[nahid]

حساسیت دارویی چیست و چگونه برطرف می شود؟

▪ وقتی حساسیت، شما را تعقیب می کند

وقتی صحبت از حساسیت می شود بیشتر حساسیت فصلی و عطسه و آبریزش بینی همراه با آن در ذهن مجسم می شود، اما حساسیت انواع دیگری مانند حساسیت غذایی، دارویی و حساسیت به حیوانات نیز دارد.

بیشتر متخصصان اولین قدم برای مبارزه با حساسیت را دوری از ماده حساسیت زا عنوان می کنند. این مساله درست است ولی برای این کار باید این مواد را شناسایی کنید و دید بهتری از وضعیت موجود خود داشته باشید.

بنابراین اگر علایم شما به علت ماده دیگری باشد مصرف داروهای ضدحساسیت مشکل شما را حل نخواهد کرد. به همین صورت اگر به قارچ حساسیت داشته باشید دوری از گرده گیاهان فایده ای نخواهد داشت. اگر بتوانید عامل حساسیت زا را پیدا کرده و به همین ترتیب از آن دوری کنید دیگر نیازی به دارو نخواهید داشت.

▪ حساسیت به یک آنتی بیوتیک یا به همه

واکنش های حساسیت زا نسبت به داروها شایع است و آنتی بیوتیک ها یکی از مقصران اصلی برانگیختن واکنش های حساسیتی هستند. اگر شما به یک آنتی بیوتیک حساسیت داشته باشید احتمال زیادی وجود دارد که نسبت به ماده شیمیایی مشابه یا آنتی بیوتیک دیگری از همان خانواده نیز حساس باشید.

به عنوان مثال اگر به پنی سیلین حساسیت داشته باشید، این شانس وجود دارد که به آموکسی سیلین (از وابستگان نزدیک پنی سیلین) یا حتی کفلکس (از وابستگان دورتر پنی سیلین) نیز حساسیت داشته باشید چرا که برخی از قسمت های ساختار شیمیایی آنها همشکل است.

غیرمعمول است که فردی به بیش از یک یا ۲ نوع (یا خانواده) از آنتی بیوتیک ها حساسیت داشته باشد چرا که انواع مختلف آنتی بیوتیکی از نظر ساختار شیمیایی رابطه ای با هم ندارند. به عنوان مثال حساسیت به پنی سیلین به طور کلی شانس شما برای حساس بودن نسبت به آنتی بیوتیک های حاوی سولفا (مانند سولفامتوکسازول) را افزایش نمی دهد. شناخت حساسیت های فردی بسیار مهم است چرا که آنتی بیوتیک ها برای درمان عفونت های باکتریایی بسیار مفیدند و در برخی موارد جان شما را نجات می دهند و شما باید بتوانید در مواقع لزوم آنتی بیوتیک مورد نظر را دریافت کنید.

موضوع دیگری که اغلب اشتباه گرفته می شود قایل شدن افتراق بین عوارض جانبی غیرحساسیتی از حساسیت واقعی است. دل بهم خوردگی به دنبال مصرف اریترومایسین یک واکنش حساسیتی نیست اما جوش زدن یک واکنش حساسیتی است.

شاید عارضه جانبی و حساسیت برای شما ناخوشایند باشند و در هر صورت بخواهید که داروی مسوول را کنار بگذارید ولی باید بدانید که افتراق بین عارضه جانبی و حساسیت واقعی در برخی موارد بسیار مهم است. به عنوان مثال اگر با مصرف اریترومایسین دچار دل بهم خوردگی می شوید شاید بتوانید یکی از اعضای نزدیک همین خانواده مانند کلاریترومایسین را به خوبی تحمل کنید.

اما اگر به دنبال مصرف اریترومایسین دچار مشکل تنفسی می شوید (حساسیت واقعی) مصرف کلاریترومایسین برای شما خطرناک خواهد بود. در بعضی مواقع پزشک دارویی که قبلا باعث بروز عوارض جانبی در شما شده است را برایتان تجویز می کند، اما بندرت دارویی را برایتان تجویز می کند که در گذشته نسبت به آن حساسیت نشان داده اید.

یک تفاوت دیگر بین واکنش حساسیتی خفیف و عارضه جانبی این است که می توان بر واکنش حساسیتی توسط روشی به نام حساسیت زدایی چیره شد. در این روش در ابتدا مقادیر اندکی از دارو به فرد تجویز می شود و به مرور این مقدار افزایش می یابد تا حساسیت از بین برود. اما این روش در مواردی که عارضه جانبی وجود دارد پاسخگو نیست.

