[niloofary]

ام‌اس، دارو و درمان
دکتر مسعود مهرپور/ متخصص مغز و اعصاب/عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی ایران
آمارها نشان می‌دهد شمار مبتلایان به بیماری ام‌اس در ایران به حدود ۸۰ هزار نفر رسیده است. این آمار بدان معنا نیست که ام‌اس در سال‌های اخیر رو به افزایش بوده است زیرا هم جمعیت ایران زیاد شده و هم قدرت تشخیص و شناسایی بیماران بسیار بالا رفته است و مبتلایان با ابزارهای تشخیصی پیشرفته در همان مراحل ابتدایی تشخیص داده می‌شوند. شروع بیماری ام‌اس ناگهانی نیست. اغلب بیماران علائم خفیفی مثل ضعف بینایی یا ناتوانی جزئی در نگه داشتن اشیاء و… را دارند که ممکن است بیمار یکی‌دو ماه نسبت به آن بی‌توجه باشد ولی هرچه بیماری زودتر تشخیص داده و درمان سریع‌تر شروع شود نتیجه نیز بهتر خواهد بود.
داروهای ساخت ایران با داروهای خارجی برابری می‌کنند
موضوع مهمی که امید را در بیماران مبتلا به ام‌اس زنده نگه داشته، درمان‌های پیشرفته در این زمینه است و ایران نیز در این پیشرفت با کشورهای غربی برابری می‌کند. داروهای ام‌اس که از خارج وارد می‌شوند فوق‌العاده گران هستند و به همین دلیل شرکت‌های مختلف دارویی ایران نیز اقدام به تولید داروها کرده‌اند که هیچ تفاوتی با داروهای خارجی ندارند و خوشبختانه مشکل چندانی بابت تهیه داروی بیماران در کشور وجود ندارد. سازمان‌های بیمه‌گر نیز بیشتر داروهای ضروری را تحت پوشش قرار داده‌اند.
داروهای گران برای تعداد اندکی از مبتلایان تجویز می‌شود
اگر داروهای مبتلایان به ام‌اس ایرانی باشد، تقریبا بیماران مشکل چندانی از نظر هزینه ندارند ولی برای بعضی از بیماران خاص که تعدادشان هم بسیار اندک است، مجبور به تجویز داروهایی هستیم که تولید داخلی ندارند و باید از خارج وارد شوند. این داروها بسیار پرهزینه‌اند و باید در بیمارستان مصرف شوند اما در این مواقع هم طبق طرح سلامت، هزینه به‌طور کامل برعهده بیمار نیست و دولت کمک زیادی به این بیماران می‌کند. بعضی از بیماران هم باتوجه به توان مالی‌شان ترجیح می‎دهند داروی خارجی مصرف کنند. بیماری‌ ام‌اس جزو بیماری‌های خاص محسوب می‌شود و بیماران تحت انجمن حمایت از بیماران مبتلا به ام‌اس هم قرار می‌گیرند.
مهم‌ترین بخش درمان ام‌اس، کنترل حمله است
به‌طور کلی ۳ راهکار درمانی برای این بیماری وجود دارد. مهم‌ترین بخش درمان به کنترل حملات اختصاص دارد. این مرحله بسیار مهم است چون از عوارض بعدی بیماری جلوگیری می‌کند. مهم‌ترین داروهایی که برای جلوگیری از حملات بعدی بیماری تجویز می‌شود، گروه اینترفرون‌هاست. البته این داروها احتمال حمله را به صفر نمی‌رسانند. مهم‌ترین نکته در درمان بیماران این است که نگذاریم اعصاب تخریب شوند.
طیف بیماری ام‌اس
بیماری ام‌اس چند طیف دارد. در صورتی که بیمار دچار یک نوبت حمله ام‌اس شود در فهرست بیماران مبتلا به ام‌اس قرار نمی‌گیرد، حتی اگر درمان ام‌اس هم شروع شود. به این بیماران تی‌آی‌اس گفته می‌شود. بعضی از ام‌اس‌ها هم خیلی خوش‌‌خیم هستند و احتمال دارد با همان یک حمله تمام شوند یا حمله هر ۶-۵ سال یکبار تکرار شود. گاهی ام‌اس بدخیم است و حملات آنقدر زیاد هستند که بیمار ظرف مدت یک سال از پا درمی‌آید. البته ام‌اس خوش‌خیم در ۵ تا ۱۰ درصد از بیماران دیده می‌شود و ام‌اس بدخیم در کمتر از ۵ درصد بیماران. بقیه بیماران بین این ۲ طیف قرار می‌گیرند. هدف از تجویز دارو، کنترل بیماری است، نه درمان آن. بعضی مواقع ممکن است بیماری کنترل شود، گاهی هم کنترل نمی‌شود ولی در هر حال دارو جان بسیاری از بیماران را از ناتوانی نجات می‌دهد.
