چهره های مردانه ای که در پس نقاب زنانه رنگ باخته است
«دوره زمانه عوض شده است» این جمله تمام توجیه برخی پسران جوانی است که هر روز قبل از خروج از منزل با موچین زیر ابرو برمی دارند و ساعتی پای آینه سرخاب و سفیداب می کنند. اگر در گذشته پسر بچه ها در بازی های کودکانه خود قطعه زغالی را برمی داشتند و برای این که بیشتر شبیه پدرشان شوند یا مردبودن خودشان را نشان دهند برای خود سبیل می کشیدند، امروزه برخی از پسران جوان و نوجوان همچون بسیاری از زنان مشتری پروپاقرص فروشگاه های لوازم آرایش هستند. حتی در برخی از آرایشگاه های مردانه با وجود سخت گیری های اتحادیه مربوطه شاهد این هستیم که علاوه بر پیرایش مو، آرایش صورت از قبیل برداشتن ابرو، مش و رنگ مو و ... نیز انجام می شود. در این گزارش به برخی از آرایشگاه های مردانه و فروشگاه های لوازم آرایشی رفتیم تا با پسرانی که نقابی زنانه بر چهره مردانه خود کشیده اند گفت وگو کنیم.
پدرم مرا به خانه راه نداد
به نقل از خراسان ؛ تبلیغات مندرج بر در و دیوار آرایشگاه و حتی بروشورهای روی میز لحظه ای شما را نگران می کند که شاید به یک آرایشگاه زنانه آمده اید. اصلاح صورت و ابرو، انواع مش و رنگ مو ، نقاشی روی دست و ... از جمله این تبلیغات است که در کنار پوسترهای بزرگ رنگی از خوانندگان غربی و هنرپیشگان هالیوود نصب شده است.
از زمان ورودم به این آرایشگاه حدود ۳۰دقیقه می گذرد، در این مدت آرایشگر با اسپری مشغول حالت دادن به موهای یک پسر جوان حدود ۲۲ساله است.
می گویم: به سلامتی شب دامادیتان است؟!
پسر و دو جوان دیگری که به اتفاق او به آرایشگاه آمده اند با شنیدن این سوال بلندبلند می خندند و یکی شان می گوید: نه آقا دامادی کیلویی چند است؟
و دوباره غرق خنده می شوند جمله آرایشگر که می گوید: «عزیزم سر تو تکون دادی موهات خراب شد» خنده آن ها را بند می آورد. از لابه لای صحبت های این جوان متوجه می شوم که او در هفته حداقل ۲بار برای درست کردن مدل موهایش به این آرایشگاه مراجعه و هر بار ۱۰ تا ۱۵هزار تومان بسته به نوع مدل نیز هزینه می کند.
آرایشگر سپس بدون این که از مشتری سوالی بپرسد با تیغی که در دست دارد به جان ابروهای او می افتد. در انتهای کار هم به پیشنهاد یکی از دوستانش بخشی از ابروی سمت چپ او را با تیغ خالی می کند! بعد دو سه نفری چهره پسر را از آینه نگاه می کنند و می گویند: وای چقدر شیک شدی پسر!
نوبت به نفر بعدی می رسد و حالا می توانم چند دقیقه ای با این جوان صحبت کنم، می گویم: ابروی سمت چپت مثل آن هایی شد که ابرویشان شکسته و بخیه خورده است. او در پاسخ، با اشاره به این که مدل ابرویش را از یک شبکه ماهواره ای تقلید کرده است می گوید: آرایش صورت و استفاده از لوازم آرایش به من اعتماد به نفس می دهد و بهتر می توانم در جمع هم سالانم حضور و فعالیت داشته باشم. او خودش را نوید معرفی می کند و ادامه می دهد: ۲سال پیش وقتی برای اولین بار ابروهایم را برداشتم پدرم مرا به خانه راه نداد ولی حالا دیگر کاری به کارم ندارد.
