2010/10/15, 02:55 PM
فواید و مضرات ماهی تن
ماهی ها کلا جزء غذاهای پُر خاصیت به حساب می آیند، به خصوص در سال های اخیر و با افزایش نتایج مثبت حاصل از تحقیقات در مورد خواص ماهی، جایگاه مناسبی هم در برنامه غذایی روزانه افراد باز کرده اند.
ماهی تن از آن دسته غذاهایی است که به دلیل سهولت تهیه، در فهرست غذایی اغلب خانواده ها وجود دارد. اما ماهی تن چه خواص ویژه ای دارد؟
انواع ماهی های تن (Tuna Fish) که گاهی به غلط تن ماهی نامیده می شوند، زیر مجموعه ای از خانواده بزرگ ماهی های اقیانوسی به نام Scombridae هستند و در زیر شاخه Thunnus دسته بندی می شوند.
بعضی از انواع ماهی های تن، خون گرم هستند. بر خلاف انواع دیگر ماهی ها که گوشت سفید رنگی دارند، ماهی تن گوشت صورتی یا قرمز تیره دارد. علت قرمزی گوشت این نوع ماهی ، میزان زیاد میوگلوبین (پروتئین محتوی آهن در عضله) است.
ماهی تن منبع بسیار خوبی از پروتئین ، مواد معدنی نظیر سلنیوم ، منیزیم و پتاسیم و همچنین ویتامین های B1 ، B3 و B6 است.
مهم تر از همه این که، گوشت ماهی تن هم مانند گوشت بیشتر انواع ماهی ها ، سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 است که مصرف آن مشکلات پوستی و التهابات را کاهش می دهد و سرعت بهبود بیماران قلبی را بالا می برد. اسیدهای چرب امگا 3 به طور کلی نقش پیشگیری کننده از بیماری های مزمنی نظیر بیماری های قلبی- عروقی ، دیابت نوع دوم و برخی از انواع سرطان را دارند.
خوردن ماهی های حاوی امگا 3 برای کاهش بیماری های قلبی- عروقی بسیار مفید است، زیرا این ماده مغذی میزان چربی های بد خون (LDL- کلسترول و تری گلیسریدها) را کاهش می دهد؛ میزان کلسترول خوب یا HDL را افزایش میدهد؛ تجمع پلاکت را پایین می آورد و از لخته شدن خون جلوگیری می کند؛ با کاهش سلول های اندوتلیال و تولید مشتقات پلاکت عامل رشد، از ضخیم شدن رگ ها جلوگیری می کند؛ فعالیت مشتقات شیمیایی سلول های دیواره رگ ها که باعث آرامش و باز شدن رگها می شود را افزایش می دهد؛ تولید پیام آورنده های شیمیایی به نام سیتوکسین ها را نیز کم می کند(موادی که در واکنش التهاب مربوط به سختی رگ ها نقش دارند).
ماهی تن از جهت دیگری هم برای بیماران قلبی مفید است ، زیرا با دارا بودن ویتامین B6 ، سطح هموسیستئین خون را پایین می آورد و از آسیب دیواره رگ ها پیشگیری می کند.
انجمن قلب آمریکا برای بیماران مبتلا به تری گلیسرید بالا و فشار خون بالا ، مصرف دو بار در هفته، ماهی های حاوی امگا 3 را توصیه می کند.
مصرف ماهی تن برای مبتلایان به دیابت نوع دوم هم سودمند است، البته بهتر است که این بیماران از انواع تازه یا کنسرو شده در آب (به جای روغن) استفاده کنند. همچنین خوردن ماهی غنی از امگا 3 ، حداقل هفته ای دو بار ، از پیشرفت گرفتگی رگ ها در زنان دیابتی پس از یائسگی آنان جلوگیری می کند.
مصرف ماهی تن برای دانش آموزان به خصوص در ایام امتحانات هم بسیار توصیه می شود، زیرا عملکرد مغز را افزایش می دهد.
مضرات :
ماهی تن از جمله ماهی هایی است که از میزان قابل توجهی جیوه برخوردار است. مصرف زیاد جیوه احتمال بروز برخی بیماری ها از جمله بیماری های عصبی را افزایش می دهد.
جیوه از عناصر سنگین به شمار می رود و استفاده زیاد از آن، برای بدن حکم مواد سمی را دارد. این عنصر با آنزیم های درونی بدن ترکیب و مانع از عمل آنها می شود. تجمع جیوه در بدن منجر به بروز اختلالات شنوایی ، لرزش عضلات ، بروز بی حسی عمومی و به هم خوردن متابولیسم درونی می شود و از همه مهم تر این که جیوه عملکرد سیستم عصبی را مختل می کند و به رشد بافت مغزی آسیب جدی می رساند.
