[Sina]

سومین استراتژی برای کاهش اسپاستیسیتی، درمان دارویی است. غالباً اسپاستیسیتی توسط داروها به طور موثرتری کنترل و درمان می شود. باکلوفن رایج ترین داروی ضد سفتی به کار رفته در MS است و بیشتر افراد به خوبی به آن پاسخ می دهند. دوز آن بایستی برای هر فرد به دقت تعیین شود و مقدار بسیار کم آن غیرموثرتر است و دوز بسیار بالای آن ایجاد خستگی و احساس ضعف می کند.

دوز صحیح معمولاً با شروع دارو با مقدار کم و افزایش تدریجی دوز تا به دست آوردن حداکثر اثر مفید تعیین می شود. رایج ترین اشتباه، زمانی است که به زودی از دریافت بالکوفن مأیوس شویم، بنابرین سطح خونی دارو هرگز به میزان لازم جهت حفظ شل کردن مناسب نمی رسد.
دوز موثر دارو ممکن است نیاز به دریافت 40 میلی گرم(4 بار در روز)داشته باشند.

تیزانیدین داروی ضد سفتی جدیدی است که محل اثر آن نخاع است ولی در محلی متفاوت از باکلوفن اثر می کند. به نظر می رسد که در کاهش سفتی و اسپاسم عضلانی موثرتر باشد و نسبت به داروهای دیگر اثر کمتری روی کم کردن قدرت عضلانی و ایجاد ضعف دارد. این دارو را باید به دقت و به آهستگی به کار برد زیرا در صورت مصرف سریع آن، خواب آلودگی اجتناب ناپذیر خواهد بود. دوز شروع 2 تا 4 میلی گرم و حداکثر تا 36 میلی گرم در روز می باشد، این دارو کاملاً موثر است و ممکن است در شرایط مشکل زا به همراه بالکوفن بکار رود.

داروی دیگری که گاهی برای اسپاستیسیتی بکار می رود، سدیم دانترولن است که مستقیماً بر عضلات اثر می کند. دارویی بسیار قوی و البته مفید است که باید با دقت مصرف شود، ولی ممکن است حتی در مقدار کم نیز سبب ضعف شود.
اسپاستیسیتی ممکن است با مقدار مناسب دیازپام جهت تسکین اسپاسم شبانه به کار رود. اثر آرام بخشی آن نیز ممکن است در القا خواب کمک کننده باشد. اثر خواب آلودگی آن، مصرف آن را در طول روز محدود می کند. این دارو در صورت مصرف بسیار زیاد به دلیل اعتیادآوری با احتیاط تجویز می شود.
کلونازپام ارتباط نزدیکی با دیاز پام دارد. کاربرد اصلی آن در درمان انواع خاصی از صرع و لرزش و ... می باشد. این دارو شلی قابل توجهی ایجاد می کند حتی به عنوان داروی ضد اسپاسم نیز به کار می رود. مانند دیازپام، اثر خواب آلودگی دارد و بهتر است در زمان خواب به کار رود. زمانی که دیازپام یا کلونازپام استفاده می شود پزشک و بیمار هر دو باید به احتمال وابستگی دارویی توجه کنند. در دوزهای معمول مشکل مهمی ایجاد نمی کنند، اما در صورتی که دوز دارو افزایش یابد و از دارو نه به عنوان درمان اسپاستیسیتی بلکه به عنوان دستاویزی برای فرار از حقائق دنیا بهره گرفته شود(خوابیدن مداوم!)، آنگاه باید از مصرف دارو خودداری کرد.

سیپروهپتادین، آنتی هیستامینی است که قابلیت های ضد اسپاسمی دارد و ممکن است داروی مکمل خوبی در برخی موارد باشد. اثر خواب آوری آن کاربردش را محدود می کند ولی در دوز 4 میلی گرم در هر زمان که نیاز به آن احساس شود مفید است.

