مزایا و مضرات لامپهای کم‌مصرف
در اوایل دهه 80 میلادی با تولید لامپهای فلورسنت فشرده، تحول عظیمی در روشنایی ایجاد شد و به دلیل مصرف بسیار كمتر انرژی این لامپ‌ها نسبت به لامپهای رشته‌ای، به «لامپهای كم‌مصرف» شهرت یافتند.
لامپ کم مصرف
لامپ کم‌مصرف نوعی لامپ فلورسنت است و شیوه کار آن به این صورت است که برخورد الکترون‌ها، اتم‌های جیوه داخل لامپ را برانگیخته و اشعه ماورای بنفش تولید میکند.
برخورد این اشعه نامریی با لایه فسفر پوشش داده شده روی سطح داخلی تیوپ، نور مریی ایجاد میکند که با تغییر فسفر می‌توان نورهایی با رنگ‌های گوناگون مانند سبز، زرد، سفید، قرمزو آبی ایجاد کرد.
مزایای لامپ های کم مصرف
- این نوع لامپ‌ها حدود 8 برابر بیشتر از لامپهای رشته‌ای عمر میكنند.
- اگرچه قیمت لامپ های کم مصرف نسبت به بقیه لامپ‌ها بیشتر است، اما با توجه به عمر زیاد و مصرف كمی كه دارند، به‌ویژه برای مصرفكنندگانی كه بیشتر از هزار كیلو وات ساعت در ماه مصرف میكنند، مقرون به صرفه‌ترند.
- لامپهای کم‌مصرف به میزان قابل‌توجهی سبب کاهش مصرف انرژی می‌شوند. این لامپ‌ها یک پنجم لامپهای رشته‌ای، انرژی الکتریکی مصرف می‌کنند.
مضرات لامپ های کم مصرف
نور لامپهای فلوروسنت در طولانی مدت ممکن است موجب مشکلات زیر شود:
- خستگی زودرس
- افسردگی
- ضعف و بی‌حالی
- از دست دادن تمرکز ذهنی
- کاهش راندمان یا بازده کاری
- افزایش تنش‌های روانی
سایر عوارض این لامپ ها در قسمت زیر آمده است:
1- کک و مک
لامپ های کم مصرف مهتابی اشعه های مضری دارند که باعث ایجاد کک و مک پوستی می شوند. استفاده از کرم های ضد آفتاب زیر نور لامپ های مهتابی در ممانعت از ایجاد کک و مک بسیار موثر است.از این رو باید تا حد امکان در برابر این نور قرار نگرفت و از کرم های ضد آفتاب برای محافظت از پوست استفاده کرد.
2- سرطان سینه
استفاده از لامپهای کم‌مصرف در اواخر شب می‌تواند خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد.
نوری که از لامپهای فلورسنت فشرده منتشر میشود، بسیار شبیه به نور خورشید در هنگام روز می باشد و می‌توانند روی تولید هورمون ملاتونین در بدن انسان تاثیر منفی داشته باشد. ملاتونین از بدن انسان در برابر برخی از انواع سرطان‌ها مانند سرطان پروستات و سینه محافظت میکند.
از حدود ده سال پیش دانشمندان به وجود ارتباط بین قرار گرفتن در معرض نورهای مصنوعی در هنگام شب و ابتلا به سرطان سینه پی برده بودند. دقیقا به همین دلیل است که کارمندانی که به طور شیفتی کار می‌کنند و مجبورند در طول شب کار کنند، بیشتر از دیگران به این بیماری‌ها دچار می‌شوند.
زنانی که در طول شب در اتاقی با چراغ روشن می‌خوابند، با احتمال 22 درصد بیشتر از زنانی که در اتاق تاریک می‌خوابند ممکن است به سرطان سینه دچار شوند
استفاده از این لامپ‌ها با طول موج‌های آبی، در بین مردم رواج پیدا کرده است. قرار گرفتن در معرض این نورها که طول موج کوتاه‌تر دارند می‌تواند باعث توقف تولید هورمون ملاتونین شود. این در حالی است که اثر لامپهای قدیمی‌تر که نور زرد رنگ داشتند، در بروز این اختلال در بدن کمتر بود.
