در دانش پزشكي، اين باورها در بسياري از موارد، نه تنها كمكي به بيمار نمي‌كنند و نه تنها باعث دور شدن آنان از راهكارهاي مناسب درماني مي‌شوند، بلكه حتي مي‌توانند خطراتي جدي هم براي سلامت او ايجاد كنند.
مقاله زير كه بخشي از كتاب منتشر نشده راهنماي بيماران، تدوين شده در مركز تحقيقات چشم دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي است، به مرور باورهاي نادرست رايج درباره سلامت و بهداشت چشم و توضيحات علمي درباره آن مي‌پردازد.
1. مطالعه در نور كم به چشمها آسيب مي رساند
استفاده از چشمها در نور كم باعث آسيب به آنها نمي شود. فراموش نكنيد از زماني كه همه فعاليت هاي مرتبط به بينايي مانند مطالعه و خياطي در زير نور شمع يا چراغ هاي نفتي يا گازي صورت مي گرفت، مدت زيادي نمي گذرد.
اگر قرار بود اين اتفاق بيفتد سال‌هاي قبل همه بايد نابينا مي‌شدند! البته شكي نيست كه همه افراد براي سهولت در مطالعه و جلوگيري از خستگي چشم بايد از نور «مناسب» استفاده كنند.
2. عينك زدن (يا نزدن) باعث آسيب به چشم مي‌شود
عينك‌ها به طور معمول جهت بهبود ديد به كار مي روند. عدم استفاده از عينك يا استفاده از عينك نامناسب باعث آسيب فيزيكي چشم نمي شود. درواقع عينك سبب تقويت و يا تضعيف بينايي نمي‌گردد. باور غلط ديگري كه وجود دارد اين است كه استفاده از عينك از سنين خردسالي موجب بدتر شدن قدرت بينايي مي‌شود كه اين‌طور هم نيست.
در كودكان دچار انحراف يا تنبلي چشم، عينك ممكن است باعث اصلاح انحراف و حفظ بينايي شود. كودكان زير 8 سال كه عينك براي آنها تجويز مي‌گردد بايد به طور صحيح و مداوم از عينكشان استفاده كنند تا از عوارض احتمالي ذكر شده جلوگيري به عمل آيد. گرچه جهت ايجاد بهترين ديد بايد از عينك‌ها و يا لنزهاي اصلاح شده استفاده كرد، ولي هرگز نبايد از كاهش بينايي بدليل استفاده از عينك نامناسب ترسيد.
3. استفاده از لنزهاي تماسي جلوي پيشرفت نزديك‌بيني را مي گيرد
بعضي از افراد بر اين باورند كه استفاده از لنزهاي تماسي به مرور زمان باعث اصلاح بينايي و در نتيجه عدم نياز به استفاده از عينك و يا لنز خواهد شد. هيچ يافته علمي مبني بر اينكه استفاده از لنزهاي تماسي باعث بهبود ضعف بينايي و يا كند شدن روند كاهش بينايي شود، وجود ندارد.
4. نشستن نزديك تلويزيون در كودكان نشان دهنده ضعيف بودن چشم آنهاست
كودكان از توانايي انطباق بالاتري نسبت به بزرگسالان برخوردار هستند؛ در نتيجه معمولاً مطالب خواندني را به چشمشان نزديك مي‌كنند و يا نزديك به تلويزيون مي‌نشينند. هيچ دليلي مبني بر اينكه اين عادت باعث آسيب به چشم شود وجود ندارد و معمولاً با رشد كودك به فراموشي سپرده مي‌شود.
البته كودكان دچار نزديك‌بيني براي اينكه قادر به ديد بهتر باشند در فاصله بسيار نزديك به تلويزيون مي‌نشينند كه اين مشكل با تجويز عينك توسط چشم پزشك بر طرف مي‌شود.
5. استفاده از تلويزيون و كامپيوتر باعث ضعيف شدن چشم مي‌شود
استفاده از كامپيوتر يا ساير دستگاه‌هاي تصويري باعث آسيب به چشم نمي‌شود. هرچند در اثر كار بسيار نزديك با كامپيوتر يا مطالعات طولاني مدت، به دليل كاهش پلك زدن و در نتيجه خشك شدن سطح قرنيه، خستگي و يا ناراحتي چشم رخ مي‌دهد و استراحت گهگاه چشم و نگاه كردن به بالا يا به كنج هاي اطاق و يا به اشياء دور ، مي‌تواند از خستگي چشم بكاهد.
