2012/12/05, 01:20 PM
IVIG
اگر در اطرافتان كسي باشد كه گيرنده يك عضو پيوندي است، اگر نوزادتان درزمان تولد كم وزن بوده و دچار عفونت شده، اگر دچار يكي از بيماريهاي ناشي از ضعف سامانه ايمني شده باشيد؛ احتمالا نام ايمونوگلبولين وريدي يا همان IVIG به گوشتان خورده.
شايد هم براي تهيه آن، تا حدي دچار دردسر هم شده باشيد. علت اين سخت به دست آمدن هم اين است كه IVIG يك داروي مشتق از پلاسماي خون انسان و جزء داروهاي يارانهاي است كه به صورت محدود در كشور براي بيماراني كه دچار نقص ايمني بدن هستند توزيع ميشود.
اين دارو كه گرم به گرم آن براي نجات جان انسان از طلا هم قيمتيتر است، تنها از خون انسانها تهيه ميشود. درضمن تكنولوژي تهيه آن بسيار پيشرفته است و در اختيار كشورهاي محدودي قرار دارد.
دكتر حسن ابوالقاسمي - مديرعامل سازمان انتقال خون ايران- چندي پيش اين مژده را داده كه به شرط تأمين اعتبارات، سازمان انتقال خون ايران با گرفتن دانش فني و انتقال تكنولوژي، در آيندهاي نه چندان دور خواهد توانست مقدار مورد نياز اين دارو را درداخل كشور تهيه كند. بد نيست بدانيد در حال حاضر100 هزار ليتر پلاسما به خارج از كشور فرستاده شده كه 420 كيلوگرم از IVIG مورد نياز كشور را تأمين ميكند، اما نياز كشور بيش از700 كيلوگرم است. به اين بهانه بد نيست بيشتر درباره IVIG بدانيم.
اولين بار ايمونوگلبولينهاي گرفته شده ازپلاسماي انسان در سال 1952 براي بيماري نقص ايمني بهكار رفت، البته به صورت تزريق در عضله. ولي ايمونوگلبولين وريدي يا IVIG، براي اولين بار در سال 1981 در درمان ITP(مخفف پورپوراي ترومبوسيتوپنيك ايديوپاتيك) مؤثر شناخته شد. اين بيماري نوعي اختلال با علت ناشناخته در فاكتورهاي خوني است كه به شكل نقاط خونريزي دهنده بر سطح پوست مثلا ساق پا بروز ميكند.
IVIG در واقع همان آنتي باديهاي خالص (IgG) جمع آوري شده از پلاسماي خون هزاران اهداكننده خون است. اين داروبهروش تزريق در سياهرگ؛ بهطور عمده براي درمان بيماريهايي بهكار ميرود كه در آنها افراد به دلايلي دچار كاهش يا نقص در توانايي توليد آنتي بادي هستند.
اين دارو - كه حاوي بيش از 95 درصد IgG خالص است- با نگهداشتن سطح كافي آنتي بادي در بدن، به پيشگيري از عفونتها كمك كرده و درواقع نوعي ايمني غيرفعال ( پاسيو) ايجاد ميكند.
دارويي بر گرفته از طبيعت
IVIG با مكانيسمهاي مختلفي بر سامانه ايمني بدن تأثير ميگذارد مثلا با تعديل فعاليت كمپلمانها، مهار كردن آنتي باديهاي ناشناخته، اشباع كردن و بستن گيرندههاي ماكروفاژها، ومهار واسطههاي التهابي مختلف مانند سايتو كينها.
اما لازم است بدانيد حتي در عفونتهاي حادي مانند ايدز اطفال و كاوازاكي هم مؤثر است. از آنجا كه اثر اين دارو تقريبا 2 هفته تا 3 ماه طول ميكشد، لازم است تقريبا هر ماه يكبار تزريق دارو انجام شود.
بد نيست بدانيد سرم خون انسان بهطور طبيعي داراي آنتي باديهاي IgG ,IgM و IgA بوده و اين آنتي باديها از اين نظر كه با ايمنيسازي عمدي ايجاد نشده و مستقل از قرار گرفتن در معرض آنتي ژنها هستند، به آنتيباديهاي طبيعي بدن معروفند.
