[naz.gigili]

هرچند مغز ما قویترین رایانه در سیاره زمین محسوب می شود اما این رایانه قدرتمند نیز گاهی به خطا می رود. ما انسانها بیشتر وقت خود را صرف انباشتن چیزهای مختلف و بی فایده به داخل مغزمان می کنیم. مهم نیست مغز ما چقدر قدرتمند است آنچه اهمیت دارد این است که بدانیم این عضو نیاز به جبران و احیای خود دارد تا بتواند قالب و توانایی خود را حفظ کند. پژوهشگران روش های مختلفی را برای سوپرشارژکردن و افزایش کارایی مغز ارائه کرده اند که دراین مقاله ساده ترین آنها ارائه شده تا هر فردی بتواند به محض احساس نیاز، به آنها دسترسی داشته باشد و آنها را بکار بسته و از مزایای آن بهره مند شود:
۱) بادام بخورید: بادام حافظه را تقویت می کند و اگر در ترکیب با شیر قبل از رفتن به رختخواب و یا پس از برخاستن از خواب به هنگام صبح مصرف شود تاثیر بهتری دارد.
۲) آب سیب بنوشید: پژوهشگران دانشگاه ماساچوست لوول نشان داده اند؛ آب سیب تولید نوعی انتقال دهنده عصبی حیاتی موسوم به استیلکولین را درمغز افزایش داده و از این طریق قدرت حافظه را نیز تشدید می کند.
۳) خوب بخوابید: تحقیقات نشان می دهد که حافظه بلندمدت در طول خواب با پخش مجدد تصاویر تجربه شده در روز تقویت می شود.
۴) از تفریحات ساده لذت ببرید: استرس قدرت مغزی ما را تحلیل می برد. ذهنی که در استرس گرفتار شده بیشتر منابع حافظه ما را مصرف می کند و به این ترتیب ذهنی ضعیف و کودن برای ما باقی می گذارد. سعی کنید برای خود عادتهای ساده تفریحی در طول روز تعیین کنید تا بتوانید به کمک آنها استرس را از ذهن خود پاک نمایید. برخی از این تفریحات ساده و مفید برای ذهن و بدن و روان عبارتند از: گوش دادن به موسیقی مورد علاقه، بازی با کودکان، قدردانی از دیگران، پیاده روی، دوچرخه سواری و یا شنا به طور روزانه، کارکردن با یک وبلاگ و بالاخره شرکت در کلاسهای یوگا و سلامت به طور روزانه.
۵) ذهن خود را ورزش دهید: همانطور که ورزش جسمی برای بهره مندی از یک بدن قوی و سالم ضروری است ورزش ذهنی نیز به همین اندازه حائزاهمیت است تا بتوانید ذهنی تیز و فعال داشته باشید. آیا تا به حال توجه کرده اید که چرا کودکان قدرت مغزی قوی تری نسبت به افراد بالغ دارند؟ چون کودکان ذهنی بازیگوش دارند و یک چنین ذهنی توان حافظه را بالا می برد. برای رسیدن به چنین توانایی می توانید پازل یا جدول حل کنید، درکارهای گروهی داوطلب شوید، با دیگران تعامل کنید، به یک سرگرمی مانند مطالعه، نقاشی یا حتی تماشای پرندگان مشغول شوید، یک مهارت جدید یا یک زبان جدید بیاموزید.
۶) یوگا یا مدیتیشن انجام دهید: یوگا و مدیتیشن استرس را تخلیه می کند. استرس قاتل حافظه است اما یوگا و مدیتیشن با کاهش استرس، پایین آوردن فشار خون، کاهش سرعت تنفس، کاهش سرعت متابولیسم و آزادکردن تنش از ماهیچه ها، ذهن را تقویت می کند.