بیماری ام‌اس سیری مزمن دارد و به‌طور مستقیم کشنده نیست. در بعضی از بیماران به مرور باعث کاهش عملکرد و کارایی می‌شود. مثلا بیمار دیگر نمی‌‍‌تواند بنشیند یا کارهای روزمره خود را انجام دهد. در واقع، باید در رختخواب و بی‌حرکت بماند. یک جا ماندن و بی‌حرکتی عامل مهمی برای ایجاد زخم‌های بستر است. گاهی هم بلع و اسفنکتر ادراری دچار مشکل می‌شود. این افراد مستعد عفونت ریه و مشکلات ادراری هستند. همان‌طور که مشاهده می‌کنید این عوامل به صورت غیرمستقیم می‌توانند باعث مرگ بیماران ‌شوند. البته این نوع از ام‌اس پیشرفته است و سرنوشت همه بیماران چنین نیست.
نگاه متخصص مغز و اعصاب
دکتر افشین برهان‌حقیقی/عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی شیراز
رایج‌ترین داروهای ام‌اس
برای مبتلایان به ام‌اس داروهای مختلفی تجویز می‌شود که
هریک ممکن است عوارضی داشته باشد اما به علت تنوع دارویی موجود می‌توان داروهای عارضه‌دار را حذف و داروهای دیگری جایگزین کرد. ۳ گروه دارویی رایج عبارتند از:
• اینترفرون‌ها: اغلب اینترفرون‌ها تزریقی هستند که به صورت یک روز درمیان یا هفتگی تزریق می‌شوند. مهم‌ترین مشکلی که اینترفرون‌ها برای بیماران ایجاد می‌کند درد و التهاب محل تزریق است. البته شرکت‌های داروسازی تلاش کرده‌اند این عارضه را به حداقل برسانند. مشکل دیگری که این گروه از داروها ایجاد می‌کنند، تب و لرز و حالت سرماخوردگی در بیماران است. برای کمتر کردن این عارضه به بیماران توصیه می‌شود تزریق را به قبل از خواب موکول کنند یا برای کاهش عوارض، از مسکن‌هایی مانند ناپروکسن و ایبوبروفن استفاده کنند. بدن بیماران معمولا با گذشت زمان به دارو عادت می‌کند و عوارض کمتر می‌شود. اینترفرون‌ها در درازمدت ممکن است عوارض کبدی ایجاد کنند. توصیه می‌شود بیماران آزمایش بدهند تا میزان آنزیم‌های کبدی پایش شود. عوارض بسیار محدود تیروئیدی هم ممکن است دیده شود. برای بیمارانی که افسردگی توام با افکار خودکشی دارند به هیچ وجه نباید داروهایی از دسته اینترفرون‌ها تجویز شود. این داروها افسردگی و میل به خودکشی در بیمار را تشدید می‌کنند.
• گلاتیرامر استات: داروی دیگر گلاتیرامر استات است. این دارو باید روزانه مصرف شود. عوارض آن خیلی کمتر از اینترفرون‌هاست ولی بعضی از بیماران با مصرف دارو، احساس گرفتگی سینه می‌کنند. برای بیمارانی که به هر دلیلی نمی‌خواهند داروهای اینترفرونی استفاده کنند داروهایی از دسته گلاتیرامر استات تجویز می‌شود ولی یکی از ترکیب‌های دارویی متعلق به همین گروه، عوارض عفونی ایجاد می‌کند بنابراین بیماران باید تحت‌نظر متخصص عفونی باشند. این داروها احتمال شعله‌ور شدن بیماری سل خفته یا بیماری‌های قارچی و باکتریال را بالا می‌برند. داروهای دسته گلاتیرامر استات باعث بی‌نظمی قلبی هم می‌شوند. به همین دلیل بیماران وقتی برای بار اول از این دارو استفاده می‌کنند، باید در بیمارستان و تحت مانیتورینگ قلبی باشند. این دارو به ندرت روی شبکیه چشم تاثیر می‌گذارد. بیمارانی که دچار کاهش بینایی می‌شوند حتما باید به متخصص چشم مراجعه کنند.
• ناتالی زومپ: داروی دیگر ناتالی زومپ است. داروی بسیار خوبی است که هر ماه یکبار مصرف می‌شود. مهم‌ترین عارضه ‌آن، عفونت دیررس است.
http://payamems.com/web/%D8%A7%D9%85%E2%...%A7%D9%86/
۲۴ آبان ۱۳۹۴

[niloofary]

داروهای جدید ام‌اس را بشناسید
پیام ام اس: این شماره: تری فلونوماید (Teriflunomide =Aubagio)
دکتر هژیر سیگارودی
دومین داروی خوراکی تایید شده برای درمان انواع عودکننده- بهبودیابنده MS است. تری فلونوماید تعداد حمله‌های بالینی MS را کاهش داده (۳۲-۳۱ درصد)، سیر پیشرفت بیماری را آهسته کرده و معیارهای فعالیت بیماری در MRI را کاهش می‌دهد.