اين مواد در واقع كليد تنظيم اثر ايمونوگلبولينها در اختلالات سامانه ايمني هستند. اين اتوآنتيباديها ميتوانند به چند آنتي ژن مختلف متصل شده و بهاصطلاح چند كاره باشند. همينها هستند كه به مواد بيماريزا متصل ميشوند، به بيرون كردن و از بين بردن مولكولهاي تغيير يافته و سلولهاي سرطاني كمك ميكنند و حتي در تحريك بازسازي ميلين اعصاب نقش دارند.
معجزهاي براي يك بيمار
دومينيك اسپاتافورا معتقد است اين دارو براي او چون معجزه بوده است. او درباره اثرات دارو ميگويد:اين دارو برايم معجزه بود. حتي بعد از اولين تزريق، توانستن از انگشتانم استفاده كنم. لرزش اندامهايم كاملا متوقف شده و علائم بيماريام كم كم از بين رفت. اين بيمار مبتلا به نوروپاتي حركتي چند كانوني بوده - بيماري عصبي ناتوان كنندهاي كه ميتواند به فلج و زمينگير شدن منتهي شود- پزشك او دكتر جاناتان كاتز با وجود اينكه انجمن غذا و دارو هنوز IVIG را براي اين بيماري مجاز ندانسته، از اين دارو استفاده كرده و توانسته اثر خوبي مشاهده كند. البته همه بيماران او هم واكنش يكساني به دارو نداشتهاند.
اما از آنجا كه اين بيماري، نادر است و افراد زيادي به آن مبتلا نيستند، او خود را مجاز دانسته كه پس از امتحان كردن دارو و مشاهده اثر آن، درباره تجويز كردن يا نكردن آن براي بيمار تصميم بگيرد.
داروي حياتبخش اما گران
انجمن غذا و داروي آمريكا استفاده از اين دارو را براي بيماراني با شرايط زير مجاز دانسته: بيماريهايي كه فرد در آن دچار نقص اوليه و ثانويه سامانه ايمني است، بيماريهاي خود ايمني و التهابي، كاوازاكي، لوسمي مزمن لنفوسيت (سلول B)، عفونت حاد، گيرندههاي پيوند مغز استخوان كه سن بالاي 20 سال داشته باشند، پيشگيري از عفونت درگيرندههاي پيوند و...
البته اين موارد تنها موارد استفاده از اين دارو نيست و مثلا در بعضي بيماريهاي اعصاب مانند گيلن باره و ام-اس، مياستني گراو و بيماريهاي ديگري مانند بيماري چشمي درگريوز، ميگزدم پره تيبيال، پمفيگوس، كم خوني آپلاستيك، آنمي هموليتيك، زردي هموليتيك نوزادان، واكنش به خون تزريق شده، درماتوميوزيت، لوپوس و خلاصه بيماراني كه به علت تروما، سوختگي و كاهش وزن تولد مستعد عفونت باشند؛ هم استفاده ميشود.
IVIG به نامهاي مختلفي توسط كارخانههاي متفاوت تهيه ميشود كه ممكن است مقدار و تركيب متفاوتي داشته باشند. مثلا «گاماگارد» در ويالهاي 5 و 10 در صدي است که هر ويال داراي حجم مناسبي آب مقطر استريل است. ويال پس از حل شدن بايد سريع تزريق شود و تزريق بيشتر از 2 ساعت طول نکشد. گاماگارد نبايد در دماي بيشتر از 25 (درجه سانتي گراد) نگهداري شده و از انجماد آن نيز بايد جلوگيري شود.
