[نازلی]

مصرف بي‌رويه دگزامتازون و خطر افزايش وزن

خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران


داروي دگزامتازون از دسته كورتيكواستروئيدهاي صناعي (كورتون) است كه داراي اثرات بارز ضدالتهابي و ضد حساسيت بوده و باعث كاهش درد ناشي از فرايندهاي التهابي بويژه در محل مفاصل مي‌شود. همچنين سركوب سيستم ايمني بدن را نيز سبب مي‌شود. اين اثرات دارو مي‌تواند اغلب سيستم‌هاي مختلف بدن را نيز تحت تاثير قرار دهد.

به گزارش سرويس بهداشت و درمان ايسنا، هر چند كاربرد وسيع داروي دگزامتازون مانند تمام داروها مي‌تواند درمانگر و نجات بخش باشد، از سوي ديگر مي‌تواند عوارضي را نيز بر جاي بگذارد. از آنجا كه كورتون‌ها جز داروهاي پرعارضه محسوب مي‌شوند، توجه دقيق بر مصرف صحيح و آگاهانه آنها و پرهيز از تجويز و مصرف نابجا و بي‌رويه اين داروها از سوي پزشكان و همچنين بيماران بسيار حائز اهميت است. بر اين اساس مصرف اين داروها بايد با تجويز پزشك صورت گيرد و از مصرف خودسرانه آنها جدا پرهيز شود.


عوارض نامطلوب ناشي از مصرف نابجا و بي‌رويه آمپول دگزامتازون

-‌ تضعيف سيستم ايمني بدن و كاهش سد دفاعي بدن در مقابل انواع عفونت‌ها

- به تاخيرانداختن ترميم زخم‌ها

- ايجاد عوارضي مانند افسردگي، توهم و همچنين اختلالات ذهني و پيدايش حملات مانيا و جنون

- اثر بر تعادل مايعات و الكتروليت‌هاي بدن كه منجر به احتباس نمك و آب در بدن و در نهايت ادم (ورم) مي‌شود

- تاثير بر توزيع چربي‌ها در بدن و به دنبال آن تجمع چربي‌ها در نواحي خاص بدن مانند پشت بدن و پشت گردن

- افزايش رشد موهاي زائد در نواحي مختلف بدن مانند صورت بويژه در زنان

- افزايش فشارخون، افزايش قندخون (هيپرگليسمي) و ايجاد ديابت و افزايش چربي‌هاي خون كه همگي فاكتورهاي شناخته شده و قوي براي بروز بيماري‌هاي قلبي – عروقي و سكته‌هاي قلبي هستند.

- كاهش تراكم استخوان‌ها و پوكي استخوان و همچنين مصرف دوز بالاي آن موجب پارگي و يا آسيب تاندون‌ها مي‌شود.

- افزايش فشارداخل كره چشم و بروز آب سياه بويژه در افراد مسن و همچنين بروز آب مرواريد.

- كاهش و تضعيف لايه‌هاي مخاطي دستگاه گوارش بويژه معده كه باعث بروز و تشديد زخم‌هاي گوارشي مي‌شوند.

بيماران بايد در نظر داشته باشند كه تجويز داروها و از جمله كورتيكواستروئيدها توسط پزشك با آگاهي و بررسي كامل مزايا و مضرات دارو در هر بيمار صورت مي‌گيرد كه اين امر نيازمند داشتن اطلاعات و آگاهي دقيق از داروها و بيماري‌ها و نيز شرايط بيماران است. بر اين اساس ‌بايد از مصرف خودسرانه داروها جدا خودداري كرد.

چه موارد احتياطي بايد رعايت شود؟

- بايد توجه داشت كه براي رفع علائم حساسيت‌هاي ساده و يا مزمن نبايد از كورتيكواستروئيدهاي سيستميك (دگزامتازون) به عنوان درمان اوليه استفاده كرد. اين علائم را مي‌توان با داروهاي ساده‌تر و كم عارضه‌تر نظير آنتي هيستامين‌ها كنترل كرد.

