شنيدن واژه طب سوزني در ذهن بسياري از ما، فرو رفتن تعدادي سوزن در بدن و تلقين به درمان بيماري را زنده مي کند. نه تنها ميان مردم،بلکه در سيستم درماني و بهداشتي نظام پزشکي کشور نيز ذهنيت خوبي نسبت به اين طب سنتي چين باستان وجود نداشته است.
در واقع طب سوزني ، تنها يکي دو سال است که در کنار دو شاخه ديگر از طب هاي مکمل ، با احراز شرايط و ضوابط تدوين شده وزارت بهداشت مورد تاييد علمي قرار گرفته است. با اين حال ، افرادي که تاکنون بر اين مبنا مجوز فعاليت دريافت کرده اند،بسيار محدود هستند و سايرين يا از تخصص و تبحر کافي در کاربرد علمي و صحيح طب هاي مکمل برخوردار نيستند يا اين که شيادان و سوداگراني هستند که با تبليغات غير واقعي ، روش هايي فاقد هرگونه مبناي علمي را بر ساده دلان اعمال مي کنند.
در گزارشي که پيش رو داريد،تلاش شده است تا طب سوزني و زواياي مختلف آن به گونه اي واقعي به تصوير کشيده شود:
درماني چيني با قدمتي 2000 ساله
واژه طب سوزني که اصطلاح انگليسي آن اکيوپانچر (Acupuncture) است براي اولين بار توسط يک پزشک آلماني با نام ويلم تن راين در اوايل قرن هفدهم به کار برده شد. چيني ها نيز طب سوزني را با واژه Chen توضيح مي دهند که از نظر ادبي به معني تحريک کردن با يک سوزن است.
تاريخ مکتوب طب سوزني به حدود 2 هزار سال پيش بازمي گردد، اما برخي متخصصان هم معتقدند اين شيوه درماني از عصر حجر به يادگار مانده است. آن ها مدعي هستند که در آن زمان از چاقو هاي سنگي يا ديگر ادوات لبه تيز براي بيرون کشيدن چرک از دمل هاي چرکي استفاده مي شد. همچنين واژه قديمي Biqn در چين باستان به معناي استفاده از سنگ هاي لبه دار تيز براي درمان امراض به کار برده مي شد.
طب چيني را مي توان داستاني سحرآميز دانست که طب سوزني تنها يک وجه از سيستم پزشکي آن به شمار مي آيد،تاريخ اولين تلاش به ثبت رسيده در درمان امراض به اين طريق به حدود 1500 سال قبل از ميلاد مسيح يعني سلسله شانگ برمي گردد. به نظر مي رسد فلسفه طب چيني باستاني بر ايجاد توازن بين ارواح نيک و پليد ساکن زمين بوده است. طب سوزني يا همان اکيوپانچر که از دو کلمه لاتين اکيو يعني سوزن و پانچر به معني سوراخ کردن تشکيل شده است،در مشرق زمين از جمله ايران وجود داشته و هر کشور مطابق با شرايط اقليمي و فرهنگي خودش از اين شيوه درماني استفاده کرده است.
اين طب بين سال هاي 1911 تا 1960 در چين به علت شرايط خاص سياسي حاکم،بسرعت رشد کرد و در سال 1960 با باز شدن درهاي بسته چين بر دنياي غرب و به دنبال آن درمان درد شديد آپانديس يکي از خبرنگاران نيويورک تايمز که به چين رفته بود، به وسيله طب سوزني کنجکاوي غرب نسبت به اين طب برانگيخته شد.
سوزن هاي درمانگري که درد ندارند:
اوايل براي انجام طب سوزني ، نقاط مشخصي وجود نداشت اما کم کم بر اثر تجربيات،کاربرد نقاط خاص روي پوست و ارزش هر نقطه در درمان بيماري هاي خاصي مشخص شد. اين نقاط بدون شک محصول ميليون ها آزمايش دقيق هستند و هر يک از آن ها يک نام چيني مرتبط با خاصيت درماني آن دارد. متخصصان طب سوزني معتقدند اين نقاط در نهايت به سمتي از مجراهايي که در سر تا سر بدن وجود دارند و انرژي حياتي را درون بدن هدايت مي کنند وصل مي شوند. به اين ترتيب هر نقطه روي پوست مي تواند بر يک مجرا تاثير بگذارد؛ يعني در واقع روي انرژي حياتي درون مجرا تاثير مي گذارد و به موجب آن بيماري موجود در بدن هم تاثير مي پذيرد.
