مشکلات رایج مربوط به عملکرد جنسی در افراد مبتلا به ام اس، شامل کاهش حس (پارستزی) دستگاه تناسلی، کاهش میل جنسی، اختلال در نعوظ و مشکلات ارگاسم است که باعث ایجاد تشویش و نگرانی در افراد می شود. از این رو شناسایی آن ها و درمان اختلالات جنسی در ام اس امری ضروری می باشد.
درمان اختلالات جنسی در ام اس
چه عواملی باعث اختلال عملکرد جنسی در افراد مبتلا به ام اس می شود؟
در جمعیت عمومی، اختلال عملکرد جنسی معمولاً با توجه به جنبه های مختلف پاسخ جنسی (به عنوان مثال، اختلالات میل جنسی، تحریک و ارگاسم) ارزیابی می شود. اگرچه علت اختلال عملکرد جنسی در بیماران ام اس هنوز کاملاً شناخته نشده است، اما یک مفهوم رایج این است که ماهیت تغییرات جنسی در این بیماری را می توان به دلایل اولیه، ثانویه یا ثالثیه نسبت داد.
دلایل اصلی اختلال عملکرد جنسی در MS شامل مواردی است که مستقیماً روی دستگاه تناسلی تأثیر می گذارند و می توانند منجر به بی حسی دستگاه تناسلی شوند. از دست دادن میل جنسی، خشک شدن واژن در زنان و مشکل در شروع یا حفظ نعوظ در مردان مواردی هستند که دلایل اولیه باعث به وجود آمدن آن ها شده اند. برخی از داروها همچنین می توانند در دلایل اولیه تأثیر داشته باشند. دلایل ثانویه احتمالاً با تغییرات جسمی یا جنسی، مانند خستگی، اسپاستیک، درد و اختلال عملکرد مثانه و روده همراه هستند. دلایل ثالثیه به متغیرهای روانشناختی اشاره دارند که می توانند در عملکرد جنسی اختلال ایجاد کنند. موارد ثالثیه شامل حس رضایت، افسردگی، تضعیف روحیه و مشکلات بین فردی می باشد.
درمان اختلالات جنسی در ام اس:
درمان به ماهیت علایم و اینکه آیا آن ها در درجه اول، دوم یا سوم طبقه بندی می شوند یا احتمالاً ترکیبی از آن ها باشد بستگی دارد. برای درمان اختلالات جنسی در ام اس می توان از متخصصان مغز و اعصاب، اورولوژیست ها، پرستاران و روانشناسان بهداشت کمک گرفت. در زیر به درمان اختلالات جنسی در ام اس می پردازیم:
اختلال جنسی در ارگاسم، انزال زودرس یا دیر رس
درمان
- داروهای فعلی که می توانند در درمان آن مؤثر باشند را ارزیابی کنید (به عنوان مثال، داروهای ضد روان پریشی، داروهای مهارکننده بازجذب سروتونین یا همان SSRI ها).
- درک درستی از عوامل مختلفی که می توانند در ایجاد آن مؤثر باشند (سایر علایم ثانویه یا ثالثیه) داشته باشید.
خشکی واژن
درمان
- از مواد روان کننده محلول در آب، قبل و حین انجام فعالیت جنسی استفاده کنید. همچنین روان کننده هایی که حاوی منتول هستند، در آن بگنجانید زیرا بعضی اوقات باعث بهبود عملکرد جنسی می شوند (به عنوان مثال، ژله K-Y ، Replens یا آستروگلاید).
کاهش میل جنسی
درمان
- درمان رفتاری شناختی (CBT) برای پرداختن به باورهای مفید در مورد رابطه جنسی.
- زوج درمانی یا مشاوره.
- کاهش یا تغییر SSRI ها و سایر داروهایی که می توانند در ایجاد آن نقش داشته باشند.
بی حسی دستگاه تناسلی
درمان
- با تحریک شدیدتر دستگاه تناسلی و استفاده از ویبراتور می توان احساس دستگاه تناسلی را بهبود بخشید.
- درمان رفتاری شناختی (CBT).
- زوج درمانی یا مشاوره.
اختلال در نعوظ
درمان:
- استفاده از مهار کننده های PDE-5 (فسفودی استراز 5).
