2010/07/29, 09:45 AM
ويتامين ها تركيباتي آلي هستند كه به مقدار خيلي جزئي براي سوخت و ساز مواد غذايي و اعمال حياتي بدن و رشد و نمو و تندرستي ضرورت دارند.
تغذيه ي ناقص و رژيم غذايي نامناسب سبب كمبود يا فقدان يك يا چند ويتامين مي شود و به بيماري هاي مختلف مي انجامد.
ويتامين ها، سوخت و ساز بدن را تنظيم مي كنند و تنها كمبود يك ويتامين مي تواند، تمام بدن انسان را به مخاطره اندازد. خوب است بدانيد كه بيشتر ويتامين ها از منابع اصلي طبيعي استخراج مي شوند و اگر هر فردي در برنامه غذايي خود هرم غذايي را رعايت كند، به اندازه كافي به بدن خود ويتامين مي رساند مگر اين كه به دليل عدم جذب بدن و يا بيماري كه نياز بدن به ويتامين ها را بيشتر مي كند فرد مجبور به استفاده از مكمل هاي ويتاميني شود؛ درغير اين صورت مصرف خودسرانه ويتامين ها نه تنها براي سلامتي مطلوب نيست گاهي عوارض جبران ناپذيري نيز در پي خواهد داشت.
بسياري از ويتامين ها قابل ذخيره شدن در بدن نيستند؛ از اين رو مي توان گفت كه بدن ويتامين هاي افزون بر نياز خود را به راحتي دفع مي كند.
دكتر همايون واحدي، فوق تخصص گوارش و كبد در اين رابطه مي گويد: دليلي ندارد يك جوان 20 ساله كه تغذيه مناسبي نيز دارد، ويتامين مصرف كند؛ چون افرادي نياز به مصرف ويتامين دارند كه يا بدن آن ها قادر به جذب ويتامين نيست يا به علت بيماري، ويتامين كمي را دريافت مي كنند.
به گفته وي، كلسيم در مواقع نياز بدن به اين ماده، بايد مصرف شود. به عنوان نمونه فرد بر اثر خوردن دارويي دچار كمبود كلسيم مي شود يا زنان پس از يائسگي و دادن آزمايش تراكم استخوان با تجويز پزشك كلسيم مصرف مي كنند. در اين ميان افرادي كه با مشكل جذب كلسيم مواجه هستند هميشه بايد اين تركيبات را مصرف كنند اما اگر اشخاص سالمي مانند مردان، خودسرانه ويتامين بخورند ممكن است دچار عوارضي شوند. برخي افراد تركيباتي مانند روي و كلسيم را خودسرانه و با قيمت هاي زياد خريداري مي كنند اما اين كار دور ريختن پول است؛ چرا كه براي ساخت آن ها از موادي مانند اسانس استفاده مي شود كه ممكن است نه تنها اثر مثبت بر سلامت نداشته باشد بلكه عوارضي نيز در پي دارد.
دكتر علي اشرف رشيدي، كارشناس ارشد تغذيه و رژيم درماني در اين رابطه مي گويد: مصرف خودسرانه مكمل هاي مولتي ويتامين مطلقا توصيه نمي شود زيرا با رعايت اصول هرم غذايي، نيازي به مصرف مولتي ويتامين‌ها باقي نخواهد ماند.
ويتامين هاي محلول در چربي و آب با رعايت اصول هرم غذايي، به اندازه كافي به بافت هاي بدن مي رسد و مصرف خودسرانه مكمل هاي مولتي ويتامين، تنها هزينه بيشتر براي مصرف كننده دارد.
احتمال مسموميت در صورت مصرف مكمل هاي مولتي ويتامين نيز وجود دارد زيرا ويتامين هاي محلول در چربي موجود در اين مكمل ها در بافت هاي بدن باقي مي ماند و علاوه بر مسموميت ممكن است به ريزش مو، كاهش وزن و مشكلات پوستي منتهي شود.
متأســفانه هـــم اكنون انــواع مولتي ويتامين ها به وفور در جامعه يافت مي شود، به طور مثال به بهانه سودمند بودن ويتامين E افراد مختلف به مصرف آن مبادرت مي ورزند درحالي كه نياز خود به اين ويتامين را با خوردن 2 عدد گردو در روز و دو وعده ماهي در هفته مي توانند تأمين كنند.
