[najva]

از وجود املاح خطرناک تا پیدا شدن قورباغه در آب معدنی
آب معدنی،محصولی که از پشت به سلامت خنجر می‌زند


سلامت نیوز : دستگاه‌های نظارتی، در بررسی‌هایی که از کارخانه‌های ‌آب معدنی انجام دادند بر میزان بالای املاح معدنی، بی‌توجهی رؤسای این کارخانه‌ها به تولید محصولات با کیفیت، نامطلوب بودن بطری‌های آب معدنی و در نهایت آلوده بودن بیشتر این محصولات تأکید کردند، این در حالی است که مسئولان و دستگاه‌های اجرایی در سال‌های اخیر برای افزایش کیفیت آب معدنی اقدامی انجام نداده‌اند.

به‌ گزارش سلامت نیوز به نقل از خانه ملت، در سال‌های اخیر گرایش مردم کشور به‌ویژه مردم تهران به‌ محصولات آب معدنی افزایش چشمگیری داشته است که این موضوع اعتماد اقشار جامعه به این‌گونه محصولات را نشان می‌دهد، اما بیشتر کارشناسان حوزه سلامت و بهداشت بر غیرضروری بودن استفاده از این محصول تأکید می‌کنند.

آب‌های معدنی، از چشمه‌های طبیعی یا چشمه‌هایی که به طور مصنوعی ایجاد کرده‌اند، تولید می‌شود و آن‌ها را در همان سرچشمه در ظرف مخصوصی پر می‌کنند و برای مصرف حمل می‌کنند، آب چشمه‌ها بطور کلی دارای نمک‌ و املاحی هستند که در موقع عبور آب از سطح زمین در آن حل شده ولی آب مقطر فاقد این مواد است، در آب معدنی ترکیباتی مانند نمکهای ید و ترکیبات آرسنیک و ترکیبات گوگرددار و مواد رادیواکتیو و نظیر آن‌ها وجود دارد که در آب معمولی نیست، از آن‌جایی که ترکیبات قشر زمین در نقاط مختلف، متفاوت می‌باشد، مسلم است که ترکیبات آب‌های معدنی هم فرق می‌کند.

امروزه در نظر مردم کشور محصولات آب معدنی به‌علت وجود املاح و مواد معدنی، برای تأمین نیازهای بدن انسان لازم و ضروری است، این در حالی است که همین مواد معدنی اگر از حد مجاز بیشتر باشد می‌تواند به بدن انسان آسیب بزند، این یکی از موضوعاتی است که متأسفانه رؤسای کارخانه‌های آب معدنی به آن توجهی نمی‌کنند.

آب شرب شهری ناسالم یکی دیگر از علت‌های گرایش مردم به محصولات آب معدنی بوده است، این ترویج و تبلیغ غلط موجب شده است که افراد برای سالم مانده بدن خود و فرار از بیماری‌های گوارشی از این‌گونه محصولات استفاده کنند، حال که نظر بیشتر کارشناسان برخلاف نظر مسئولان کارخانه‌های آب معدنی است و استفاده از آب معدنی را یکی از علت‌های بروز بیماری گوارشی و کبدی می‌دانند.

فرهنگسازی غلط مسئولان و افراد پشت پرده محصولات آب معدنی موجب شده که استفاده از بطری‌های آب معدنی در جامعه به‌ یک امر مطلوب تبدیل شود و مردم برای ایجاد وجهه اجتماعی و یا همان ظاهرنمایی اقدام به استفاده این محصولات می‌کنند، این در حالی است که اولویت اول مردم برای استفاده از آب معدنی باید سلامت محصول، جذب املاح و مواد معدنی باشد نه ظاهرسازی.

عبدالجبار کرمی عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، هم آب شرب شهری را مطمئن‌تر و سلام‌تر از آب‌های معدنی اعلام کرد و خواستار فرهنگسازی برای استفاده مردم از آب شرب شهری شد.


ارتباط مستقیم پیدا شدن قورباغه با صدور بی‌رویه مجوز ایجاد کارخانه آب معدنی
این اظهارنظر و اعتراضات ادامه داشت تا وقتی که خبر وجود موجودات زنده مانند قورباغه و جلبک در محصولات آب معدنی در خبرگزاری‌های کشور منتشر شد و سرآغازی برای واکاوی و بررسی عملکرد کارخانه‌های متعدد آب معدنی در کشور شد.

