ورزش و اماس با هم نميسازند؟
اماس (MS) بيمارياي مزمن و ناتوانكننده سيستم عصبي است که با التهاب در هر مكاني از نخاع و مغز مشخص ميشود. شيوع بيماري در زنان 3 برابر مردان است...
اماس بيمارياي خودايمني است و ارثي نيست اما احتمال ابتلاي فردي كه فرزند، خواهر يا برادر وي بيمار است، بيش از جمعيت كلي است مثلا احتمال ابتلا در فرزند يك بيمار، يكچهلم و در دوقلوها يكسوم است. 80 درصد افراد مبتلا هيچ خويشاوند درجه يك مبتلا به بيماري اماس ندارند بنابراين ميتوان نتيجه گرفت نقش ژنتيك در بروز اين بيماري بسيار كمرنگ است. متاسفانه اغلب افراد تصور ميکنند ابتلا به اماس به معناي ناتواني کامل است و تصويري که از بيماري در ذهنشان نقش ميبندد، فردي روي صندلي چرخدار است كه توانايي حرکت ندارد درحالي که بسياري از بيماران ميتوانند زندگي عادي خود را بدون هيچ مشکلي ادامه و با انجام فعاليتهاي ورزشي توان بدنيشان را افزايش دهند.
اگر شما هم جزو بيماراني هستيد كه فكر ميكنيد اماس فلجكننده است و امكان هيچگونه فعاليت ورزشي نداريد، اين سؤال و جوابها را بخوانيد.
1. چرا مبتلايان به اماس تمايلي به فعاليت و تحرك بدني ندارند؟
شايعترين علامت اوليه شروع حاد بيماري، احساس بيحسي يا گزگز در قسمتهاي انتهايي هر دو دست يا پاست. معمولا علايم از اندام پايين آغاز و به بالا ختم مي?شوند. ابتلا به علايم چشمي، سفتي عضلاني، عفونت ادراري، پوکي استخوان، تحليل عضلاني و ترك?هاي پوستي از ديگر عوارض اين بيماري است. با پيشرفت بيماري، مقاومت نداشتن به گرما، احساس درد، نقايص حركتي، نقايص عملكردي و ابتلا به افسردگي ديده ميشود. پس از مدتي هم حافظه كوتاهمدت كاهش مي?يابد. معمولا مبتلايان به بيماري اماس، ترس از فعاليت دارند؛ نداشتن تعادل حين راهرفتن، لرزش، ناپايداري در راهرفتن، سرگيجه، حرکتهاي ناگهاني اندامها، ناهماهنگي بدن و ضعف، مبتلايان را از حضور در عرصههاي اجتماع بازميدارد.
2. آيا ورزش تاثيري در بهبود وضعيت بيماران دارد؟
مطالعههايي كه بهوسيله محققان دانشگاه يوتا منتشر شد، نشان داد بيماراني که در برنامههاي ورزشي ايروبيك شركت ميكنند، نسبت به بيماران ديگر، سطح آمادگي جسماني، قلبي و عروقي بيشتري دارند و كمتر احساس خستگي ميكنند و نگرش مثبت و مشاركت بيشتري در فعاليتهاي اجتماعي دارند بنابراين?ميتوان گفت ورزش نقش مهمي در درمان و بهبود و حفظ ظرفيت، عملكرد و توانايي بيماران اماسي دارد.
3. شرايط برنامهريزي
تمرينها چگونه است؟
تمرينهاي استقامتي (هوازي): در بيمار مبتلا به اماس، آگاهي از توان هوازي ميتواند در تهيه برنامهاي براي تمرينهاي ورزشي مرتب و از افزايش فعاليت فيزيكي موثر باشد. هدف اوليه، در نظر گرفتن تمرينهاي استقامتي براي مبتلايان به اماس، افزايش عملكرد فيزيكي و بهبود وضعيت سلامت است. كار با دوچرخه ثابت، راهرفتن، تمرينهاي هوازي با شدت كم روي صندلي يا در آب، انتخابهايي خوب هستند كه با توجه به علاقه شخصي فرد و نوع و ميزان مشكلات فيزيكي او انتخاب ميشوند. بهترين ورزش براي بيماراني كه سن بالايي دارند و دچار نقايص حسي پا هستند، تمرينهاي هوازي در آب است. بهتر است اين تمرينها با شدت كم شروع و از يك صندلي براي حفظ تعادل هنگام ورزش استفاده شود. يکي از علايم بيماري مشکلات تعادلي است؛ در اين حالت شخص کمکم حس ميکند تعادل ندارد، دائم زمين ميخورد يا هنگام راهرفتن بدنش به يک طرف متمايل ميشود.
تمرينهاي قدرتي: ضعف عضلاني، از شايعترين علايم بيماري اماس است و معمولا جزو علايم اوليه ذكر ميشود. حداقل نيمي از افراد مبتلا، خستگي عضلاني را كه «پديده خستگي حركتي» است، تجربه كردهاند. اين ضعف عملكرد بيمار را تحتتاثير قرار ميدهد. معمولا پس از گذشت مدت زماني، فرد به دليل اينكه ميزان خستگي بعد از انجام كارها افزايش مييابد، در انجام فعاليتهايي مانند راهرفتن، بلندشدن از صندلي يا بالارفتن از پلهها دچار مشكل ميشود. گرچه افزايش قدرت به خودي خود در تغيير فرايند بيماري تاثيري ندارد اما تمرينهاي قدرتي ميتواند از آتروفي عضلاني جلوگيري كند و ضعف حرکتي آنها را كاهش دهد. بهطور كلي تمرينهاي قدرتي در گروه?هاي بزرگ عضلاني در 2 يا 3 روز غيرمتوالي در 3 ست با تكرارهاي 10 تا 15، مي?توانند موثر باشند.
