این بیماری خود ایمنی مزمن و التهابی بر سیستم عصبی مرکزی تأثیر می گذارد و در نتیجه باعث آسیب دیدن اعصاب و تشکیل بافت اسکار می شود، بنابراین می تواند به تعدادی از بیماری های دیگر شباهت داشته باشد. این نیز تشخیص آن را فوق العاده سخت می کند و این واقعیت که هیچ دو فرد مبتلا به بیماری شروع ام اس یکسانی را تجربه نمی کنند، فقط به غیرقابل پیش بینی بودن آن می افزاید.
توماس شوی ماکر، محقق و متخصص مغز و اعصاب می گوید: "از آن جا که بیماری ام اس می تواند در هر مکانی در سیستم عصبی مرکزی ایجاد شود و اعصاب بینایی، مغز و ستون فقرات را در بر بگیرد، انواع مختلفی از حملات حیاتی می تواند رخ دهد، بنابراین منجر به پیچیدگی تشخیصی می شود.
اگرچه در حال حاضر درمانی برای بیماری ام اس وجود ندارد، اما تعدادی از درمان های امیدوار کننده وجود دارد. آگاهی از علائم اولیه می تواند به شما کمک کند تا بیماری تشخیص داده شود و درمان را زودتر آغاز کنید که می تواند به شما در مدیریت بهتر بیماری کمک کند. توماس شوی ماکر در مقاله ای درباره ی شروع ام اس به تفصیل توضیح می دهد و علائم اولیه را به خوبی شرح می نماید.
روند شروع ام اس
اگرچه تعدادی از علائم MS می توانند در اوایل ظاهر شوند اما دو مورد بیشتر از دیگران برجسته می شوند:
توماس شوی ماکر بیان می کند که نوریت بینایی یا التهاب عصب بینایی معمولاً شایع ترین است. ممکن است احساس درد چشم، تاری دید و سردرد داشته باشید. این غالباً در یک طرف اتفاق می افتد و در نهایت می تواند منجر به کاهش دید جزئی یا کلی شود. التهاب نخاع یا همان که میلیت عرضی جزئی نامیده می شود، دومین علامتی است که به طور معمول مشاهده می شود. او توضیح می دهد: "شما بی حسی، سوزن سوزن شدن اندام ها، ضعف در بازوها و پاها، اختلال عملکرد در مثانه و یا دشواری راه رفتن را به وفور نیز تجربه می کنید."
علائمی که در شروع ام اس دیده می‌شوند
در زیر به چند علائمی که در شروع ام اس دیده می شود اشاره شده است:
1. مشکلات بینایی
مشکلات بینایی یکی از رایج ترین و شایع ترین علائم بیماری ام اس است. التهاب می تواند روی عصب بینایی تأثیر بگذارد و دید مرکزی را مختل کند. این می تواند باعث تاری دید، دو بینی یا از بین رفتن بینایی به صورت کامل شود. ممکن است بلافاصله متوجه مشکلات بینایی نشوید، زیرا تخریب دید ممکن است کند باشد. درد هنگام نگاه کردن به بالا یا یک طرف بیشتر می شود و می تواند با کاهش بینایی همراه باشد. روش های بسیار مختلفی برای کنار آمدن با تغییر های بینایی مربوط به بیماری ام اس وجود دارد.
2. سوزن سوزن شدن و بی حسی
بیماری ام اس بر روی اعصاب مغز و نخاع (مرکز پیام بدن) تأثیر بسیاری می گذارد. این به این معنی می باشد که می تواند سیگنال های متناقضی را به اطراف بدن ارسال نماید. بعضی اوقات، هیچ سیگنالی ارسال نمی شود. این منجر به بی حسی می شود. احساس گزگز و بی حسی از رایج ترین علائم هشدار بیماری ام اس می باشد. نقاط شایع بی حسی شامل صورت، دست ها، پاها و انگشتان است.
3. درد و اسپاسم
درد مزمن و اسپاسم عضلانی غیر ارادی نیز با شروع ام اس دیده می شود. طبق بررسی های انجمن ملی ام اس، بررسی ای نشان داد که برخی از افراد مبتلا به ام اس دچار درد مزمن خواهند شد. سفتی یا اسپاسم عضلات (اسپاستیسیته) نیز شایع است. ممکن است عضلات یا مفاصل شما سفت شوند و همچنین حرکات غیر قابل کنترل و لرزش اندام را تجربه کنید. پاها اغلب تحت تأثیر قرار می گیرند اما کمردرد نیز شایع است.