به همین دلیل مصرف زیاد تن ماهی برای مبتلایان به بیماری های مغزی و عصبی و همچنین کودکان و مادران باردار توصیه نمی شود، زیرا سیستم مرکزی و عصبی جنین را که به سرعت در حال رشد است، تحت تاثیر قرار می دهد.
علی رغم تاثیر مصرف متعادل ماهی تن در پیشگیری از سرطان، مصرف زیاد و بیش از اندازه ی آن ، به دلیل داشتن جیوه، احتمال بروز سرطان را افزایش می دهد.
روش استفاده:
برای بهره بردن از فواید ماهی و جلوگیری از بروز عوارض ناشی از مصرف زیاد آن، توصیه می کنیم بیشتر از دو تا سه بار در هفته از انواع ماهی استفاده نکنید و همچنین برنامه غذایی تان فقط شامل یک نوع ماهی نباشد، بلکه در مصرف ماهی ها هم، تعادل و تنوع را در نظر بگیرید.
ماهی های رودخانه ای و دریایی بسیار مفیدتر از ماهی های کنسرو شده هستند، اما در مقایسه با غذاهای آماده و فست فودها، مصرف کنسرو تن ماهی سالم و استاندارد الویت دارد.
از سوی دیگر تاریخ مصرف کنسرو تن ماهی نکته مهمی است که نباید آن را نادیده گرفت.
کنسرو تن ماهی در صورت نگهداری در شرایط نامناسب یا انقضای تاریخ مصرف آن، به سرعت فاسد می شود و مسمومیت بسیار جدی به نام مسمومیت بوتولیسم را ایجاد می کند که می تواند حتی سبب مرگ هم گردد.
طبق توصیه کارشناسان حتما کنسرو تن ماهی را قبل از مصرف باید 20 دقیقه در آب جوشاند و سپس مصرف کرد تا احتمال مسمومیت با آن به حداقل برسد.
همچنین اگر کنسرو تن ماهی، متورم یا ضربه خورده باشد، باید از مصرف آن خودداری کرد.
ماهی ها کلا جزء غذاهای پُر خاصیت به حساب می آیند، به خصوص در سال های اخیر و با افزایش نتایج مثبت حاصل از تحقیقات در مورد خواص ماهی، جایگاه مناسبی هم در برنامه غذایی روزانه افراد باز کرده اند.
ماهی تن از آن دسته غذاهایی است که به دلیل سهولت تهیه، در فهرست غذایی اغلب خانواده ها وجود دارد. اما ماهی تن چه خواص ویژه ای دارد؟
انواع ماهی های تن (Tuna Fish) که گاهی به غلط تن ماهی نامیده می شوند، زیر مجموعه ای از خانواده بزرگ ماهی های اقیانوسی به نام Scombridae هستند و در زیر شاخه Thunnus دسته بندی می شوند.
بعضی از انواع ماهی های تن، خون گرم هستند. بر خلاف انواع دیگر ماهی ها که گوشت سفید رنگی دارند، ماهی تن گوشت صورتی یا قرمز تیره دارد. علت قرمزی گوشت این نوع ماهی ، میزان زیاد میوگلوبین (پروتئین محتوی آهن در عضله) است.
ماهی تن منبع بسیار خوبی از پروتئین ، مواد معدنی نظیر سلنیوم ، منیزیم و پتاسیم و همچنین ویتامین های B1 ، B3 و B6 است.
مهم تر از همه این که، گوشت ماهی تن هم مانند گوشت بیشتر انواع ماهی ها ، سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 است که مصرف آن مشکلات پوستی و التهابات را کاهش می دهد و سرعت بهبود بیماران قلبی را بالا می برد. اسیدهای چرب امگا 3 به طور کلی نقش پیشگیری کننده از بیماری های مزمنی نظیر بیماری های قلبی- عروقی ، دیابت نوع دوم و برخی از انواع سرطان را دارند.