در چند سال اخیر تعداد شرکت‌های آب معدنی به‌علت سود بالای در فروش محصولات خود، افزایش چشمگیری داشته است، هم‌اکنون در داخل کشور افزون‌بر ۲۰ کارخانه آب معدنی وجود دارد، که به‌طور حتم بیشتر این کارخانه‌ها بدون کنترل ایجاد شده‌اند، این در حالی است که وقتی بطری‌های آب معدنی خریداری می‌شود بر روی آن آرم تمام مجوزهای و سازمان‌های کنترلی درج شده است، که این موضوع نشانگر بی‌ارتباط بودن مجوزها صادر شده با نوع نظارت است.

در این‌باره عبدالجبار کرمی هم از صدور بی رویه مجوز کارخانه‌های تولید آب معدنی انتقاد کرد و علت صدور این مجوزهای را روابط سیاسی و پارتی‌بازی اعلام کرد.

عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، عملکرد دولت را در صدور مجوز کارخانه‌های آب معدنی نامطلوب ارزیابی کرد و گفت: در صورت تحقیق و تفحص مجلس به طور حتم طی نکردن مراحل صدور مجوز و نقض قوانین از سوی این‌گونه کارخانه‌ها آشکار می‌شود.


نظارت حلقه مفقوده تولید محصولات آب معدنی داخل کشور
در بررسی‌های انجام شده از سوی دستگاه‌های اجرایی و نظارتی یکی از مهم‌ترین موارد مغفول مانده در کارخانه‌های آب معدنی موضوع نظارت بر تولید این محصول بود، به این‌گونه که در کارخانه‌های آب معدنی هیچ کنترلی بر میزان استفاده املاح معدنی و مواد تشکیل دهنده محصول نمی‌شود، از این‌رو موضوع خطر آلودگی آب‌های معدنی آن‌قدر جدی و بحرانی شد که نمایندگان مجلس به‌ویژه اعضای کمیسیون بهداشت و درمان را به واکنش واداشت.

حسن تأمینی‌لیچایی سخنگوی کمیسیون بهداشت ودرمان با تأیید آلودگی محصولات آب معدنی تولید داخل، مهم‌ترین علت آلودگی آب‌های معدنی، را نقص در مراحل تولید این‌گونه محصولات خواند و از جریمه و توبیخ شدن کارخانه‌ها آب معدنی در چند سال اخیر پرده برداشت.

همچنین حسین حسنی‌بافرانی نظارت را حلقه مفقوده فرآیند تولید محصولات آب معدنی خواند و افزود: در آخرین آزمایش صورت گرفته بر ۲۱ برند محصولات آب معدنی، تنها ۹ محصول از نظر آلودگی، میزان نیترات آب، سختی آب و بهداشتی بودن مورد تأیید قرار گرفته است.

نماینده مردم نائین در مجلس شورای اسلامی، با بیان این که نبود هماهنگی بین سازمانی یکی از مهم‌ترین علت‌های ضعف نظارتی دستگاه‌های اجرایی است، تأکید کرد: آزمایشگاه استاندارد سازمان غذا و دارو و کل مجموعه سازمان استاندارد باید برای کنترل محصولات آب معدنی هماهنگ شوند.

عبدالجبار کرمی نیز با تأکید بر آلودگی محصولات آب معدنی در داخل کشور، افزود: بر اساس گزارش سال گذشته وزارت بهداشت، درمان و آموزش‌پزشکی در کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، حدود ۵۰ درصد از آب‌های معدنی تولید کشور آلوده هستند.


بطری‌های بی‌کیفیت بلای جان مصرف‌کنندگان آب معدنی
حال اگر از نظارت ضعیف تولیدکنندگان محصولات آب معدنی بگذریم به اشکالات دیگر در این محصولات می‌رسیم که به راحتی می‌تواند علت مناسبی برای استفاده نکردن آب معدنی باشد، یکی دیگر از موضوعات پیرامون ساخت آب معدنی استفاده از بطری‌های شیمیایی و بی‌کیفیت است، این بطری‌ها به‌علت استفاده از مواد شیمیایی و نفتی با آب درون بطری ترکیب و معجونی از بیماری‌ها را تشکیل می‌دهد.

بهادر کاظمی معاون نظارت موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی، با اشاره به این که اگر بطری‌ها آب معدنی در مجاورت نور آفتاب قرار گیرند، ایجاد آلودگی می‌کنند، گفت: مواد پتروشیمی که این بطری‌ها از آن تولید می‌شوند وقتی با مایع در مجاورت نور آفتاب قرار گیرند، فعل و انفعالات شیمیایی انجام می‌شود که مضر و آسیب‌زا است.


