منظور از سلامت شناختی در ام اس چیست؟

شناخت به کلیه اعمال انجام شده توسط مغز انسان، از جمله پردازش اطلاعات، توجه، حافظه، برنامه ریزی و حل مسائل، بصریت، درک و تسلط کلامی اشاره دارد. ام اس این توانایی را دارد که بر روحیه، شخصیت و شناخت ( ویژگی هایی که ما را منحصر به فرد می کنند) به صورت  مستقیم یا غیر مستقیم تأثیر بگذارد. آسیب جسمی مانند بی حسی یا مشکلات بینایی که در بیماری ام اس شایع است، معمولاً نتیجه آسیب به مناطق خاص در مغز و نخاع می باشد. در مقابل، مشخص نیست که آسیب به کدام قسمت علت تغییرات شناختی است و سلامت شناختی در ام اس را به خطر می اندازد.

سلامت شناختی به بسیاری از عوامل حساس است. این عوامل شامل موارد زیر می باشد:

• پیری طبیعی


• استرس عاطفی


• افسردگی


• اختلالات خواب


• یائسگی


• تغذیه: به عنوان مثال، با کاهش قند خون (هیپوگلیسمی) احتمال آسیب به سلامت شناختی افزایش می یابد.


• برخی از داروهای تجویز شده و سوء مصرف داروها


• الکل


• خستگی ام اس: یکی از عوامل متداول ذکر شده، خستگی می باشد که ممکن است بر عملکردهای شناختی تأثیر بگذارد و سلامت شناختی در ام اس به خطر بیافتد.

کدام عملکرد شناختی ممکن است تحت تأثیر MS قرار گیرد؟

اگرچه محققان هنوز در مرحله پاسخ دادن به این سؤال هستند، اما تعدادی از مقالات موارد زیر را ذکر می کنند:

• حافظه یا یادآوری: مشکلات مربوط به حافظه بیشترین چالش های شناختی است که اغلب توسط افراد مبتلا گزارش شده است. به عنوان مثال، ممکن است فردی در به خاطر سپردن یک موضوع مشکل داشته باشد یا شماره تلفن مهمی که در ماه گذشته حفظ کرده است را به یاد نیاورد. چندین مطالعه در موضوع سلامت شناختی در ام اس نشان می دهد که اکثر افراد مبتلا به ام اس اطلاعات را به اندازه کافی یاد می گیرند و ذخیره می کنند اما ممکن است در یادآوری سریع آن دچار مشکل شوند.


• توجه و تمرکز: تقسیم توجه (توانایی برای تمرکز هنگامی که بیش از یک محرک برای جلب توجه وجود دارد) برای برخی دشوار است. به عنوان مثال برای افراد مبتلا به ام اس رانندگی هنگام استفاده از تلفن خطرناک تلقی می شود زیرا توجه بین رانندگی و گفتگو تقسیم شده است. تقسیم تمرکز برای افراد مبتلا به ام اس کاری دشوار می باشد.


• سرعت پردازش اطلاعات: افراد مبتلا به ام اس کارهای ذهنی خود را با سرعت کم تری نسبت به افراد دیگر انجام می دهند. در مطالعه ای مشخص شد سرعت پردازش اطلاعات در افراد مبتلا به ام اس کاهش می یابد. بعضی از افراد مبتلا به ام اس اظهار می کنند که نمی توانند مانند قبل به سرعت فکر کنند و دست به عمل بزنندکه این مشکل نشان دهنده ی کاهش سرعت پردازش اطلاعات می باشد.


• استدلال انتزاعی، حل مسائل و توابع اجرایی: همه این عملکردها در توانایی تجزیه و تحلیل فرد نقش دارند. شناسایی یک موقعیت، نکات اصلی، برنامه ریزی برای کاری و انجام آن همه مربوط به این توانایی مغز می باشد. برخی از افراد مبتلا به ام اس گزارش می دهند که قضاوت آنها نیز تحت تأثیر قرار گرفته است.


• توانایی های دیداری – مکانی: توانایی های دیداری – مکانی به معنای تشخیص اجسام به طور دقیق و موقعیت یابی آن ها می باشد که در بسیاری از کارهای روزمره نقش دارد. به عنوان مثال رانندگی، پیدا کردن راه دور یا بسته بندی چمدان که این توانایی در افراد مبتلا به ام اس کاهش می یابد.

چه کارهایی می توان انجام داد تا سلامت شناختی در ام اس بهبود یابد؟

• مشکل خود را با دیگران به اشتراک بگذارید: اغلب، ترس در مورد یک مشکل از خود مشکل بسیار بدتر است. خود را همراه دیگران کنید، سؤال بپرسید، بخوانید، در صورت امکان سخنرانی کنید و با دیگران که مشکلات مشابهی دارند صحبت کنید و احساس انزوا را از بین ببرید.


• روحیه خود را حفظ کنید: افسردگی در افراد مبتلا به ام اس بسیار شایع است. افسردگی می تواند تأثیر قابل توجهی در شناخت داشته باشد. یکی از علایم افسردگی اختلال در تفکر می باشد. پس اگر احساس اختلال در تفکر خود کردید، از پزشک خود بخواهید که علت را تشخیص دهد که ناشی از افسردگی است یا تغییر در سلامت شناختی در ام اس.


• آن را به یک امر خانوادگی تبدیل کنید: اعضای خانواده ممکن است متوجه این موضوع نشوند که فرد مبتلا به MS در حال تجربه تغییرات شناختی است. در این صورت فراموشی ها و از دست دادن قرارها ممکن است به عنوان تنبلی، بی تفاوتی یا بی دقتی در نظر گرفته شوند. اگر این اتفاق افتاد اعضای خانواده و دوستانتان را مطلع کنید تا از حمایت آن ها بهره مند شوید.


• در صورت نیاز از مشاور کمک بگیرید: همه ی افراد نیاز به مشاور ندارند. با این حال مشاور یا روان درمان به افراد کمک می کند تا با تأثیر مشکلات شناختی بر عزت نفس و زندگی روزمره کنار بیایند. همچنین افسردگی و اضطراب آن ها را درمان می کند تا اثرات منفی آن ها بر سلامت شناختی را از بین ببرد.

 فعالیت هایی از قبیل موارد زیر را انجام دهید تا سلامت شناختی در ام اس بهبود یابد:

• مکان های خاصی را برای نگهداری موارد پرکاربرد اختصاص دهید و اعضای خانواده را تشویق کنید تا آن ها را به جای خود برگردانند به طور مثال قیچی ها همیشه در کشوی بالای میز قرار گیرند.


• اگر شخص جدیدی را ملاقات کردید سریع اسم او را بنویسید، پس از مدتی در دفتر خود درباره ویژگی های او بنویسید و مرتب نام او را برای خود تکرار کنید.


•  به کتابخانه، کتابفروشی یا سایت کتاب الکترونیکی خود مراجعه کنید و سعی کنید از روی طراحی کتاب ها برای سازمان دهی افکار و حافظه ی خود بهره ببرید.


• خواب کافی را در برنامه ی خود قرار دهید. خواب کافی در بهبود عملکرد مغز بسیار مؤثر می باشد.


• ذهن خود را مدام به کار گیرید: پازل بازی کنید، جدول حل کنید، فیلم ویدیویی تماشا کنید و درباره ی آن ها مدام فکر کنید.


• با پزشک متخصص خود درباره ی رژیم غذایی مناسب صحبت کنید تا مطمئن شوید، مواد مغذی را به طور کامل دریافت می کنید.