دکتر ناصر سيگاري از نخستين متخصصان طب سوزني که مجوز فعاليت در اين رشته را دريافت کرده است،در اين ارتباط مي گويد: نحوه عملکرد طب سوزني به طور اختصار از 12 مجراي زوج و 2 مجراي فرد و حدود 450 نقطه در مسير مجراها در بدن و 75 جفت نقطه در گوش تشکيل شده که بر اثر زدن سوزن هاي بسيار نازک (به نازکي موي سر) استريل و يکبار مصرف يا ليزر و يا الکترو،رشته هاي عصبي کوچک ميلين دار که در عضلات هستند فعال مي شوند و اين تحريکات از طريق 3 مرکز عصبي نخاع،مغز مياني و محور هيپوفيز هيپوتالاموس باعث آزاد شدن ترشحات غددي از نوع آندورفين (انکفالين متاآندورفين و داينورفين) و دو نوع مونوآمين (سروتونين و نورا پيننفرين ) مي شوند.
طب هاي سنتي مبناي علمي ندارند؟
تاريخچه ها و مدارک معتبر حاکي از آن است که در گذشته هاي دور،مردم به همين روش ها درمان مي شدند.
با گسترش طب نوين،تقريبا طب سنتي کنار گذاشته وليکن در سال هاي اخير به اين مساله توجه خاصي شده است تا به صورت طب مکمل در کنار طب نوين به درمان بيماري به کار گرفته شود. در همين خصوص سراغ يکي از مسئولان سازمان نظام پزشکي رفتيم و برخلاف تصورمان،رويکرد اين سازمان را با احراز شرايط تعيين شده مثبت يافتيم.
دکتر اميرحسين کامبوزيا، معاون فني سازمان نظام پزشکي مي گويد: روش هاي طب مکمل بايد دقيقا بررسي شود و در صورت اثبات صحت درمان آن در بيماري،افراد واجد شرايط آن مشخص و برنامه ها و پروتکل هاي مدرن آن تدوين و سپس مجوز درمان بيماران صادر شود. در اين ميان طب سوزني در کنار هميوپاتي،کايروپراکتيک (نوعي روش درماني مانند فيزيوتراپي)،از روش هاي طب مکمل با مبناي علمي هستند که هم اکنون در کشور تاييد شده اند. وي تاکيد مي کند: پزشکاني که دوره هاي مدون برابر ضوابط تدوين شده وزارت بهداشت را گذرانده باشند و مدارک آن ها ارزيابي و ارزشيابي شده باشد،مي توانند مجوز طبابت در اين رشته را در کنار طب نوين دريافت کنند. گرچه بسياري از روش هاي طب مکمل هنوز تاييد نشده اند و مبناي علمي ندارند، در حالي که توسط شيادان و سوداگران تبليغ مي شوند.
تصويري نه چندان درست
دکتر سيگاري با اشاره به اين که شيوه کامل و صحيح طب سوزني در ايران شناخته نشده است،مي گويد: متاسفانه در ايران بيشتر به اشتباه فکر مي کنند که کاربرد طب سوزني فقط براي لاغري و بلندکردن قد است ؛ در حالي که کاربرد اين طب چند هزارساله بسيار فراتر از اين ها و جنبه درماني آن بيشتر مورد توجه است.
به عنوان مثال مي توان از بيماري هاي زير نام برد: فلج يا فلج بر اثر سکته ، افسردگي ، بيماري هاي پوستي ، هموروئيد، زخم و ناراحتي هاي مربوط به معده ، روده ، فشارخون ، دردهاي عضلاني (گردن ، دست ، پا، کمر، کف پا) ميگرن ، دردهاي سياتيکي ، ترک اعتياد، نازايي ، ناتواني جنسي ، سرفه هاي مزمن ، آسم و بسياري ديگر از بيماري ها.
متخصصان طب سوزني
در ايران 2 گروه صلاحيت طب سوزني دارند. دکتر سيگاري در معرفي اين 2 گروه مي گويد:
گروه اول ، پزشکاني هستند که دوره هاي کوتاه حداقل 6 ماهه طب سوزني را گذرانده اند. اين گروه حق زدن تابلو و سرنسخه به عنوان متخصص طب سوزني را ندارند،ولي مي توانند در کنار طب نوين،طب سوزني (طب سنتي) را هم به کار ببرند و مورد تاييد وزارت بهداشت و درمان باشند.
گروه دوم، کساني هستند که دوره هاي چندساله را به عنوان متخصص طب سوزني در چين،کانادا يا يکي از کشورهاي مورد تاييد سازمان نظام پزشکي کشور گذرانده اند و از سوي وزارت بهداري کشورهاي معتبر ذکر شده نيز تاييد شده باشند. مثلا در امريکا و کانادا بعد از گذراندن دوره تخصصي،امتحان رجستريشن را هم بايد بدهند. اين گروه مورد تاييد وزارت بهداشت و هم مورد تاييد سازمان نظام پزشکي ايران هستند و حق زدن تابلو و سرنسخه به عنوان متخصص طب سوزني را دارند.
تشخيص درست بيماري
طب سوزني يکي از بدون عوارض ترين شيوه هاي درماني در جهان است و تقريبا مي توان گفت اگر بهداشت آن که شامل سوزن هاي استريل يکبار مصرف است مراعات شود و دکتر مداواگر هم از تبحر لازم بهره برده باشد، عوارض جانبي آن نزديک به صفر است.
