-
رابطه پزشک و بیمار خود جزئی از درمان است
پزشکانی که برای بیمارها وقت ندارند!
ايرنا , 10 مرداد 1395 ساعت 9:28
گروه جامعه: روزگاری پزشکانی داشتیم حکیم، که گوش شنوایی برای درد دل بیمارشان داشتند، به بیمار دل می دادند و با او حرف می زدند حالا اما پزشکانی داریم که ویزیت برخی شان یک دقیقه هم طول نمی کشد، بی معاینه و احوالپرسی.
رابطه پزشک و بیمار خود جزئی از درمان است، بیماری که با هزار درد و هزاران دردسر خودش را به مطب و درمانگاه نزد پزشک می رساند، انتظار دارد که پزشک حرف او را بشنود، دردش را بفهمد، با او حرف بزند، آموزش بدهد اما بسیارند پزشکانی که بی حرف و کلام و معاینه و حتی گاهی بدون اینکه نگاهی به بیمار بیندازد، نسخه می نویسند و آزمایش و عکس تجویز می کنند.
زندگی مدرن با سرعت سرسام آور تغییراتش نه فقط روی سبک زندگی مردم تاثیر گذاشته وزندگی را ماشینی و تحرک را کم و غذاها را فست فودی کرده است، بلکه حتی روی ارتباطات انسانی و از جمله روابط پزشک و بیمار هم تاثیر گذاشته است.
پزشکان به خصوص پزشکان متخصص بازارشان داغ است، به ویژه آنانکه اسم و رسمی دارند و شهرتی دست و پا کرده اند، مطبشان شلوغ است. وقت های شش ماهه و یکساله می دهند، بیمارانی از اقصی نقاط کشور به امیدی سراغشان می آیند، پس از ماهها انتظار، وارد مطب می شوند اما در اندک زمانی بی انکه حرفی و کلامی بین آنها با پزشک رد و بدل شود از مطب بیرون و روانه داروخانه و آزمایشگاه و سی تی اسکن می شوند.
زمان استاندارد معاینه پزشک
معاینه جزو حقوق بیمار است و در تمام دنیا برای آن استانداردهایی تعریف و اجرا می کنند. در کشور ما نیز که دولت تعیین تعرفه های پزشکی را به عهده دارد، همزمان با تعیین تعرفه های ویزیت پزشکان، استاندارد زمان معاینه را نیز ابلاغ می کنند. مطابق این مصوبه پزشک عمومی 15دقیقه، پزشک متخصص و فوق 20 دقیقه و روانپزشک باید 30 دقیقه برای هر بیمارش وقت بگذارد.
علی شرافتی شهروند تهرانی می گوید: پسرم دل درد شدید و حالت تهوع داشت. برای درمان به یکی از درمانگاه های خصوصی تهران، رفتیم، اولا پزشک متخصص در درمانگاه نبود، وارد مطب پزشک عمومی که شدیم، پزشک حتی سرش را هم بالا نکرد، سلام کردیم، جواب نداد، گفتم پسرم دل درد و حالت تهوع دارد، در کمتر از دو دقیقه نسخه را نوشت و از مطب خارج شدیم.
وی می افزاید: در یک مورد دیگر پدرم را که نیاز به جراحی داشت به یکی از بیمارستانهای خیریه تهران بردم، پزشک جراح بدون اینکه توضیحی بدهد، گفت، پدر شما باید جراحی شود اما قبل از اینکه وقت جراحی بگیرید، 250 هزار تومان به این حساب واریز کنید.
رضا عبدالهی زاده، شهروند دیگر تهرانی می گوید: پدرم دل درد خیلی شدید داشت، او را به درمانگاه یکی از بیمارستان های وابسته به یکی از سازمانهای عمومی کشور بردیم، پزشک سالخورده ای در مطب پشت به ما نشسته بود، بدون سلام و بدون اینکه حتی چهره ما را ببیند. برای یکی دو دقیقه سکوت بین ما حاکم بود و ما سر پا ایستاده بودیم.
وی ادامه می دهد: بعد از مدتی سکوت، سلام کردیم و پزشک سالخورده بدون اینکه رویش را برگرداند، گفت «چشه»، گفتیم، پدرم، دل درد دارد، او هم بدون اینکه نگاهی به بیمار بیندازد، نسخه را نوشت و گفت، مریض بعدی.
