[فرناز]

ویتامین های غیرمحلول در آب شامل ویتامین های A ،D، E و K است.
کمبود ویتامین A موجب کاهش رشد و کاهش بینایی در شب می شود. اما از آنجا که این ویتامین، ویتامینی محلول در چربی است، افزایش مصرف آن، عوارضی چون سردرد ناشی از بالا رفتن فشار داخل چشم، دوبینی و کاهش بینایی دارد.
کمبود ویتامین D ریسک ابتلا به دمانس (کم شدن حافظه) را بالا می برد، اما دریافت بیش از اندازه آن باعث افزایش میزان کلسیم و در نتیجه اسپاسم عضلانی، تشنج و حتی سیکوز می شود. مصرف بیش از ۵۰ هزار واحد در روز می تواند خطرناک باشد.
ویتامین Eمهم ترین ماده آنتی اکسیدان است که می تواند با بهبود جریان خون مغزی موجب بهبود عملکرد مغز گردد. کمبود آن موجب ضعف عضلات، احساس عدم تعادل، کاهش حس و افزایش احتمال ابتلا به آلزایمر می گردد. در عین حال باید توجه داشت که افزایش مصرف آن انعقاد خون را مختل کرده و می تواند موجب خونریزی مغزی شود.
● مواد معدنی مفید برای مغز
سلنیوم در سنتز موادی شرکت دارد که موجب بهبود خلق می شوند. این ماده را می توان در سیر و گوشت غذاهای دریایی یا قرص های حاوی آن پیدا کرد.
کرم (chrome) از افزایش ناگهانی قند خون در مغز جلوگیری کرده و مانع آسیب مغزی ناشی از این افزایش ناگهانی می شود.
منیزیم در یادگیری و نگهداری حافظه افراد جوان و مسن موثر است و مس در فرآیند ساخت دوپامین و نوراپی نفرین دخالت دارد.
آلومینیوم نیز از مواد معدنی است که ریسک ابتلا به آلزایمر را بالا می برد.
امگا ۳ اگرچه از دسته ویتامین ها یا مواد معدنی نیست، ولی بسیار برای سیستم اعصاب مفید است، زیرا باعث بهبود ارتباط بین نورون های مغز می گردد و حافظه را بهبود می بخشد و اگر به میزان لازم به بدن نرسد آی کیو پایین می آید. کوآنزیم به علت داشتن آنتی اکسیدان در بیماری های تحلیل برنده مصرف دارد. سیر، توت فرنگی و اسفناج خام حاوی این ماده اند.فسفاتیدیل سرین ماده ای است که موجب تحریک ساخت استیل کولین شده و حافظه را تحریک می کند.
جالب است بدانید نوشیدن آب خالص از نوشیدنی های کافئین دار برای هوشیاری مغز مفیدتر است.
در انتها مجددا تاکید می شود که با وجود اهمیت هر یک از ویتامین ها و مواد معدنی در عملکرد مغز، مصرف بی رویه و بدون تجویز پزشک بسیار خطرناک بوده و تعادل سیستم اعصاب را بر هم می زند. به عنوان مثال مصرف بی رویه روی یا (ZINC)، نسبت مس به روی در بدن را بر هم زده و باعث افزایش هیستامین در خون می گردد. بالعکس کاهش میزان روی و بالا رفتن این نسبت موجب کاهش توجه، افسردگی یا بیش فعالی می شود. همین مساله در مورد ویتامین ها هم صادق است. به عنوان مثال در عین آن که ویتامین A برای ساخت لوله عصبی در جنین ضروری است، ولی مصرف بیش از حد مجاز باعث معلولیت در جنین می گردد. بنابراین حتی ویتامین ها و داروهای تکمیلی باید زیر نظر متخصصین تجویز شوند.

دکتربهروز نیکنام
متخصص مغزو اعصاب