دکتر سيگاري مي گويد: البته براي برخي افراد کاربرد طب سوزني توصيه نمي شود؛به عنوان مثال بعضي از نقطه هاي خاص را براي خانم هاي باردار استفاده نمي کنند يا دستگاه الکترو براي کساني که باتري قلبي (پيس ، ميکر) دارند، مورد استفاده قرار نمي گيرد. در اين گروه محدوديت هست،ولي براي همه کس و تقريبا در هر سني توصيه مي شود. تشخيص بيماري مهمترين قسمت مداواي يک بيمار است؛پس از تشخيص، بايد ترکيبي از نقاط را انتخاب کرد که مي تواند علت اصلي اين اختلال در سلامت باشد در بيشتر موارد،بيمار از يک مشکل گلايه دارد،حال اين که خود اين مشکل معلول است و علت اصلي آن نهفته است.
اگر بتوان علت اصلي را که سبب بيماري در بيمار شده است پيدا کرد، درمان بسيار آسان مي شود. براي نمونه ،بيشتر مريض هاي ميگرني که از دردهاي طولاني و فرساينده يک يا دو طرف سر شکايت دارند،اگر فقط به درد ميگرني آنها توجه شود در کوتاه ترين مدت سردرد آن ها برخواهد گشت،ولي اگر ريشه اي عمل شود،تا بالاي 90 درصد ديگر مشکلي نخواهند داشت.
دانسته هایی ضروری در خصوص طب سوزنی
طب سوزنی، وارد کردن سوزن هایی بسیار نازک در نقاط استراتژیک و خاصی از بدن است. منشأ آن منسوب به کشور چین است و قدمتش به هزاران سال می رسد. اما این طب در دهه های اخیر، به میزان قابل توجهی از محبوبیت در ایالات متحده و اروپا رسیده است.
بر طبق نظریه سنتی چینی، طب سوزنی روشی است که توسط آن، جریان انرژی یا نیروی زندگی که به qi یا Chi معروف است، در بدن به توازن می رسد. طب سوزنی کانال ها و مجراهای عبور انرژی را تنظیم و منجر به تعادل انرژی در بدن می شود.
در مقابل، پزشکان غربی، طب سوزنی را روشی مفید و موثر برای تحریک اعصاب و بافت های همبند می دانند. پزشکان غربی معتقدند که این تحریکات، بر افزایش مسکن های طبیعی بدن و روان تر شدن جریان خون، تاثیر شایانی می گذارد.
طب سوزنی در چه مواردی موثر است؟
تاثیرگذاری طب سوزنی برای این دردها و بیماری ها بیشتر است:
-تهوع ناشی از شیمی درمانی
-سردرد
-فیبرومیالژی (درد مزمن در نقاط اتصال عضلات)
-درد زایمان
-درد کمر
-قاعدگی دردناک
-میگرن
-آرتروز
-درد دندان
-بیماری آرنج تنیس بازان
هنوز به طور دقیق مشخص نشده که طب سوزنی چرا و چگونه میزان درد را کاهش می دهد. مطالعات متعدد نشان داده است که طب سوزنی بر روی برخی از افراد، اثری کم دارد و یا بی اثر است. هر چند که نوع درمان استفاده شده برای برخی از افراد موثر نیز بوده است.
خطرات و ریسک های طب سوزنی
چنانچه شما برای شروع درمان با طب سوزنی، نزد یک دکتر متخصص بروید، خطرات استفاده از این روش درمانی بسیار پایین است. اما لازم است از برخی از خطرات و عوارض جانبی احتمالی نیز آگاه باشید:
-درد، خونریزی یا کبودی در بخش هایی سوزن خورده
-صدمه به اعضای داخلی همچون ریه (در صورتی که سوزن با فشار و به صورت عمیق وارد شود)
-بیماری های عفونی مانند هپاتیت و ایدز (در صورت استفاده از سوزن های مستعمل)
بدن هر فرد، برای درمان، به نوع خاصی از طب سوزنی پاسخ مثبت می دهد. اما شرایطی وجود دارد ممکن است عوارض را در بعضی افراد افزایش دهد:
-چنانچه از دارو های رقیق کننده خون استفاده می کنید، ممکن است کبودی بیشتری داشته باشید و حتی دچار خونریزی شوید.
-در برخی از انواع طب سوزنی، پالس های خفیف الکتریکی از طریق سوزن ها به بدن منتقل می شود که ممکن است در عملکرد قلب برخی افراد که از ضربان ساز استفاده می کنند، تداخل و اشکال ایجاد کند.
-زایمان زودرس، عارضه ای است که در اثر تحریکات برخی از انواع طب سوزنی بر خانم های باردار ظاهر شده است.
چگونه آماده شویم؟
در واقع قبل از آغاز طب سوزنی، هیچ آمادگی خاصی لازم نیست. اما موارد هستند که لازم است قبل از اقدام باید بدانید.
