[paeazan]

مقایسه زندگی زنان شاغل و خانه‌دار از ابعاد روانشناسی و جامعه‌شناسی

تاريخ ارسال : 4آبان1392
سلامت نیوز : بدون شك دست پیدا كردن فرزندان یك خانواده و جامعه به قاصدك‌های آرامش و موفقیت در گرو حضور گرم و تأثیر مادر خانواده است، اما با وجود تحولات و شرایط متفاوتی كه در جوامع كنونی رقم خورده زنان نیاز به ادامه تحصیل، اشتغال و داشتن ارتباطات اجتماعی گسترده را پررنگ‌تر از قبل احساس می‌كنند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه ایران ؛ بانوان ایرانی هم پا فرا گذاشتن از مرزهای به هم پیوسته خانه و حضور تأثیرگذارشان در اجتماع را نیازی برای پل زدن به سلامت و بهداشت روان خود دانسته‌اند تا با این پشتوانه، امید گشودن افق‌های روشن در مقابل دیدگان فرزندانشان را زنده كنند. بهداشت و سلامت روان مادران شاغل و خانه‌دار كه كیفیت زندگی آن‌ها، اعضای خانواده و جامعه را رقم می‌زند موضوع حائز اهمیتی است كه «گروه زندگی روزنامه ایران» را بر آن داشته در این خصوص پای صحبت‌های یك روانشناس و جامعه‌شناس بنشینیم.

مرز رضایتمندی و نارضایتی

جو سازمانی بر میزان رضایت شغلی زنان،‌ سازگاری با همسر و احساس رضایت از زندگی مؤثر است. دكتر كاظم قجاوند جامعه شناس و مدرس دانشگاه در این خصوص معتقد است: زنانی كه در محیط‌هایی با جو سازمانی مطلوب مشغول به كار هستند و از احترام و تكریم مدیر،‌ همكاران و مراجعان برخوردار هستند به رضایت شغلی بالاتری دست پیدا می‌كنند و به همین دلیل در محیط خانواده نیز از میزان سازگاری بیشتری برخوردار هستند چراكه تنش شغلی كمتری را تجربه می‌كنند اما در مقابل زنانی كه در محیط‌های كاری پرتنش كار می‌كنند با احساس افسردگی شغلی مواجه هستند زیرا از جو همكاری مطلوبی برخوردار نیستند و به همین دلیل بهداشت روانی شان بیشتر تهدیدخواهد شد و این خستگی شغلی روابط خانوادگی را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. دكتر آناهیتا خدابخشی كولایی روانشناس خانواده معتقد است:‌ برخی از شغل‌ها به دلیل این‌كه ساعات كار طولانی و بیش از 8 ساعت در طول روز دارند یا این‌كه شیفتی هستند و نظم زندگی و خواب را تحت تأثیر قرار می‌دهد و از كیفیت زندگی می‌كاهد، برای زنان مناسب نیست.

كلیدداران زندگی مطلوب

همیشه پیش رو داشتن زمان كوتاه‌تر فرد را بر این وامی‌دارد كه برنامه‌ریزی بهتری داشته باشد تا بتواند از فرصت باقی‌مانده به نحو احسن استفاده كند. همان كاری كه بسیاری از زنان شاغل انجام می‌دهند و علاوه بر داشتن بهداشت روان زندگی با كیفیتی را رقم می‌زنند. به عقیده این روانشناس نتیجه تحقیقات صورت گرفته درخصوص زنان شاغل گویای خودپنداری بالای آنها است چراكه شرایط زندگی به آنها آموخته كه باید مدیریت زمان را فرا گیرند و به این ترتیب بدیهی است كه این دسته از زنان عزت نفس بالاتری داشته باشند. حال اگر شرایط كاری برایشان به گونه‌ای رقم بخورد كه فشار كار زیادی را متحمل نشوند و مجبور نباشند یك تنه به پیكار با مشكلات بروند علاوه بر فواید مثبتی كه گفته شد، ‌فرصت برقراری ارتباط مؤثر با دیگران و رفع نیازهای اجتماعی خود را نیز پیدا می‌كنند.