اين هم بيخطر نيست
IVIG داروي نسبتا پرعارضهاي است، علاوه بر اينكه داروي گران قيمتي هم هست. عوارض در 15 درصد موارد دريافتكنندگان دارو گزارش شده كه عبارتند از: تب، سردرد، درد عضلات و قفسه سينه، احساس گرگرفتگي، تنگي نفس. البته اين عوارض ناشي از فعاليت طبيعي كمپلمانهاست و جاي نگراني ندارد. سردرد، تهوع و استفراغ و بعضي علائم ديگر معمولا با كاهش سرعت تزريق يا قطع آن، از بين ميروند.
قرمزي، درد و ايجاد لخته خون و حساسيت هم ممكن است در محل تزريق دارو ايجاد شود. عوارض عصبي از جمله مننژيت آسپتيك هم در 24 درصد از كودكاني كه IVIG مصرف ميكنند، پيش ميآيد. متأسفانه بدترين عارضهاي كه در اثر درمان با اين دارو پيش ميآيد، ايجاد نارسايي كليه و حتي مرگ در اثر غلظت بالاي ساكروز در اين داروست كه عمدتا در افراد مسن و بيماراني كه عملكرد كليه آنها نقص دارد، رخ ميدهد.
با توجه به عوارض اين دارو و سودمندي و حياتبخش بودن آن در برخي بيماريها، لازم است مطالعات باليني بيشتري انجام شود تا بتوان درباره استفاده از IVIG در بيماريها تصميم درستي گرفت. شايد به همين علت است كه انجمن غذا وداروي آمريكا هنوز استفاده از آن را به شكل محدود جايز دانسته است.
البته با توجه به مؤثر بودن اين دارو در بسياري از بيماريها- حتي بيماريهايي كه هم اكنون از اين دارو براي درمان استفاده نميكنند- پيشبيني ميشود كه مصرف IVIG تا سال 2010 ميلادي در جهان دو برابر شود؛ زيرا در گذشته تعداد بيماريهايي كه نياز به IVIG داشتند بسيار محدود بود اما امروزه اين فرآورده خوني در بسياري از بيماريها مؤثر است.
منبع :لینک
[ شنبه 10 دی1390 ] [ 10:30 ] [ زهرا گنجی دانشجوی پرستاری ]
اگر در اطرافتان كسي باشد كه گيرنده يك عضو پيوندي است، اگر نوزادتان درزمان تولد كم وزن بوده و دچار عفونت شده، اگر دچار يكي از بيماريهاي ناشي از ضعف سامانه ايمني شده باشيد؛ احتمالا نام ايمونوگلبولين وريدي يا همان IVIG به گوشتان خورده.
شايد هم براي تهيه آن، تا حدي دچار دردسر هم شده باشيد. علت اين سخت به دست آمدن هم اين است كه IVIG يك داروي مشتق از پلاسماي خون انسان و جزء داروهاي يارانهاي است كه به صورت محدود در كشور براي بيماراني كه دچار نقص ايمني بدن هستند توزيع ميشود.
اين دارو كه گرم به گرم آن براي نجات جان انسان از طلا هم قيمتيتر است، تنها از خون انسانها تهيه ميشود. درضمن تكنولوژي تهيه آن بسيار پيشرفته است و در اختيار كشورهاي محدودي قرار دارد.
دكتر حسن ابوالقاسمي - مديرعامل سازمان انتقال خون ايران- چندي پيش اين مژده را داده كه به شرط تأمين اعتبارات، سازمان انتقال خون ايران با گرفتن دانش فني و انتقال تكنولوژي، در آيندهاي نه چندان دور خواهد توانست مقدار مورد نياز اين دارو را درداخل كشور تهيه كند. بد نيست بدانيد در حال حاضر100 هزار ليتر پلاسما به خارج از كشور فرستاده شده كه 420 كيلوگرم از IVIG مورد نياز كشور را تأمين ميكند، اما نياز كشور بيش از700 كيلوگرم است. به اين بهانه بد نيست بيشتر درباره IVIG بدانيم.