-باید به پزشک اعتماد داشته باشید.
-از گواهینامه پزشک جهت انجام طب سوزنی، اطمینان حاصل کنید. ممکن است افرادی هم با وجود عدم تخصص پزشکی، گواهی معتبری جهت انجام طب سوزنی داشته باشند.
-از پزشک در خصوص زمان درمان، میزان درد و هزینه انجام آن سوال کنید.
-آیا هزینه های این درمان تحت پوشش بیمه شما قرار دارد؟ از این نکته نیز آگاهی حاصل کنید.
ترسی از پرسش در خصوص این روش درمانی از پزشک مربوطه نداشته باشید. ممکن است او در خصوص میزان تاثیر طب سوزنی بر شما و بیماری تان بگوید. بهتر است قبل از انجام آن، این موارد را بدانید.
همچنین قبل از شروع درمان، لازم است از اینکه سوزن های استریل و یک بار مصرف برای شما استفاده می شود، اطمینان حاصل کنید.
زمان کافی برای درمان چقدر است؟
روش ها و متدهای هر کس در انجام طب سوزنی منحصر به فرد است. معمولاً ترکیبی از جنبه های شرقی و غربی در نوع انجام طب سوزنی موثر است.
تعیین نوع درمان برای شما نیاز به بررسی پزشک دارد. وی ممکن است سوالات زیادی در خصوص نشانه ها و شیوه زندگی شما بپرسد. سوالات و معایناتی از این قبیل:
-چه بخش هایی از بدن شما دچار درد است؟
-بررسی شکل، پوشش و رنگ زبان شما
-بررسی رنگ و روی صورت و چهره
-قدرت، ریتم و کیفیت نبض
این ارزیابی ممکن است تا یک ساعت به طول بیانجامد. البته در قرارهای بعدی این زمان ممکن است به نیم ساعت کاهش یابد.
معمولاً طرح درمان بین ۶ تا ۱۲ جلسه تعیین می شود که ممکن است چند ماه به طول بیانجامد. پس از درمان نیز جلساتی تا یک سال برای مراقبت و بررسی تاثیرات درمان، توصیه می شود.
در طب سوزنی، سوزن ها ممکن است در تمام نقاط بدن واقع شوند. گاهی حتی در نقاطی بسیار دورتر از نقاط درد، سوزن زده می شود. این امکان وجود دارد که بخاطر سوزن زدن در بخش های مختلف، لازم باشد اغلب لباس های خود را در آورید. پس از آن بر روی تختی دراز می کشید و سپس کار وارد کردن سوزن ها به پوست شروع می شود.
وارد کردن سوزن: سوزن های طب سوزنی بسیار باریک هستند و پس از وارد شدن به پوست، درد زیادی ایجاد نمی کنند. در هر جلسه از درمان، معمولاً بین ۵ تا ۲۰ سوزن مورد استفاده قرار می گیرد.
دستکاری سوزن ها: ممکن است برخی اوقات، پزشک نسبت به حرکت و یا چرخاندن سوزن ها اقدام کند. همچنین این امکان وجود دارد که سوزن های وارد شده گرم شوند و یا پالس خفیفی از الکتریسیته بر روی آنها اعمال شود.
برداشتن سوزن ها: معمولاً در حالیکه شما دراز کشیده اید و مشغول استراحت هستید، سوزن ها برای ۱۵ تا ۳۰ دقیقه بر در محل وارد شده باقی می مانند. در این زمان معمولاً شما ناراحتی و دردی را بخاطر وجود سوزن ها تجربه نمی کنید. پس از آن سوزن ها ممکن است برداشته شده و یا سوزن های دیگری در سایر نقاط جایگزین شوند. در این صورت دقت کنید که از یک سوزن برای دو بار استفاده نگردد؛ چرا که ممکن است منجر به ایجاد عفونت شوند.
مرحله آخر
پس از اتمام کار، برخی از افراد احساس آرامش می کنند. عده ای دیگر نیز ممکن است انرژی بیشتری در خود حس کنند. البته همه به یک میزان نسبت به طب سوزنی واکنش نشان نمی دهند. در صورتی که پس از چند هفته از شروع درمان، احساس بهبود و کاهش درد داشته باشید، می توان گفت که طب سوزنی برای تان موثر است.
نتیجه
اثرات طب سوزنی در افراد مختلف ممکن است متفاوت باشند. اما بسیاری از مردم از آن به عنوان یک عامل موثر و مثبت یاد می کنند.
به هر حال، مطالعات مختلف نشان داده اند که طب سوزنی تاثیرات مطلوبی دارد. همچنین این درمان برای افرادی که صبر بیشتری برای دریافت جواب دارند، جواب بهتری می دهد.