- در سرماخوردگي‌ها و حالات مشابه، با وجود امكان رفع سريع و ظاهري علائم با اين داروها بايد توجه داشت كورتيكواستروئيدها مي‌توانند با تضعيف سيستم ايمني، زمينه را براي تشديد حالات عفوني فراهم كرده و طول مدت بيماري را افزايش دهند.

- در مورد بيماري‌هاي التهابي مانند آرتروز روماتوئيد و ... نيز توجه به اين نكته ضروري است كه نبايد ازكورتيكواستروئيد به طور مزمن براي كنترل بيماري استفاده شود؛ چرا كه مصرف طولاني مدت آنها نه تنها نمي‌تواند جلوي پيشرفت بيماري را بگيرد بلكه مي‌تواند در درازمدت باعث پيدايش عوارض ناخواسته و مشكلات جدي خصوصا در ميان افراد مسن شود.

- در صورت حساسيت به داروي دگزامتارون و يا در صورت مبتلا بودن به عفونت‌هاي قارچي در هر ناحيه از بدن از مصرف اين دارو خودداري شود.

- در صورت ابتلا به بيماري خطرناك، تب، عفونت و يا جراحي از مصرف داروي دگزامتازون اجتناب كنيد.

- در طول درمان با داروي دگزامتازون از نزديك شدن به افراد بيمار خودداري كنيد.

-از قطع مصرف ناگهاني كورتيكواستروئيدها نظير دگزامتازون خودداري كرده و با پزشك مشورت كنيد.

خطرات سوء مصرف قرص دگزامتازون براي افزايش وزن

در سال‌هاي اخير استفاده از قرص‌ دگزامتازون براي افزايش وزن بويژه در ميان جواناني كه به باشگاه‌هاي ورزشي مراجعه مي‌كنند رواج يافته است.

لازم به ذكر است كه با وجود ظاهر پف آلود و افزايش وزني كه با مصرف كورتيكواستروئيدهايي نظير دگزامتازون پديد مي‌آيد بايد توجه داشت كه اين افزايش وزن، كاذب بوده و در نتيجه تجمع مايعات و آب در بدن صورت مي‌گيرد كه‌ اثرات سو آن عبارتند از:

-‌ اين دارو نه تنها باعث افزايش حجم عضلات و توان ورزشكاران نمي‌شوند بلكه برعكس باعث افزايش تجزيه عضلات و كاهش توده عضلاني فرد و ضعف عضلات خواهد شد.

-‌ با مصرف اين دارو امكان پارگي و آسيب ديدن تاندون‌ها در ورزشكاران، هنگام انجام حركات ورزشي به شدت افزايش خواهد يافت.

- مصرف اين دارو با دوز بالا، موجب تضعيف شديد سيستم ايمني شده كه خود مي‌تواند زمينه ساز ابتلا به عفونت‌هاي شديد شود كه بسيار خطرناك بوده و مي‌تواند جان فرد را به خطر بيندازد.

- قطع مصرف اين داروها نيز بايد تحت نظر پزشك و به تدريج طي برنامه زمان‌بندي خاصي صورت گيرد.

[yummy]

چند نکته از دگزامتازون



دگزا متازون یا آنطور که بعضا گفته میشود دگزا، یکی از داروهایی است که در اشکال مختلف خود (شربت، قرص، قطره، آمپول و پماد و محلولها) یکی از پرکاربردترین داروهاست و در نتیجه ابهامات و سوالات هم پیرامون آن زیاد است.

معرفی:
دگزامتازون یک دارو از دسته کورتیکو استروئید هاست. از داروهای معروف دیگر در این دسته میتوان به بتامتازون – کورتیزون – پردنیزولون و هیدروکورتیزون اشاره کرد. کورتیکو استروئیدها یا همان کورتون ها داراری اثرات گسترده ای در قسمتهای مختلف بدن هستند که این اثرات گسترده همانطور که می توانند در درمان طیف زیادی از بیماریها مفید باشند، می توانند عوارض جانبی زیادی هم به جا بگذارند.