گر چه پزشکان دلسوز و با اخلاق کم نیستند اما قرارگرفتن در چنین موقعیت هایی برای اکثر ایرانیان آشناست و هر کس می تواند، از رفتارهای سرد برخی پزشکان و تجویز نسخه بدون ویزیت و در کمترین زمان ممکن مثال های متعددی بزند، در حالی که در خاطره تاریخی مردمان این سرزمین پزشکان محرم اسرار و واسطه شفای خداوند بودند و به همین علت، نزد مردم احترام داشتند.
ماجرای رعایت نکردن اخلاق و حقوق بیماران از سوی پزشکان، شاید موضوع جدیدی نباشد. سالهاست وجود دارد اما به نظر می رسد حداقل در یکی دو دهه گذشته با تغییر سبک زندگی و تمایل به زندگی مدرن و مرفه،تمایل به کسب درآمد بیشتر از طبابت در پزشکان بیشتر شده است.
کم نیستند، پزشکان متخصص زنانی که چهار یا پنج مراجعه کننده زن را کنار هم معاینه می کنند و ظرف پنج دقیقه برای همه آنان نسخه می نویسند تا مریض های بعدی وارد شوند.
کم نیستند، پزشکانی که بدون کلامی با بیمار بلافاصله دستور ام آر آی و سی تی اسکن می دهند، بیمار می رود و با صرف هزینه های گران و رفت و آمدهای عذاب آور، نتیجه را برای پزشک می آورد، نتیجه ای به قول اسماعیل اکبری، معاون سابق سلامت وزارت بهداشت در بیش از 80 درصد موارد نتیجه ای ندارد، غیر ضروری است و هیچ تاثیری در تشخیص و روند درمان بیمار ندارد.
کم نیستند، پزشکانی که به علت ندانستن سابقه بیماری فرد یا خانواده اش، تشخیص اشتباه می دهند و باعث می شوند بیمار درمان نشود و دوباره و باز دوباره به پزشکان دیگری مراجعه کند تا بیماریش تشخیص داده شود و کم نیستند بیمارانی به علت همین اهمال کاری پزشکان زمان مناسب برای درمانشان می گذرد، درمان بیمار دیر شروع می شود و جان عزیزی از بین می رود.
حال باید دید در سالهای اخیر چه اتفاقی افتاده و چه تغییرات رخ داده است که حداقل گروهی از پزشکان وقتی برای معاینه و حرف زدن با بیمار ندارند، بیماران را از بالا نگاه می کند و شاید دغدغه شان، بیشتر کسب درآمد از طبابت است تا درمان بیماران دردمند.
پزشک نباید بیش از 4 مریض در ساعت ببیند
علی ماهر، معاون فنی، معاونت درمان وزارت بهداشت می گوید: در مصوبات دولت، استاندارد و زمان مشخصی برای ویزیت پزشکان تعیین شده است که در تمام کشورهای توسعه یافته رعایت می شود و بر اساس این استانداردها هر پزشک نیاید در ساعت بیش از چهار تا شش بیمار ویزیت کند.
وی اضافه می کند: اگر پزشکان وقت کافی برای معاینه بیماران نگذارند، حتما مشکلاتی به وحود می آید و بسیاری از مواردی که به شکایت بیمار منجر می شود نیز بی توجهی پزشک به معاینه و تشخیص دقیق ناشی می شود.
وزارت بهداشت: سازمان نظام پزشکی مسئول نظارت بر مطب هاست
ماهر می گوید: وزارت بهداشت، سهم زیادی در خدمات سرپایی و ویزیت پزشکان ندارد و بیشتر خدمات بستری را در یبمارستانها به مردم ارائه می کند و بیشتر نظارتهای وزارت بهداشت نیز بر خدمات بستری است و نظارت بر خدمات سرپایی و ویزیت به عهده سازمان نظام پزشکی است.
وی اضافه می کند: البته در دولت یازدهم و در قالب طرح تحول سلامت،برای کاهش هزینه های مردم در خدمات ویزیت، کلینیک های ویژه تخصصی راه اندازی شده اند که در این مراکز به علت ازدحام جمعیت و مراجعه بالای مردم، استاندارد 6 تا 7 دقیقه برای ویزیت هر بیمار رعایت می شود و اگر کمتر از این زمان برای ویزیت و معاینه بیمار صرف نشود، پزشک هزینه ویزیت را دریافت نمی کند.