۷) مصرف مواد قندی را کاهش دهید: قند غذا نیست بلکه شکلی از کربوهیدرات است که یک انرژی واهی تولید می کند. مصرف زیاد مواد قندی باعث بروز علائم عصبی و رنج آور، ضعف حافظه و سایر اختلالات عصبی می شود. غذاها را بدون افزودن شکر مصرف کنید و از مصرف نوشیدنی های شیرین یا مقدار زیادی شکر یا قند یا کافئین پرهیز کنید.
۸) از گندم سبوس دار استفاده کنید: گندم سبوس دار حاوی لسیتین است. این ماده مشکل سخت شدن سرخرگ ها را آسان می کند و از این طریق موجب بهبود عملکرد مغز می شود.
۹) شب ها غذای سبک بخورید: خوردن غذای زیاد و سنگین درشب باعث بروز استرس طولانی مدت و احساسی به هنگام خواب می شود. توصیه می شود غذای سنگین را در روز مصرف کنید که بدن تحرک بیشتری دارد. شبها با خوردن غذای سبک و میوه و سبزی می توانید خواب بهتری داشته باشید. خواب خوب شب به معنی تقویت قوای مغز است.
۱۰) قدرت تخیل خود را تقویت کنید: یونانی ها اصل خیال پردازی را برای به خاطر سپردن همه چیز یاد می گیرند. این تکنیک احتیاج دارد که فرد یک تخیل واقعی و رنگی را ایجاد کند که بتوان آن را به یک موضوع یا شیء خاص ارتباط داد. اگر شما تمام حواس خود شامل لامسه، بویایی، چشایی، شنوایی و بینایی را درگیر خیال پردازی کنید، می توانید جزییات بیشتری از یک موضوع را به خاطر بیاورید. این کار به تقویت حافظه شما کمک می کند.
۱۱) خشم خود را کنترل کنید: غذاهای تهیه شده از آرد سفید، مصرف زیاد نشاسته یا نان سفید می تواند منجر به بروز حساسیتهای عصبی شود. در نتیجه مصرف این قبیل مواد غذایی پرخاشگری و برخی از رفتارهای افسردگی را موجب می شود. در عوض سبزی تازه بخورید. آب زیاد بنوشید و یوگا و مدیتیشن انجام دهید تا احساسات سمی مانند خشم و استرس از شما دور شود.
۱۲) ویتامین ب کمپلکس مصرف کنید: این ویتامین حافظه شما را تقویت می کند. از غذا و سبزیجات غنی از این ویتامین مصرف کنید. لازم به ذکر است که مواد غذایی نشاسته ای و نان سفید تاثیر مطلوب این ویتامین برای حفظ سلامت حافظه را خنثی می کند.

---

برای همیشه می‌خواهمت ای مغز!

عده‌ای به غلط عقیده دارند آدم که پیر شد، دیگر کم‌حافظه می‌شود، از عهده کارهایش برنمی‌آید و خلاصه باید دست روی دست بگذارد تا اجلش برسد، آن هم در نهایت ناتوانی و دلزدگی از زندگی!
در حالی که آرزوی واقعی همه ما این است که در دوران پیری بتوانیم با آرامش زندگی کنیم و ذهن فعالی داشته باشیم. تحقیقات جدید نشان می‌دهد اگر زودتر به فکر بیفتیم- یعنی از دوران میانسالی- می‌توانیم حتی در دوران پیری هم شادابی و شور جوانی‌مان را حفظ کنیم.
یکی از بیماری‌هایی که ممکن است آرامش دوران پیری را بر هم بزند، آلزایمر است. این بیماری، یکی از انواع زوال عقل است که توانایی داشتن یک زندگی طبیعی را از ما می‌گیرد. پیری و ژنتیک، از عوامل ثابت‌شده و مؤثر در بروز این بیماری هستند که نمی‌توان جلوی آنها را گرفت. اما عوامل دیگری هم در ایجاد این بیماری نقش دارند که به نحوه زندگی افراد مربوط می‌شوند. دانشمندان معتقدند با داشتن یک زندگی سالم، اگر نتوانیم جلوی آلزایمر را بگیریم، دست‌کم می‌توانیم آن را به تاخیر بیندازیم.