4. خستگی و ضعف
خستگی و ضعف غیرقابل توجیه در حدود 80 درصد از افراد در شروع ام اس دیده می شود. خستگی به صورت دائمی و مزمن می تواند زمانی اتفاق افتد که اعصابی که در ستون فقرات می باشند، دچار مشکل و اختلال شود. معمولاً خستگی به صورت ناگهانی ظاهر می شود و هفته ها قبل از بهبودی ادامه خواهد داشت. ضعف اوایل بیشتر در پاها دیده می شود.
5. مشکلات تعادل و سرگیجه
سرگیجه و مشکلات در هماهنگی و تعادل می تواند تحرک بیمار مبتلا به ام اس را تا حدی کاهش دهد. پزشک ممکن است از این موارد به عنوان مشکل در راه رفتن یاد نماید. افراد مبتلا به ام اس معمولاً احساس سبکی سر، گیجی و چرخش محیط اطرافشان را تجربه می کنند. این علامت اغلب هنگام ایستادن دیده می شود.
6. اختلال عملکرد مثانه و روده
مثانه ناکارآمد یکی دیگر از علائم است که در 80 درصد افراد در شروع ام اس رخ می دهد. این می تواند شامل تکرر ادرار، تمایل شدید به ادرار کردن یا عدم توانایی در نگه داشتن ادرار باشد. علائم مربوط به ادرار اغلب قابل کنترل هستند. کمتر اوقات، مبتلایان به ام اس دچار یبوست، اسهال یا از دست دادن کنترل روده می شوند.
7. اختلال عملکرد جنسی
تحریک جنسی می تواند برای بیماران مبتلا به ام اس مشکل ساز شود زیرا تحریک جنسی از سیستم عصبی مرکزی آغاز می شود- مکانی که بیماری ام اس به آن حمله می کند.
8. مشکلات شناختی
به طور تقریبی نیمی از افراد مبتلا به ام اس نوعی مشکل در عملکرد شناختی خود پیدا می کنند. این می تواند شامل موارد زیر باشد:
- مشکلات حافظه
- دامنه توجه کوتاه تر
- مشکلات زبان
- افسردگی و سایر مشکلات عاطفی نیز شایع است.
9. تغییر در سلامت عاطفی
افسردگی در میان بیماران مبتلا به ام اس شایع می باشد. فشارهای ناشی از ام اس همچنین می تواند باعث تحریک پذیری، نوسانات خلقی و وضعیتی شود. این می تواند شامل بعضی از گریه ها و خنده های غیرقابل کنترل باشد. کنار آمدن با علائم بیماری ام اس، همراه با روابط خانوادگی، می تواند افسردگی و سایر اختلالات عاطفی و روحی را چالش برانگیزتر نماید.
10–علائم دیگر
همه افراد مبتلا به MS علائم یکسانی ندارند. علائم متفاوتی می تواند در زمان عود یا حملات ظاهر شود. همراه با علائم ذکر شده در قبل، MS نیز می تواند باعث موارد زیر شود:
- از دست دادن شنوایی
- تشنج
- لرزش غیرقابل کنترل
- مشکلات تنفسی
- لکنت زبان
- مشکل در بلعیدن
آیا بیماری ام اس ارثی است؟
ام اس لزوماً ارثی نیست. با این حال، طبق آمار یک انجمن ملی ام اس، در صورت داشتن خویشاوند نزدیک مبتلا به بیماری ام اس، شانس بیشتری برای ابتلا به این بیماری دارید. جمعیت عمومی تنها 1/0 درصد احتمال ابتلا به ام اس را دارند اما اگر خواهر، برادر یا مادر مبتلا به ام اس داشته باشید، این مقدار به 2.5 تا 5 درصد می رسد. وراثت تنها عامل تعیین کننده MS نیست. در موارد دوقلوی یکسان، اگر یک نفر از آن ها به این بیماری مبتلا باشد، 25 درصد احتمال دارد که دیگری به ام اس مبتلا شود. گرچه ژنتیک قطعاً یک عامل خطر است اما تنها عامل مهم نیست.