این دارو به شکل قرص‌های روکش‌دار ۷ و ۱۴ میلی‌گرمی موجود بوده، دُز مورد استفاده آن هم ۷ یا ۱۴ میلی‌گرم/ یک‌بار در روز، با یا بدون غذاست. اگر یک دُز دارو فراموش شود می‌توان در اولین فرصت آن را مصرف کرد، اما اگر از زمان مصرف دارو زمان زیادی گذشته و نزدیک وعده بعدی باشد، نباید مصرف شود (یعنی نباید به‌جای دُز فراموش شده، دو برابر دُز مصرف شود). آزمایش‌های منظم خون برای ارزیابی عوارض احتمالی دارو لازم است.
نحوة اثر
تری فلونوماید به گروهی از داروها تعلق دارد که به آنها تعدیل‌کنندة سیستم ایمنی (immunomodulatory) می‌گویند؛ Teriflunomide متابولیت فعال Leflunomide است (دارویی که برای درمان آرتریت روماتوئید به‌کار می‌رود). این دارو به‌طور انتخابی و قابل برگشت آنزیم مهمی را در لنفوسیت‌های فعال شده مهار کرده و بدون آنکه باعث مرگ سلول شود، منجر به کاهش تقسیم سلولی و در نتیجه ازدیاد سلول‌های ایمنی (لنفوسیت‌های T و B) می‌شود. تری فلونوماید باعث سرکوب کلی سیستم ایمنی نمی‌شود و مقاومت بدن در برابر عفونت‌ها را کم نمی‌کند. بنابراین به‌نظر می‌رسد که تری فلونوماید از طریق کاهش التهاب و کاهش عملکرد آن دسته از سلول‌های ایمنی که به اعصاب صدمه می‌زنند، اثر می‌کند. مطالعات انسانی اثر درمانی مفید تری فلونوماید، بدون ایجاد سرکوب ایمنی بالینی را نشان داده‌اند. در مطالعات انجام شده برای مقایسة تری فلونوماید با اینترفرون‌ها، اگرچه تعداد بیشتری از بیماران درمان با Teriflunomide را ادامه دادند، اما interferon beta-1 تعداد حمله‌ها را بیشتر از Teriflunomide کاهش داد.
مصرف تری فلونوماید در دوران بارداری و شیردهی:
تری فلونوماید تراتوژنیک (باعث بروز نقص در جنین) بوده و ممکن است نقص‌های مادرزادی عمده ایجاد کند. بنابراین از نظر مصرف در دوران بارداری جزو داروهای گروه X است، «یعنی خطرات دارو بیشتر از منافع احتمالی آن بوده و نباید در دوران بارداری استفاده شود». چون در مطالعات حیوانی، بعد از تجویز حتی یک دُز تری فلونوماید، دارو در شیر موش صحرایی یافت شده و ممکن است اختلالات رشد ایجاد کند، بنابراین باید از مصرف این دارو در دوران شیردهی نیز اجتناب شود.
اگر دارو در دوران حاملگی مصرف شده باشد، یا بیمار طی درمان با تری فلونوماید باردار شود، باید وی را از نظر خطرات احتمالی به جنین ارزیابی کرد. اگر طی درمان با تری فلونوماید بارداری انفاق بیفتد، باید فوراً دارو را قطع کرده و یکی از روش‌های تسریع دفع دارو از بدن را شروع کرد. در این موارد باید بیمار برای بررسی بیشتر و مشاوره به یک متخصص زنان مراجعه کند.
اخطارها و احتیاط‌ها
قبل از شروع تری فلونوماید باید یک آزمایش اخیر خون (حداکثر از ۶ ماه قبل) از نظر میزان آنزیم‌های کبدی (ترانس آمینازها، به‌خصوص ALT) و بیلی روبین در دست باشد و میزان ALT هر ماه یک‌بار، حداقل برای ۶ ماه چک شود. بیمارانی که از قبل دچار بیماری کبدی هستند، بیشتر در معرض خطر افزایش میزان ترانس آمینازها هستند. بنابراین بیمارانی که از قبل دچار بیماری‌های حاد یا مزمن کبد هستند و بیمارانی که قبل از شروع تری فلونوماید میزان ALT در سرم آنها بیش از دو برابر حداکثر نرمال باشد، نباید تحت درمان با این دارو قرار بگیرند.
