2010/07/24, 07:29 AM
خطرات مصرف بي رويه داروهاي تزريقي
شايد شما هم جزو افرادي باشيد كه معتقدند داروي تزريقي بهتر از نوع خوراكي است، چون سريع تر اثر مي كند و باعث مي شود روند درمان زودتر طي شود. اما واقعيت چنين نيست و هر بيماري اي براي درمان، نياز به داروهاي خاصي دارد كه نوع تزريقي يا خوراكي دارو را پزشك تشخيص مي دهد.
در اين باره با دكتر ايرج خسرونيا، رييس جامعه متخصصان داخلي گفتگو كرده ايم.
داروي تزريقي بهتر است يا خوراكي؟
اصولا داروها به چند دسته ي كلي تقسيم مي شوند و بسته به نوع بيماري، پزشك تشخيص مي دهد كه بيمار نياز به داروي خوراكي دارد يا تزريقي.
بعضي از داروها توسط روده جذب نمي شوند و بايد با تزريق آمپول وارد بدن شوند. گاهي اوقات نيز دوز تجويزي دارو زياد است مانند آنتي بيوتيك ها، كه بايد از طريق رگ جذب شوند و به همين دليل تزريق، بهترين انتخاب است.
اما در بسياري از مواقع دارو بايد به صورت شربت يا پودر حل شدني در آب مصرف شود و داروي تزريقي در اين مورد، بي فايده و حتي زيان آور است.
در مورد داروهاي مشابه چه طور؟
در مورد داروهاي مشابه، باز هم اولويت با داروي خوراكي است؛ مثلا اگر دارويي هم به صورت آمپول و هم به صورت قرص و كپسول موجود باشد، توصيه ما اين است كه بيمار حتي الامكان داروي خوراكي را مصرف كند، زيرا هر تزريقي مي تواند يك واكنش به همراه داشته باشد و بروز حساسيت از جمله مهم ترين عوارض داروهاي تزريقي است.
در صورت بروز حساسيت دارويي در قرص و كپسول و شربت، مي توان مصرف آن را بلافاصله قطع كرد و يا حتي با شستشوي معده، دارو را از بدن خارج كرد، اما در صورت بروز حساسيت داروي تزريقي، اقدام خاصي نمي توان انجام داد.
بنابراين عوارض داروهاي خوراكي بسيار كمتر از انواع تزريقي است و همواره در علم پزشكي توصيه مي شود كه از درمان هاي تزريقي كمتر استفاده شود.
چرا عده اي معتقدند كه داروي خوراكي كم اثرتر از نوع تزريقي است؟
متاسفانه بسياري از افراد بر اين باورند كه داروي خوراكي بي تاثير است و فقط با تزريق آمپول، بيماري شان بهبود مي يابد. حتي بيماراني هم وجود دارند كه با مراجعه به پزشك از او مي خواهند كه براي شان داروي تزريقي تجويز كند و استدلال شان هم اين است كه داروي خوراكي بر بدن آنها تاثيري ندارد و به پزشكي كه براي شان داروي تزريقي تجويز نكند، مجددا مراجعه نمي كنند؛ مگر اينكه حداقل يك قلم داروي تزريقي (مثلا ب- كمپلكس) در نسخه آنها وجود داشته باشد.
به مصرف خودسرانه ب- كمپلكس اشاره كرديد. هر چند وقت يك بار لازم است كه اين آمپول تزريق شود؟
هيچ نيازي نيست كه فردي به صورت خودسرانه ب- كمپلكس تزريق كند، بلكه با مصرف ميوه و سبزي تازه و مواد غذايي مختلف مي تواند اين ويتامين ها را دريافت كند.
اين يك باور اشتباه است كه فردي كه احساس كسالت و ضعف مي كند، بايد ب- كمپلكس تزريق كند تا وضعيت بدني اش بهبود يابد.
متاسفانه بسياري از افراد نمي دانند كه مصرف بي رويه ويتامين ها نيز خطرناك است و مي تواند باعث مسموميت شود.