دكتر رشيدي مقاصد درماني را تنها هدف مصرف مولتي ويتامين عنوان كرد و گفت: به هيچ وجه توصيه نمي شود؛ چون كه افراد عادي در شرايط معمولي نيازي به اين مكمل ندارند، تنها در صورت انجام آزمايش ها و تأييد كمبود ماده معدني يا ويتاميني خاص در بدن، مصرف اين نوع مكمل تجويز مي شود.
پژوهشگران درباره مصرف خودسرانه ويتامين C در ورزشكاران هشدار مي دهند. بر خلاف باور بسياري از ورزشكاران، مصرف ويتامين C نه تنها باعث بهبود عملكرد ورزشي نمي شود، بلكه حتي ميزان تطابق بدن و پاسخ عضلات را به ورزش هاي استقامتي كاهش مي دهد.
پژوهشگران اخيرا با بررسي تعدادي مرد كه در يك برنامه ورزشي استقامتي 8 هفته شركت كرده بودند و تعدادي از آن ها روزي يك گرم ويتامين C مي خوردند، متوجه شدند ميزان استفاده عضلات از اكسيژن و تطابق بدن با ورزش در مرداني كه ويتامين C نمي خوردند، 22 درصد بيش از مرداني است كه به طور خودسرانه ويتامين C مصرف مي كنند.
با وجود اين كه ويتامين ها براي سلامت بدن مفيد هستند، مصرف ويتامين E به ويژه براي افرادي كه ناراحتي قلبي دارند ممكن است عوارضي داشته باشد.
متخصصان معتقدند كه بر خلاف تصورات گذشته اين ويتامين نقشي در سالم نگاه داشتن سرخرگ ها و جلوگيري از سكته قلبي ندارد.
با توجه به اين كه در برخي از قرص هاي مكمل ويتامين E، بتاكاروتن نيز وجود دارد تركيب اين دو ماده مي تواند به سلامت قلب صدمه بزند ومصرف زياد آن مشكلاتي را براي افراد ايجاد مي كند.
احتمال بروز ناراحتي هاي قلبي در افرادي كه دائم در حال استفاده از ويتامين E هستند بيشتر از افرادي است كه از اين ويتامين استفاده نمي كنند.
كارشناسان خاطرنشان مي كنند كه استفاده از هر گونه ويتامين به شكل قرص يا كپسول و پودر بايد حتما طبق تجويز پزشك متخصص انجام گيرد.
عاقلانه رفتار كنيد!
علاوه بر مواد معدني، ويتامين ها نيز مورد نياز بدن هستند؛ زيرا بدون حضور آن ها در غذا، سلامتي و تعادل اعضاي بدن ناپايدار مي شود و در اعمال حياتي اختلالاتي ايجاد مي شود و عوارضي بروز مي كند كه گاه منجر به مرگ مي شود. ويتامين ها سبب تسهيل سوخت و ساز بدن، اسيدهاي آمينه، چربي ها و كربوهيدرات ها مي شوند و رشد و نمو و ترميم سلول هاي بدن را ميسر مي سازند.
برخي از ويتامين ها سبب جذب مواد‌غذايي در روده مي شوند و بعضي نيز به عنوان كاتاليزور عمل مي كنند. عمل آن ها روي بافت هاي اپي تليال و همچنين استخوان بوده و در مجموع هر كدام از آن ها از بروز يك عارضه جلوگيري مي كند.
كارشناسان تغذيه معتقدند كه، گرچه هر ويتاميني به مقدار بسيار اندكي براي رفع نياز بدن كافي است ولي بايد گفت كه نگراني مردم از كمبود ويتامين، چندان هم بي پايه نيست. غذايي كه مي خوريم اگر متنوع باشد، ويتامين هاي ضروري را خود به خود به بدن مان مي رساند اما اشكال اين است كه بسياري از مردم در انتخاب خوراك خود، عاقلانه رفتار نمي كنند؛ يعني رعايت نمي كنند كه غذاي شان متنوع باشد. همچنين از غذاهاي اساسي و مهمي كه ويتامين ها را براي شان تأمين كند، غافل هستند. به چنين افرادي بايد مقداري ويتامين اضافي بخورانيم تا جبران كمبودشان بشود.
ويتامين ها را به دو دسته مهم، شامل ويتامين هاي محلول در آب و ويتامين هاي محلول در چربي، تقسيم كرده اند. ويتامين E، ويتامين K، ويتامين D و ويتامين A را محلول در چربي و ويتامين C و ويتامين هاي گروه B را محلول در آب دانسته اند.