تری فلونوماید ممکن است باعث کاهش گلبول‌های سفید خون شود. قبل از شروع تری فلونوماید باید یک آزمایش اخیر CBC (6 ماه یا جدیدتر) در دست باشد و باید همیشه گوش به زنگ علائم و نشانه‌های عفونت بود. در بیمارانی که دچار عفونت فعال هستند نباید تری فلونوماید را شروع کرد و در موارد وجود عفونت‌های شدید هم بهتر است درمان با تری فلونوماید موقتا قطع شود.
قبل از شروع تری فلونوماید باید بیمار از نظر عفونت نهفتة سل (با تست پوستی توبرکولین= PPD، یا با آزمایش خون) بررسی شود.
تری فلونوماید ممکن است باعث افزایش فشارخون شود. بنابراین باید در شروع درمان، فشارخون بیمار اندازه گیری شده و در طی دوران درمان هم فشارخون بیمار کنترل شود.
اگر بیمار علائمی به نفع نوروپاتی محیطی (بیماری اعصاب دست و پا) پیدا کند، باید بیمار را بررسی کرده و قطع درمان با تری فلونوماید را در نظر گرفت.
اگر بیمار دچار عوارض پوستی بشود (مانند حساسیت شدیدی به‌نام سندرم Stevens-Johnson) باید تری فلونوماید را قطع کرد.
موارد منع استفاده: در موارد اختلال شدید عملکرد کبد، خانم‌های باردار و خانم‌های در سنین باروری که از روش ضدبارداری مطمئنی استفاده نمی‌کنند و بیمارانی که تحت درمان با Leflunomide (داروی درمان آرتریت روماتوئید) هستند، نباید از تری فلونوماید استفاده کرد.
عوارض جانبی تری فلونوماید: شایع‌ترین عوارض جانبی تری فلونوماید (۱۰٪ ≤ و بیش از ۲٪ ≤ از پلاسبو) عبارتند از: سردرد، اسهال، تهوع، ریزش مو و افزایش آنزیم‌های کبدی (ALT). اما جدول زیر فهرست کامل عوارض جانبی گزارش شدة تری فلونوماید را نشان می‌دهد.
مصرف همزمان تری فلونوماید با سایر داروها: به‌دلیل امکان بروز تداخل دارویی، لازم است که درصورت مصرف همزمان تری فلونوماید با برخی داروها در انتخاب نوع یا میزان آن دارو دقت شود. مثلا، تری فلونوماید ممکن است باعث افزایش غلظت داروهای ضدبارداری ethinylestradiol و Levonorgestrel در خون شود و باید سعی شود که یک داروی ضدبارداری خوراکی مناسب انتخاب شود. در بیمارانی که تحت درمان با تری فلونوماید هستند، دُز Rosuvastatin نباید از ۱۰ میلی‌گرم در روز تجاوز کند. درمورد Warfarin هم باید INR را کنترل کنید، زیرا تری فلونوماید ممکن است INR را کاهش دهد.
روش‌های تسریع دفع تری فلونوماید از بدن
پس از قطع مصرف تری فلونوماید، دارو مدت زیادی (۶ ماه تا ۲ سال) در بدن می‌ماند. در مواردی که بخواهیم دارو زودتر از بدن دفع شود، مانند خانمی که قصد بارداری داشته باشد، می‌توان با روش‌هایی دفع دارو را تسریع کرد. یکی از این روش‌ها تجویز دارویی خوراکی به‌نام Cholestyramine به میزان ۸ گرم هر ۸ ساعت برای ۱۱ روز و روش دیگر مصرف خوراکی زغال فعال شده (Activated Charcoal) به میزان ۵۰ گرم هر ۱۲ ساعت برای ۱۱ روز است (اگر بیمار دُزهای ۸ گرم Cholestyramine را خوب تحمل نکند می‌توان از ۴ گرم ۳ بار در روز برای ۱۱ روز استفاده کرد). اگر بیمار هیچ‌یک از دو روش را خوب تحمل نکند، می‌توان دارو را هر روز مصرف نکرد و با فاصله استفاده کرد، یعنی لازم نیست روز‌های درمان پشت سر هم باشد (مگر آنکه پایین آوردن غلظت تری فلونوماید در خون به سرعت لازم باشد). در خاتمة ۱۱ روز، هر دو روش موفقیت‌آمیز بوده و غلظت تری فلونوماید را تا ٩٨٪ کاهش می‌دهند. باید توجه داشت که اگر MS بیمار به درمان با تری فلونوماید پاسخ می‌داده، استفاده از روش‌های تسریع دفع دارو به‌طور بالقوه می‌تواند به بازگشت فعالیت بیماری MS منجر شود.
در خاتمه، اطمینان داشته باشید هر دارویی که پزشک شما توصیه می‌کند «بهترین انتخاب درمانی برای شما، در آن زمان و با در نظر گرفتن همة جوانب» است.
http://payamems.com/web/%D8%AF%D8%A7%D8%...%8C%D8%AF/
۰۴ آذر ۱۳۹۴