اولين بار ايمونوگلبولينهاي گرفته شده ازپلاسماي انسان در سال 1952 براي بيماري نقص ايمني بهكار رفت، البته به صورت تزريق در عضله. ولي ايمونوگلبولين وريدي يا IVIG، براي اولين بار در سال 1981 در درمان ITP(مخفف پورپوراي ترومبوسيتوپنيك ايديوپاتيك) مؤثر شناخته شد. اين بيماري نوعي اختلال با علت ناشناخته در فاكتورهاي خوني است كه به شكل نقاط خونريزي دهنده بر سطح پوست مثلا ساق پا بروز ميكند.
IVIG در واقع همان آنتي باديهاي خالص (IgG) جمع آوري شده از پلاسماي خون هزاران اهداكننده خون است. اين داروبهروش تزريق در سياهرگ؛ بهطور عمده براي درمان بيماريهايي بهكار ميرود كه در آنها افراد به دلايلي دچار كاهش يا نقص در توانايي توليد آنتي بادي هستند.
اين دارو - كه حاوي بيش از 95 درصد IgG خالص است- با نگهداشتن سطح كافي آنتي بادي در بدن، به پيشگيري از عفونتها كمك كرده و درواقع نوعي ايمني غيرفعال ( پاسيو) ايجاد ميكند.
دارويي بر گرفته از طبيعت
IVIG با مكانيسمهاي مختلفي بر سامانه ايمني بدن تأثير ميگذارد مثلا با تعديل فعاليت كمپلمانها، مهار كردن آنتي باديهاي ناشناخته، اشباع كردن و بستن گيرندههاي ماكروفاژها، ومهار واسطههاي التهابي مختلف مانند سايتو كينها.
اما لازم است بدانيد حتي در عفونتهاي حادي مانند ايدز اطفال و كاوازاكي هم مؤثر است. از آنجا كه اثر اين دارو تقريبا 2 هفته تا 3 ماه طول ميكشد، لازم است تقريبا هر ماه يكبار تزريق دارو انجام شود.
بد نيست بدانيد سرم خون انسان بهطور طبيعي داراي آنتي باديهاي IgG ,IgM و IgA بوده و اين آنتي باديها از اين نظر كه با ايمنيسازي عمدي ايجاد نشده و مستقل از قرار گرفتن در معرض آنتي ژنها هستند، به آنتيباديهاي طبيعي بدن معروفند.
اين مواد در واقع كليد تنظيم اثر ايمونوگلبولينها در اختلالات سامانه ايمني هستند. اين اتوآنتيباديها ميتوانند به چند آنتي ژن مختلف متصل شده و بهاصطلاح چند كاره باشند. همينها هستند كه به مواد بيماريزا متصل ميشوند، به بيرون كردن و از بين بردن مولكولهاي تغيير يافته و سلولهاي سرطاني كمك ميكنند و حتي در تحريك بازسازي ميلين اعصاب نقش دارند.
معجزهاي براي يك بيمار
دومينيك اسپاتافورا معتقد است اين دارو براي او چون معجزه بوده است. او درباره اثرات دارو ميگويد:اين دارو برايم معجزه بود. حتي بعد از اولين تزريق، توانستن از انگشتانم استفاده كنم. لرزش اندامهايم كاملا متوقف شده و علائم بيماريام كم كم از بين رفت. اين بيمار مبتلا به نوروپاتي حركتي چند كانوني بوده - بيماري عصبي ناتوان كنندهاي كه ميتواند به فلج و زمينگير شدن منتهي شود- پزشك او دكتر جاناتان كاتز با وجود اينكه انجمن غذا و دارو هنوز IVIG را براي اين بيماري مجاز ندانسته، از اين دارو استفاده كرده و توانسته اثر خوبي مشاهده كند. البته همه بيماران او هم واكنش يكساني به دارو نداشتهاند.
اما از آنجا كه اين بيماري، نادر است و افراد زيادي به آن مبتلا نيستند، او خود را مجاز دانسته كه پس از امتحان كردن دارو و مشاهده اثر آن، درباره تجويز كردن يا نكردن آن براي بيمار تصميم بگيرد.