داروی دیگری که به طور رایج برای اسپاسم عضلات پشت به کار برده می شود، سیکلوبنزاپیرین است که کاملاً اختصاصی بر روی این نوع اسپاسم ها عمل می کند و حتی اسپاسم اندام را تسکین می دهد معمولاً این دارو با در ترکیب با یکی از داروهای ضد اسپاسم بهتر عمل می کند.

گاباپنتین، داروی جدید تری است که در کنترل تشنج ها تایید شده است. این دارو قابلیت ضد اسپاسمی نیز دارد و زمانی که در دوزهای بالاتر از 100 میلی گرم در روز دریافت شود غالباً اسپاسم های مشکل زا را نیز برطرف می کند.

ال دوپا، داروی ضد پارکینسون است که اسپاسم را نیز، به خصوص در اسپاسم های دردناک پشت، کاهش می دهد.

سلژیلین، داروی دیگری است که ابتدا در بیماری پارکینسون به کار برده شد و ممکن است اثر مشابهی داشته باشد. البته مصرف آن به دلیل برخی عوارض خطرناک محدود شده است.

اثر بخشی هر یک از این داروها در صورتیکه برای مدت طولانی بکار روند ممکن است کمتر شوند(به این حالت اصطلاحاً تحمل یا تولرانس گویند)، در این صورت مصرف این داروها متوقف می شود و پس از مدتی مجدداً از سر گرفته می شود.
افراد مبتلا به MS اغلب اوقات دچار اسپاسم های پاروکسیسمال حمله ای یا تونیک می شوند که در آن تمام دست یا پا ممکن است با سفتی رو به بالا یا خارج کشیده شده، قفل شده یا در وضعیت باز قرار گیرد. در صورتی که اسپاسم های این چنینی هر دو پا را درگیر کند به آن ها اسپاسم های اکستنسور یا فلوکسور گفته می شود. این اسپاسم ها ممکن است آن قدر قوی باشند که حقیقتا" فرد را از صندلی اش به سمت جلو پرتاپ کند و برای او خطرناک باشند.

کاربامازپین داروی دیگری است که در تشنج ها و معمولاً برای کنترل این نوع اسپاسم ها بکار می رود. باکلوفن و تیزانیدین نیز ممکن است مفید باشند. کورتیزون به صورت کوتاه مدت اسپاستیسیتیرا کاهش می دهد ولی کاربرد دراز مدت آن به دلیل عوارض همراه تایید نمی شود.
استراتژی کنترل و درمان دارویی سفتی به معنی کاربرد صحیح و میزان و اندازه مناسب داروها است. دوز بیشتر از حد لزوم سبب افزایش ضعف، خواب آلودگی و کاهش عملکرد می شود.

داروهایی که برای کنترل و درمان اسپاستیسیتی بکار می روند؛


باکلوفن
ممکن است در دوز های بالا ایجاد ضعف کند

تیزانیدین
ممکن است در دوز های بالا ایجاد ضعف کند

سدیم دانترولن
غالباً با بالکوفن به کار میرود، ممکن است ایجاد خواب آلودگی کند

دیازپام
ممکن است ایجاد ضعف کند

کلونازپام
خواب آوری بالا،غالباً در شب به کار میرود، ممکن است باعث اعتیاد شود

سیپروهپتادین
خواب آور، غالباً در شب به کار می رود

سیکلوبنزاپرین
خواب آور،اصولاً به عنوان داروی مکمل به کار می رود

گاباپنتین
غالباً در ترکیب با سایر داروها، برای اسپاسم عضلات پشت به کار می رود

ال دوپا
ممکن است در اسپاسم هایی که کنترل و درمان آن مشکل است کمک کننده باشد

سلژیلین
مخصوصاً برای اسپاسم های شبانه مفید است

کاربامازپین
مخصوصاً برای اسپاسم های شبانه مفید است

کورتیزون
برای اسپاسم های فلکسور دست یا پا به کار می رود

از کتاب درمان های علامتی در ام اس - دکتر سید مسعود نبوی