2013/01/06, 10:45 AM
درمان ام اس
دانش انسان‌ها امروزه به حدی رسیده که برای بعضی بیماریها درمان کاملی وجود دارد. مثلاً در مورد آپاندیسیت با یک عمل جراحی ساده و در مورد گلودرد چرکی با یک دوره استفاده از آنتی‌بیوتیک مناسب می‌توان مسئله را کاملاً حل کرد.
اما در بعضی بیماریها مانند ام اس مسئله فرق میکند. داروهای موجود درمان ام اس از نظر کاربرد به سه گروه اصلی تقسیم‌بندی میشوند:
۱. برای حملات بیماری.
۲. برای کنترل علائم بیماری.
۳. برای کنترل سیر بیماری.
۱. برای حملات بیماری
همان‌طور که به یاد دارید در نوع الف و ب بیماری، گاهگاهی ممکن است شخص دچار حمله (عود) شود. در این مواقع با استفاده از ترکیبات کورتن می‌توان با کم کردن التهاب در سیستم اعصاب مرکزی، هم طول مدت حمله و هم میزان ضایعات را کاهش داد.
این دورة درمانی معمولاً به صورت تزریق وریدی و یا خوراکی تجویز میشود و معمولاً طول هر دوره بین سه تا پنج روز طول می‌کشد.
از این گروه دارویی ، متیل پردنیزولون (سولومدرول یا دپومدرول) بیشتر به‌کار می‌رود .خوب است بدانیم این درمان‌ها صرفاً برای کنترل علائم ما در فاز حمله است و در صورتی که حمله شدید نباشد( و البته در صورت صلاحدید پزشک معالج ) ممکن است نیازی به مصرف دارو نباشد.
- ایمونوگلوبین داخل وریدی: در مواردی که حمله به درمان با کورتیکواستروئیدها پاسخ مناسبی ندهد پزشک ممکن است از ایمونوگلوبولین وریدی ( IVIG) کمک بگیرد . این ترکیبات در واقع آنتی بادی هائی هستند که توسط سیستم ایمنی افراد ساخته میشوند و بدن را از عفونت ها و بیماریها محافظت می نمایند. این مواد از خون افراد داوطلب جمع آوری شده از سایر مواد موجود در خون جدا میشوند و بصورت تزریقی مورد استفاده قرار می گیرند . دوره درمان با این دارو معمولاً 5 روز است
- تعویض خون : ( پلاسما فرز ) ، این درمان هم در مواردی از حمله های بیماری مورد استفاده قرار می گیرد که به ترکیبات کورتون پاسخ مناسبی داده نشده باشد.در این نوع درمان حجم مشخصی از خون در طول مدت ۴-۳روز تعویض می شود.
۲. برای کنترل علائم بیماری
بسته به اینکه فرد در حال حاضر چه علائم و مشکلاتی دارد، از داروهای مختلفی برای کنترل و به حداقل رساندن مشکلاتش استفاده میشود. ذکر نام تک‌تک این داروها ضروری نیست و فقط بدانیم که بیش از سی داروی مختلف به این منظور به‌کار می‌روند.
مثلاً از آمانتادین برای درمان خستگی و از باکلوفن برای مقابله با سفتی عضلانی (اسپاسم) استفاده میشود.
با توجه به اینکه داروهای این گروه در بخش مربوط به "علائم بیماری" توضیح داده شده از ذکر آنها در این قسمت پرهیز می کنیم.
۳.برای کنترل دوره بیماری
در این دسته ، داروهایی قرار می گیرند که قادرند از تعداد و شدت حملات بکاهند و سیر بیماری را نیز کند نمایند دراین گروه ، داروهای ذیل قرارمیگیرند.
۱- اینترفران ها: پروتئین هایی هستند که بطور طبیعی در بدن ساخته میشوند و دفاع بدن را در مقابل و یروسها تأمین می کنند. سه نوع انترفران طبیعی وجود دارد ، الفا، بتا، و گاما که از بین آنها نوع بتا در بیماری MS نقش درمانی دارد . این نوع انترفرون خود به سه شکل تزریقی در بازار وجود دارد.
الف- انترفران بتا – یک آ شامل آونکس .( و معادل ایرانی آن سینووکس) که بصورت عضلانی هفته ای یک بار تزریق میشوند.
وریبف و معادل ایرانی ان رسیژن که بصورت زیرجلدی ، هفته ای سه بار تزریق میشوند .
ب- انترفران بتا – یک ب ( بتافرون) که بصورت زیرجلدی یک روز در میان تزریق میشود .
۲-گلاتیرامراستات: ( کوپاکسون )
داروی گلاتیرامراستات با نام تجاری کوپاکسون و معادل ایرانی کوپامر و اُسویمر، از آنجاکه به تازگی در کشور تولید شده است ، مورد سوال بسیاری از عزیزان قرار گرفته است. لذا بر آن شدیم که آنرا بیشتر و بهتر معرفی کنیم.
این دارو که در حال حاضر فقط در بیماری ام اس کاربرد دارد، زنجیره ای از چهار ملکول اسید آمینه بنام های گلوماتیک اسید، لنیرین، آلانین و نیرین است که بطور طبیعی در ملکول پروتئینی میلین ( غلاف عصب) هم یافت میشود. بنابراین از نظر ساختمان شیمیایی این دارو با میلین دور تنه عصب ، مشابهت دارد.