تغذيه ي ناقص و رژيم غذايي نامناسب سبب كمبود يا فقدان يك يا چند ويتامين مي شود و به بيماري هاي مختلف مي انجامد.
ويتامين ها، سوخت و ساز بدن را تنظيم مي كنند و تنها كمبود يك ويتامين مي تواند، تمام بدن انسان را به مخاطره اندازد. خوب است بدانيد كه بيشتر ويتامين ها از منابع اصلي طبيعي استخراج مي شوند و اگر هر فردي در برنامه غذايي خود هرم غذايي را رعايت كند، به اندازه كافي به بدن خود ويتامين مي رساند مگر اين كه به دليل عدم جذب بدن و يا بيماري كه نياز بدن به ويتامين ها را بيشتر مي كند فرد مجبور به استفاده از مكمل هاي ويتاميني شود؛ درغير اين صورت مصرف خودسرانه ويتامين ها نه تنها براي سلامتي مطلوب نيست گاهي عوارض جبران ناپذيري نيز در پي خواهد داشت.
بسياري از ويتامين ها قابل ذخيره شدن در بدن نيستند؛ از اين رو مي توان گفت كه بدن ويتامين هاي افزون بر نياز خود را به راحتي دفع مي كند.
دكتر همايون واحدي، فوق تخصص گوارش و كبد در اين رابطه مي گويد: دليلي ندارد يك جوان 20 ساله كه تغذيه مناسبي نيز دارد، ويتامين مصرف كند؛ چون افرادي نياز به مصرف ويتامين دارند كه يا بدن آن ها قادر به جذب ويتامين نيست يا به علت بيماري، ويتامين كمي را دريافت مي كنند.
به گفته وي، كلسيم در مواقع نياز بدن به اين ماده، بايد مصرف شود. به عنوان نمونه فرد بر اثر خوردن دارويي دچار كمبود كلسيم مي شود يا زنان پس از يائسگي و دادن آزمايش تراكم استخوان با تجويز پزشك كلسيم مصرف مي كنند. در اين ميان افرادي كه با مشكل جذب كلسيم مواجه هستند هميشه بايد اين تركيبات را مصرف كنند اما اگر اشخاص سالمي مانند مردان، خودسرانه ويتامين بخورند ممكن است دچار عوارضي شوند. برخي افراد تركيباتي مانند روي و كلسيم را خودسرانه و با قيمت هاي زياد خريداري مي كنند اما اين كار دور ريختن پول است؛ چرا كه براي ساخت آن ها از موادي مانند اسانس استفاده مي شود كه ممكن است نه تنها اثر مثبت بر سلامت نداشته باشد بلكه عوارضي نيز در پي دارد.
دكتر علي اشرف رشيدي، كارشناس ارشد تغذيه و رژيم درماني در اين رابطه مي گويد: مصرف خودسرانه مكمل هاي مولتي ويتامين مطلقا توصيه نمي شود زيرا با رعايت اصول هرم غذايي، نيازي به مصرف مولتي ويتامين‌ها باقي نخواهد ماند.
ويتامين هاي محلول در چربي و آب با رعايت اصول هرم غذايي، به اندازه كافي به بافت هاي بدن مي رسد و مصرف خودسرانه مكمل هاي مولتي ويتامين، تنها هزينه بيشتر براي مصرف كننده دارد.
احتمال مسموميت در صورت مصرف مكمل هاي مولتي ويتامين نيز وجود دارد زيرا ويتامين هاي محلول در چربي موجود در اين مكمل ها در بافت هاي بدن باقي مي ماند و علاوه بر مسموميت ممكن است به ريزش مو، كاهش وزن و مشكلات پوستي منتهي شود.
متأســفانه هـــم اكنون انــواع مولتي ويتامين ها به وفور در جامعه يافت مي شود، به طور مثال به بهانه سودمند بودن ويتامين E افراد مختلف به مصرف آن مبادرت مي ورزند درحالي كه نياز خود به اين ويتامين را با خوردن 2 عدد گردو در روز و دو وعده ماهي در هفته مي توانند تأمين كنند.