اگر زياد از كامپيوتر استفاده مي‌كنيد، سعي كنيد در فاصله 70-50 سانتيمتري صفحه نمايش قرار گيريد و زاويه صفحه كمي متمايل به پايين باشد. بعلاوه استفاده از قطره‌هاي اشك مصنوعي مي‌تواند كمك كننده باشد. البته اگر دچار تاري ديد و يا خستگي زودرس و پي‌در‌پي چشمي مي‌شويد، بايد به چشم پزشك مراجعه نماييد.
6. انحراف چشم اطفال به مرور زمان بهبود مي‌يابد
انحراف واقعي چشم در اطفال به مرور زمان بهبود نمي‌يابد. گرچه در برخي از كودكان به دليل پهن بودن پل بيني ممكن است كه چشمها لوچ به نظر برسند، كه اين حالت با رشد كودك كاهش مي‌يابد، اما كودك دچار انحراف واقعي چشم، براي جلوگيري از ايجاد دو‌بيني، تنها از يك چشم استفاده مي‌كند و بنابراين چشم دچار انحراف، از بينايي خوبي برخوردار نخواهد شد.
تنها راه درمان هم اين است كه كودك مجبور به استفاده از چشم ضعيف شود و به همين دليل هم براي درمان تنبلي چشم، چشم سالم كودك بايد به طور متناوب بسته شود.
انحراف چشم مي‌تواند توسط عينك، قطره هاي چشمي و يا جراحي اصلاح شود و هرچه اين اقدامات زودتر صورت گيرد نتايج بهتري بدست خواهد آمد. تمام كودكان دچار انحراف چشم بايد توسط چشم پزشك معاينه شوند.
7. مشكلات چشمي باعث افت يادگيري در كودك هستند
مشكلات خواندن، درك مسائل رياضي و يا ساير مشكلات يادگيري در كودكان معلوليت‌هاي يادگيري ناميده مي شود و هيچ دليل علمي دال بر اين كه مشكلات بينايي باعث اين اختلالات مي‌شوند يا تمرينات چشمي مي توانند اين حالت را بهبود بخشند، وجود ندارد.
مشكلات يادگيري يك اختلال آموزشي است و نه يك اختلال بينايي، در نتيجه كودكان دچار آن نياز به كمك آموزگار يا افراد متخصص در امور تربيتي دارند. البته قبل از انجام هرگونه مشاوره و يا اقدام درماني، كودك بايد توسط چشم پزشك جهت اصلاح مشكلات احتمالي بينايي دقيقاً معاينه شود.
8. خوردن هويج باعث بهبود بينايي چشم مي شود
هويج حاوي مقادير زيادي از ويتامين آ است كه براي سلامت بينايي ضروري است، اما مقدار مورد نياز بدن به ويتامين آ خيلي اندك است و بسياري از مواد غذايي ديگر نيز حاوي ويتامين آ هستند.
رژيم غذايي خوب تمام نيازهاي ويتاميني فرد براي ديد مناسب را فراهم مي سازد. به علاوه مصرف مقادير اضافي ويتامين‌ها، بخصوص ويتامين‌هاي محلول در چربي (آ، دي، اي) مي‌تواند ضرر داشته باشد.
9. مطالعه متن‌هاي ريز به چشم افراد دچار كاهش بينايي آسيب مي‌رساند
باورهاي غلط بسياري در اين خصوص كه افراد دچار كاهش بينايي يا سالمندان دچار كاهش بينايي نبايد زياد از چشمشان استفاده كنند، وجود دارد. همچنين اين باور نادرست وجود دارد كه خواندن متن هاي ريز باعث تشديد و تسريع كاهش بينايي مي شود.
در اين مورد شايد مقايسه دوربين با چشم انسان بتواند به درك موضوع كمك كند. عكس گرفتن از اشياء بسيار كوچك سبب خراب شدن دوربين نمي‌شود، پس ما هم نبايد نگران باشيم كه از چشمانمان حداكثر استفاده را مي بريم!
10. آب مرواريد وقتي بوجود مي‌آيد كه ديد نزديك چشم ضعيف شود
اين طور نيست. گاهي اوقات افراد مسن كه قادر به مطالعه روزنامه يا مطالب در فاصله‌هاي نزديك نبوده‌اند، به مرور زمان مجدداً قادر به مطالعه مطالب بدون استفاده از عينك مي‌شوند.