نور آبی رنگ همچنین میزان هوشیاری مردم را افزایش داده و ضربان قلب و دمای بدن آنها را هم بیشتر میکند.
متاسفانه بسیاری از مردم با تصور این که این لامپ‌ها کم مصرف هستند سعی می‌کنند از تعداد بیش‌تری از آنها در محیط خانه خود بهره بگیرند که این عامل هم می‌تواند به افزایش آلودگی‌های نوری در خانه بیانجامد.
3- آب مروارید
افرادی که در خانه و یا محل کارشان روزانه بیش از 8 ساعت در معرض نور لامپهای فلوروسنت قرار دارند، 5 برابر بیشتر از افرد دیگر دچار بیماری کاتاراکت یا آب مروارید می‌شوند.
4- مواد سمی لامپ شکسته
پس از شکسته شدن این لامپ ها در کمتر از 15 دقیقه اتاق را ترک کنید. این نوع لامپ ها از مواد سمی همچون جیوه تشکیل شده اند که عامل بسیاری از بیماری ها از جمله: میگرن، از دست دادن تعادل، از دست دادن هوشیاری و موارد دیگری می شود. این ماده سمی از طریق نفس کشیدن به بدن شما وارد می شود.
به افرادی که آلرژی دارند نیز توصیه میشود، از دست زدن به این مواد جدا خودداری کنند. تکه های شکسته شده را با جاروبرقی جمع نکنید، زیرا باعث پراکنده شدن این مواد در سراسر خانه شده و بقیه نقاط را نیز آلوده میکند. این مواد باید با جارو دستی و به آرامی جمع آوری شوند و آنها را پس از جمع آوری در کیسه ای محکم قرار دهید.
نکات لازم
- افرادی که روزانه بیش از چهار ساعت در معرض این نورها قرار می‌گیرند، از کرم ضد آفتاب استفاده کنند.
- نور این لامپ‌ها با استفاده از محفظه‌های مشبک محصور شود تا پرتوهای مستقیم نور هنگام تابش در محیط پخش شود.
- نور لامپهای فلوروسنت با نور زرد لامپهای معمولی ترکیب شود تا ضمن ایجاد روشنایی مطلوب، تا حدود زیادی از میزان خطر کاسته شود.
- از این لامپ‌ها برای تامین روشنایی محل‌هایی مانند: راهروها، پارکینگ و سالن‌های بزرگ و محل‌هایی که افراد مدت طولانی در آن قرار نمی‌گیرند، استفاده شود.
- اگر بر روی خاک این لامپ ها، شکسته شود تا چند سال هیچ گیاه و درختی در آن منطقه قادر به رشد نیست.
- نصب این لامپ ها در ارتفاع زیاد باعث می شود که در طول مسیر از اثرات نامطلوب آن کاسته می شود.
- در مکان‌هایی که رطوبت بالایی دارند مانند: گل‌فروشی، گلخانه، حمام و سونا، و در محل‌هایی که دفعات روشن و خاموش شدن زیاد دارند مانند: دست‌شویی و مدارهای چشمک زن نباید از لامپ های کم مصرف استفاده کرد.
فرآوری: مریم سجادپور
بخش سلامت تبیان
لامپ های کم مصرف و كاربری صحیح آن ها
لامپ کم مصرف
كارشناس مسوول بهداشت كاربری انرژی های هسته ای و امواج الكترومغناطیس (پرتوهای) وزارت بهداشت با تاكید بر لزوم ارایه توجیهات بهداشت كاربری لامپ های كم مصرف (لامپ های فلورسنت فشرده) همزمان با توزیع این لامپ ها گفت: توصیه می شود فاصله بدن با انواع لامپ های كم مصرف كمتر از 30 سانتی متر نباشد.