خوردن ماهی های حاوی امگا 3 برای کاهش بیماری های قلبی- عروقی بسیار مفید است، زیرا این ماده مغذی میزان چربی های بد خون (LDL- کلسترول و تری گلیسریدها) را کاهش می دهد؛ میزان کلسترول خوب یا HDL را افزایش میدهد؛ تجمع پلاکت را پایین می آورد و از لخته شدن خون جلوگیری می کند؛ با کاهش سلول های اندوتلیال و تولید مشتقات پلاکت عامل رشد، از ضخیم شدن رگ ها جلوگیری می کند؛ فعالیت مشتقات شیمیایی سلول های دیواره رگ ها که باعث آرامش و باز شدن رگها می شود را افزایش می دهد؛ تولید پیام آورنده های شیمیایی به نام سیتوکسین ها را نیز کم می کند(موادی که در واکنش التهاب مربوط به سختی رگ ها نقش دارند).
ماهی تن از جهت دیگری هم برای بیماران قلبی مفید است ، زیرا با دارا بودن ویتامین B6 ، سطح هموسیستئین خون را پایین می آورد و از آسیب دیواره رگ ها پیشگیری می کند.
انجمن قلب آمریکا برای بیماران مبتلا به تری گلیسرید بالا و فشار خون بالا ، مصرف دو بار در هفته، ماهی های حاوی امگا 3 را توصیه می کند.
مصرف ماهی تن برای مبتلایان به دیابت نوع دوم هم سودمند است، البته بهتر است که این بیماران از انواع تازه یا کنسرو شده در آب (به جای روغن) استفاده کنند. همچنین خوردن ماهی غنی از امگا 3 ، حداقل هفته ای دو بار ، از پیشرفت گرفتگی رگ ها در زنان دیابتی پس از یائسگی آنان جلوگیری می کند.
مصرف ماهی تن برای دانش آموزان به خصوص در ایام امتحانات هم بسیار توصیه می شود، زیرا عملکرد مغز را افزایش می دهد.
مضرات :
ماهی تن از جمله ماهی هایی است که از میزان قابل توجهی جیوه برخوردار است. مصرف زیاد جیوه احتمال بروز برخی بیماری ها از جمله بیماری های عصبی را افزایش می دهد.
جیوه از عناصر سنگین به شمار می رود و استفاده زیاد از آن، برای بدن حکم مواد سمی را دارد. این عنصر با آنزیم های درونی بدن ترکیب و مانع از عمل آنها می شود. تجمع جیوه در بدن منجر به بروز اختلالات شنوایی ، لرزش عضلات ، بروز بی حسی عمومی و به هم خوردن متابولیسم درونی می شود و از همه مهم تر این که جیوه عملکرد سیستم عصبی را مختل می کند و به رشد بافت مغزی آسیب جدی می رساند.
به همین دلیل مصرف زیاد تن ماهی برای مبتلایان به بیماری های مغزی و عصبی و همچنین کودکان و مادران باردار توصیه نمی شود، زیرا سیستم مرکزی و عصبی جنین را که به سرعت در حال رشد است، تحت تاثیر قرار می دهد.
علی رغم تاثیر مصرف متعادل ماهی تن در پیشگیری از سرطان، مصرف زیاد و بیش از اندازه ی آن ، به دلیل داشتن جیوه، احتمال بروز سرطان را افزایش می دهد.
روش استفاده:
برای بهره بردن از فواید ماهی و جلوگیری از بروز عوارض ناشی از مصرف زیاد آن، توصیه می کنیم بیشتر از دو تا سه بار در هفته از انواع ماهی استفاده نکنید و همچنین برنامه غذایی تان فقط شامل یک نوع ماهی نباشد، بلکه در مصرف ماهی ها هم، تعادل و تنوع را در نظر بگیرید.
ماهی های رودخانه ای و دریایی بسیار مفیدتر از ماهی های کنسرو شده هستند، اما در مقایسه با غذاهای آماده و فست فودها، مصرف کنسرو تن ماهی سالم و استاندارد الویت دارد.
از سوی دیگر تاریخ مصرف کنسرو تن ماهی نکته مهمی است که نباید آن را نادیده گرفت.
کنسرو تن ماهی در صورت نگهداری در شرایط نامناسب یا انقضای تاریخ مصرف آن، به سرعت فاسد می شود و مسمومیت بسیار جدی به نام مسمومیت بوتولیسم را ایجاد می کند که می تواند حتی سبب مرگ هم گردد.
طبق توصیه کارشناسان حتما کنسرو تن ماهی را قبل از مصرف باید 20 دقیقه در آب جوشاند و سپس مصرف کرد تا احتمال مسمومیت با آن به حداقل برسد.
همچنین اگر کنسرو تن ماهی، متورم یا ضربه خورده باشد، باید از مصرف آن خودداری کرد.
چو بید بر سر ایمان خویش میلرزم ... که دل به دست کمان ابروئیست کافر کیش