از آنجا که عوارض جانبی طب سوزنی بسیار کم است، امتحان کردن آن به شما توصیه می شود. چنانچه دچار درد یا بیماری هایی که توضیح داده شد هستید، شاید بد نباشد این روش را هم برای تسکین دردها و آرامش بیشتر امتحان کنید.
در واقع طب سوزني ، تنها يکي دو سال است که در کنار دو شاخه ديگر از طب هاي مکمل ، با احراز شرايط و ضوابط تدوين شده وزارت بهداشت مورد تاييد علمي قرار گرفته است. با اين حال ، افرادي که تاکنون بر اين مبنا مجوز فعاليت دريافت کرده اند،بسيار محدود هستند و سايرين يا از تخصص و تبحر کافي در کاربرد علمي و صحيح طب هاي مکمل برخوردار نيستند يا اين که شيادان و سوداگراني هستند که با تبليغات غير واقعي ، روش هايي فاقد هرگونه مبناي علمي را بر ساده دلان اعمال مي کنند.
در گزارشي که پيش رو داريد،تلاش شده است تا طب سوزني و زواياي مختلف آن به گونه اي واقعي به تصوير کشيده شود:
درماني چيني با قدمتي 2000 ساله
واژه طب سوزني که اصطلاح انگليسي آن اکيوپانچر (Acupuncture) است براي اولين بار توسط يک پزشک آلماني با نام ويلم تن راين در اوايل قرن هفدهم به کار برده شد. چيني ها نيز طب سوزني را با واژه Chen توضيح مي دهند که از نظر ادبي به معني تحريک کردن با يک سوزن است.
تاريخ مکتوب طب سوزني به حدود 2 هزار سال پيش بازمي گردد، اما برخي متخصصان هم معتقدند اين شيوه درماني از عصر حجر به يادگار مانده است. آن ها مدعي هستند که در آن زمان از چاقو هاي سنگي يا ديگر ادوات لبه تيز براي بيرون کشيدن چرک از دمل هاي چرکي استفاده مي شد. همچنين واژه قديمي Biqn در چين باستان به معناي استفاده از سنگ هاي لبه دار تيز براي درمان امراض به کار برده مي شد.
طب چيني را مي توان داستاني سحرآميز دانست که طب سوزني تنها يک وجه از سيستم پزشکي آن به شمار مي آيد،تاريخ اولين تلاش به ثبت رسيده در درمان امراض به اين طريق به حدود 1500 سال قبل از ميلاد مسيح يعني سلسله شانگ برمي گردد. به نظر مي رسد فلسفه طب چيني باستاني بر ايجاد توازن بين ارواح نيک و پليد ساکن زمين بوده است. طب سوزني يا همان اکيوپانچر که از دو کلمه لاتين اکيو يعني سوزن و پانچر به معني سوراخ کردن تشکيل شده است،در مشرق زمين از جمله ايران وجود داشته و هر کشور مطابق با شرايط اقليمي و فرهنگي خودش از اين شيوه درماني استفاده کرده است.
اين طب بين سال هاي 1911 تا 1960 در چين به علت شرايط خاص سياسي حاکم،بسرعت رشد کرد و در سال 1960 با باز شدن درهاي بسته چين بر دنياي غرب و به دنبال آن درمان درد شديد آپانديس يکي از خبرنگاران نيويورک تايمز که به چين رفته بود، به وسيله طب سوزني کنجکاوي غرب نسبت به اين طب برانگيخته شد.
سوزن هاي درمانگري که درد ندارند:
اوايل براي انجام طب سوزني ، نقاط مشخصي وجود نداشت اما کم کم بر اثر تجربيات،کاربرد نقاط خاص روي پوست و ارزش هر نقطه در درمان بيماري هاي خاصي مشخص شد. اين نقاط بدون شک محصول ميليون ها آزمايش دقيق هستند و هر يک از آن ها يک نام چيني مرتبط با خاصيت درماني آن دارد. متخصصان طب سوزني معتقدند اين نقاط در نهايت به سمتي از مجراهايي که در سر تا سر بدن وجود دارند و انرژي حياتي را درون بدن هدايت مي کنند وصل مي شوند. به اين ترتيب هر نقطه روي پوست مي تواند بر يک مجرا تاثير بگذارد؛ يعني در واقع روي انرژي حياتي درون مجرا تاثير مي گذارد و به موجب آن بيماري موجود در بدن هم تاثير مي پذيرد.
دکتر ناصر سيگاري از نخستين متخصصان طب سوزني که مجوز فعاليت در اين رشته را دريافت کرده است،در اين ارتباط مي گويد: نحوه عملکرد طب سوزني به طور اختصار از 12 مجراي زوج و 2 مجراي فرد و حدود 450 نقطه در مسير مجراها در بدن و 75 جفت نقطه در گوش تشکيل شده که بر اثر زدن سوزن هاي بسيار نازک (به نازکي موي سر) استريل و يکبار مصرف يا ليزر و يا الکترو،رشته هاي عصبي کوچک ميلين دار که در عضلات هستند فعال مي شوند و اين تحريکات از طريق 3 مرکز عصبي نخاع،مغز مياني و محور هيپوفيز هيپوتالاموس باعث آزاد شدن ترشحات غددي از نوع آندورفين (انکفالين متاآندورفين و داينورفين) و دو نوع مونوآمين (سروتونين و نورا پيننفرين ) مي شوند.