مهندس علی گورانی گفت: مكانیزم عمده لامپ های كم مصرف (CFL)، تحریك الكتریكی اتم های جیوه است. به این ترتیب كه پس از تحریك اتم های جیوه توسط برق، پرتو ماوراء بنفش تولید می شود و این پرتو پس از برخورد با لایه فلورسنت قسمت داخلی لامپ به نور مرئی تبدیل می شود.
وی افزود: بنابراین دو نكته در این لامپ های كم مصرف (CFL) قابل توجه هستند؛ ابتدا آن كه عمده نگرانی بهداشتی این لامپ ها مربوط به وجود بخارات جیوه است؛ چرا كه جیوه فلز سنگینی است كه می تواند سیستم های عصبی را به شدت درگیر كند. علاوه بر آن فلزات سنگین در بدن تجمع پذیرند و می توانند عارضه شدید ایجاد كنند، بنابراین مردم باید توجیه باشند كه لامپ های كم مصرف (CFL) نباید شكسته شوند و در صورت شكستن نیز با پروتكل جمع آوری آن آشنا باشند.
گورانی، عدم وجود سیستم های جمع آوری زباله های خطرناك خانگی در كشور را از دیگر مشكلات بهداشتی مربوط به جمع آوری لامپ های شكسته و یا سوخته، مستعمل عنوان كرد و افزود: بنابراین لازم است به این موضوع نیز پرداخته شود.
كارشناس مسوول بهداشت پرتوهای وزارت بهداشت با اشاره به بحث تشعشعات لامپ های كم مصرف، گفت: بحث تشعشعات این لامپ ها به جدیت و خطرناكی مبحث بخارات جیوه نیست. هر چند پرتو ماوراء بنفش در داخل لامپ تولید می شود اما لایه فلورسنت داخلی لامپ، نور مرئی را ایجاد می كند، بنابراین اشعه ماوراء بنفش چندان به بیرون از لامپ نشت نمی كند. اما بی دقتی در تولید این لامپ ها می تواند پرتوگیری را افزایش و بدن را تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین در بحث تشعشعات باید به این اصل توجه كرد كه تا حد امكان فاصله بدن از منابع اشعه زیاد باشد.
انواع لامپ های کم مصرف
وی ادامه داد: بر این اساس تاكید می شود ترجیحا در مكان هایی كه با سقف كوتاه و به ویژه برای مدت طولانی از لامپ های كم مصرف استفاده نشود. در مورد چراغ های مطالعه نیز تاكید می شود لامپ های كم مصرف به كار گرفته نشوند؛ چرا كه فاصله چراغ مطالعه با دست و صورت كم است و احتمال پرتوگیری افزایش می یابد.
این کارشناس بهداشت تاكید كرد: همزمان با توزیع لامپ های كم مصرف باید اقدامات آموزشی مربوط به نحوه استفاده و جمع آوری آن ها نیز ارایه شود. این نكته نیز باید مورد توجه قرار گیرد كه هر یك از لامپ ها برای مكانی خاص كاربری بهتری دارند و در مكان هایی نیز محدودیت مصرف دارند. بنابراین لازم است مردم با بهداشت كاربری لامپ ها آشنا شوند.
مضرات لامپ های کم مصرف برای سلامتی
همچنین دانشمندان انگلیسی می گویند؛ لامپ های کم مصرف می تواند برای سلامتی مضر باشد.
به گزارش واحد مركزی خبر به نقل از روزنامه اینترنتی روسی اوترا، دانشمندان انگلیسی اعلام کردند: افرادی که پوست حساسی دارند بیش از سایرین از این لامپ ها آسیب می بینند چون میزان پرتو ناشی از آن ها از لامپ های معمولی بیشتر است.
بر اساس این گزارش کارشناسان انجمن پوست انگلیس معتقدند لامپ های کم مصرف موجب تسریع ابتلا به بیماری های پوستی و از جمله سرطان پوست و همچنین سرگیجه و میگرن درافراد مبتلا به صرع می شوند.