سوالات رایج:
1- دگزامتازون چه تاثیری در اشتها و چاق کردن دارد؟

پاسخ: دگزامتازون اشتها را زیاد میکند. علاوه بر آن از طریق ایجاد تورم در بدن شما را چاق میکند. در حقیقت یکی از عوارض استفاده زیاد از کورتون ها ایجاد تورم تدریجی در بدن و افزایش میزان چربی است که باعث پف کردن فرد شده و یا علامتی به نام Moon face یا ماه رخ! (یعنی گرد و پف کرده شدن صورت) می شود. در نتیجه بیمار احساس میکند که چاق و قوی بنیه شده است. اماحقیقت این است که تمام کورتون ها در استفاده مکرر باعث تحلیل رفتن عضلات وپوکی استخوان می شوند.در حقیقت دگزا متازون بدن شما را رسما به یک پفک تبدیل میکند.

2-من هر وقت سرما می خورم تا دگزا نزنم خوب نمیشوم. چرا؟

پاسخ: اثر دگزامتازون در سرماخوردگیهای رایج بیشتر علامتی است. یعنی باعث سرکوب واکنشهای ایمنی میشود و در نتیجه علائم بیماری را میپوشاند. این قضیه در سرماخوردگی های ویروسی چندان اشکالی ایجاد نمی کند، اما در سرماخوردگیهای همراه با عفونت باکتریایی (مثلا انواع تب دار یا همراه با گلودرد چرکی) با سرکوب ایمنی بدن، برای باکتریهای فرصتی را برای سازماندهی نیروها و تکثیر فراهم میکند و در نتیجه ممکن است چند روز بعد منجر به شعله ور شدن بیماری و حتی ایجاد عفونتهای شدید تنفسی شود

3- آیا دگزامتازون می تواند در دوپینگ و تقویت استفاده شود؟

پاسخ: کورتونها می توانند نوعی حالت خوش آنی در فرد ایجاد کنند که به euphoria موسوم است. همچنین باعث تغییرات آنی در میزان قند خون میشوند و بصورت کوتاه مدت ممکن است برخی توانایی های جسمانی را افزایش دهند. البته این داروها در دراز مدت هم باعث پوکی استخوان و هم ضعف ایمنی بدن میشوند بنابراین مصرف مکرر آن حتی به قصد دوپینگ اثرات معکوس خواهد داشت.

نکته: دگزامتازون جزو داروهای ممنوع دوپینگ است.

4-آیا مصرف دگزامتازون در دوران حاملگی مجاز است؟

پاسخ:دگزامتازون از نظر مصرف در حاملگی جزو گروه c است. یعنی نه جزو داروهای بی خطر است و نه جزو داروهای خطرناک. در صورت صلاحدید پزشک در برخی موارد میتوان با قبول برخی عوارض جانبی از این دارو استفاده کرد. مصرف خودسرانه بویژه در حاملگی کاملا ممنوع است. زیرا ممکن است باعث سرکوب غده فوق کلیه در جنین شود.

5-من مدتهاست که با تجویز پزشک برای تسکین برخی دردهای مفصلی خود از دگزا متازون استفاده میکنم. الان احساس میکنم حال بهتری دارم. آیا میتوانم دارو را قطع کنم؟

پاسخ: یک اصل کلی در استفاده دراز مدت از کورتون داریم. میزان مصرف کورتون به تدریج زیاد میشود و موقع قطع کردن دارو هم اینکار تدریجا صورت میگیرد. قطع تدریجی بصورت افزایش فواصل مصرف و کم کردن میزان داروی مصرف در هربار استفاده است. هیچگاه مقدار زیادی از کورتون را ناگهان مصرف نکنید یا ناگهان قطع نکنید.

