVIG) نوعی روش درمانی است که طی آن مخلوطی از آنتی بادی ها (ایمونوگلوبولین ها) - پروتئین های دفاعی تولید شده توسط بدن در پاسخ به یک بیماری - با هدف بهبود سیستم ایمنی بدن، طی چند روز به داخل ورید تزریق می شود. اعتقاد بر این است که IVIG با تحریک قسمت های خاصی از سیستم ایمنی بدن و سرکوب قسمت های دیگر، به درمان مولتیپل اسکلروزیس (ام اس) و سایر بیماریهای عصبی کمک می کند.
با این حال، هیچ کس به طور قطعی نمی داند که مکانیسم درمان IVIG چگونه است. به همین ترتیب، استفاده از ایمونوگلوبولین داخل وریدی برای بیماری هایی که سیستم ایمنی بدن شما به شدت آسیب دیده است، بدون تأییدیه مشخص توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) تجویز می شود. این شرایط ممکن است شامل سپسیس نوزادان، اچ آی وی کودکان و موارد خاص باشد از جمله HIV پیشرفته. IVIG همچنین به عنوان یک روش درمان خط دوم برای بیماری مولتیپل اسکلروزیس عود کننده-بهبود شونده (RRMS) استفاده می شود.
موارد درمان IVIG در ام اس
در حال حاضر، هیچ کس نمی داند که IVIG در درمان یا کند کردن پیشرفت بیماری MS چه اندازه مؤثر است. بیشتر شواهد بر اساس تأثیرات آن بر سایر بیماری های عصبی مانند سندرم گیلن باره و میاستنی گراویس است. گرچه اتفاق نظر روشنی در مورد روش درمانی IVIG برای بیماری ام اس وجود ندارد، اما در تعدادی از موارد خاص نوید بخش است، از جمله:
- افرادی که در خط اول درمان RRMS شکست خورده اند و قادر به تحمل داروهای سنتی درمان کننده بیماری نیستند.
- جلوگیری از عود ام اس در زمان بارداری و پس از زایمان:
شاید یکی از زمینه های نوید بخش درمان IVIG در ام اس، درست بعد از زایمان باشد. آمار نشان داده است که میزان عود در مادرانی که تازه زایمان کرده اند و تحت درمان IVIG بوده اند کاهش یافته است.
در مطالعه ای که Alexander Winkelmann انجام داد، در مجموع 70 بیمار مبتلا به ام اس مورد مطالعه قرار گرفت. او آن ها را به سه گروه تقسیم کرد. گروه اول شامل 38 نفر بودند و به آن ها قبل از بارداری و در طول سه ماهه اول بارداری IVIG تزریق کرد. گروه دوم که شامل 23 نفر بودند، 12 ماه پس از بارداری به صورت مرتب IVIG دریافت نمودند. گروه سوم بدون تزریق IVIG تحت نظر گرفته شدند. نتایج به این گونه مطرح شد که در بیماران مبتلا به ام اس، درمان IVIG در حین بارداری و یا پس از زایمان گزینه ای برای کاهش بروز عود در دوران بارداری و دوره پس از تولد است. این که چگونه تغییرات وضعیت هورمون در دوران بارداری بر فعالیت بیماری ام اس تأثیر می گذارد نیاز به تحقیقات و بررسی های بیشتری دارد.
اثرات جانبی استفاد از IVIG در بیماری ام اس
شایع ترین عارضه جانبی استفاده از ایمونوگلوبولین داخل وریدی، سردرد است که معمولاً با یک مسکن بدون نسخه مانند Tylenol (استامینوفن) یا Advil / Motrin (ایبوپروفن) قابل درمان است.
سایر عوارض جانبی احتمالی عبارتند از:
- تب
- درد مفصل
- درد قفسه سینه
- استفراغ
- حالت تهوع
- خستگی
- سرگیجه
- لرز
- بثورات: البته بثورات به ندرت به عنوان عارضه جانبی استفاده از IVIG دیده می شود.
عوارض جانبی نادر استفاده از ایمونوگلوبولین داخل وریدی در بیماری ام اس
درمان IVIG در بیماران مبتلا به ام اس عوارض جانبی نادر اما جدی در پی خواهد داشت. از جمله این عوارض می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مننژیت آسپتیک
- حمله قلبی
- سکته
- ترومبوز سیاهرگی عمقی
- اختلال عملکرد کلیه
- نارسایی کلیه
تداخلات IVIG
این روش درمان باعث مهار پاسخ بدن به واکسن های حاوی ویروس زنده مانند تب زرد، سرخچه و سرخک می شود. ایمونوگلوبولین ها می توانند یک واکسن را بی اثر کنند و اثر واکسن را از بین ببرند. استفاده از IVIG تنها با همین مورد تداخل دارد.
موارد منع مصرف IVIG
افرادی که مشکلات زیر را دارند، نباید درمان IVIG انجام دهند زیرا نه تنها باعث بهبود بیماری نمی شود بلکه مشکلی به مشکلات دیگرشان افزوده خواهد شد:
- افرادی که مشکلات کلیوی دارند.
- افرادی که کمبود IgA (آنتی بادی محافظت کننده از دهان، مجاری هوایی و دستگاه گوارش در برابر بیماری ها و عفونت) دارند. این افراد به هیچ عنوان نباید از این روش برای درمان بیماری خود استفاده کنند.
درمان IVIG باید با احتیاط در افرادی که شرایط زیر را دارند استفاده شود:
- افرادی که مشکلات قلبی دارند.
- افراد مبتلا به دیابت.
- افرادی که حساسیت به ایمونوگلوبولین ها دارند.
- افرادی که حساسیت به مالتوز یا ساکارز (موادی که در برخی فرمول های IVIG استفاده می شود) دارند.
هزینه درمان IVIG در بیماری ام اس
IVIG با قیمت تقریبی 100 دلار به ازای هر گرم، بسیار گران شده است. برای شخصی با وزن 154 پوند (70 کیلوگرم)، دوز توصیه شده ماهیانه بدون احتساب هزینه های اداری، پرستاری و داروهای معمول ام اس، در حدود 7000 دلار برای هر بار تزریق هزینه دارد. با این حال متقاعد کردن شرکت های بیمه برای پرداخت بخشی از هزینه درمان کاری بسیار دشوار می باشد.
با توجه به توضیحات، استفاده از درمان IVIG اگرچه برای بسیاری از بیماری های عصبی مؤثر است، اما برای شناخت اثر آن بر روی بیماری ام اس نیاز به بررسی های بیشتری می باشد. البته به یاد داشته باشید، این روش برای جلوگیری از عود و پیشرفت بیماری در طول بارداری و پس از زایمان مؤثر است.