در مورد سرماخوردگي چطور؟ تزريق دارو زودتر جواب نمي دهد؟
اين هم يكي از باورهاي غلط است كه خيلي ها فكر مي كنند اگر پني سيلين بزنند، سرماخوردگي شان زودتر خوب مي شود، غافل از اينكه 99 درصد سرماخوردگي ها و انواع آنفلوآنزا ويروسي هستند و درمان آنها هيچ نيازي به آنتي بيوتيك ندارد (نه خوراكي، نه تزريقي). از طرفي عملكرد آنتي بيوتيك ها همانند يك شمشير دو لبه است و عوارض زيادي به همراه دارد.
چه عوارضي؟
مشكلات كبدي و كليوي از مهم ترين عوارض مصرف بي رويه آنتي بيوتيك هاست. در عين حال، مصرف بي جاي آنتي بيوتيك ها موجب مي شود بدن نسبت به اين داروها مقاوم شود و در صورت نياز هم، مصرف آنها تاثيري در بهبود بيماري نداشته باشد. البته در مورد برخي بيماري ها ، نوع تزريقي سريع تر از نوع خوراكي اثرگذار است.
در عين حال، بسياري از خانواده ها داروهاي بي مصرف و باقي مانده شان را نگهداري مي كنند تا شايد روزي به آنها احتياج پيدا كنند و اين بدترين كار ممكن است و مصرف آنها عوارض خطرناكي به همراه دارد.
بسيار ديده شده كه فردي با تزريق يك ويتامين ساده يا خوردن يك قرص بدون تجويز پزشك، جان خود را از دست داده است.
به نظر شما، آيا پزشكان با تجويز غير موجه اين داروها، مصرف بي رويه آنها را در جامعه رواج نمي دهند؟
متاسفانه همين طور است. مسكن ها، آنتي بيوتيك ها و مولتي ويتامين ها از جمله داروهايي هستند كه مثل نقل و نبات توسط ايراني ها مصرف مي شوند. اصلا در هيچ جاي دنيا به اندازه ايران، دارو بدون تجويز پزشك مورد استفاده قرار نمي گيرد. ما عادت كرده ايم كه با احساس كوچك ترين دردي، مسكن بخوريم و يا با احساس هر گونه ضعفي آمپول ويتامين بزنيم، اما به اين موضوع توجه نمي كنيم كه مصرف همين داروهاي به ظاهر ساده، اعتيادآور است و حتي مصرف آسپيرين بدون تجويز پزشك، سلامت فرد را به خطر مي اندازد.
البته تبليغات در اين بين نقش مهمي ايفا مي كنند، طوري كه اين روزها در مجلات و روزنامه ها و به ويژه شبكه هاي ماهواره اي، انواع مكمل و ويتامين تبليغ مي شوند، اما بايد بدانيد كه مصرف بي رويه هر ماده اي، حتي آب هم براي بدن مضر است. ما بايد ياد بگيريم كه مصرف هر گونه دارو، چه خوراكي و چه تزريقي، بايد با تجويز پزشك صورت گيرد و بايد انتخاب هر يك از اين داروها را به پزشك مان واگذار كنيم.
حرف آخر؟
پزشك خوب، پزشكي نيست كه چند نوع دارو تجويز كند. در بسياري از بيماري ها مثل سرماخوردگي اصلا نيازي به مصرف دارو نيست و درمان آن، استراحت و مصرف مايعات گرم است. در عين حال، ما بايد آستانه ي تحمل را در خودمان بالا ببريم و به جاي مصرف مسكن، علت درد را پيدا كنيم تا مشكل از ريشه حل شود.
باز هم تاكيد مي كنم كه جمله ي "تاثير داروهاي تزريقي بيشتر از داروهاي خوراكي است" هميشه صادق نيست و اين موضوع به نوع بيماري، نوع دارو، نياز بيمار و تشخيص پزشك بستگي دارد.