از مافیای آب معدنی تا شایعه آلودگی آب تهران
چندی پیش اخباری از آلودگی پیرامون آب شرب تهران منتشر و موجب شد که مردم تهران به‌ویژه ساکنین مناطق شمال شهر برای خرید آب معدنی به سوپرمارکت‌ها هجوم ببرند و تمام محصولات آب معدنی از معروف تا گمنام را خریداری کنند، این در حالی بود که بعد از مدتی مسئولان با کنترل کیفیت آب تهران، وجود آلودگی را تکذیب و بر نقش مافیای آب معدنی بر ایجاد شایعه تأکید کردند.

از این‌رو مرتضی تمدن استاندار تهران با تکذیب آلودگی اب شرب شهر تهران، گفت: به تازگی اسناد و اطلاعاتی از برخی شرکت‌های بسته‌بندی آب‌های معدنی به دست آمده که حاکی از اقدام آنها برای شایعه پراکنی و ایجاد اظطراب و ترس در بین شهروندان تهرانی در مورد آلودگی آب تهران است.

وی افزود: این شرکت‌ها با شایعه پراکنی به دنبال عرضه و فروش بیشتر آب‌های معدنی بسته‌بندی میان مردم بوده‌اند که به‌زودی اسامی آن‌ها اعلام می‌شود.

با توجه به مشکلات و بحث‌های پیرامون محصولات آب معدنی و بی‌توجهی و سودجویی رؤسای این‌گونه کارخانه‌ها و امکان بروز و شیوع بیماری‌های گوارشی و کبدی در کشور به‌ویژه در شهر تهران مسئولان نظارتی و اجرایی کشور باید به خود بیایند و برای کنترل و نظارت بیشتر برنامه‌ریزی مناسبی را انجام دهد.

[ابراهیم]