موارد مصرف اساسی دگزامتازون:
1- ضد التهاب (بخصوص در بیماریهای روماتیسمی-حساسیتهای موضعی یا عمومی-کنترل عوارض بعد از جراحیهای دندان و…)

2-کاهش ادم مغزی یا ریوی

3-در درمان برخی اختلالات غده فوق کلیوی

4-ونیز در بسیاری دیگر از بیماریهای بعنوان درمان اصلی یا کمکی

عوارض شایع و مهم مصرف کورتون:
در مصرف بصورت موضعی (به شکل پماد و قطره یا محلول): تحلیل رفتن پوست در استفاده دراز مدت، لکه افتادن روی پوست و خشکی پوست، تشدید عفونتهای قارچی

در مصرف سیستمیک(خوراکی یا تزریقی): سرخوشی، عوارض گوارشی، تشدید عفونت ها، بیخوابی، پوکی استخوان(در مصرف طولانی)، ضعف ایمنی ، اختلالات هورمونی (نظیر پرمویی، اختلال عادت ماهانه) اتساع شکم و گرد شدن صورت، اختلال آنزیمهای کبدی، تحلیل عضلانی، چرب شدن پوست و تشدید آکنه، تغییرات روحی (نظیر سرخوشی بیش از حد یا تحریک پذیری عصبی)

[shahrzad.s]

واقعا خیلی چاق میکنهمن از بعد از عید تقریبا هر هفته علاوه بر آمپول خودم یک دگزا هم میزنم و حسابی هم چاق شدمچاره ای هم ندارم

[ehsan 10054]

اين همه عوارز نمي دونم
چرا دكترا جايگزين نميكنند
البته نيش زنبو ر خودش
كورتن طبيعي داره ولي نيشش درد داره

[sargol]

شایعترین عارضه تزریق خیلی سریع وریدی امپول دگزامتازون چیست؟
اطلاعات بیشتر : اگر این امپولو شوتینگ کنیم بلافاصله این عارضه اتفاق می افتد راهنمایی عارضه قلبی نیست با ارزوی موفقیت


- این سوال منقضی شده است. و بهترین جواب توسط رای کاربران انتخاب شده است.

آمپول دگزامتازون نوعی داروی كورتنی است. كورتن ها به شمشیرهای دولبه ای معروفند كه یك لبه اش درمان است ولبه دیگرش عارضه.

در كشورهای دیگر فقط كمیسیون های تخصصی این آمپول را تجویز می كنند در حالی كه در ایران از این آمپول برای رفع سرماخوردگی و حساسیت استفاده می شود و در میان جوانان بدن ساز هم به عنوان یك داروی كورتنی برای فربه سازی بدن هایشان.

سلیمانی عارضه این دارو را در درازمدت بسیار مضر می داند.

او در ادامه می گوید: «آمپول های دگزامتازون، پنی سیلین و ویتامین LA به ترتیب در ردیف اول تا سوم تزریق آمپول در كشور قرار دارند.»

وزارت بـهـداشـت نیز در یكی از یــافتـه هـایـش در ایـن بـاره متـذكـر می شود:«آمپول دگزامتازون در بین 10 قلم اول فهرست داروهای تجویز شده در نسخ پزشكان عمومی سال 84 رتبه سوم را دارا بوده است.»

بـرهمین اساس به طور متوسط در سال های 80084 در نسخه 2/42 درصد بیماران كشور، حداقل یك داروی تزریقی تجویز شده است.

یكی از پزشكان معاونت غذا و دارو دربـاره عـوارض تـزریقـات بـی رویـه می گوید:«تزریقات بی رویه خطر سرایت هپاتیت و ایدز را افزایش می دهد و همچنین عوارض ناشی از محل تزریق هم یكی دیگر از پیامدهاست و حتی تزریق بی رویه عوارض ناخواسته دارویی را زیاد می كند.»

سیامك افاضلی، داروساز درباره داروی دگزامتازون كه ماده اولیه اش در كارخانه های داروســازی داخلـی تـولیـد مـی شـود، مـی گوید:«دگزامتازون یك كورتیكو استروئید با اثر طولانی است كه برای بسیاری از عفونت های پوست و بافت های نرم ناشی از حساسیت یا التهاب تجویز می شود.»

به گفته او دگزامتازون را می توان برای درد و خشكی مفاصل ناشی از آرتریت رماتوئید به داخل مفاصل تزریق كرد. در موارد اورژانسی برای درمان شوك و ورم مغز (بر اثر آسیب مغزی، سكته مغزی یا تومور)، آسم و آمفیزم به داخل ورید تزریق می شود.