طب هاي سنتي مبناي علمي ندارند؟
تاريخچه ها و مدارک معتبر حاکي از آن است که در گذشته هاي دور،مردم به همين روش ها درمان مي شدند.
با گسترش طب نوين،تقريبا طب سنتي کنار گذاشته وليکن در سال هاي اخير به اين مساله توجه خاصي شده است تا به صورت طب مکمل در کنار طب نوين به درمان بيماري به کار گرفته شود. در همين خصوص سراغ يکي از مسئولان سازمان نظام پزشکي رفتيم و برخلاف تصورمان،رويکرد اين سازمان را با احراز شرايط تعيين شده مثبت يافتيم.
دکتر اميرحسين کامبوزيا، معاون فني سازمان نظام پزشکي مي گويد: روش هاي طب مکمل بايد دقيقا بررسي شود و در صورت اثبات صحت درمان آن در بيماري،افراد واجد شرايط آن مشخص و برنامه ها و پروتکل هاي مدرن آن تدوين و سپس مجوز درمان بيماران صادر شود. در اين ميان طب سوزني در کنار هميوپاتي،کايروپراکتيک (نوعي روش درماني مانند فيزيوتراپي)،از روش هاي طب مکمل با مبناي علمي هستند که هم اکنون در کشور تاييد شده اند. وي تاکيد مي کند: پزشکاني که دوره هاي مدون برابر ضوابط تدوين شده وزارت بهداشت را گذرانده باشند و مدارک آن ها ارزيابي و ارزشيابي شده باشد،مي توانند مجوز طبابت در اين رشته را در کنار طب نوين دريافت کنند. گرچه بسياري از روش هاي طب مکمل هنوز تاييد نشده اند و مبناي علمي ندارند، در حالي که توسط شيادان و سوداگران تبليغ مي شوند.
تصويري نه چندان درست
دکتر سيگاري با اشاره به اين که شيوه کامل و صحيح طب سوزني در ايران شناخته نشده است،مي گويد: متاسفانه در ايران بيشتر به اشتباه فکر مي کنند که کاربرد طب سوزني فقط براي لاغري و بلندکردن قد است ؛ در حالي که کاربرد اين طب چند هزارساله بسيار فراتر از اين ها و جنبه درماني آن بيشتر مورد توجه است.
به عنوان مثال مي توان از بيماري هاي زير نام برد: فلج يا فلج بر اثر سکته ، افسردگي ، بيماري هاي پوستي ، هموروئيد، زخم و ناراحتي هاي مربوط به معده ، روده ، فشارخون ، دردهاي عضلاني (گردن ، دست ، پا، کمر، کف پا) ميگرن ، دردهاي سياتيکي ، ترک اعتياد، نازايي ، ناتواني جنسي ، سرفه هاي مزمن ، آسم و بسياري ديگر از بيماري ها.
متخصصان طب سوزني
در ايران 2 گروه صلاحيت طب سوزني دارند. دکتر سيگاري در معرفي اين 2 گروه مي گويد:
گروه اول ، پزشکاني هستند که دوره هاي کوتاه حداقل 6 ماهه طب سوزني را گذرانده اند. اين گروه حق زدن تابلو و سرنسخه به عنوان متخصص طب سوزني را ندارند،ولي مي توانند در کنار طب نوين،طب سوزني (طب سنتي) را هم به کار ببرند و مورد تاييد وزارت بهداشت و درمان باشند.
گروه دوم، کساني هستند که دوره هاي چندساله را به عنوان متخصص طب سوزني در چين،کانادا يا يکي از کشورهاي مورد تاييد سازمان نظام پزشکي کشور گذرانده اند و از سوي وزارت بهداري کشورهاي معتبر ذکر شده نيز تاييد شده باشند. مثلا در امريکا و کانادا بعد از گذراندن دوره تخصصي،امتحان رجستريشن را هم بايد بدهند. اين گروه مورد تاييد وزارت بهداشت و هم مورد تاييد سازمان نظام پزشکي ايران هستند و حق زدن تابلو و سرنسخه به عنوان متخصص طب سوزني را دارند.
تشخيص درست بيماري
طب سوزني يکي از بدون عوارض ترين شيوه هاي درماني در جهان است و تقريبا مي توان گفت اگر بهداشت آن که شامل سوزن هاي استريل يکبار مصرف است مراعات شود و دکتر مداواگر هم از تبحر لازم بهره برده باشد، عوارض جانبي آن نزديک به صفر است.