داروي حياتبخش اما گران
انجمن غذا و داروي آمريكا استفاده از اين دارو را براي بيماراني با شرايط زير مجاز دانسته: بيماريهايي كه فرد در آن دچار نقص اوليه و ثانويه سامانه ايمني است، بيماريهاي خود ايمني و التهابي، كاوازاكي، لوسمي مزمن لنفوسيت (سلول B)، عفونت حاد، گيرندههاي پيوند مغز استخوان كه سن بالاي 20 سال داشته باشند، پيشگيري از عفونت درگيرندههاي پيوند و...
البته اين موارد تنها موارد استفاده از اين دارو نيست و مثلا در بعضي بيماريهاي اعصاب مانند گيلن باره و ام-اس، مياستني گراو و بيماريهاي ديگري مانند بيماري چشمي درگريوز، ميگزدم پره تيبيال، پمفيگوس، كم خوني آپلاستيك، آنمي هموليتيك، زردي هموليتيك نوزادان، واكنش به خون تزريق شده، درماتوميوزيت، لوپوس و خلاصه بيماراني كه به علت تروما، سوختگي و كاهش وزن تولد مستعد عفونت باشند؛ هم استفاده ميشود.
IVIG به نامهاي مختلفي توسط كارخانههاي متفاوت تهيه ميشود كه ممكن است مقدار و تركيب متفاوتي داشته باشند. مثلا «گاماگارد» در ويالهاي 5 و 10 در صدي است که هر ويال داراي حجم مناسبي آب مقطر استريل است. ويال پس از حل شدن بايد سريع تزريق شود و تزريق بيشتر از 2 ساعت طول نکشد. گاماگارد نبايد در دماي بيشتر از 25 (درجه سانتي گراد) نگهداري شده و از انجماد آن نيز بايد جلوگيري شود.
اين هم بيخطر نيست
IVIG داروي نسبتا پرعارضهاي است، علاوه بر اينكه داروي گران قيمتي هم هست. عوارض در 15 درصد موارد دريافتكنندگان دارو گزارش شده كه عبارتند از: تب، سردرد، درد عضلات و قفسه سينه، احساس گرگرفتگي، تنگي نفس. البته اين عوارض ناشي از فعاليت طبيعي كمپلمانهاست و جاي نگراني ندارد. سردرد، تهوع و استفراغ و بعضي علائم ديگر معمولا با كاهش سرعت تزريق يا قطع آن، از بين ميروند.
قرمزي، درد و ايجاد لخته خون و حساسيت هم ممكن است در محل تزريق دارو ايجاد شود. عوارض عصبي از جمله مننژيت آسپتيك هم در 24 درصد از كودكاني كه IVIG مصرف ميكنند، پيش ميآيد. متأسفانه بدترين عارضهاي كه در اثر درمان با اين دارو پيش ميآيد، ايجاد نارسايي كليه و حتي مرگ در اثر غلظت بالاي ساكروز در اين داروست كه عمدتا در افراد مسن و بيماراني كه عملكرد كليه آنها نقص دارد، رخ ميدهد.
با توجه به عوارض اين دارو و سودمندي و حياتبخش بودن آن در برخي بيماريها، لازم است مطالعات باليني بيشتري انجام شود تا بتوان درباره استفاده از IVIG در بيماريها تصميم درستي گرفت. شايد به همين علت است كه انجمن غذا وداروي آمريكا هنوز استفاده از آن را به شكل محدود جايز دانسته است.
البته با توجه به مؤثر بودن اين دارو در بسياري از بيماريها- حتي بيماريهايي كه هم اكنون از اين دارو براي درمان استفاده نميكنند- پيشبيني ميشود كه مصرف IVIG تا سال 2010 ميلادي در جهان دو برابر شود؛ زيرا در گذشته تعداد بيماريهايي كه نياز به IVIG داشتند بسيار محدود بود اما امروزه اين فرآورده خوني در بسياري از بيماريها مؤثر است.
منبع :لینک
[ شنبه 10 دی1390 ] [ 10:30 ] [ زهرا گنجی دانشجوی پرستاری ]
ام اس شاید مسیر را برایمان ناهموار کند، اما مانع حرکتمان نخواهد شد