الگوهای رنگارنگ
در مقابل برخی از مردان که حاضر نیستند تحت هیچ شرایطی از لوازم آرایشی و بهداشتی استفاده کنند و حتی استفاده از کرم های ضد آفتاب بدون رنگ را هم ناپسند می دانند برخی از پسران هم هستند که تمایل زیادی به استفاده از انواع لوازم آرایش دارند پسری حدود ۱۹ساله که برای خرید لوازم آرایش به یکی از فروشگاه های لوازم آرایشی مراجعه کرده است درباره علت استفاده اش از لوازم آرایش توضیحی ارائه نمی دهد و تنها می گوید: به نظرم تمیز و زیبا بودن هیچ اشکالی ندارد! فروشنده این فروشگاه لوازم آرایشی نیز با بیان این که در روز ۲ یا ۳ مشتری مرد دارد می گوید: وقتی جوان و نوجوان در تلویزیون می بیند که مثلا بازیگر یا ورزشکار مورد علاقه اش که محبوب هم هست از لوازم آرایش استفاده می کند، کاملا طبیعی است که او هم این کار را می کند.
می خواهم جذاب باشم
در یکی دیگر از آرایشگاه های مردانه با جوانی برخورد می کنم که به تعبیر خودش برای جذاب تر شدن از لنزهای رنگی چشم استفاده می کند. صرف نظر از این که خرید لنز رنگی از آرایشگاه چه قدر با اصول بهداشتی مطابقت دارد و آیا تهدیدی برای سلامت مصرف کننده به شمار می آید یا خیر از این جوان علت استفاده از لنز را می پرسم که پاسخ می دهد: پوست صورت من کمی سبزه و رنگ چشم هایم تیره است وقتی از سفید کننده استفاده می کنم دیگر چشم هایم زیبا نیست و به نظرم باید از لنز آبی یا سبز استفاده کنم! می پرسم وقتی دوستان یا همکارانت می دانند که چشم های تو رنگی نیست، احساس نمی کنی استفاده از لنز برای آن ها کمی تعجب آور باشد، پاسخ می دهد: اتفاقا من پیش از این اصلا تمایلی به استفاده از لوازم آرایش نداشتم ولی از وقتی در این محله زندگی می کنیم برای هم رنگ شدن این کار را می کنم.
چند درصد پسران آرایش می کنند؟
شمار پسران و مردانی که با بحران هویت مواجه هستند در سالیان اخیر فزونی یافته است آن گونه که دکتر مجید ابهری؛ آسیب شناس و پژوهشگر اجتماعی، می گوید: ۷ درصد مصرف کنندگان لوازم آرایشی مردان هستند و این در حالی است که حتی بعضی از لوازم آرایشی مانند کرم، ژل مو و اسپری های خوش بو کننده جزو لوازم آرایشی به حساب نمی آیند و منظور ریمل، کرم پودر و... است.
مهدی آقاپور؛ پژوهشگر فرهنگی و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران نیز ضمن تأکید بر ناهنجار بودن پدیده استفاده از لوازم آرایشی در بین پسران و مردان و استفاده از این لوازم در خانواده هایی که پیوند اجتماعی ضعیف تری دارند، اظهار می کند: استفاده از لوازم آرایشی بین پسران جوان و نوجوان در بین سنین ۱۵ تا ۲۵ سال بیشتر است؛ یعنی هنگامی که فرد کم کم از دوره نوجوانی فاصله می گیرد وارد مرحله اول جوانی می شود.