شايد شما هم جزو افرادي باشيد كه معتقدند داروي تزريقي بهتر از نوع خوراكي است، چون سريع تر اثر مي كند و باعث مي شود روند درمان زودتر طي شود. اما واقعيت چنين نيست و هر بيماري اي براي درمان، نياز به داروهاي خاصي دارد كه نوع تزريقي يا خوراكي دارو را پزشك تشخيص مي دهد.
در اين باره با دكتر ايرج خسرونيا، رييس جامعه متخصصان داخلي گفتگو كرده ايم.
داروي تزريقي بهتر است يا خوراكي؟
اصولا داروها به چند دسته ي كلي تقسيم مي شوند و بسته به نوع بيماري، پزشك تشخيص مي دهد كه بيمار نياز به داروي خوراكي دارد يا تزريقي.
بعضي از داروها توسط روده جذب نمي شوند و بايد با تزريق آمپول وارد بدن شوند. گاهي اوقات نيز دوز تجويزي دارو زياد است مانند آنتي بيوتيك ها، كه بايد از طريق رگ جذب شوند و به همين دليل تزريق، بهترين انتخاب است.
اما در بسياري از مواقع دارو بايد به صورت شربت يا پودر حل شدني در آب مصرف شود و داروي تزريقي در اين مورد، بي فايده و حتي زيان آور است.
در مورد داروهاي مشابه چه طور؟
در مورد داروهاي مشابه، باز هم اولويت با داروي خوراكي است؛ مثلا اگر دارويي هم به صورت آمپول و هم به صورت قرص و كپسول موجود باشد، توصيه ما اين است كه بيمار حتي الامكان داروي خوراكي را مصرف كند، زيرا هر تزريقي مي تواند يك واكنش به همراه داشته باشد و بروز حساسيت از جمله مهم ترين عوارض داروهاي تزريقي است.
در صورت بروز حساسيت دارويي در قرص و كپسول و شربت، مي توان مصرف آن را بلافاصله قطع كرد و يا حتي با شستشوي معده، دارو را از بدن خارج كرد، اما در صورت بروز حساسيت داروي تزريقي، اقدام خاصي نمي توان انجام داد.
بنابراين عوارض داروهاي خوراكي بسيار كمتر از انواع تزريقي است و همواره در علم پزشكي توصيه مي شود كه از درمان هاي تزريقي كمتر استفاده شود.
چرا عده اي معتقدند كه داروي خوراكي كم اثرتر از نوع تزريقي است؟
متاسفانه بسياري از افراد بر اين باورند كه داروي خوراكي بي تاثير است و فقط با تزريق آمپول، بيماري شان بهبود مي يابد. حتي بيماراني هم وجود دارند كه با مراجعه به پزشك از او مي خواهند كه براي شان داروي تزريقي تجويز كند و استدلال شان هم اين است كه داروي خوراكي بر بدن آنها تاثيري ندارد و به پزشكي كه براي شان داروي تزريقي تجويز نكند، مجددا مراجعه نمي كنند؛ مگر اينكه حداقل يك قلم داروي تزريقي (مثلا ب- كمپلكس) در نسخه آنها وجود داشته باشد.
به مصرف خودسرانه ب- كمپلكس اشاره كرديد. هر چند وقت يك بار لازم است كه اين آمپول تزريق شود؟
هيچ نيازي نيست كه فردي به صورت خودسرانه ب- كمپلكس تزريق كند، بلكه با مصرف ميوه و سبزي تازه و مواد غذايي مختلف مي تواند اين ويتامين ها را دريافت كند.
اين يك باور اشتباه است كه فردي كه احساس كسالت و ضعف مي كند، بايد ب- كمپلكس تزريق كند تا وضعيت بدني اش بهبود يابد.
متاسفانه بسياري از افراد نمي دانند كه مصرف بي رويه ويتامين ها نيز خطرناك است و مي تواند باعث مسموميت شود.