اين حالت به دليل شروع روند آب مرواريد و در نتيجه افزايش قدرت انكساري عدسي و ديد نزديك اين افراد است. بنابر اين در صورت اصلاح خود بخود نزديك‌بيني در يك فرد مسن بايد احتمال ايجاد آب مرواريد را مطرح كرد.
11. جراحي عمل آب‌مرواريد تنها وقتي بايد انجام شود كه به طور كامل رسيده باشد.
آب مرواريد يك پرده ايجاد شده در جلوي چشم نيست، بلكه حالت ابري و غبار‌آلود شدن عدسي چشم است.
با توجه به روشهاي جراحي كه قبلاً وجود داشت، عمل آب مرواريد بايد تا رسيدن (كامل شدن) آب مرواريد به تعويق مي‌افتاد، اما در حال حاضر مختل شدن واضح بينايي را دليل انجام عمل جراحي مي‌دانند و همين‌كه اختلال بينايي باعث ناتواني فرد در انجام كارهاي روزمره يا مورد علاقه وي شود، مي تواند تحت عمل جراحي آب مرواريد قرار گيرد.
12. پيوند چشم انسان عملي است كه در كشورهاي پيشرفته انجام مي‌شود
در حال حاضر عمل پيوند كامل چشم بدليل ناتوانايي‌هاي علمي و عملي موجود غير ممكن است. چشمها توسط ريسمان هاي باريكي به نام عصب بينايي به مغز متصل مي‌شوند.
هر عصب بينايي حاوي بيش از يك ميليون رشته عصبي بوده و در نتيجه غير قابل پيوند است. به همين دليل چشمها هرگز از جايگاهشان به هنگام جراحي جدا نمي‌شوند.
البته سال‌ها است كه عمل پيوند قرنيه (قسمت شفاف و قدامي چشم) انجام مي پذيرد و گاهي اين عمل با عمل پيوند چشم اشتباه مي شود. اين عمل در ايران هم سالهاست كه انجام مي‌شود.
13. استفاده از عينك باعث وابسته شدن فرد به آن مي‌شود
عينك هاي طبي جهت اصلاح عدم وضوح بينايي تجويز مي‌شوند، بنابر اين بدليل واضح شدن ديد، افراد تمايل به استفاده بيشتر از آنها را دارند. گرچه اين حالت شبيه وابستگي به عينك است ولي در حقيقت به خاطر تمايل فرد به واضح‌تر ديدن است.
مقاله زير كه بخشي از كتاب منتشر نشده راهنماي بيماران، تدوين شده در مركز تحقيقات چشم دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي است، به مرور باورهاي نادرست رايج درباره سلامت و بهداشت چشم و توضيحات علمي درباره آن مي‌پردازد.
1. مطالعه در نور كم به چشمها آسيب مي رساند
استفاده از چشمها در نور كم باعث آسيب به آنها نمي شود. فراموش نكنيد از زماني كه همه فعاليت هاي مرتبط به بينايي مانند مطالعه و خياطي در زير نور شمع يا چراغ هاي نفتي يا گازي صورت مي گرفت، مدت زيادي نمي گذرد.
اگر قرار بود اين اتفاق بيفتد سال‌هاي قبل همه بايد نابينا مي‌شدند! البته شكي نيست كه همه افراد براي سهولت در مطالعه و جلوگيري از خستگي چشم بايد از نور «مناسب» استفاده كنند.
2. عينك زدن (يا نزدن) باعث آسيب به چشم مي‌شود
عينك‌ها به طور معمول جهت بهبود ديد به كار مي روند. عدم استفاده از عينك يا استفاده از عينك نامناسب باعث آسيب فيزيكي چشم نمي شود. درواقع عينك سبب تقويت و يا تضعيف بينايي نمي‌گردد. باور غلط ديگري كه وجود دارد اين است كه استفاده از عينك از سنين خردسالي موجب بدتر شدن قدرت بينايي مي‌شود كه اين‌طور هم نيست.
در كودكان دچار انحراف يا تنبلي چشم، عينك ممكن است باعث اصلاح انحراف و حفظ بينايي شود. كودكان زير 8 سال كه عينك براي آنها تجويز مي‌گردد بايد به طور صحيح و مداوم از عينكشان استفاده كنند تا از عوارض احتمالي ذكر شده جلوگيري به عمل آيد. گرچه جهت ايجاد بهترين ديد بايد از عينك‌ها و يا لنزهاي اصلاح شده استفاده كرد، ولي هرگز نبايد از كاهش بينايي بدليل استفاده از عينك نامناسب ترسيد.