دکتر سيگاري مي گويد: البته براي برخي افراد کاربرد طب سوزني توصيه نمي شود؛به عنوان مثال بعضي از نقطه هاي خاص را براي خانم هاي باردار استفاده نمي کنند يا دستگاه الکترو براي کساني که باتري قلبي (پيس ، ميکر) دارند، مورد استفاده قرار نمي گيرد. در اين گروه محدوديت هست،ولي براي همه کس و تقريبا در هر سني توصيه مي شود. تشخيص بيماري مهمترين قسمت مداواي يک بيمار است؛پس از تشخيص، بايد ترکيبي از نقاط را انتخاب کرد که مي تواند علت اصلي اين اختلال در سلامت باشد در بيشتر موارد،بيمار از يک مشکل گلايه دارد،حال اين که خود اين مشکل معلول است و علت اصلي آن نهفته است.
اگر بتوان علت اصلي را که سبب بيماري در بيمار شده است پيدا کرد، درمان بسيار آسان مي شود. براي نمونه ،بيشتر مريض هاي ميگرني که از دردهاي طولاني و فرساينده يک يا دو طرف سر شکايت دارند،اگر فقط به درد ميگرني آنها توجه شود در کوتاه ترين مدت سردرد آن ها برخواهد گشت،ولي اگر ريشه اي عمل شود،تا بالاي 90 درصد ديگر مشکلي نخواهند داشت.
دانسته هایی ضروری در خصوص طب سوزنی
طب سوزنی، وارد کردن سوزن هایی بسیار نازک در نقاط استراتژیک و خاصی از بدن است. منشأ آن منسوب به کشور چین است و قدمتش به هزاران سال می رسد. اما این طب در دهه های اخیر، به میزان قابل توجهی از محبوبیت در ایالات متحده و اروپا رسیده است.
بر طبق نظریه سنتی چینی، طب سوزنی روشی است که توسط آن، جریان انرژی یا نیروی زندگی که به qi یا Chi معروف است، در بدن به توازن می رسد. طب سوزنی کانال ها و مجراهای عبور انرژی را تنظیم و منجر به تعادل انرژی در بدن می شود.
در مقابل، پزشکان غربی، طب سوزنی را روشی مفید و موثر برای تحریک اعصاب و بافت های همبند می دانند. پزشکان غربی معتقدند که این تحریکات، بر افزایش مسکن های طبیعی بدن و روان تر شدن جریان خون، تاثیر شایانی می گذارد.
طب سوزنی در چه مواردی موثر است؟
تاثیرگذاری طب سوزنی برای این دردها و بیماری ها بیشتر است:
-تهوع ناشی از شیمی درمانی
-سردرد
-فیبرومیالژی (درد مزمن در نقاط اتصال عضلات)
-درد زایمان
-درد کمر
-قاعدگی دردناک
-میگرن
-آرتروز
-درد دندان
-بیماری آرنج تنیس بازان
هنوز به طور دقیق مشخص نشده که طب سوزنی چرا و چگونه میزان درد را کاهش می دهد. مطالعات متعدد نشان داده است که طب سوزنی بر روی برخی از افراد، اثری کم دارد و یا بی اثر است. هر چند که نوع درمان استفاده شده برای برخی از افراد موثر نیز بوده است.
خطرات و ریسک های طب سوزنی
چنانچه شما برای شروع درمان با طب سوزنی، نزد یک دکتر متخصص بروید، خطرات استفاده از این روش درمانی بسیار پایین است. اما لازم است از برخی از خطرات و عوارض جانبی احتمالی نیز آگاه باشید:
-درد، خونریزی یا کبودی در بخش هایی سوزن خورده
-صدمه به اعضای داخلی همچون ریه (در صورتی که سوزن با فشار و به صورت عمیق وارد شود)
-بیماری های عفونی مانند هپاتیت و ایدز (در صورت استفاده از سوزن های مستعمل)
بدن هر فرد، برای درمان، به نوع خاصی از طب سوزنی پاسخ مثبت می دهد. اما شرایطی وجود دارد ممکن است عوارض را در بعضی افراد افزایش دهد:
-چنانچه از دارو های رقیق کننده خون استفاده می کنید، ممکن است کبودی بیشتری داشته باشید و حتی دچار خونریزی شوید.
-در برخی از انواع طب سوزنی، پالس های خفیف الکتریکی از طریق سوزن ها به بدن منتقل می شود که ممکن است در عملکرد قلب برخی افراد که از ضربان ساز استفاده می کنند، تداخل و اشکال ایجاد کند.
-زایمان زودرس، عارضه ای است که در اثر تحریکات برخی از انواع طب سوزنی بر خانم های باردار ظاهر شده است.
چگونه آماده شویم؟
در واقع قبل از آغاز طب سوزنی، هیچ آمادگی خاصی لازم نیست. اما موارد هستند که لازم است قبل از اقدام باید بدانید.
-باید به پزشک اعتماد داشته باشید.