این مقام مسئول در وزارت بهداشت می گوید: یکی از دلایل اینکه برخی پزشکان متخصص وقت کافی برای ویزیت و معاینه بیماران نمی گذارند، تعداد کم متخصصان و تعداد زیاد بیماران است و مجبورند برای اینکه به همه بیماران جواب دهند، برای هر نفر وقت کمتر بگذارند.
وی تاکید می کند: با این وجود اگر پزشکان بر خلاف مصوبه دولت، وقت کمی برای بیماران بگذارند، در واقع حقوق آنان را رعایت نکرده و تخلف کرده اند اما رسیدگی و نظارت بر این موضوع به عهده سازمان نظام پزشکی است که مسئول ساماندهی خدمات پزشکی در بخش خصوصی است.
نظام پزشکی: مسئولیت نظارت بر مطب ها با وزارت بهداشت است
محسن خلیلی، قائم مقام انتظامی سازمان نظام پزشکی به خبرنگار ایرنا می گوید: دستورالعمل زمان استاندارد ویزیت پزشکان را هیئت دولت همزمان با ابلاغ تعرفه های پزشکی در اول هر سال اعلام می کند و این زمان فقط مربوط به مطب پزشکان در بخش خصوصی نیست و باید در کلینیک های بیمارستانهای آموزشی، درمانی وزارت بهداشت و بیمارستانهای تامین اجتماعی، خیریه و نیروهای مسلح نیز رعایت شود.
وی می افزاید: واقعیت این است که به علت ازدحام و تعداد بالای بیماران و وقت کم و محدود پزشکان در زمان ویزیت، در بسیاری از مراکز درمانی وقتی که در مصوبات دولت برای ویزیت بیماران تعیین شده است، رعایت نمی شود که بخشی از آن به علت کمبود پزشکان تخصص و فوق تخصص در کشور است.
خلیلی اضافه می کند: برخی پزشکان متخصص مشهور نیز هستند که متفاضی بالایی دارند و از سراسر کشور برای ویزیت نزد آنها می آیند، پزشکانی که به علت تقاضای بالا مجبورند،نوبت های شش ماهه تا یکساله بدهند.
وی می گوید: تفاضای مراجعه مردم به پزشکان متخصص با ظرفیت و امکانات موجود هماهنگی ندارد، البته برای جبران این کمبود، وزارت بهداشت افزایش ظرفیت تربیت پزشک متخصص را در دستور کار دارد تا زمانی که بتوانیم یه استاندارد عرضه و تقاضا در خدمات پزشکی برسیم، سالها طول می کشد.
نوبت طولانی یا ویزیت سریع
قائم مقام سازمان نظام پزشکی ادامه می دهد: با توجه به ازدحام بیماران در مطب پزشکان، دو راه حل وجود دارد یا باید بیماران کمتری در ساعت ویزیت شود و استانداردهای زمانی رعایت شود که در این صورت نوبت های شش ماهه باز هم بیشتر می شود یا اینکه پزشک در هر ساعت تعداد مریض بیشتری را ویزیت کند تا بتواند زمان انتظار نوبت را کم کند و به افراد بیشتری در روز پاسخ دهد.
وی درباره اینکه بسیاری از پزشکان بدون صحبت کردن و معاینه بلافاصله آزمایش و عکس تجویز می کنند، توضیح داد: تجویز خدمات تسخیصی و پاراکلینیکی یکی از پروتکل های مهم درمانی در سیستم درمانی مدرن امروزی است که نقش مهمی در تشخیص بیماری دارد و اگر پزشک دستور این خدمات را ندهد و مشکل و شکایتی پیش بیاید در کمیسیون های انتظامی پزشکی محکوم می شود.
خلیلی می گوید: بخش مهمی از ازدحام بیماران در مطب پزشکان متخصص و فوق تخصص در تهران نیز به خاطر این است که بسیاری از بیماران بدحال از شهرستانهای دور و نزدیک به امید اینکه نزد بهترین پزشکان بیایند، به تهران می آیند و مطب این پزشکان را شلوغ می کنند.