اما فلور رضایی کارگر؛ روان شناس، مشاور و استاد دانشگاه با اشاره به این که نوجوانی اول از حدود ۱۱ سالگی شروع و تا ۱۶-۱۵ سالگی ادامه می یابد و نوجوانی دوم نیز از ۱۶ سالگی شروع می شود و تا ۱۸ سالگی ادامه می یابد، معتقد است: بروز این پدیده در نوجوانی دوم بیشتر است.فرد در نوجوانی اول در پی کسب هویت فردی است و به تدریج با وارد شدن به نوجوانی دوم هویت اجتماعی اش شکل می گیرد. مهم ترین موضوع در استفاده از لوازم آرایش بین پسران و مردان، علت استفاده از این لوازم و همچنین افزایش روز افزون آن است و همچنین تهدیدی که فضای هنجار و ارزش های جامعه را هدف قرار داده است.
فلور رضایی پدیده استفاده از لوازم آرایشی در بین پسران و مردان را از جنبه های مختلف روانی بررسی می کند و می گوید: اگر در این سنین الگوهای نامناسب و یا رفتارهای مغایر با سن به فرد داده شود جنسیت او به همان گونه شکل می گیرد و هویت جنسی اش دچار اختلال می شود مثلا دخترانی که لباس های پسرانه می پوشند و یا دخترانی که ظاهری پسرانه برای خود می سازند. رضایی نیز یکی از علت های اصلی پیدایش این پدیده را تغییر معیارهای زیبایی می داند و اذعان می کند: معیارهایی که یک زمانی برای جنس زن زیبایی محسوب می شد امروزه پسران آن معیارهای زیبایی را برای خودشان انتخاب می کنند که علت این اتفاق هم اشتباه در یادگیری از روی مدها و الگوهای نامناسبی است که به افراد داده می شود و همین امر سبب شده شاهد از بین رفتن تفکیک ارزش ها و ادغام معیارهای زیبایی باشیم. ماهواره، رسانه ها، فضای مجازی و حتی گوشی تلفن همراه از عوامل اصلی الگو دادن به افراد و انتقال سبک جدید زندگی در جامعه است. آقاپور نیز برخورد قهری و تنبیهی با این افراد و این پدیده را نادرست ارزیابی می کند و می افزاید: ما در درجه اول باید الگوهای مناسب بدهیم، الگوهایی که از نظر فرهنگ ارزش جامعه خود مناسب هستند.
«دوره زمانه عوض شده است» این جمله تمام توجیه برخی پسران جوانی است که هر روز قبل از خروج از منزل با موچین زیر ابرو برمی دارند و ساعتی پای آینه سرخاب و سفیداب می کنند. اگر در گذشته پسر بچه ها در بازی های کودکانه خود قطعه زغالی را برمی داشتند و برای این که بیشتر شبیه پدرشان شوند یا مردبودن خودشان را نشان دهند برای خود سبیل می کشیدند، امروزه برخی از پسران جوان و نوجوان همچون بسیاری از زنان مشتری پروپاقرص فروشگاه های لوازم آرایش هستند. حتی در برخی از آرایشگاه های مردانه با وجود سخت گیری های اتحادیه مربوطه شاهد این هستیم که علاوه بر پیرایش مو، آرایش صورت از قبیل برداشتن ابرو، مش و رنگ مو و ... نیز انجام می شود. در این گزارش به برخی از آرایشگاه های مردانه و فروشگاه های لوازم آرایشی رفتیم تا با پسرانی که نقابی زنانه بر چهره مردانه خود کشیده اند گفت وگو کنیم.
پدرم مرا به خانه راه نداد
به نقل از خراسان ؛ تبلیغات مندرج بر در و دیوار آرایشگاه و حتی بروشورهای روی میز لحظه ای شما را نگران می کند که شاید به یک آرایشگاه زنانه آمده اید. اصلاح صورت و ابرو، انواع مش و رنگ مو ، نقاشی روی دست و ... از جمله این تبلیغات است که در کنار پوسترهای بزرگ رنگی از خوانندگان غربی و هنرپیشگان هالیوود نصب شده است.
از زمان ورودم به این آرایشگاه حدود ۳۰دقیقه می گذرد، در این مدت آرایشگر با اسپری مشغول حالت دادن به موهای یک پسر جوان حدود ۲۲ساله است.