این داروساز معتقد است:«مصرف مقدار كم این دارو به مدت كوتاه بندرت عوارض جانبی ایجاد می كند با این حال مانند دیگر كورتیكو استروئیدها، درمان طولانی مدت با مقدار مصرف زیاد این دارو می تواند عوارض جانبی ناخوشایند و خطرناكی به دنبال داشته باشد.»

از جمله عوارضی كه این داروساز از مصرف این دارو یاد می كند; سوءهاضمه، آكنه و اختلالات پوستی، ضعف عضلات و ... است.

به گفته او«استفاده بلندمدت از این دارو می تواند منجر به آب سیاه، آب مروارید، دیابت، شكنندگی استخوان، نازك شدن پوست و تاخیر در رشد كودك بشود.»

اثر آمپول بیشتر از قرص نیست

صندلی های اتاق انتظار یك مطب كوچك پر است، پیرزن به همراه عروسش آمده تا نسخه اش را تجدید كند. روبه عروسش می گوید:«به دكتر بگو حتماً برایم آمپول بنویسد، آمپول زودتر اثر می كند، اثرش از قرص هم بهتر است.»

اتاق كوچك در گوشه ای از این مطب به تزریقات اختصاص یافته، دو تخت با پرده های سفید از یكدیگر جدا شده اند و زن و مردی مسوول انجام تزریقات به بیماران هستند.

آمپول ها را می شكنند وخیلی سریع محتویاتش را به داخل سرنگ می كشند و هرچند دقیقه یك بیمار را به تخت سفید فرا می خوانند.

دلیل گرایش به تزریق بی رویه آمپول در كشور چیست؟ سلیمانی این سوال را به تیغ دولبه ای تشبیه می كند كه مطرح كردنش مـی تـوانـد بـرای جامعه ضرر داشته باشد:«بیان كردن مضرات تزریق می تواند ترسی در دل افراد ایجاد كند به طوری كه حتی در مواقع ضروری هم جرات نكنند از آمپول استفاده كنند كه این موضوع هم برای سلامتی مضر است.»

او گلایه های پزشكان را درباره تقاضای بیماران به یاد می آورد: «برخی از پزشكان می گویند كه اگر داروی تزریقی تجویز نكنند، بیمار سروصدا راه می اندازد و دعوا می كند.»

اما یكی از كارشناسان معاونت غذا و داروی وزارت بهداشت، سودآور بودن فعالیت تزریق برای مطب ها و درمانگاه ها را از عوامل گسترده بودن تزریق در كشور یـاد مـی كنـد:«انجـام عمل تزریق در درمانگاه ها و تجویز سرم و آمپول برای آن هـا كـاری سـودآور شـده است كه چـشـم پـوشی از آن و تجویز داروی غیرتزریقی این سود را كاهش می دهد و این به ضرر آن هاست.»

سلیمانی از این باور غلطی كه چون داروی تزریقی مستقیماً به خون وارد مـی شـود، مـؤثـرتـر اسـت، گلایه مند است:«گرایش به داروهای تزریقی تنها در كشور ما حاكم نیست، منتهی كشورهای پیشرفته دسترسی به فرآورده های تزریقی را محدود كرده اند در حالی كه در كشور ما هم دسترسی نامحدود است و هم قیمت پایین آن، گرایش به فرآورده های تزریقی را افزایش داده است.»

او مـنطقی كردن مصرف داروهای تزریقی را یكی از برنامه های كمیته تجویز و مصرف منطقی دارو می داند:«در حال حاضر برخی از سرم های بیمارستانی در داروخانه ها وجود دارند در حالی كه وجود این سرم ها در داروخانه ها ضرورتی ندارد.»

او این دسته از سرم ها را نام نمی برد چرا كه معتقد است با بیان نام این داروها، تنش در جامعه افزایش می یابد و می گوید:«قرار است كمیته تجویز و مصرف منطقی دارو، این دسته از داروهای بیمارستانی را از داروخانه ها جمع آوری كند، اما زمان آن هنوز مشخص نیست.»

او بهترین اقدام برای كاهش تزریق در كشور را آگاه كردن مردم از عوارض آمپول و داروها می داند:«تزریق بی رویه در كشور رواج دارد و این باور كه اگر تزریق نكنم، خوب نمی شوم باید اصلاح شود.