دكتر رشيدي مقاصد درماني را تنها هدف مصرف مولتي ويتامين عنوان كرد و گفت: به هيچ وجه توصيه نمي شود؛ چون كه افراد عادي در شرايط معمولي نيازي به اين مكمل ندارند، تنها در صورت انجام آزمايش ها و تأييد كمبود ماده معدني يا ويتاميني خاص در بدن، مصرف اين نوع مكمل تجويز مي شود.
پژوهشگران درباره مصرف خودسرانه ويتامين C در ورزشكاران هشدار مي دهند. بر خلاف باور بسياري از ورزشكاران، مصرف ويتامين C نه تنها باعث بهبود عملكرد ورزشي نمي شود، بلكه حتي ميزان تطابق بدن و پاسخ عضلات را به ورزش هاي استقامتي كاهش مي دهد.
پژوهشگران اخيرا با بررسي تعدادي مرد كه در يك برنامه ورزشي استقامتي 8 هفته شركت كرده بودند و تعدادي از آن ها روزي يك گرم ويتامين C مي خوردند، متوجه شدند ميزان استفاده عضلات از اكسيژن و تطابق بدن با ورزش در مرداني كه ويتامين C نمي خوردند، 22 درصد بيش از مرداني است كه به طور خودسرانه ويتامين C مصرف مي كنند.
با وجود اين كه ويتامين ها براي سلامت بدن مفيد هستند، مصرف ويتامين E به ويژه براي افرادي كه ناراحتي قلبي دارند ممكن است عوارضي داشته باشد.
متخصصان معتقدند كه بر خلاف تصورات گذشته اين ويتامين نقشي در سالم نگاه داشتن سرخرگ ها و جلوگيري از سكته قلبي ندارد.
با توجه به اين كه در برخي از قرص هاي مكمل ويتامين E، بتاكاروتن نيز وجود دارد تركيب اين دو ماده مي تواند به سلامت قلب صدمه بزند ومصرف زياد آن مشكلاتي را براي افراد ايجاد مي كند.
احتمال بروز ناراحتي هاي قلبي در افرادي كه دائم در حال استفاده از ويتامين E هستند بيشتر از افرادي است كه از اين ويتامين استفاده نمي كنند.
كارشناسان خاطرنشان مي كنند كه استفاده از هر گونه ويتامين به شكل قرص يا كپسول و پودر بايد حتما طبق تجويز پزشك متخصص انجام گيرد.
عاقلانه رفتار كنيد!
علاوه بر مواد معدني، ويتامين ها نيز مورد نياز بدن هستند؛ زيرا بدون حضور آن ها در غذا، سلامتي و تعادل اعضاي بدن ناپايدار مي شود و در اعمال حياتي اختلالاتي ايجاد مي شود و عوارضي بروز مي كند كه گاه منجر به مرگ مي شود. ويتامين ها سبب تسهيل سوخت و ساز بدن، اسيدهاي آمينه، چربي ها و كربوهيدرات ها مي شوند و رشد و نمو و ترميم سلول هاي بدن را ميسر مي سازند.
برخي از ويتامين ها سبب جذب مواد‌غذايي در روده مي شوند و بعضي نيز به عنوان كاتاليزور عمل مي كنند. عمل آن ها روي بافت هاي اپي تليال و همچنين استخوان بوده و در مجموع هر كدام از آن ها از بروز يك عارضه جلوگيري مي كند.
كارشناسان تغذيه معتقدند كه، گرچه هر ويتاميني به مقدار بسيار اندكي براي رفع نياز بدن كافي است ولي بايد گفت كه نگراني مردم از كمبود ويتامين، چندان هم بي پايه نيست. غذايي كه مي خوريم اگر متنوع باشد، ويتامين هاي ضروري را خود به خود به بدن مان مي رساند اما اشكال اين است كه بسياري از مردم در انتخاب خوراك خود، عاقلانه رفتار نمي كنند؛ يعني رعايت نمي كنند كه غذاي شان متنوع باشد. همچنين از غذاهاي اساسي و مهمي كه ويتامين ها را براي شان تأمين كند، غافل هستند. به چنين افرادي بايد مقداري ويتامين اضافي بخورانيم تا جبران كمبودشان بشود.
ويتامين ها را به دو دسته مهم، شامل ويتامين هاي محلول در آب و ويتامين هاي محلول در چربي، تقسيم كرده اند. ويتامين E، ويتامين K، ويتامين D و ويتامين A را محلول در چربي و ويتامين C و ويتامين هاي گروه B را محلول در آب دانسته اند.