می گویم: به سلامتی شب دامادیتان است؟!
پسر و دو جوان دیگری که به اتفاق او به آرایشگاه آمده اند با شنیدن این سوال بلندبلند می خندند و یکی شان می گوید: نه آقا دامادی کیلویی چند است؟
و دوباره غرق خنده می شوند جمله آرایشگر که می گوید: «عزیزم سر تو تکون دادی موهات خراب شد» خنده آن ها را بند می آورد. از لابه لای صحبت های این جوان متوجه می شوم که او در هفته حداقل ۲بار برای درست کردن مدل موهایش به این آرایشگاه مراجعه و هر بار ۱۰ تا ۱۵هزار تومان بسته به نوع مدل نیز هزینه می کند.
آرایشگر سپس بدون این که از مشتری سوالی بپرسد با تیغی که در دست دارد به جان ابروهای او می افتد. در انتهای کار هم به پیشنهاد یکی از دوستانش بخشی از ابروی سمت چپ او را با تیغ خالی می کند! بعد دو سه نفری چهره پسر را از آینه نگاه می کنند و می گویند: وای چقدر شیک شدی پسر!
نوبت به نفر بعدی می رسد و حالا می توانم چند دقیقه ای با این جوان صحبت کنم، می گویم: ابروی سمت چپت مثل آن هایی شد که ابرویشان شکسته و بخیه خورده است. او در پاسخ، با اشاره به این که مدل ابرویش را از یک شبکه ماهواره ای تقلید کرده است می گوید: آرایش صورت و استفاده از لوازم آرایش به من اعتماد به نفس می دهد و بهتر می توانم در جمع هم سالانم حضور و فعالیت داشته باشم. او خودش را نوید معرفی می کند و ادامه می دهد: ۲سال پیش وقتی برای اولین بار ابروهایم را برداشتم پدرم مرا به خانه راه نداد ولی حالا دیگر کاری به کارم ندارد.
الگوهای رنگارنگ
در مقابل برخی از مردان که حاضر نیستند تحت هیچ شرایطی از لوازم آرایشی و بهداشتی استفاده کنند و حتی استفاده از کرم های ضد آفتاب بدون رنگ را هم ناپسند می دانند برخی از پسران هم هستند که تمایل زیادی به استفاده از انواع لوازم آرایش دارند پسری حدود ۱۹ساله که برای خرید لوازم آرایش به یکی از فروشگاه های لوازم آرایشی مراجعه کرده است درباره علت استفاده اش از لوازم آرایش توضیحی ارائه نمی دهد و تنها می گوید: به نظرم تمیز و زیبا بودن هیچ اشکالی ندارد! فروشنده این فروشگاه لوازم آرایشی نیز با بیان این که در روز ۲ یا ۳ مشتری مرد دارد می گوید: وقتی جوان و نوجوان در تلویزیون می بیند که مثلا بازیگر یا ورزشکار مورد علاقه اش که محبوب هم هست از لوازم آرایش استفاده می کند، کاملا طبیعی است که او هم این کار را می کند.
می خواهم جذاب باشم
در یکی دیگر از آرایشگاه های مردانه با جوانی برخورد می کنم که به تعبیر خودش برای جذاب تر شدن از لنزهای رنگی چشم استفاده می کند. صرف نظر از این که خرید لنز رنگی از آرایشگاه چه قدر با اصول بهداشتی مطابقت دارد و آیا تهدیدی برای سلامت مصرف کننده به شمار می آید یا خیر از این جوان علت استفاده از لنز را می پرسم که پاسخ می دهد: پوست صورت من کمی سبزه و رنگ چشم هایم تیره است وقتی از سفید کننده استفاده می کنم دیگر چشم هایم زیبا نیست و به نظرم باید از لنز آبی یا سبز استفاده کنم! می پرسم وقتی دوستان یا همکارانت می دانند که چشم های تو رنگی نیست، احساس نمی کنی استفاده از لنز برای آن ها کمی تعجب آور باشد، پاسخ می دهد: اتفاقا من پیش از این اصلا تمایلی به استفاده از لوازم آرایش نداشتم ولی از وقتی در این محله زندگی می کنیم برای هم رنگ شدن این کار را می کنم.
