بی خوابی یکی از علایم رایج بیماری مولتیپل اسکلروزیس(ام اس) است که وقتی با خستگی روزانه و کمبود انرژی همراه گردد، می تواند به طور قابل توجهی در کیفیت زندگی شما تداخل ایجاد کند. بسیاری از کارشناسان بر این باورند که اختلالات مربوط به خواب از عواقب مستقیم بار جسمی و عاطفی افراد مبتلا به این بیماری است. یک مطالعه گزارش کرده است که بی خوابی در ام اس علامتی بسیار شایع در بین افراد مبتلا است و ۵۱ درصد افراد اظهار کرده اند که بیش از نیم ساعت طول می کشد تا شب بخوابند.
دلایل بی خوابی در ام اس
محققان UC Davis نتیجه گرفتند که علایم بیماریMS همراه با اضطراب و افسردگی دلیل عمده ی بی خوابی در ام اس است. سایر عوامل مؤثر در اختلالات خواب که در مبتلایان به ام اس دیده می شوند عبارتند از:
- برخی بی نظمی های هورمونی که ممکن است باعث اختلال در تنفس و آپنه خواب شوند.
- اختلال در دوپامین و نوراپی نفرین(پیام رسان های شیمیایی در مغز) که ممکن است منجر به نارکولپسی(حمله خواب در ساعات بیداری) شود و در الگوهای خواب تداخل ایجاد کند.
- چرت در روز به دلیل خستگی که ممکن است منجر به بی خوابی در شب شود.
- علایم بیماری مولتیپل اسکلروزیس مانند پاهای بی قرار، بی نظمی دما و عدم کنترل ادرار که ممکن است خواب را نیز قطع کنند.
انواع بی خوابی در ام اس
سه نوع مختلف بی خوابی در ام اس وجود دارد. هر یک از آنها مرحله متفاوتی از خواب را تحت تأثیر قرار می دهند و دلایل مختلفی در ارتباط با بیماری MS دارند.
- بی خوابی اولیه
بی خوابی اولیه به عنوان ناتوانی یا دشواری در خوابیدن تعریف می شود. در افراد مبتلا به ام اس، بی خوابی اولیه ممکن است به دلیل درد نوروپاتیک یا اسکلتی عضلانی و همچنین داروهای خاص شناخته شده باشد.
- بی خوابی میانه
بی خوابی میانی زمانی است که در طول شب بیدار می شوید و نمی توانید دوباره بخوابید. از قضا افراد با خستگی روزانه، بیشتر بی خوابی میانی را تجربه می کنند. سایر علایم مرتبط با ام اس مانند اسپاسم عضلات و شب ادراری (تمایل به ادرار در شب) نیز می توانند باعث این اثر شوند.
- بی خوابی ترمینال یا نهایی
در بی خوابی نهایی خیلی زود از خواب بیدار می شوید. علت بی خوابی انتهایی در افراد مبتلا به ام اس به خوبی شناخته نشده است، اما برخی معتقدند که عدم قرار گرفتن در معرض نور در طول روز (به ویژه در مبتلایان به افسردگی) ممکن است در این امر نقش داشته باشد.
تشخیص بی خوابی در ام اس
هیچ آزمایش قطعی برای تشخیص بی خوابی وجود ندارد. پزشکان از بسیاری از ابزارهای مختلف برای تشخیص و اندازه گیری علایم بی خوابی استفاده می کنند، از جمله:
- یک گزارش خواب: یک دفترچه یادداشت خواب، یک دفتر خاطرات ساده است که در آن شما جزئیات مربوط به خواب خود، مانند زمان خواب، زمان بیدار شدن و احساس خواب آلودگی در ساعات مختلف روز را ثبت می کنید.
- موجودی خواب: موجودی خواب یک پرسشنامه گسترده است که اطلاعات مربوط به سلامتی شخصی، سابقه پزشکی و الگوی خواب شما را جمع آوری می کند.
- یک مطالعه خواب: پزشک شما ممکن است برای جمع آوری اطلاعات در مورد خواب شبانه شما، یک مطالعه خواب شبانه یا پلی سومنوگرافی انجام دهد. در این آزمون، شما یک شب در آزمایشگاه می خوابید. شما به یک الکتروانسفالوگرام (EEG) متصل خواهید شد که مراحل خواب شما را کنترل می کند. یک مطالعه خواب همچنین مواردی مانند سطح اکسیژن، حرکات بدن و الگوهای قلب و تنفس را اندازه گیری می کند.
درمان بی خوابی در ام اس
- به عنوان اولین قدم، پزشک شما باید اطمینان حاصل کند که علایم MS ای که در مشکلات خواب شما نقش داشته اند، برطرف می شوند، مانند مشکلات ادراری یا سندرم پاهای بی قرار.
- در حالی که بسیاری از افراد قرص های خواب را خط اول درمان بی خوابی می دانند، داروهای خواب آور دارای نقاط ضعف و جنبه های مثبت هستند. در مجموع، گرچه ممکن است در کوتاه مدت فوایدی به همراه داشته باشند، اما داروها به سرعت اثر خود را از دست می دهند و به طور بالقوه اعتیاد آور هستند.
- رفتار درمانی شناختی برای بی خوابی (CBTI) یک گزینه بدون دارو است که اغلب به عنوان درمان خط اول بی خوابی مورد استفاده قرار می گیرد. از جمله مزایای آن، این است که به مغزتان کمک کند تا باور نماید که تخت خوابتان با خواب همراه است نه بیداری.
- افراد دیگر برای درمان آپنه خواب و نور درمانی برای درمان اختلالات خواب از دستگاه های پزشکی مانند فشار مثبت مداوم در راه های هوایی (CPAP) استفاده می کنند. اگرچه این شرایط ابتدا باید توسط یک متخصص مراقبت های بهداشتی تشخیص داده شود.
- تغییر سبک زندگی
فراتر از این نوع مداخلات پزشکی، مواردی وجود دارد که شما و پزشک می توانید برای رفع اختلالات مربوط به خواب انجام دهید:
- در طول روز نور طبیعی زیادی دریافت کنید.
- هر روز در یک ساعت مشخص، از جمله آخر هفته، بخوابید و بلند شوید.
- برای بهبود خواب به صورت مرتب ورزش کنید، اما این کار را در مدت چهار تا شش ساعت از زمان خواب انجام ندهید، زیرا می تواند بیش از حد شما را تحریک کند.
- مصرف کافئین، الکل و نیکوتین را شش ساعت قبل از خواب محدود کنید.
- دو ساعت قبل از خواب نوشیدن مایعات را متوقف کنید.
- سعی نمایید ذهن خود را هنگامی که در رختخواب هستید پاک کنید. از تلویزیون و وسایل الکترونیکی استفاده نکنید.
- اتاق خواب را تاریک و دمای هوا را سرد نگه دارید.
- نیمه شب بیدار نمانید. برخیزید، کتاب بخوانید یا فعالیت دیگری انجام دهید تا ذهن خود را قبل از بازگشت به رختخواب آماده کنید.
اگر مشکل خواب دارید و اقدامات ساده ای مانند موارد ذکر شده در بالا را بدون دریافت نتیجه ای مطلوب امتحان کرده اید، با متخصص مغز و اعصاب خود صحبت کنید تا بتوانید علت مشکلات خواب خود را پیدا نمایید. در برخی از موارد، پزشک شما را برای درمان مناسب به یک متخصص خواب معرفی می کند.