- استفاده از داروهای تزریقی مانند پروستاگلاندین ها.
- کاهش یا تغییر SSRI ها و سایر داروهایی که می توانند در ایجاد آن نقش داشته باشند.
- درمان رفتاری شناختی (CBT) برای پرداختن به باورهای مفید در مورد رابطه جنسی.
درمان علایم علل ثانویه
خستگی
درمان:
- استراتژی های صرفه جویی در انرژی، مانند برنامه ریزی انجام فعالیت های جنسی در زمانی از روز که خستگی ام اس در کمترین حد خود است.
- درمان دارویی خستگی.
علایم مثانه و روده
درمان:
- استراتژی های رفتاری شامل محدود کردن مصرف مایعات قبل از فعالیت جنسی.
- دفع مدفوع دو بار در روز و قبل از فعالیت جنسی.
- استفاده از کاندوم برای رفع نگرانی نشت ادرار در مردان.
اسپاستیسیته (افزایش تون عضلات)
درمان:
- فیزیوتراپی با تمرکز بر تمرینات حرکتی.
- 30 دقیقه قبل از فعالیت جنسی از داروهای ضد اسپاستیسم استفاده کنید.
درمان علایم علل ثالثیه
افسردگی
درمان
- درمان رفتاری شناختی (CBT).
- SNRI هایی مانند ونلافاکسین، دسوانلافاکسین یا دولوکستین در مقایسه با SSRI ها مانند فلوکستین، پاروکستین، سرترالین یا سیتالوپرام ممکن است منجر به عوارض جنسی بیشتری شود.
- در نظر داشته باشید Wellbutrin را به رژیم ضد افسردگی اضافه کنید.
- سیلدنافیل (ویاگرا) تنها دارویی است که در آزمایشات بالینی در مردان مبتلا به ام اس ارزیابی می شود.
چرا ارزیابی و درمان اختلالات جنسی در ام اس مهم است؟
علی رغم فراوانی بالای اختلال عملکرد جنسی در افراد مبتلا به ام اس، اغلب درمان آن نادیده گرفته می شود و توسط ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی مورد توجه قرار نمی گیرد. بیماران همچنین تمایل دارند که این مشکل را کم تر گزارش دهند. علاوه بر این، تحقیقات در این زمینه محدود است. اختلال عملکرد جنسی روی بزرگسالان جوان و مسن تأثیر می گذارد و می تواند تأثیر به سزایی در روابط و کیفیت زندگی فرد داشته باشد.
چگونه اختلال عملکرد جنسی را در بیماران مبتلا به ام اس ارزیابی کنیم؟
یک پزشک بالینی می تواند علایم اختلال عملکرد جنسی را به عنوان بخشی از بررسی معمول سیستم های بدن هنگام تحقیق در مورد عملکرد مثانه و روده بررسی کند. انجام بازبینی از داروهای فعلی و عوارض جانبی بالقوه ای که ممکن است عملکرد جنسی را مختل کنند، همیشه مفید است.
گزینه دیگر استفاده از پرسشنامه صمیمیت و جنسیت مولتیپل اسکلروزیس 19 (MSISQ-19) است، یک اقدام که به سه بعد اختلال عملکرد جنسی (علل اولیه ، ثانویه و ثالثیه) می پردازد. پرسشنامه با استفاده از مقیاس 5 نمره ای لیکرت به ترتیب فراوانی تجربه (1 هرگز، 2 تقریباً هرگز، 3 گاهی، 4 تقریباً همیشه و 5 همیشه)، سطح تداخل علایم MS را در عملکرد جنسی فرد ارزیابی می کند. این تنها مقیاسی است که به طور خاص برای جمعیت MS تأیید شده است. یکی از مزایای MSISQ-19 این است که تکمیل آن حدود 2 دقیقه طول می کشد و قبل از مراجعه نیز انجام می شود. اگر غربالگری برای علایم اختلال عملکرد جنسی مثبت باشد، پزشک می تواند پیگیری کند.
اگرچه افراد نسبت به درمان اختلالات جنسی خود بی توجه می باشند. اما به یاد داشته باشید با درمان اختلالات جنسی، این خود شما هستید که زندگی با نشاط تری را تجربه می کنید.