30درصد بیماران مطب های تهران از شهرستان می آیند
وی اضافه می کند: بین 30 تا 40 درصد مراجعان به مطب پزشکان متخصص در تهران از شهرستانهای دیگر است که در بسیاری از موارد پزشکان با تجربه و با صلاحیتی حداقل در شهرهای بزرگ وجود دارند و نیازی به سفر به تهران نیست.
خلیلی می گوید: مراحعه انبوه بیماران به تهران ربطی به مشکلات اقتصادی مردم ندارد و این جزئی از فرهنگ ما ایرانیان است که حاضریم هر چه داریم بفروشیم و برای سلامت عزیزمان هزینه کنیم، شاید آخرین تلاشها نتیجه دهد و خیالمان راحت شود.
قائم مقام سازمان نظام پزشکی راه حل مسئله وقت نگذاشتن پزشکان را فرهنگ سازی در جامعه از طریق رسانه ها می داند و می گوید: رسانه ها می توانند با فرهنگ سازی، کاری کنند که تقاضاهای مردم برای مراجعه به پزشک منطقی شود، همه مراجعات به یکسری پزشکان مشهور نباشد و مردم به حقوقشان آشنا شوند.
آموزش اخلاق برای پزشکان
وی درباره اقدامات سازمان نظام پزشکی برای حل این مسئله توضیح می دهد: سازمان نظام پزشکی در همه همایش های پزشکی بخشی را برای آموزش اخلاق پزشکی و رعایت حقوق بیماران برگزار می کند و به آنان گوشزد می کند که اگر ارتباط بین پزشک و بیمار مناسب باشد، بسیاری از شکایتها و خطاها رخ نمی دهد و این به نقع خود پزشکان است.
خلیلی می گوید: البته در سالهای اخیر با افزایش تعداد متخصصان این مشکلات کمتر شده است و در بسیاری از رشته های تخصصی مشکل کمبود متخصص نداریم اما بسیاری از بیماران اصرار دارند که حتما به یک متخصص خاص مشهور مراجعه کنند.
قائم مقام سازمان نظام پزشکی درباره اینکه نظارت بر رعایت حقوق بیماران و زمان کافی ویزیت پزشکان با چه کسی است، می گوید: مسلما وظیفه نظارت با وزارت بهداشت است، سازمان نظام پزشکی هیچ ساختار و امکاناتی برای نظارت ندارد، نظارت یک وظیفه حاکمیتی است و سازمان نظام پزشکی فقط به شکایت هایی که از پزشکان می شود، رسیدگی می کند.
معاون وزیر: بازرس نداریم، نظارت کنیم
محمد آقاجانی، معاون درمان وزیر بهداشت نیز در این مورد به خبرنگار ایرنا می گوید: ویزیت بیماران بیشتر در مطب ها و بخش خصوصی انجام می شود، بیش از 80 درصد خدمات سرپایی ویزیت در بخش خصوصی بود و سهم وزارت بهداشت حدود 20 درصد بود که با ایجاد کلینیک های ویژه تخصصی در طرح تحول سلامت سهم مراکز دولتی در خدمات ویزیت به 32 درصد رسیده و هدفگذاری وزارت بهداشت این است که به 50 درصد برسد.
معاون وزیر بهداشت می افزاید: نظارت بر درمان به عهده دانشگاه های علوم پزشکی است اما تعداد ناظران معاونت های درمان دانشگاه ها بسیار بسیار محدود است و به طور متوسط در هر دانشگاه سه یا جهار بازرس وجود دارد که باید بر چند هزار مطب،صدها موسسه پزشکی و دهها بیمارستان نظارت کنند.
آقاجانی می گوید: قبول داریم که در بسیاری از مراکز وقت کافی برای ویزیت بیماران رعایت نمی شود اما نظارت بر همه این مراکز کار دشواری است، ضمن اینکه چون مجوز مطبها را سازمان نظام پزشکی صادر می کند، اطلاعات کافی از مطبها و مراکز سرپایی در وزارت بهداشت نداریم.
3 بازرس برای هزاران مطب
وی اضافه می کند: در کلینیک های دولتی حقوق بیماران رعایت می شود اما ممکن است در بخش خصوصی تخلفاتی اتفاق بیفتد، به هر حال تعداد مطب ها و درمانگاه ها خیلی زیاد است، در هر معبر و خیابانی تعداد مطب و موسسه پزشکی وجود دارد بنابراین امکان نظارت بر همه این مراکز را نداریم و بهترین کار این است که خود مردم از کوتاهی یا تخلفی دیدند گزارش کنند.