3. استفاده از لنزهاي تماسي جلوي پيشرفت نزديك‌بيني را مي گيرد
بعضي از افراد بر اين باورند كه استفاده از لنزهاي تماسي به مرور زمان باعث اصلاح بينايي و در نتيجه عدم نياز به استفاده از عينك و يا لنز خواهد شد. هيچ يافته علمي مبني بر اينكه استفاده از لنزهاي تماسي باعث بهبود ضعف بينايي و يا كند شدن روند كاهش بينايي شود، وجود ندارد.
4. نشستن نزديك تلويزيون در كودكان نشان دهنده ضعيف بودن چشم آنهاست
كودكان از توانايي انطباق بالاتري نسبت به بزرگسالان برخوردار هستند؛ در نتيجه معمولاً مطالب خواندني را به چشمشان نزديك مي‌كنند و يا نزديك به تلويزيون مي‌نشينند. هيچ دليلي مبني بر اينكه اين عادت باعث آسيب به چشم شود وجود ندارد و معمولاً با رشد كودك به فراموشي سپرده مي‌شود.
البته كودكان دچار نزديك‌بيني براي اينكه قادر به ديد بهتر باشند در فاصله بسيار نزديك به تلويزيون مي‌نشينند كه اين مشكل با تجويز عينك توسط چشم پزشك بر طرف مي‌شود.
5. استفاده از تلويزيون و كامپيوتر باعث ضعيف شدن چشم مي‌شود
استفاده از كامپيوتر يا ساير دستگاه‌هاي تصويري باعث آسيب به چشم نمي‌شود. هرچند در اثر كار بسيار نزديك با كامپيوتر يا مطالعات طولاني مدت، به دليل كاهش پلك زدن و در نتيجه خشك شدن سطح قرنيه، خستگي و يا ناراحتي چشم رخ مي‌دهد و استراحت گهگاه چشم و نگاه كردن به بالا يا به كنج هاي اطاق و يا به اشياء دور ، مي‌تواند از خستگي چشم بكاهد.
اگر زياد از كامپيوتر استفاده مي‌كنيد، سعي كنيد در فاصله 70-50 سانتيمتري صفحه نمايش قرار گيريد و زاويه صفحه كمي متمايل به پايين باشد. بعلاوه استفاده از قطره‌هاي اشك مصنوعي مي‌تواند كمك كننده باشد. البته اگر دچار تاري ديد و يا خستگي زودرس و پي‌در‌پي چشمي مي‌شويد، بايد به چشم پزشك مراجعه نماييد.
6. انحراف چشم اطفال به مرور زمان بهبود مي‌يابد
انحراف واقعي چشم در اطفال به مرور زمان بهبود نمي‌يابد. گرچه در برخي از كودكان به دليل پهن بودن پل بيني ممكن است كه چشمها لوچ به نظر برسند، كه اين حالت با رشد كودك كاهش مي‌يابد، اما كودك دچار انحراف واقعي چشم، براي جلوگيري از ايجاد دو‌بيني، تنها از يك چشم استفاده مي‌كند و بنابراين چشم دچار انحراف، از بينايي خوبي برخوردار نخواهد شد.
تنها راه درمان هم اين است كه كودك مجبور به استفاده از چشم ضعيف شود و به همين دليل هم براي درمان تنبلي چشم، چشم سالم كودك بايد به طور متناوب بسته شود.
انحراف چشم مي‌تواند توسط عينك، قطره هاي چشمي و يا جراحي اصلاح شود و هرچه اين اقدامات زودتر صورت گيرد نتايج بهتري بدست خواهد آمد. تمام كودكان دچار انحراف چشم بايد توسط چشم پزشك معاينه شوند.
7. مشكلات چشمي باعث افت يادگيري در كودك هستند
مشكلات خواندن، درك مسائل رياضي و يا ساير مشكلات يادگيري در كودكان معلوليت‌هاي يادگيري ناميده مي شود و هيچ دليل علمي دال بر اين كه مشكلات بينايي باعث اين اختلالات مي‌شوند يا تمرينات چشمي مي توانند اين حالت را بهبود بخشند، وجود ندارد.
مشكلات يادگيري يك اختلال آموزشي است و نه يك اختلال بينايي، در نتيجه كودكان دچار آن نياز به كمك آموزگار يا افراد متخصص در امور تربيتي دارند. البته قبل از انجام هرگونه مشاوره و يا اقدام درماني، كودك بايد توسط چشم پزشك جهت اصلاح مشكلات احتمالي بينايي دقيقاً معاينه شود.