به گفته وی معمولاً زنان خانه دار وقت بیشتری برای برقراری روابط اجتماعی دارند اما دایره این روابط به اقوام نزدیك و همسایه‌ها محدود می‌شود. اگرچه باید به این نكته مهم اشاره كرد كه این دسته از زنان هم توانمندی‌های زیادی دارند اما به دلیل نداشتن شغل، امكان بروز و شكوفایی خود را ندارند. دكتر قجاوند – جامعه‌شناس- جو همدلانه و توأم با همكاری اعضای خانواده را عاملی برای داشتن شرایط مطلوب‌تر زنان شاغل می‌داند چراكه در صورت همكاری نكردن اعضای خانواده آنان باید بار مضاعفی را به دوش كشند. بنابراین كافی است اعضای خانواده روحیه مساعدت، همكاری و باز تعریف مجددی از نقش‌های جنسیتی داشته باشند تا زنان شاغل اوضاع مطلوب تری را تجربه كنند. در این صورت عامل شغل به راحتی در راستای تامین بهداشت روانی زنان عمل خواهد كرد و آنها را با كاهش علائم افسردگی، بهبود تعاملات اجتماعی، ‌افزایش دانش و معلومات، ‌استقلال مالی و به طور كلی احساس ارزشمندی بیشتری در جامعه مصرف‌گرای امروز روبه رو خواهد ساخت.

فرسایش شغلی

نامساعد بودن شرایط كاری زنان به بهداشت روانی آنها لطمه وارد كرده و فرسودگی و فرسایش شغلی را بیشتر خواهد كرد. دكتر قجاوند با بیان این جمله ادامه داد: در این صورت حالت‌های افسردگی در آنها شدت پیدا می‌كند و هنگام گذراندن ساعات طولانی در محل كار مدام نگرانی‌های مختلفی از جمله در مورد فرزندانشان به سراغ آنها می‌آید. حال اگر همین زنان شرایط بحرانی دوران بارداری و زایمان پس از آن را نیز تجربه كنند و یا این‌كه همسر، فرزند و یا خودشان بیمار باشند، از راه دور برایشان میهمان آمده باشد و مسائلی از این دست همه و همه دست به دست هم می‌دهند تا شعاع دایره تعارضات زنان شاغل گسترده تر شود. نكته مهمی‌كه دكتر آناهیتا خدابخشی كولایی در خصوص نگرانی‌های مادرانه، در مورد فرزندان به آن اشاره می‌كند، این است كه داشتن مشاغل پاره‌وقت این امكان را برای زنان شاغل فراهم می‌كند كه ساعات بیشتری را در دوره طلایی رشد فرزند كنار او باشند و یا این‌كه بتوانند تنها از یك پرستار برای مراقبت از او كمك بگیرند. زمان تولد تا سن دو سالگی، كودك اعتماد در برابر بی اعتمادی را تجربه می‌كند و اگر مادر بتواند در این دوره كه قرار است دلبستگی و اعتماد كودك شكل گیرد ساعات بیشتری را در كنار فرزندش بگذراند، می‌تواند امید داشته باشد كه او گام‌های مطمئن‌تری را در مسیر آینده‌اش برمی‌دارد.

كارنامه درخشان

به میزان زیادی دیده شده است كه زنان شاغل به دلیل محدودیت زمان فراغت، نگران نحوه تربیت فرزندان هستند در حالی كه به گفته این جامعه‌شناس، نتیجه مطلوب حاصل از تحقیقات انجام شده در این خصوص، به كیفیت حضور زنان شاغل در منزل بستگی دارد. این در صورتی امكان پذیر است كه زنان شاغل هنگام ورود به منزل با وجود تمام خستگی‌ها و دغدغه‌های محیط كار توانایی كنترل خستگی‌ها و برقراری ارتباطی درست با اعضای خانواده را داشته باشند و بر همین اساس این اطمینان را حاصل كنند كه شاهد موفقیت‌های فرزندانشان در آینده و مجهز شدن آنها به شیوه‌های تربیتی كارآمد خواهند بود در حالی كه بسیاری از زنان خانه دار به دلیل دچار شدن به روزمرگی شاهد این فرجام خوب نیستند.

هر چند حضور فیزیكی مادر، در چرخاندن گردونه زندگی بسیار مهم است اما به این معنا نیست كه برخی مادران به دلیل شاغل بودن تأثیر كمرنگ‌تری بر جای خواهند گذاشت چراكه كارنامه این مادران چیزی جز این را نشان می‌دهد. از دیدگاه دكتر خدابخشی كولایی این مادران مسئولیت بیشتر كارها را به فرزندانشان می‌سپارند و به همین دلیل آنها را افرادی مسئولیت پذیر بار می‌آورند كه معمولاً در مسائل اقتصادی و تحصیلی بهتر عمل می‌كنند. این كودكان كه در بیرون از منزل نقش دانش آموز را بر عهده دارند زمانی كه به خانه برمی‌گردند می‌دانند كه در زمان حضور نداشتن والدین باید برخی از كارهایشان را به تنهایی انجام دهند و زمان بازگشت والدین مهر تأیید و درستی انجام كارشان را از آنها بگیرند. به این ترتیب بدیهی است كه چنین فرزندانی استقلال عمل و شخصیت بیشتری نسبت به سایر همسالان خود داشته باشند زیرا الگوهای كار را در اطراف خود دیده‌اند.