در بیماری ام اس ، این دارو از سال 1996 توسط سازمان غذا وداروی امریکا برای کم کردن تعداد حمله های بیماری ام اس استفاده میشود، اگرچه مشاهدات نشان میدهد که در جلوگیری از پیشرفت ناتوانی هم موثر است . این دارو بصورت تزریق زیر جلدی روزانه مورد استفاده قرار میگیرد.
مکانیسم اثر دارو بدرستی معلوم نیست . اما به نظر می رسد با تغییراتی که در سیستم ایمنی بدن ایجاد می کند، واکنشهای التهابی را مهار میکند و شاید با توجه به شباهتی که به غلاف میلین دارد واکنشهای ایمنی ایجاد شده علیه این غلاف را به گونه ای "منحرف" میکند.
در مطالعاتی که این دارو با داروی ربیف ( REGARD ) و بتافرون ( BEYOND) مقایسه شد، از نظر میزان اثربخشی تفاوتی بین این دارو و هریک از دارو های دیگر یافت نشد.
این دارو علاوه بر فرم های MS قطعی می تواند در فرم CIS (اولین حمله MS ) نیز مورد استفاده قرار داد . اما در فرم های پیشرونده (نوع اولیه و نوع بدون حمله) تاثیری ندارد.
در کشور ما نوع خارجی این دارو مجوز ورود ندارد اما در چند سال اخیر توسط دو شرکت دارو سازی ایرانی ساخته و در کشور تولید شده و در حال حاضر در بازار داروئی موجود است .
این دارو نیز مانند داروهای انترفرون بتا برای فرم های حمله ای بیماری و با میزان ناتوانی پائین مورد استفاده قرار میگیرد.
عوارض : عوارض شایع دارو عبارتنداز : واکنش های محل تزریق که در 30% عزیزان ممکن است روی دهد .
علائم شبیه آنفولانزا نیر در 10% موارد بروز میکند.
علائم قید شده معمولاً خفیف هستند.
احساس گُر گرفتگی ، اضطراب ، افزایش ضربان قلب در 5% افراد روی میدهد. (اگر دارو اشتباهاً داخل رگ تزریق شود )
پس از مدتی در اثر تغییراتی که در نسج چربی محل تزریق روی میدهد ،حالت گود افتادگی ممکن است دیده شود.
بندرت ممکن است عوارض دیگری در دستگاههای مختلف بدن ( گوارشی، عصبی، ادراری، تنفسی ...) نیز روی دهد .
۳-میتوکسانترون ( نوانترون )
جزء داروهای شیمی درمانی است که در موارد خاصی از بیماری بصورت تزریقی هر سه ماه یک بار مصرف میشود .معمولاً بیشتر از دو سال هم ادامه نمی یابد .
- تا سال ۲۰۰۶داروهای فوق ، درمان عمده بیماری MS را تشکیل می دادند . از این سال به بعد داروهای جدیدتری به لیست درمانی بیماری اضافه شد . این دارو ها عبارتند از .
۱- ناتالی زوماب ( TYSABRI)
این دارو که درسال ۲۰۰۶توسط سازمان غذا و داروی امریکا ( FDA) و اروپا ( EU) مورد تأئید قرار گرفت ، در کنترل بیماری MS تاثیر بسیار خوبی دارد و بصورت تزریق وریدی ، ماهانه یک بار مورد استفاده قرار می گیرد . متأسفانه بدلیل عارضه مهم و کشنده ای بنام (PML) که با این دارو دیده شد، مصرف آن باید کاملاً تحت نظارت دقیق ودر چارچوب سیستم های خاصی انجام شود تا در صورت وقوع این عارضه ، بتوان هرچه سریعتر آن را تشخیص و در حد امکان درمان کرد.
۲- داروی GILENYA ( فینگولی مود)
اولین داروی خوراکی بیماری MS است که در سال ۲۰۱۰از سازمان غذا و داروی امریکا (FDA) تائیدیه گرفت و بتازگی در آوریل ۲۰۱۱از طرف همین سازمان در اروپا، مجوز مصرف گرفته است . این دارو که روزانه از راه خوراکی مصرف میشود تعداد حملات بیماری را کاهش میدهد و سیر پیشرفت بیماری را کند می کند .
در اینجا ذکر دو نکته را ضروری میدانیم . اول اینکه کلیه داروهای فوق قادر به کنترل بیماری می باشند و توانایی ریشه کن کردن آن را ندارند و دوم اینکه این داروها ، داروهای تائید شده بیماری هستند و در حال حاضر گروه زیادی از داروها در دست تحقیق قراردارند که مطمئناً برخی از آنها در سالهای آینده از بوته آزمایش موفق بیرون خواهند آمد.
منبع انجمن ام اس ایران
ﭼﻘﺪﺭ ﺩﻭﺳﺖ ﺩﺍﺷﺘﻨﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ٬ ﺁﺩﻣﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺷﺒﯿﻪ ﺣﺮﻓﻬﺎﯾﺸﺎﻥ ﻫﺴﺘﻨﺪ...