-از گواهینامه پزشک جهت انجام طب سوزنی، اطمینان حاصل کنید. ممکن است افرادی هم با وجود عدم تخصص پزشکی، گواهی معتبری جهت انجام طب سوزنی داشته باشند.
-از پزشک در خصوص زمان درمان، میزان درد و هزینه انجام آن سوال کنید.
-آیا هزینه های این درمان تحت پوشش بیمه شما قرار دارد؟ از این نکته نیز آگاهی حاصل کنید.
ترسی از پرسش در خصوص این روش درمانی از پزشک مربوطه نداشته باشید. ممکن است او در خصوص میزان تاثیر طب سوزنی بر شما و بیماری تان بگوید. بهتر است قبل از انجام آن، این موارد را بدانید.
همچنین قبل از شروع درمان، لازم است از اینکه سوزن های استریل و یک بار مصرف برای شما استفاده می شود، اطمینان حاصل کنید.
زمان کافی برای درمان چقدر است؟
روش ها و متدهای هر کس در انجام طب سوزنی منحصر به فرد است. معمولاً ترکیبی از جنبه های شرقی و غربی در نوع انجام طب سوزنی موثر است.
تعیین نوع درمان برای شما نیاز به بررسی پزشک دارد. وی ممکن است سوالات زیادی در خصوص نشانه ها و شیوه زندگی شما بپرسد. سوالات و معایناتی از این قبیل:
-چه بخش هایی از بدن شما دچار درد است؟
-بررسی شکل، پوشش و رنگ زبان شما
-بررسی رنگ و روی صورت و چهره
-قدرت، ریتم و کیفیت نبض
این ارزیابی ممکن است تا یک ساعت به طول بیانجامد. البته در قرارهای بعدی این زمان ممکن است به نیم ساعت کاهش یابد.
معمولاً طرح درمان بین ۶ تا ۱۲ جلسه تعیین می شود که ممکن است چند ماه به طول بیانجامد. پس از درمان نیز جلساتی تا یک سال برای مراقبت و بررسی تاثیرات درمان، توصیه می شود.
در طب سوزنی، سوزن ها ممکن است در تمام نقاط بدن واقع شوند. گاهی حتی در نقاطی بسیار دورتر از نقاط درد، سوزن زده می شود. این امکان وجود دارد که بخاطر سوزن زدن در بخش های مختلف، لازم باشد اغلب لباس های خود را در آورید. پس از آن بر روی تختی دراز می کشید و سپس کار وارد کردن سوزن ها به پوست شروع می شود.
وارد کردن سوزن: سوزن های طب سوزنی بسیار باریک هستند و پس از وارد شدن به پوست، درد زیادی ایجاد نمی کنند. در هر جلسه از درمان، معمولاً بین ۵ تا ۲۰ سوزن مورد استفاده قرار می گیرد.
دستکاری سوزن ها: ممکن است برخی اوقات، پزشک نسبت به حرکت و یا چرخاندن سوزن ها اقدام کند. همچنین این امکان وجود دارد که سوزن های وارد شده گرم شوند و یا پالس خفیفی از الکتریسیته بر روی آنها اعمال شود.
برداشتن سوزن ها: معمولاً در حالیکه شما دراز کشیده اید و مشغول استراحت هستید، سوزن ها برای ۱۵ تا ۳۰ دقیقه بر در محل وارد شده باقی می مانند. در این زمان معمولاً شما ناراحتی و دردی را بخاطر وجود سوزن ها تجربه نمی کنید. پس از آن سوزن ها ممکن است برداشته شده و یا سوزن های دیگری در سایر نقاط جایگزین شوند. در این صورت دقت کنید که از یک سوزن برای دو بار استفاده نگردد؛ چرا که ممکن است منجر به ایجاد عفونت شوند.
مرحله آخر
پس از اتمام کار، برخی از افراد احساس آرامش می کنند. عده ای دیگر نیز ممکن است انرژی بیشتری در خود حس کنند. البته همه به یک میزان نسبت به طب سوزنی واکنش نشان نمی دهند. در صورتی که پس از چند هفته از شروع درمان، احساس بهبود و کاهش درد داشته باشید، می توان گفت که طب سوزنی برای تان موثر است.
نتیجه
اثرات طب سوزنی در افراد مختلف ممکن است متفاوت باشند. اما بسیاری از مردم از آن به عنوان یک عامل موثر و مثبت یاد می کنند.
به هر حال، مطالعات مختلف نشان داده اند که طب سوزنی تاثیرات مطلوبی دارد. همچنین این درمان برای افرادی که صبر بیشتری برای دریافت جواب دارند، جواب بهتری می دهد.
از آنجا که عوارض جانبی طب سوزنی بسیار کم است، امتحان کردن آن به شما توصیه می شود. چنانچه دچار درد یا بیماری هایی که توضیح داده شد هستید، شاید بد نباشد این روش را هم برای تسکین دردها و آرامش بیشتر امتحان کنید.
" Ickle me, Pickle me, Tickle me. Too "