در مورد سرماخوردگي چطور؟ تزريق دارو زودتر جواب نمي دهد؟
اين هم يكي از باورهاي غلط است كه خيلي ها فكر مي كنند اگر پني سيلين بزنند، سرماخوردگي شان زودتر خوب مي شود، غافل از اينكه 99 درصد سرماخوردگي ها و انواع آنفلوآنزا ويروسي هستند و درمان آنها هيچ نيازي به آنتي بيوتيك ندارد (نه خوراكي، نه تزريقي). از طرفي عملكرد آنتي بيوتيك ها همانند يك شمشير دو لبه است و عوارض زيادي به همراه دارد.
چه عوارضي؟
مشكلات كبدي و كليوي از مهم ترين عوارض مصرف بي رويه آنتي بيوتيك هاست. در عين حال، مصرف بي جاي آنتي بيوتيك ها موجب مي شود بدن نسبت به اين داروها مقاوم شود و در صورت نياز هم، مصرف آنها تاثيري در بهبود بيماري نداشته باشد. البته در مورد برخي بيماري ها ، نوع تزريقي سريع تر از نوع خوراكي اثرگذار است.
در عين حال، بسياري از خانواده ها داروهاي بي مصرف و باقي مانده شان را نگهداري مي كنند تا شايد روزي به آنها احتياج پيدا كنند و اين بدترين كار ممكن است و مصرف آنها عوارض خطرناكي به همراه دارد.
بسيار ديده شده كه فردي با تزريق يك ويتامين ساده يا خوردن يك قرص بدون تجويز پزشك، جان خود را از دست داده است.
به نظر شما، آيا پزشكان با تجويز غير موجه اين داروها، مصرف بي رويه آنها را در جامعه رواج نمي دهند؟
متاسفانه همين طور است. مسكن ها، آنتي بيوتيك ها و مولتي ويتامين ها از جمله داروهايي هستند كه مثل نقل و نبات توسط ايراني ها مصرف مي شوند. اصلا در هيچ جاي دنيا به اندازه ايران، دارو بدون تجويز پزشك مورد استفاده قرار نمي گيرد. ما عادت كرده ايم كه با احساس كوچك ترين دردي، مسكن بخوريم و يا با احساس هر گونه ضعفي آمپول ويتامين بزنيم، اما به اين موضوع توجه نمي كنيم كه مصرف همين داروهاي به ظاهر ساده، اعتيادآور است و حتي مصرف آسپيرين بدون تجويز پزشك، سلامت فرد را به خطر مي اندازد.
البته تبليغات در اين بين نقش مهمي ايفا مي كنند، طوري كه اين روزها در مجلات و روزنامه ها و به ويژه شبكه هاي ماهواره اي، انواع مكمل و ويتامين تبليغ مي شوند، اما بايد بدانيد كه مصرف بي رويه هر ماده اي، حتي آب هم براي بدن مضر است. ما بايد ياد بگيريم كه مصرف هر گونه دارو، چه خوراكي و چه تزريقي، بايد با تجويز پزشك صورت گيرد و بايد انتخاب هر يك از اين داروها را به پزشك مان واگذار كنيم.
حرف آخر؟
پزشك خوب، پزشكي نيست كه چند نوع دارو تجويز كند. در بسياري از بيماري ها مثل سرماخوردگي اصلا نيازي به مصرف دارو نيست و درمان آن، استراحت و مصرف مايعات گرم است. در عين حال، ما بايد آستانه ي تحمل را در خودمان بالا ببريم و به جاي مصرف مسكن، علت درد را پيدا كنيم تا مشكل از ريشه حل شود.
باز هم تاكيد مي كنم كه جمله ي "تاثير داروهاي تزريقي بيشتر از داروهاي خوراكي است" هميشه صادق نيست و اين موضوع به نوع بيماري، نوع دارو، نياز بيمار و تشخيص پزشك بستگي دارد.
