اگر مبتلا به بیماری ام اس (MS) هستید، ممکن است با خود فکر کنید که آیا تا آخر عمر مجبور به مصرف دارو هستید یا خیر. این چیزی است که فقط شما و پزشکتان می توانید با هم تصمیم بگیرید. اما برخی از مردم تصمیم می گیرند که مصرف داروهای تعدیل کننده بیماری ام اس را برای مدتی متوقف کنند. برخی حتی داروهای خود را برای همیشه ترک می کنند. عود مجدد ام اس پس از قطع دارو عارضه خطرناکی است که ممکن است برای این افراد رخ دهد.
دلایل متعددی وجود دارد که شما ممکن است مصرف داروهای MS را متوقف کنید. ممکن است احساس کنید، برای تسکین علائم شما به اندازه کافی عمل نمی کند یا شاید عوارض جانبی آن بسیار شدید باشد یا از مزایای دارو بیشتر باشد. اگر در حین مصرف دارو عود کردید، می توانید احساس کنید که این دارو مؤثر واقع نشده است، پس نباید زحمت استفاده از آن را بکشید.
گابریل پاردو، مدیر مرکز مولتیپل اسکلروزیس چندگانه بنیاد تحقیقات اوکلاهما در شهر اوکلاهما می گوید: "متأسفانه، گاهی اوقات ترک یک عمل به علت مشکل مالی است زیرا دارو بسیار گران است یا بیمه آن را پوشش نمی دهد." (اگر هزینه مشکل شما باشد، پزشک شما یا انجمن ملی مولتیپل اسکلروزیس می توانند به شما کمک کنند.)
حتی اگر نگران افزایش خطر ابتلا به COVID-19 با دارو هستید. گیسر می گوید: "شما نباید به دلیل همه گیری از مصرف داروهای MS خود دست بکشید."
پاردو می گوید: "برنامه ریزی خوب بین شما و متخصص مغز و اعصاب بسیار مهم است." به جای ترک کلی دارو، ممکن است بخواهید داروی دیگری را امتحان کنید. چیزهای دیگری هم می باشد که باید به آن ها فکر کرد. به عنوان مثال، قطع برخی از داروهای MS می تواند منجر به افزایش مشکلات مربوط به MS یا عود مجدد ام اس شود، مگر این که به داروی دیگری برای تعدیل بیماری روی بیاورید.
داروهای تعدیل کننده بیماری
داروهای تعدیل کننده بیماری (DMDs) با قسمت های مختلف سیستم ایمنی بدن کار می کنند تا التهاب ناشی از MS را در سلول های عصبی مغز و نخاع کاهش دهند. این به کاهش تعداد و شدت عودها کمک می کند و همچنین به نواحی آسیب دیده (ضایعات) کمک می نماید که باعث عود نشوند، اما در اسکن MRI ظاهر می شوند. هدف از درمان با DMD این است که به نقطه ای برسید که در آن فعالیت های بیماری MS بدون علامت (عود) باشد.
وقتی دارو را ترک می کنید چه اتفاقی می افتد؟
اگر مصرف داروهای خود را متوقف کنید، علائم MS ممکن است بدتر شود یا به عبارتی عود مجدد ام اس را تجربه خواهید کرد، به ویژه اگر:
- شما زیر 65 سال هستید.
- شما در چند سال گذشته عود یا آزمایش جدیدی داشته اید که التهاب یا آسیب مرتبط با MS را نشان می دهد.
یک مطالعه دانشگاه نیویورک در سال 2016 بر روی 1339 بزرگسال بالای 40 سال مبتلا به MS نشان داد، افرادی که مصرف داروهای تعدیل کننده بیماری را متوقف کرده اند، تقریباً بیشتر از افرادی که آن را ادامه می دادند، عود کردند. همچنین آن ها زودتر از بسیاری از افرادی که از داروهای خود استفاده می کردند، دچار معلولیت شدند.