آقاجانی می گوید: راه حل اساسی این است که زیرساختهای لازم برای تقویت نظارت بر مراکز درمانی ایجاد شود و البته آموزش پزشکی نیز برای رعایت اصول اخلاقی تقویت شود اما در جایی که در یک استان فقط یک متخصص در یک رشته تخصصی داریم و بار مراجعه به آن پزشک بالاست، چاره جز این نیست که بپذیریم که زمان استاندارد رعایت نشود و این امری بدیهی است.
معاون وزیر بهداشت می افزاید: وقتی به مطب یک پزشک چند برابر ظرفیت استاندارد یک روز پزشک مراجعه می شود، پزشک چاره ای ندارد، جز اینکه به همه پاسخ دهد و البته این به معنی این نیست که این پزشکان به درمان بیمارانشان بی توجه هستند.
وی اذعان می کند که زیرساختهای خدمات درمانی با نیاز مردم تطبیق ندارد و بسیاری از پزشکان مجبورند برای پاسخ دادن به مردم تا پاسی از شب ویزیت کنند تا صف پشت نوبتی ها کم شود.
لازم نیست، پزشک همه چیز را توضیح دهد
آقاجانی درباره اینکه چرا پزشکان وقت کافی برای آموزش و توضیح دادن به بیماران ندارند، می گوید: دلیلی ندارد که پزشک همه مسائل را به بیمار توضیح دهد، اخلاق پزشکی حکم می کند که بیماران به اندازه ضرورت درباره بیماری خود بداند و بیش از آن ممکن است باعث یاس و ناامیدی بیمار و تشدید بیماری او شود.
معاون درمان وزیر بهداشت اضافه می کند: مصلحت نیست که پزشک اطلاعات زیادی از بیماری را به بیمار توضیح دهد زیرا افزایش اضطراب در بیمار با وظیفه مقدس پزشکی در تضاد است اما در هر صورت اگر بیماران ببینند که پزشک در گذاشتن وقت، آموزش و معاینه مضایقه کند، می توانند به معاونت های درمان دانشگاه های علوم پزشکی و سازمان نظام پزشکی شکایت کنند.
پزشکان متعهد و دلسوز که پزشکی را تجارت نمی دانند کم نیستند، آنان همان کسانی هستند که هنوز حرمت پزشکی را در چشم مردم نگه داشته اند اما هستند، پزشکانی که در سایه ضعف نظارت و پاسکاری مسئولیت بین وزارت بهداشت و سازمان نظام پزشکی، پیراهن سفید پزشکی را لکه دار می کنند و بیماران و مردم را به زحمت می اندازند.
راه اساسی شاید آن طور که محمد شریعتی، متخصص پزشکی اجتماعی می گوید، اجرای برنامه پزشک خانواده است. به گفته او در این برنامه، هر فرد یک پزشک مسئول دارد که همه سوابق بیماری و سلامت او را می داند و ثبت می کند و اگر لازم شد فرد را به پزشک متخصص مناسب معرفی می کند تا هم در پیدا کردن پزشک سرگردان نشود و هم هزینه های گزاف و بیهوده پرداخت نکند.
به گفته شریعتی، با اجرای برنامه پزشک خانواده دیگر کسی نمی تواند با تبلیغات دروغین بگوید، من پنجه طلایی هستم، سیستم سلامت ساماندهی و استاندارد می شود و نظام سلامت هم در وزارت بهداشت، هم در سازمان نظام پزشکی و هم دستگاه های نظارتی پاسخگو می شوند.
اکنون باید دید تا چه زمانی نظام در هم پیچیده و هزار توی سلامت، دارای یک سیستم ساماندهی شده، پاسخگو و منظم می شود، تا دیگر در این بازار مکاره حقی از کسی ضایع نشود، مردم کمتر بیمار شوند و اگر مریض شدند، مسیر درمانشان استاندارد باشد.
منبع
![[تصویر: emza-logo.jpg]](http://Www.aroosaklife.persiangig.com/emza-logo.jpg){kind=logo}