اگر شما جزو آن دسته از افراد هستید که به داروی خاصی حساسیت دارید یا آن که دچار عارضه جانبی می شوید مطمئنا دلتان نمی خواهد که در آینده از آن دارو استفاده کنید. به همین جهت پزشک را از این مساله آگاه کنید، اما دقت کنید که مشکل ایجادشده را درست توصیف کنید تا پزشک بتواند بین حساسیت و عارضه افتراق قایل شود.

▪ آلرژی غذایی، شایع نیست

آلرژی های غذایی برای آنهایی که دچار واکنش های شدید حساسیتی می شوند، مهم است. اما این مشکل آنقدرها هم که تصور می شود شایع نیست. مطالعات نشان داده است که ۴۰ درصد بزرگسالان فکر می کنند که حساسیت غذایی دارند، ولی فقط ۲ ۱ درصد واقعا از حساسیت غذایی رنج می برند. این میزان در کودکان کمی بالاتر است و در کل ۵ درصد جمعیت مشخصا به حساسیت غذایی دچار است.

اشتباهی که در مورد حساسیت های غذایی صورت می گیرد به ناتوانی در افتراق عارضه جانبی غیرحساسیتی از حساسیت واقعی مربوط می شود، درست همان طور که در مورد حساسیت دارویی توضیح داده شد. به عنوان مثال عدم تحمل لاکتوز یک وضعیت شایع است که موجب می شود افراد نتوانند غذاهای حاوی لاکتوز مانند لبنیات را هضم کنند. در صورتی که این دسته افراد چنین غذاهایی را مصرف کنند دچار نفخ، درد شکم و اسهال می شوند.

ممکن است آنها به اشتباه فکر کنند که دچار حساسیت شده اند، اما این مشکل به علت یک نقص ژنتیکی در توانایی تولید آنزیم لاکتاز که برای هضم لاکتوز لازم است، می باشد.

علت دیگری که باعث می شود حساسیت های غذایی بیشتر از میزان واقعی گزارش شوند این است که ۲ واقعه شایع (یعنی علایم گوارشی و غذا خوردن) به اشتباه باهم مرتبط می شوند تا وقایع مختلف را توصیف کنند. برای مثال، اگر شام سنگینی در یک رستوران بخورید و روز بعد دچار اسهال شوید، به نظرتان منطقی می آید که تقصیر را به گردن یکی از غذاهایی که خورده اید بیندازید.

در حقیقت شاید دیگر نخواهید از آن غذا مصرف کنید. از کجا می دانید که علایم شما به ناهار یا میان وعده ای که قبل از شام خورده اید مربوط نمی شود؟ یا این که شاید به خاطر یک عفونت ویروسی تصادفی باشد. به این ترتیب در حالی که امکان حساسیت غذایی همیشه وجود دارد ولی آنقدرها که تصور می کنید شایع نیست.

▪ این حیوانات حساسیت زا

شاید برایتان جالب باشد بدانید افرادی که به حیوان خاصی حساسیت دارند معمولا به پوست یا بزاق آن حیوان واکنش نشان می دهند نه موی آن. بنابراین حیوانی که موی کوتاه تری دارد یا مو ندارد لزوما برای افراد دچار حساسیت قابل نگهداری نیست. نگهداشتن سگی که موهای کوتاهی دارد برای فردی که به سگ حساسیت دارد همان قدر مشکل آفرین است که نگهداشتن سگی با موهای بلند.

▪ به دنبال راهی برای فرار از حساسیت

در حالی که گرده گیاهان و سایر اجزای گیاهی حساسیت زا از علل شایع حساسیت های فصلی هستند، این شانس وجود دارد که خانه ای که در آن زندگی می کنید علت حساسیت های شما باشد و در خانه ماندن باعث تشدید حساسیت شما شود.

به عنوان مثال مایت ها در رختخواب وجود دارند. قارچ ها تمایل دارند که در درزهای اطراف پنجره رشد کنند و شوینده های دستشویی و حمام به دنبال استشمام یا تماس باعث ایجاد حساسیت می شوند. خوشبختانه راه هایی وجود دارد که شما می توانید از این مشکلات جلوگیری کنید: برای تمیز کردن دستشویی از دستکش استفاده کنید و مواد شوینده را کاملا با آب از سطوح برطرف کنید، در جاهایی که برای رشد قارچ مناسب است از شوینده های ضد قارچ استفاده کنید، روتختی و ملحفه ها را به طور منظم با آب گرم بشویید یا مایت ها را از بین ببرید. فرش و مبلمان را با شوینده مخصوص بشویید و سعی کنید خانه از تهویه مناسب برخوردار باشد.

رعایت کردن این نکات ساده می تواند شانس این که با رسیدن به خانه مرتبا شروع به عطسه کنید را کاهش دهد.

منبع