[نازلی]

عوارض مصرف خودسرانه دگزامتازون را بدانید



یکی از داروهای پر مصرف در سرماخوردگی که به صورت بی رویه مورد استفاده قرار می گیرد داروی دگزامتازون است.

تهوع، سرگیجه، اختلالات بینایی، تشنج، شوک آنافیلاکتیک، پوکی استخوان و افزایش ابتلا به عفونت از جمله عوارض مصرف خودسرانه دگزامتازون است.

کارشناس واحد تحقیق و توسعه معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی فسا ضمن هشدار در خصوص افزایش مصرف کورتون به صورت خودسرانه در جامعه، گفت: گزارش های دریافتی مصرف این فرآورده ها بخصوص دگزامتازون در بسیاری از موارد از جمله سرماخوردگی، درد دندان، سردرد و تب ذکر شده است . سمیرا ایرانی افزود: با شروع فصل سرما در کشور و افزایش ابتلا به انواع سرماخوردگی با منشا ویروسی یا عفونت های باکتریایی، حجم استفاده از داروها به خصوص داروهای آنتی بیوتیک یا کاهنده درد و التهاب نیز همزمان سیر صعودی پیدا می کند.

وی با اشاره به اینکه یکی از داروهای پر مصرف در سرماخوردگی که به صورت بی رویه مورد استفاده قرار می گیرد داروی دگزامتازون است، تصریح کرد: استفاده مدام از این دارو در دراز مدت باعث افزایش حساسیت بدن به این دارو و عدم دریافت پاسخ درمانی مطلوب در یک دوره منطقی درمانی می شود .

کارشناس واحد تحقیق و توسعه معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی فسا افزود: متاسفانه امروزه در باشگاه های پرورش اندام هم به وفور از دگزامتازون استفاده غیر درمانی می شود که دلیل استفاده از آن هم احتباس آب در بدن و ایجاد حالت تورم در اندامهاست. سمیرا ایرانی گفت: از جمله عوارض گزارش شده می توان به تهوع ،سرگیجه، کهیر، تعریق، اختلالات بینایی، ادم، افزایش فشار خون، فلج شل گذرا، تاکی کاردی، تشنج، شوک آنافیلاکتیک، یرقان، درد شکم، خونریزی گوارشی، قرمزی و ادم صورت، پلی اوری، افزایش وزن، توهم، تاخیر در ترمیم زخم ها، پوکی استخوان، افزایش ابتلا به عفونت، عوارض چشمی نظیرکاتاراکت، عوارض گوارشی و عوارض پوستی مانند پتشی اشاره کرد.

وی اظهار داشت: بنابراین به منظور تجویز و مصرف منطقی دارو باید دگزامتازون تزریقی طبق موارد اندیکاسیون تایید شده در منابع علمی تجویز گردد و از مصرف این فرآورده در موارد دیگر جدا اجتناب شود.

[سمیرا67]

ممنون بابت اطلاع رسانی که میکنین
من که همین سینوویکس برام بسه آمپول دیگه ای نمیزنم

[کارین]

سلام دوستان من دکترم برام 10تا دگزامتازون تجویز کرده حمله ای هم که بهم شده در حد سر شدن کف هر دو پام تا نزدیکیهای زانوه کمی هم احساس ضعف دارم به نظرتون زیاد برام تجویز نکرده ؟ راستش زیاد به این دکتری که رفتم اعتماد ندارم

---

راستش نتونستم برم پیش دکتر خودم چون یه شهر دیگه است تو شهرستان ما فقط همین یه دکتر هست مجبور شدم برم

[glassheart]

به ازای هر ی دونه دگزامتازون که استفاده میکنین ۶ ماه بدنتون کلسیم جذب نمیکنه,حمله ام اسم که به خودتون بستگی داره ببینید میتونید تحملش کنید یا واقعا غیر قابل تحمله؟!و ی چیز دیگه اینکه شاید اون دکتر منفعتشو بیشتر از ضررش دونستن

[کارین]

خیلی ممنون از راهنماییتون