به همین ترتیب، مطالعه ای در سال 2017 روی 94 نفر از کلینیک نورولوژی مینیاپولیس نشان داد که بزرگسالان 70 ساله و بالاتر با MS پیشرونده ثانویه (SPMS) تنها 10٪ فعالیت MS در یک دوره 2 ساله افزایش داشته است. اما بزرگسالان جوان که مبتلا به بیماری ام اس عودکننده- بهبود یابنده (RRMS) بودند، 60 درصد بیشتر در معرض فعالیت های جدید ام اس بودند که بعداً آن ها را در معرض ناتوانی بیشتر قرار می داد.
اگر RRMS دارید، استفاده از داروهای تعدیل کننده بیماری ممکن است مزایای طولانی مدت داشته باشد، به خصوص اگر آن را بلافاصله پس از تشخیص شروع کنید. دارو باعث کاهش التهاب و آسیب در سیستم عصبی شما می شود. همچنین می تواند به کاهش تعداد عودهای شما کمک کند. (همچنین ممکن است آن ها را به نام "شعله ور شدن" یا "حمله" بشنوید). علاوه بر این، دارو ممکن است به کاهش ناتوانی شدید MS و سرعت بروز آن کمک کند. (در صورت ابتلا به بیماری مولتیپل اسکلروزیس اولیه یا ثانویه نیز استفاده از داروهای تعدیل کننده بیماری ممکن است مزایای مشابهی داشته باشد.)
پاردو می گوید" قطع دارو باعث می شود که دچار عود مجدد ام اس شوید. " اگر شما در حال حاضر مصرف داروهای خود را کنار بگذارید اما 5 سال دیگر بیماری شما عود کند، نمی توان متوجه شد که این عود به چه دلیلی رخ داده است.
آیا همیشه قطع دارو باعث عود مجدد ام اس می شود؟
پزشکان MS به طور کلی استفاده از داروهای تعدیل کننده بیماری را در دوران بارداری توصیه نمی کنند. دلیل این است که آن ها ممکن است مشکلات سلامتی را در نوزادان بیشتر کنند. گیسر می گوید: " حتی در این صورت، شما نباید بدون صحبت با پزشک خود، دارو را متوقف کنید." (اگر بدون برنامه باردار شدید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.)
پزشک شما علاوه بر کمک به توقف دارو، باید برنامه ای را برای شروع مجدد دارو ارائه دهد. استفاده از برخی از درمان ها در دوران شیردهی ممکن است بی خطر باشد، بنابراین پزشک ممکن است قبل از شروع به بارداری، به شما برنامه ای را ارائه دهد.
به همین ترتیب، اگر 65 سال یا بیشتر دارید، چندین سال است که عود نکرده اید و نمی خواهید تحت درمان باشید، در مورد قطع دارو با پزشک خود مشورت کنید.
دانشمندان تصور می کردند، بیماری ام اس یک بیماری مادام العمر است که نیاز به درمان دائمی دارد. اما اکنون در این مورد شک کرده اند، به ویژه در بیماران مسن و بسیار پایدار. اما، گیسر می گوید، مهم است بدانید که اگر این کار را انجام دهید، ممکن است خطر ناتوانی خود را افزایش دهید.
در حال حاضر حدس های زیادی وجود دارد اما محققان در حال مطالعه این هستند که آیا ترک داروها مناسب است یا خیر. پاردو می گوید:" می توان گفت به زودی، پاسخ ها و دستورالعمل های واضح تر و کاربردی تری برای کمک به همه بیماران مبتلا به ام اس خواهیم داشت."
می توان درک کرد که مصرف مکرر داروها می تواند خسته کننده باشد یا برخی موارد با مصرف داروها باز هم علائم بیماری ام اس عود می کند. اما به یاد داشته باشید که قطع ناگهانی داروهای بیماری می تواند خطر عود مجدد ام اس را افزایش دهد. امروزه دانشمندان تصور می کنند، در مواردی از جمله سن بالای 65 سال می توان داروهای بیماری ام اس را قطع کرد اما هنوز آزمایشات لازم انجام نشده است. به یاد داشته باشید که هیچ وقت بدون مشورت با پزشک، داروهای خود را قطع نکنید. این کار باعث عود مجدد ام اس می گردد.