چند درصد پسران آرایش می کنند؟
شمار پسران و مردانی که با بحران هویت مواجه هستند در سالیان اخیر فزونی یافته است آن گونه که دکتر مجید ابهری؛ آسیب شناس و پژوهشگر اجتماعی، می گوید: ۷ درصد مصرف کنندگان لوازم آرایشی مردان هستند و این در حالی است که حتی بعضی از لوازم آرایشی مانند کرم، ژل مو و اسپری های خوش بو کننده جزو لوازم آرایشی به حساب نمی آیند و منظور ریمل، کرم پودر و... است.
مهدی آقاپور؛ پژوهشگر فرهنگی و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران نیز ضمن تأکید بر ناهنجار بودن پدیده استفاده از لوازم آرایشی در بین پسران و مردان و استفاده از این لوازم در خانواده هایی که پیوند اجتماعی ضعیف تری دارند، اظهار می کند: استفاده از لوازم آرایشی بین پسران جوان و نوجوان در بین سنین ۱۵ تا ۲۵ سال بیشتر است؛ یعنی هنگامی که فرد کم کم از دوره نوجوانی فاصله می گیرد وارد مرحله اول جوانی می شود.
اما فلور رضایی کارگر؛ روان شناس، مشاور و استاد دانشگاه با اشاره به این که نوجوانی اول از حدود ۱۱ سالگی شروع و تا ۱۶-۱۵ سالگی ادامه می یابد و نوجوانی دوم نیز از ۱۶ سالگی شروع می شود و تا ۱۸ سالگی ادامه می یابد، معتقد است: بروز این پدیده در نوجوانی دوم بیشتر است.فرد در نوجوانی اول در پی کسب هویت فردی است و به تدریج با وارد شدن به نوجوانی دوم هویت اجتماعی اش شکل می گیرد. مهم ترین موضوع در استفاده از لوازم آرایش بین پسران و مردان، علت استفاده از این لوازم و همچنین افزایش روز افزون آن است و همچنین تهدیدی که فضای هنجار و ارزش های جامعه را هدف قرار داده است.
فلور رضایی پدیده استفاده از لوازم آرایشی در بین پسران و مردان را از جنبه های مختلف روانی بررسی می کند و می گوید: اگر در این سنین الگوهای نامناسب و یا رفتارهای مغایر با سن به فرد داده شود جنسیت او به همان گونه شکل می گیرد و هویت جنسی اش دچار اختلال می شود مثلا دخترانی که لباس های پسرانه می پوشند و یا دخترانی که ظاهری پسرانه برای خود می سازند. رضایی نیز یکی از علت های اصلی پیدایش این پدیده را تغییر معیارهای زیبایی می داند و اذعان می کند: معیارهایی که یک زمانی برای جنس زن زیبایی محسوب می شد امروزه پسران آن معیارهای زیبایی را برای خودشان انتخاب می کنند که علت این اتفاق هم اشتباه در یادگیری از روی مدها و الگوهای نامناسبی است که به افراد داده می شود و همین امر سبب شده شاهد از بین رفتن تفکیک ارزش ها و ادغام معیارهای زیبایی باشیم. ماهواره، رسانه ها، فضای مجازی و حتی گوشی تلفن همراه از عوامل اصلی الگو دادن به افراد و انتقال سبک جدید زندگی در جامعه است. آقاپور نیز برخورد قهری و تنبیهی با این افراد و این پدیده را نادرست ارزیابی می کند و می افزاید: ما در درجه اول باید الگوهای مناسب بدهیم، الگوهایی که از نظر فرهنگ ارزش جامعه خود مناسب هستند.