هرچند کم شدن توان مغز در دوران پیری، ناشی از تحلیل ارتباطات بین سلول‌های مغزی است اما تحقیقات نشان می‌دهد که با فعال نگه داشتن مغز می‌توان باعث بازسازی سلول‌ها و ارتباطات بین آنها شد.
بررسی‌ها نشان داده که سطح پایین تحصیلات می‌تواند خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش دهد. به‌نظر می‌رسد که این مسئله ناشی از سطوح پایین تحریکات مغز در طول زندگی باشد.این یعنی ارتباطات سلول‌های مغز در افرادی که تا مراتب بالا تحصیل می‌کنند، محکم‌تر است و این افراد، دیرتر دچار علائم تحلیل مغز می‌شوند.
نگران نشوید! حتی اگر تاکنون از درس و تحصیل فاصله داشته‌اید، باز هم می‌توانید از ابتلا به آلزایمر جلوگیری کنید. لازم نیست زندگی را زیر و رو کرده و ناگهان تغییر بزرگی در آن به وجود آورید. از یک تغییر کوچک مانند پیاده‌روی روزانه شروع کنید و بعد کم‌کم زندگی خود و اطرافیان‌تان را تغییر دهید.
● مغز را فعال نگه دارید
۱) کنجکاویتان را نسبت به مسائل و اخبار روز حفظ کنید و در طول زندگی، به‌دنبال آموختن چیز‌های تازه باشید؛ حتی اگر یک روش جدید برای آشپزی یا یک مسیر تازه برای رسیدن به مقصدی تکراری باشد.
۲) زیادکتاب بخوانید. اگر سواد ندارید، از فرزندان‌تان خواهش کنید که هر روز قسمتی از یک کتاب را برای شما بخوانند.
۳) تا می‌توانید بنویسید. اگر ذوق ادبی دارید، شعر بگویید وگرنه خاطرات زندگی‌تان را بنویسید. اگر سواد ندارید، می‌توانید خاطرات‌تان را برای فرزندان یا دوستانتان تعریف کنید.
۴) در سخنرانی‌ها و جلسات آموزشی گروهی حاضر شوید؛ کلاس‌های شعرخوانی، آموزش روخوانی و تفسیر قرآن و هر کلاس دیگری که باعث شود ذهن شما فعال‌تر شود.
۵) در بازی‌های گروهی و خانوادگی شرکت کنید. بازی‌های کلامی یکی از مفرح‌ترین بازی‌ها در مهمانی‌ها هستند؛ مثلا مشاعره، داستان‌گویی کلمه به کلمه و...
۶) باغبانی کنید. به گل و گیاه باغچه و حیاط‌تان برسید. با پرس‌و‌جو از دیگران، گیاهان تازه‌ای را انتخاب کرده و در باغچه‌تان بکارید. اگر باغچه ندارید، می‌توانید با گیاهان آپارتمانی، خودتان را سرگرم کنید.
۷) از لذت بازی‌هایی که موجب تقویت حافظه می‌شوند، غافل نشوید؛ مانند جدول کلمات متقاطع، چیستان و معما، بازی و ریاضی، کارت بازی (بازی حافظه)، فکر بکر و...
● در اجتماع فعال باشید
تحقیقات نشان می‌دهد افرادی که به‌طور مرتب روابط اجتماعی دارند، به‌خصوص آنهایی که فعالیت جسمی و ذهنی بیشتری داشته و تغذیه مناسبی دارند، مغزشان دیرتر تحلیل می‌رود. بنابر این شما هم سعی کنید:
۱) در محل کارتان فعال بوده و روابط خوبی با همکاران‌ خود داشته باشید که تا دوران پیری هم ادامه یابد.
۲) در فعالیت‌های گروهی اجتماعی داوطلبانه شرکت کنید.
