[paeazan]

تولید ۹۷ درصدی دارو، صرفا عوامفریبی است
عبدالمجید چراغعلی
تاریخ انتشار: ۰۸ آذر ۱۳۹۱ - ۰۶:۵۲
هر چند که پذیرش مسئولیت‌های اجرائی در کشور ما با مشکلات زیادی روبرو است ولی حداقل این مزیت را دارد که مسئولین در این کشور الزامی به پاسخگوئی ندارند و هیچگاه بدلیل حرف‌ها و اقداماتشان بازخواست نمی‌شوند. اگرچه هر چند وقت یکبار روزنامه‌ها خبرهائی مبنی بر بازداشت و یا محاکمه مقامات اجرائی قبلی و یا فعلی دولت‌های سایر کشور‌ها بدلیل سوء استفاده از قدرت و یا سهل انگاری در انجام وظایف حرفه‌ای منتشر می‌کنند ولی نگارنده تاکنون بروز چنین اتفاقی را در ایران به یاد نمی‌آورد. البته مسائل و گرایشات سیاسی در این مورد استثناء هستند.

از حاشیه‌های امنیت ایجاد شده برای مسئولین کشوری در این راستا می‌توان به آزادی مطلق آن‌ها در اعلام اطلاعات و آمار بدون سند نام برد. این روز‌ها دیگر گوشمان پر شده است از مصاحبه‌ها و سخنرانی هائی که ما را در جایگاه اولین‌ها، بزرگ‌ترین‌ها و بر‌ترین‌ها در بسیاری از زمینه‌ها در دنیا قرار می‌دهد و هیچکس هم نیست که بپرسد این آمار و اطلاعات از چه منبع معتبری استخراج شده است. درست مثل آن بنده خدائی که می‌گفت او در مرکز زمین ایستاده است و در جواب دیگران که از او مدرک می‌خواستند می‌گفت اگر قبول ندارید متر بردارید و اندازه بگیرید.

بررسی اجمالی مصاحبه‌های مسئولین داروئی کشور طی ۳ دهه گذشته نشان می‌دهد که همواره بیش از ۹۵-۹۷ درصد از داروهای مورد مصرف در کشور توسط صنعت داروسازی داخلی تولید می‌شود. صد البته از این آمار همواره بعنوان یکی از افتخارات نظام سلامت و بخش دارو یاد شده است. البته برای بیمارانی که سروکارشان به داروخانه‌ها می‌افتد و در میان کیسه پلاستیک حاوی داروهای خود چشمشان به جمال داروهای خارجی می‌افتاد این سوال مطرح می‌شود که چگونه است که کشوری بیش از ۹۵% داروهای مصرفی خودش را تولید می‌کند همچنان درمان بیمارانش تا این حد به داروهای وارداتی وابسته است. البته طی سالهای اخیر مسئولین سعی کرده‌اند در نقل قول این آمار دقت بیشتری می‌کنند و به دنبال عدد ۹۵ درصد ذکر می‌کنند که منظور از این آمار میزان عددی مصرف دارو‌ها است. یعنی ۹۵ درصد تعداد! داروهای مصرف شده در بازار داروئی کشور در داخل تولید می‌شود. البته این هم از آن ابداعاتی است که فقط در کشور ما می‌توان نمونه‌اش را یافت.

اگرچه در دنیا آمارهای متفاوتی از مصرف دارو‌ها بر مبنای دسته‌های داروئی، میزان مصرف بر مبنای مقدار مصرف دارو‌ها (DDD) و یا بر مبنای ارزش اقتصادی بازار وجود دارد اما معلوم نیست این مقایسه مصرف بر مبنای تعداد عددی در ایران ابداع چه کسی بوده است. واقعا چگونه می‌توان یک عدد قرص استامینوفن، یک شیشه سوسپانسیون آموکسی سیلین، یک قوطی اسپری بکلومتازون و یک آمپول اینترفرون را یک عدد دارو فرض کرد و آن‌ها را با هم جمع زد و بعد نتیجه گرفت که ۹۷ درصد این تعداد در داخل کشور تولید می‌شود. خدا را شکر که چند سال قبل معاون سابق غذا و دارو وزارت بهداشت در مقاله‌ای در یک مجله علمی (Iranian J Public Health ۲۰۰۹) با استناد به اعداد و ارقام اعلام کرده‌اند که سهم داروهای ایرانی در بازار داروئی کشور از ۸۲. ۲% در سال ۲۰۰۱ به ۶۶. ۴% در سال ۲۰۰۸ کاهش یافته است و البته این عدد در سال ۱۳۹۰ به کمتر از ۵۵% درصد کاهش یافته است.

متاسفانه باید اذعان نمود که علیرغم موفقیت‌های قابل توجه صنعت داروسازی در کشور در تامین نیازهای نظام سلامت کشور بخصوص در دوران ۸ ساله جنگ و یک دهه اخیر، بدلیل عدم سرمایه گذاری مناسب در این صنعت سهم داروهای وارداتی در سبد داروئی نظام سلامت هر روز روبه افزایش بوده است. بنده واقعا امیدوارم دفعه بعد که مسئولی همچنان ادعا کرد ۹۷ درصد داروهای بازار داروئی کشور در داخل تولید می‌شود خبرنگار با شهامتی پیدا شود و از او بپرسد که این عدد را از داخل کدام قوطی عطاری در آورده است.

با تاسف باید اعلام کنم که ما تنها کشور دنیا هستیم که مدیران داروئی و غیرداروئی برای اطلاع رسانی به مردم سهم عددی! تولیدات داروئی کشور را در مقایسه با کل داروهای مصرفی به عنوان شاخص خودکفائی داروئی در کشور به خورد مردم می‌دهند. ما نه تنها ۹۷% از بازار داروئی حدود ۴ میلیارد دلاریی داروئی را در داخل کشور تولید نمی‌کنیم بلکه سهم حدود ۵۵% تولیدات داروئی داخل کشور (که آنهم به شدت به واردات مواد اولیه از خارج از کشور وابسته است) از بازار داروئی کشور به شدت روبه نزول است و با روندی نزولی هر ساله کاهش می‌یابد. به همین علت هم است که امروزه با بهم ریخته شدن مکانیسم‌های واردات دارو‌ها چه بصورت ماده اولیه و یا محصول نهائی فریاد همه از کمبودهای داروئی به آسمان بلند شده است. اگر واقعا بازار داروئی کشور ما تا ۹۷ درصد توسط صنایع داخلی تامین می‌شد چرا باید به این وضع بیافتیم.