دانشمندان انگلیسی به ویژه از این موضوع نگران هستند که دولت این کشور براساس برنامه صرفه جویی در مصرف برق قصد دارد تا سال 2011 استفاده از لامپ های معمولی پرمصرف را به طور کلی متوقف کند و این برنامه می تواند به 340 هزار فرد دارای پوست حساس آسیب وارد کند در ضمن از ماه ژانویه فروش لامپ های پرمصرف در فروشگاه های انگلیس ممنوع خواهد شد.
لامپ های کم مصرف
شناسایی لامپ های غیراستاندارد وارداتی در بازار
مدیركل استاندارد و تحقیقات صنعتی استان تهران اعلام كرد: ده مورد لامپ های غیراستاندارد وارداتی در بازار شناسایی و جمع آوری شدند.
به گزارش روابط عمومی این اداره، مهدی پورهاشم افزود: به منظور نظارت بر كالاهای مشمول استاندارد اجباری در سطح بازار پس از نمونه برداری انواع لامپ موجود در بازار و آزمون در آزمایشگاه های تایید صلاحیت شده، مشخص شد لامپ های وارداتی مذكور غیراستاندارد است.
وی با اعلام نام تجاری آن ها افزود: ده مورد لامپ غیر استاندارد كشف شده شامل، لامپ 100 وات رشته ای با نام تجاری TONGSRAMS ،100 وات معمولی شفاف رشته ای با نام تجاری SINAR ،100 وات معمولی مات رشته ای با نام تجاری LONGLIFE ، شمعی اشكی 60 وات رشته ای با نام تجاری PGT كم مصرف 36 وات- PII با نام تجاری REZA كم مصرف 36 وات - SP با نام تجاری schwan ; - کم مصرف 18 وات esp با نام تجاری uwigqemetal - کم مصرف 26 وات - esp با نام تجاری EYCEONOMY ، كم مصرف 26 وات با نام تجاری SEPEHR است و همچنین دو نمونه كم مصرف 7 وات با نام تجاری OPPLE و یخچالی 15 وات با نام تجاری KEL در بند نشانه گذاری با استاندارد ملی مربوطه مغایرت داشته و مشمول تذكر شده است.
مدیركل استاندارد استان تهران تاكید كرد: لامپ مشمول اجرای استاندارد اجباری است و استفاده از نوع غیراستاندارد آن موجب ضرر و زیان مصرف كنندگان خواهد شد.
پورهاشم افزود: مطابق ماده 9 قانون موسسه، توزیع و فروش كالای مشمول استاندارد اجباری با كیفیت پایین تر از استاندارد و یا بدون داشتن نشان استاندارد ممنوع بوده است و توزیع كنندگان و فروشندگان این نوع كالا باید در خصوص محصولات داخلی، داشتن نشان استاندارد و در خصوص كالاهای وارداتی، داشتن مدارك قانونی مربوطه با استاندارد را مورد توجه قرار دهند.
وی هشدار داد در صورت مشاهده این نمونه لامپ ها در بازار، ضمن توقیف كالاها از طرف بازرسان این اداره كل، با توزیع كنندگان برخورد قانونی خواهد شد.
پورهاشم از شهروندان نیز خواست در صورت مشاهده توزیع این قبیل كالا در بازار مراتب را سریعا از طریق نمابر 44464340 به روابط عمومی اداره كل استاندارد استان تهران اطلاع دهند.
فرآوری: معصومه آیت اللهی– کارشناس تغذیه تبیان
منابع:
همشهری
ایسنا
اے دنیا کے مسافر منزل تیری قبرھیں اے کر رھا ھیں جو تو دو دن کا یہ سفرھیں موت ھیں تیرا ان دیکھا ساتھی آچانگ تجھے نگل لے گا:ای مسافر دنیا خونه ی توقبر است ای که هرکاری میکنی سفر دو روزه هست مرگ رفیق ندیده ی تو است یکهو نفست رو می گیره