این روزها سر و صدای زیادی در خصوص افزایش نیترات در آب مناطقی از تهران به گوش می‌ رسد. این مسئله ‌ای است که به برخی آب ‌های بسته ‌بندی شده هم انتقال یافته است. انتقال پساب فاضلاب شهری و کودهای شیمیایی به آب ‌های زیرزمینی، آلودگی‌ هایی را در آب تهران ایجاد کرده است که به برخی آب ‌های معدنی با منشأ چاه هم کشیده شده است. به همین دلیل بهتر است خوراک این کارخانه‌ ها را اصلاح کرد.
به نقل از خبرآنلاین علیرضا منزویان، مدیرعامل آب ‌معدنی شوق می گوید: مهمترین عامل در تعیین کیفیت آب و افزایش آن، منبع برداشت آب است.
سلامت چشمه یا چاهی که آب از آن برداشت می ‌شود،‌ بسیار مهم است چون تأثیر مستقیم بر سلامت مصرف ‌کنندگان می ‌گذارد. اگر منبع آب از آلودگی زیادی برخوردار باشد، به طور طبیعی مصرف ‌کنندگان آن با مشکل مواجه می‌ شوند. به همین دلیل توصیه می ‌شود تولید آب ‌معدنی فقط در نقاطی از کشور صورت گیرد که دسترسی به منشأ آب پاک وجود دارد.
آنالیز آب یکی از عوامل مؤثر در سلامتی و ایمنی آن است. اگر این کار به خوبی انجام شود، به سلامتی بشر کمک می کند، همچنان که غیربهداشتی بودن آن می ‌تواند خسارت‌ های جبران ‌ناپذیری به مصرف ‌کنندگان وارد کند.
یکی دیگر از عوامل مؤثر در کیفیت بهداشتی آب ‌معدنی، بسته‌ بندی آن است. بسته ‌بندی باید با ماشین‌آلات استاندارد صورت گیرد. در محل بسته‌ بندی استانداردهای بهداشتی به خوبی و با دقت رعایت شود. همچنین ظروف بسته ‌بندی به گونه‌ ای باشد که سالم بودن آب را برای یک سال تضمین کند.
مواد اولیه پت بطری و درب آن باید از مراکزی تهیه شود که اصول بهداشتی را رعایت می‌ کنند. اغلب آب‌ معدنی‌ ها گاز نگه دارنده به همراه خود ندارند و به همین دلیل ظرف بسته ‌بندی آن باید درجه یک باشد تا بتواند کیفیت آب‌ را حفظ کند. کارخانه‌ های آب‌ معدنی در سراسر کشور از گریدهای مختلفی استفاده می‌ کنند. گاهی اوقات آن ها دور از چشم مسئولان نظارتی، بطری ‌هایی را سفارش می ‌دهند که از مواد اولیه درجه 2 ساخته می ‌شود. این مواد هم از یک ‌سو قابلیت نگهدارندگی پایین ‌تری دارند و از سوی دیگر برخی از آن ها حلال‌ هایی دارند که در آب حل می‌ شود و کیفیت بهداشتی آب را تنزل می ‌دهد.
شرکت‌ های تولید کننده آب‌ معدنی باید مجهز به آزمایشگاه‌ های پیشرفته باشند تا بتوانند به صورت روزانه کیفیت آب خروجی کارخانه را بررسی کنند. البته این کارخانه‌ ها می ‌توانند برای اطمینان خاطر از کیفیت محصولات خود از آزمایشگاه‌ های بخش خصوصی و مراکز مجهز وزارت نیرو نیز کمک بگیرند تا درجه اطمینان از سلامتی تولیدات آن ها افزایش یابد.
کنترل سختی آب، PH و مواد جامد معلق از دیگر مؤلفه‌ های مهمی است که در کنترل کیفیت آب باید مورد توجه قرار گیرد.
متأسفانه برخی تولید کنندگان آب‌ معدنی، شناخت کافی از این صنعت ندارند و از روش‌ های نامطلوبی در کار خود استفاده می ‌کنند. به عنوان نمونه می‌ توان به مراکزی اشاره کرد که در جنوب خوزستان فعالیت می ‌کنند. در جنوب این استان منابع آب پاک وجود ندارد و این کارخانه ‌ها با روش ‌هایی مانند تصفیه با کلر و دیگر مواد شیمیایی به دنبال کم‌ کردن میکروب‌ های موجود در آب هستند که در عمل، آلاینده‌ های شیمیایی آب را بالا می‌ برد. چنین آبی از دوام لازم برخوردار نیست و به مرور زمان دچار تغییر مزه می ‌شود.
این که استانداردهای آب ‌معدنی را فقط در کارخانه ‌ها مورد ارزیابی قرار دهیم و تصور کنیم مسئولیت خود در مقابل مصرف‌ کننده را به طور کامل انجام داده‌ ایم، کفایت نمی‌ کند. بخشی از افت کیفیت آب ‌معدنی ‌ها به شرایط حمل و نقل، نگهداری و عرضه مربوط می ‌شود. ممکن است در مراحل تولید یک آب ‌معدنی تمام استانداردها به خوبی رعایت شود ولی عرضه ی نادرست آن، کیفیت آب تحویلی به مشتری را کم کند. مهمترین مشکل در این زمینه، تأثیر آفتاب است. برخی فروشندگان برای بازارگرمی خود، آب‌ معدنی ‌ها را در معرض دید مشتری و زیر نور آفتاب می‌ چینند. این کار به شدت بر کیفیت آب‌ معدنی تأثیر منفی می ‌گذارد و باید از آن اجتناب شود.
حسن امامی رضوی معاون درمان وزارت بهداشت، نیز در همین رابطه به ایلنا می گوید: آب معدنی‌ هایی که در فروشگاه‌ های عرضه مواد غذایی و آشامیدنی در معرض حرارت و در زیر آفتاب داغ نگهداری شوند مشکل مصرف دارند و مردم توجه داشته باشند از این آب معدنی ‌ها استفاده نکنند. وی در خصوص تاریخ مصرف 6 ماهه آب معدنی‌ ها نیز خاطرنشان کرد: اگر این آب معدنی‌ ها در معرض حرارت نباشد مصرف آن ها تا یک سال هم مشکلی ندارد ولی اگر در شرایطی نگه داری و عرضه شوند که تحت تاثیر مستقیم حرارت باشند حتی قبل از 6 ماه هم غیر قابل استفاده می ‌شوند.
قابل تأمل!
در ادامه توجه تان را به صورتجلسه ی ارزیابی کیفی آب های معدنی که در تاریخ 18/3/89 در سالن کنفرانس ساختمان شماره یک شرکت خدمات رفاهی نفت با شرکت آقایان دکتر غلامحسین ابوالفتحی پزشک معتمد شرکت ملی حفاری، مهران جهان بین کارشناس بهداشت شرکت ملی حفاری، شهرام بیگ زاده سرپرست HSE شرکت خدمات رفاهی نفت، مصطفی صالح زاده نماینده مدیریت بازرگانی شرکت خدمات رفاهی نفت، علیرضا کاظمی کارشناس HSE شرکت خدمات رفاهی نفت و سیداسماعیل مصطفوی کارشناس HSE شرکت خدمات رفاهی نفت به منظور ارزیابی کیفی آب های معدنی تشکیل گردید، جلب می نماییم:
پس از انجام آزمایش پارامترهای شیمیایی 3 گانه به منظور تعیین درجه سختی(TH)، کل ذرات معلق (TDS) و هدایت الکتریکی(EC) از نمونه های آب معدنی موجود که توسط کارشناسان مربوطه و به وسیله دستگاه های اندازه گیری شاخص های مذکور انجام شد، نتایج آزمایشات به شرح جدول ذیل اعلام می گردد:

نتایج آزمایشات نمونه های آب معدنی:

ردیف نام نمونه درجه سختی(TH) کل ذرات معلق (TDS) هدایت الکتریکی (EC) ملاحظات
1 داماش 85 90 170 مورد تأیید است
2 کوهدشت 119 133 250 مورد تأیید است
3 اسپروز 136 149 270 مورد تأیید است
4 ویوانته 153 141 260 مورد تأیید است
5 عقیق 153 162 280 مورد تأیید است
6 قله 153 190 320 مورد تأیید است
7 نستله 153 247 220 مورد تأیید است
8 سپیدان 153 260 250 مورد تأیید است
9 حباب 153 312 520 مورد تأیید است
10 سپیدار دنا 170 150 260 مورد تأیید قرار نگرفت
11 آبشن 187 175 310 مورد تأیید قرار نگرفت
12 آیشمک 204 270 440 مورد تأیید قرار نگرفت
13 هیدرا 221 235 390 مورد تأیید قرار نگرفت
14 سوانا 221 364 540 مورد تأیید قرار نگرفت
15 پالم 221 365 550 مورد تأیید قرار نگرفت
16 کوهرنگ 238 244 410 مورد تأیید قرار نگرفت
17 پارس 238 278 450 مورد تأیید قرار نگرفت
18 بقا 238 370 560 مورد تأیید قرار نگرفت
19 دماوند 255 273 450 مورد تأیید قرار نگرفت
20 مینرال 272 370 560 مورد تأیید قرار نگرفت
21 واتا 34 47 90 مورد تأیید قرار نگرفت
در پایان و با توجه به نتایج به دست آمده از جدول فوق الذکر تصمیمات ذیل اتخاذ گردید:
1- نمونه آب های معدنی ردیف های 1 الی 9 جدول مذکور(به نام های داماش، کوهدشت، اسپروز، ویوانته، عقیق، قله، نستله، سپیدان و حباب) به دلیل دارا بودن استانداردهای لازم و کیفیت مطلوب مورد تأیید قرار گرفت.
2- نمونه آب معدنی ردیف های 10 الی 21 جدول مذکور(به نام های سپیدار دنا، آبشن، ایسمک، هیدرا، سوانا، پالم، کوهرنگ، پارس، بقا، مینرال و وانا) به دلیل دارا نبودن شاخص های مورد نظر مورد تأیید واقع نگردید.
3- پیشنهاد می گردد تا اطلاع ثانوی واحدهای اجرایی از قبیل مدیریت بازرگانی، مدیریت خدمات رفاهی و امور پشتیبانی و کلیه پیمانکاران مربوطه نیازهای خود را صرفاً از نمونه های تأیید شده تأمین نمایند و از خریداری نمونه های تأیید نشده خودداری فرمایند.
این درحالی است كه شركت ملی نفت ایران و شركت های تابعه آن، اگرچه از ساختار ایمنی مناسب و قابل قبولی در حد استانداردهای جهانی برخوردارند، اما در واقع تأیید نهایی این آزمایش ها با نمونه برداری مجدد و از سوی شخص ثالث و یا مؤسسه های استاندارد باید انجام شود و با توجه به اینكه این نتایج صرفاً در آزمایشگاه های وابسته به شركت ملی حفاری به دست آمده، تنها در این نهاد می تواند مورد تأیید باشد و به زعم برخی از كارشناسان، شاید بهتر بود در جدول انتشار یافته حدود مجاز و قابل قبول استاندارد برای آب های معدنی هم درج می شد تا میزان اختلاف مشخص شود؛ (مثلا آب واتا ظاهرا باید در ابتدای جدول و مورد تایید باشد ولی این طور نیست )، ضمن اینكه به روش استاندارد انجام آزمایش در گزارش اشاره ای نشده است!