تمرينهاي انعطافپذيري: بهتر است حداكثر زمان حركتهاي كششي در اين گروه بيماران 30 تا 60 ثانيه باشد و 3 تا 5 بار تكرار شود. البته گاهي انجام حركتهاي كششي در بيماران دچار گرفتگي عضلاني، به زمان بيشتري نياز دارد. در چنين شرايطي يك حركت كششي بايد به مدت 20 دقيقه تا يك ساعت اما با شدت كم انجام شود.
4. چرا بايد حين فعاليتهاي ورزشي به ضربان قلب توجه كرد؟
بر اساس راهنماي كالج آمريكايي پزشكي – ورزشي، ميزان ضربان قلب در ورزش بايد 60 تا 75 درصد ميزان حداكثر ضربان قلب
(سن-220) باشد. مثلا در يک فرد 40ساله حداكثر ضربان قلب 180 است
(180=40-220) و 60 درصد آن 108 ميشود. در افراد مسنتر اين ميزان كاهش مييابد. به علت تغييرات روزبهروز نشانههاي بيماري، براساس شدت بيماري، بايد ميزان تمرينها بر اساس انرژي و علايم بيماري تنظيم شود. بالارفتن ضربان قلب و كاهش عملكرد، علايم هشداردهندهاي هستند كه بيمار بايد به آنها توجه كند. در اين شرايط بايد شدت فعاليت را كم و بعد از سردكردن بدن از ادامه فعاليت اجتناب كرد. به همين دليل به بيماران توصيه ميشود فعاليتهاي ورزشي را با شدت متوسط آغاز کنند و بهتدريج بر تمرينها بيفزايند. 3 بار تمرين در هفته به مدت 30 دقيقه کافي است، البته ميتوان اين 30 دقيقه را براي بيماراني که توانايي کمتري در انجام حرکتهاي ورزشي دارند يا سريع خسته ميشوند، به 2 يا 3 قسمت تقسيم كرد. اين بيماران روزهايي هم كه تمرينهاي ورزشي انجام نميدهند، ميتوانند كارهاي خانه و تفريحي انجام دهند.
5. هنگام ورزش چه نکتههايي
را بايد رعايت كرد؟
براي شروع ورزش لباس مناسب (لباسهاي نخي، كلاه، كفش ورزشي و جليقههاي خنككننده) را تهيه و از پوشيدن لباسهاي ضخيم و با الياف پلاستيكي خودداري كنيد.
قبل از ورزش بدنتان را گرم کنيد.
اگر ميخواهيد دورههاي 30 دقيقهاي ورزش داشته باشيد، با 10 دقيقه شروع و بهتدريج آن را زيادتر کنيد.
براي ورزش کردن فضاي امني را انتخاب کنيد. در مكانهاي سر و لغزندهاي كه نور کمي دارند يا کار در آنها ميتواند خطرناك باشد، ورزش نکنيد.
اگر مشکل تعادل داريد، حتما وسيلهاي براي گرفتن و تکيه کردن به آن هنگام ورزش در دسترس داشته باشيد.
هر وقت احساس ناراحتي يا ناخوشي کرديد، ورزش را متوقف کنيد.
سعي کنيد ورزشي انتخاب کنيد که نشاطآور باشد و از آن لذت ببريد. ورزشهايي که معمولا انجام آنها براي بيماران راحتتر است، يوگا، تايچي، شنا و ورزشهاي آبي هستند.
6. اين بيماران براي كاهش حرارت بدن چه کنند؟
در ساعتهاي گرم روز بين 10 صبح تا 2 بعدازظهر ورزش نكنيد و سعي کنيد عمدتا هنگام صبح فعاليت داشته باشيد.
از بدن خود آگاهي داشته باشيد. اگر متوجه هرگونه علامتي شديد که قبل از شروع ورزش وجود نداشت، ورزش را کم يا متوقف کنيد تا زماني که بدنتان خنک شود.
شنا کردن و ورزشهاي آبي در آب خنک، تمرينهاي خوبي هستند که بدنتان را خنک نگه ميدارند.
?
7. چه توصيههاي ورزشياي ميتوان به بيماران مبتلا به
اماس کرد؟
تمرينها بايد بهگونهاي باشد كه باعث بهبود عملكرد فرد در زندگي شود.
انجام ورزشهاي آبي بايد در اولويت قرار گيرد.
حتما بين برنامه ورزشي زمان استراحت در نظر گرفته شود.
بيماران بايد از خستگي بعد از ورزش آگاهي داشته باشند و فكر نكنند بروز خستگي به دليل عود بيماري است.
در صورت بروز هرگونه اختلال بينايي هنگام ورزش، بلافاصله از ادامه فعاليت خودداري كنند.
به اندازه كافي مايعات بنوشند.
ممنون از راهنماییت . ویتامینا یعنی قرصاشونو مصرف کنم؟
اما از اول مربیم ودر جریان مریضیم قرار دادم اون هم مراقب من بود