۳) در امور خیریه و انجمن‌های مختلف عضو شوید.
۴) زیاد به مسافرت بروید و با فرهنگ‌های مختلف آشنا شوید.
● جسم خود را هم فعال نگه دارید
ورزش برای حفظ یک جریان خون مناسب در بدن لازم است. ورزش نه تنها خطر سکته قلبی، مغزی و دیابت را کم می‌کند بلکه می‌تواند خطر آلزایمر را هم بسیار کاهش دهد. لازم نیست ورزش‌های سنگین انجام دهید یا ورزش‌ها بسیار وقت‌گیر باشد اما لازم است به طور منظم و مرتب ورزش کنید.
ورزش‌های هوازی (آیروبیک) مصرف اکسیژن را بهبود می‌بخشد و به بهتر شدن عملکرد مغز کمک می‌کند. محققان دریافته‌اند که این ورزش از افت سلول‌های مغز در پیری جلوگیری می‌کند. پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری، تای‌چی، یوگا، باغبانی و ... به مدت نیم ساعت در روز، بدن و قلب را فعال نگه می‌دارد. البته با رعایت نکات ایمنی و استفاده از کلاه، مراقب ضربه به سر باشید. مطالعات نشان داده که ضربه‌های شدید به سر، ممکن است احتمال آلزایمر در دوران پیری را بیشتر کند.
● خوب بخورید
خصوصیات یک تغذیه مناسب برای مغز، درست مثل تغذیه‌ای است که برای پیشگیری از بیماری‌های قلبی و دیابت توصیه می‌شود؛ یعنی لازم است برای اینکه مغزتان سالم بماند، چربی و کلسترول کمتری بخورید و دقت کنید که مواد مغذی به‌اندازه کافی به بدن برسد.
تحقیقات نشان داده است که بالا بودن کلسترول و فشار خون تا ۶ برابر، احتمال زوال عقل را بیشتر می‌کند. البته یادتان باشد که میانه‌روی در خوردن و داشتن یک زندگی سالم، بهتر از رژیم‌های کوتاه مدت است. ضمنا این موارد را نیز همواره مدنظر داشته باشید:
۱) از خوردن غذا‌های چرب به‌خصوص چربی‌های اشباع شده خودداری کنید. در عوض، چربی‌های غیراشباع شده مانند روغن زیتون را جایگزین کرده و به‌جای سرخ کردن، غذا‌ها را آب پز کنید.
۲) مواد محافظ و حاوی آنتی‌اکسیدان شامل میوه و سبزی را بیشتر بخورید (حداقل ۵ واحد در روز). از سبزیجات؛ کلم، اسفناج، کلم بروکلی، چغندر، پیاز، ذرت و بادمجان و از میوه‌ها؛ آلو، زغال‌اخته، توت سیاه و توت‌فرنگی، تمشک، پرتقال، گیلاس و انگور قرمز آنتی‌اکسیدان فراوانی دارند.
۳) ویتامین‌ها و ریزمغذی‌ها هم برای پیشگیری از آلزایمر مفیدند. ویتامین C و E با هم و ویتامین B۱۲ و اسید فولیک از این جمله‌اند.
۴) یادتان باشد هر آنچه برای قلب شما مفید است برای مغز شما هم مفید خواهد بود، چراکه مغز بدون اینکه شما حس کنید یکی از فعال‌ترین قسمت‌های بدن شماست. جالب است بدانید، قلب شما ۲۰ درصد خون را به مغزتان پمپ می‌کند؛ یعنی جایی که میلیون‌ها سلول، آماده دریافت غذا و اکسیژن هستند.
پس برای سالم ماندن قلب و مغزتان علاوه بر داشتن یک رژیم سالم غذایی و ورزش، لازم است سیگار را کنار بگذارید و مرتب وزن، فشار خون، قند و کلسترول خونتان را کنترل کنید.