8. خوردن هويج باعث بهبود بينايي چشم مي شود
هويج حاوي مقادير زيادي از ويتامين آ است كه براي سلامت بينايي ضروري است، اما مقدار مورد نياز بدن به ويتامين آ خيلي اندك است و بسياري از مواد غذايي ديگر نيز حاوي ويتامين آ هستند.
رژيم غذايي خوب تمام نيازهاي ويتاميني فرد براي ديد مناسب را فراهم مي سازد. به علاوه مصرف مقادير اضافي ويتامين‌ها، بخصوص ويتامين‌هاي محلول در چربي (آ، دي، اي) مي‌تواند ضرر داشته باشد.
9. مطالعه متن‌هاي ريز به چشم افراد دچار كاهش بينايي آسيب مي‌رساند
باورهاي غلط بسياري در اين خصوص كه افراد دچار كاهش بينايي يا سالمندان دچار كاهش بينايي نبايد زياد از چشمشان استفاده كنند، وجود دارد. همچنين اين باور نادرست وجود دارد كه خواندن متن هاي ريز باعث تشديد و تسريع كاهش بينايي مي شود.
در اين مورد شايد مقايسه دوربين با چشم انسان بتواند به درك موضوع كمك كند. عكس گرفتن از اشياء بسيار كوچك سبب خراب شدن دوربين نمي‌شود، پس ما هم نبايد نگران باشيم كه از چشمانمان حداكثر استفاده را مي بريم!
10. آب مرواريد وقتي بوجود مي‌آيد كه ديد نزديك چشم ضعيف شود
اين طور نيست. گاهي اوقات افراد مسن كه قادر به مطالعه روزنامه يا مطالب در فاصله‌هاي نزديك نبوده‌اند، به مرور زمان مجدداً قادر به مطالعه مطالب بدون استفاده از عينك مي‌شوند.
اين حالت به دليل شروع روند آب مرواريد و در نتيجه افزايش قدرت انكساري عدسي و ديد نزديك اين افراد است. بنابر اين در صورت اصلاح خود بخود نزديك‌بيني در يك فرد مسن بايد احتمال ايجاد آب مرواريد را مطرح كرد.
11. جراحي عمل آب‌مرواريد تنها وقتي بايد انجام شود كه به طور كامل رسيده باشد.
آب مرواريد يك پرده ايجاد شده در جلوي چشم نيست، بلكه حالت ابري و غبار‌آلود شدن عدسي چشم است.
با توجه به روشهاي جراحي كه قبلاً وجود داشت، عمل آب مرواريد بايد تا رسيدن (كامل شدن) آب مرواريد به تعويق مي‌افتاد، اما در حال حاضر مختل شدن واضح بينايي را دليل انجام عمل جراحي مي‌دانند و همين‌كه اختلال بينايي باعث ناتواني فرد در انجام كارهاي روزمره يا مورد علاقه وي شود، مي تواند تحت عمل جراحي آب مرواريد قرار گيرد.
12. پيوند چشم انسان عملي است كه در كشورهاي پيشرفته انجام مي‌شود
در حال حاضر عمل پيوند كامل چشم بدليل ناتوانايي‌هاي علمي و عملي موجود غير ممكن است. چشمها توسط ريسمان هاي باريكي به نام عصب بينايي به مغز متصل مي‌شوند.
هر عصب بينايي حاوي بيش از يك ميليون رشته عصبي بوده و در نتيجه غير قابل پيوند است. به همين دليل چشمها هرگز از جايگاهشان به هنگام جراحي جدا نمي‌شوند.
البته سال‌ها است كه عمل پيوند قرنيه (قسمت شفاف و قدامي چشم) انجام مي پذيرد و گاهي اين عمل با عمل پيوند چشم اشتباه مي شود. اين عمل در ايران هم سالهاست كه انجام مي‌شود.
13. استفاده از عينك باعث وابسته شدن فرد به آن مي‌شود
عينك هاي طبي جهت اصلاح عدم وضوح بينايي تجويز مي‌شوند، بنابر اين بدليل واضح شدن ديد، افراد تمايل به استفاده بيشتر از آنها را دارند. گرچه اين حالت شبيه وابستگي به عينك است ولي در حقيقت به خاطر تمايل فرد به واضح‌تر ديدن است.
دور نرو...
بیا کنار دلم
من غیر از اینها که می نویسم
نوازش هم بلدم...
بیا کنار دلم
من غیر از اینها که می نویسم
نوازش هم بلدم...
