ويتامينها
وجود ويتامينها و مصرف آنها براى نگاهدارى و حفظ حيات لازم و ضرورى است و در صورت فقدان يا كمبود آنها اختلالاتى در وضع سلامت انسان پيدا مى شود. لازم است در اينجا به اين نكته مهم نيز توجه داشته باشيم كه افزايش مصرف و زياده روى در خوردن آنها نيز اختلالات و مسموميتهائى ظاهر مى سازد. موضوع قابل ذكر آنكه اين نوع مسموميتها و اختلالات هنگامى بروز مى كند كه ما از ويتامينهاى ساخته شده و تركيبى بصورت قرص دياآمپول يا شربت مصرف كرده باشيم در صورتيكه ويتامين مصرفى طبيعى به وسيله غذا هيچگاه مسموميت يا عارضه اى ايجاد نمى نمايد. همچنين است موقعى كه ما هواى اكسيژن دار مصنوعى به وسيله دستگاههاى تهويه را تنفس كنيم ممكن است به بيمارى دچار شويم در حالى كه اگر هواى آزاد سرشار از اكسيژن طبيعى را تنفس كنيم براى ما بسيار مفيد و نافع واقع خواهد شد.
بعضى موادى كه گاهى از اوقات در غذا بكار مى بريم ممكن است موجب اختلال در فعاليت ويتامين ها بشوند. مثلا روغنهاى معدنى (مانند پارافين ) كه از تغيير شكل يافتن كاروتن (پيش ويتامين آ) به ويتامين آ جلوگيرى به عمل مى آورد يكى از مواد ضد ويتامينى هستند.همچنين سفيده تخم مرغ كه به مقدار زياد به مصرف برسد(در بعضى شيرينى پزى ها).
همه مى دانيم كه مصرف مواد غذايى كنسرو شده ممكن است منجر به كمبود ويتامين ث بدن گردد از طرف ديگر بايد دانست كه اضافه كردن ميوه جات تازه سرشار از ويتامين ث در تمام موارد براى جبران اين كمبود نمى تواند كافى باشد مگر آنكه مصرف غذاهاى كنسرو شده را كنار بگذارند. برنج صيقلى سفيد كرده مى تواند در روده ها ماده اى بسازد كه ويتامين ب را خراب كند.
ويتامين آ(آگزروفتول (19))
پيش ويتامين آ: رنگدانه ها، كاروتن (20) و كريپتوگزانتن (21)
فقدان يا كمبود ويتامين آ موجب سختى قرنيه و خشكى چشم ، كاهش قوه بينايى بخصوص در موقع شب ، سوء تغذيه ، بى غذائى ، لاغرى ، عدم مقاومت در برابر بيماريهاى عفونى (انفلونزا و غيره ) مى گردد بعلاوه سه تا دوازده روز قبل از قاعدگى زنان اختلالاتى از قبيل عصبانيت ، اضطراب ، بى خوابى ، سردرد، احساس كشش در شكم ، دردهاى پستانها، اختلالاتى در كار غده كليه و در نتيجه ، ازدياد فشار خون پديدار مى گردد. در موارد فقدان ويتامين آ سلولهاى پوستى و مخاطى زبر و خشك شده ناخنها شكننده و موها كدر و بى جلا مى گردند.
اثر ويتامين آ
ويتامين آ به سبب قدرت قليا سازى ، بر روى تعادل اسيدى - قليايى بدن تا حدى اثر مى گذارد. بعلاوه عامل متعادل كننده اى در تنظيم مكانيسم غده هيپوفيز مى باشد. از طرف ديگر اعمال هورمونهاى جنسى را تعديل مى نمايد. همچنين در تغذيه اعضاء جامد بدن از قبيل استخوانها، غضروفها، قسمتهاى شاخى (مانند مو و ناخن )، مجارى خونى و قسمتهاى مقاوم دستگاه گوارش و پوست دخالت و تاثير بسزايى دارد. ويتامين آ بدن را از ابتلا به بيماريهاى عفونى محفوظ مى دارد و پوست و مخاط را در حالت تازگى و شادابى نگاه مى دارد(يك عامل تجديد جوانى بشمار مى رود). بعلاوه فشار خون را تنظيم مى نمايد و خواب عادى را سبب مى شود. همچنين قدرت مصونيت در برابر ويروسها را افزايش داده و از نمو تومورها جلوگيرى به عمل مى آورد.
كاروتن (پيش ويتامين آ) از بروز سقط جنين جلوگيرى مى كند و نقش ضد عفونت را در زن باردار ايفا مى نمايد.
منابع گياهى ويتامين آ
تمام گياهان سبز و هويج منبع ويتامين آ محسوب مى شوند. ميوه جات (بخصوص ميوه هاى زرد رنگ ، سيب زمينى (بخصوص زرد رنگ )، ميوه هاى روغنى و نيز روغنهاى نباتى ، سير، پياز، غلات ، گوجه فرنگى ، عدس ، قارچها، ليموترش ، پرتقال ، زردآلو، شلغم ، ميوه جات خشك . همچنين آناناس ، آوكادو، موز، خرما و انبه از ميوه هايى هستند كه داراى مقادير قابل ملاحظه ويتامين آ مى باشند.
ويتامين ب
(كمپلكس ب )، ويتامين ب 1(آنورين يا تيامين )، ب 2(ريبوفلاوين يا لاكتوفلاوين )، ب 3(ننيكوتيناميد)، ب 4(آدنين )، ب 5(اسيد پانتو تنيك )، ب 6(پيريدوكسين )، ب 9(اسيد فوليك )، ب 12 (سيانوكوبالامين كمپلكس آلى - فلزى )، ب 15(اسيد پنگاميك )، پ پ (اسيد نيكوتينيك ).
كمبود يا فقدان اين گروه ويتامينى موجب بروز اختلالات عصبى ، بعضى از انواع بيمارى هاى پوستى (اكزما)، ترشحات مهبلى ، بيماريهاى اعصاب بطنى (كوچك ماندن روده ها)، يبوست و سوء تغذيه ، بيمارى پلاكر(22) و برى برى ، بزرگ شدن غدد فوق كليه همراه با كم كارى غده تيروئيد و تناسلى .
اثر و عمل ويتامين هاى ب
اين گروه ويتامينى موجب ايجاد تعادل عصبى و تغذيه اى بخصوص در موارد نشاسته اى و قندى مى گردد .
اغلب ويتامين هاى ب كمپلكس را در جوانه گندم و آوكادو مى توان يافت .
ويتامين ب 1
در ايجاد تعادل عصبى دست داشته و موجب جلوگيرى از يبوست و بيمارى هاى برى برى مى گردد. بعلاوه براى جذب اكسيژن سلولى به آنزيمها كمك مى كند. وجود اين ويتامين به منظور تامين اكسيداسيون مواد ئيدروكربنه ضرورى و لازم است .
اين ويتامين در پوست گياهان (گندم ، برنج و غيره )، گردو و بقولات يافت مى شود.
ويتامين ب 2
اين ويتامين در تنفس بافتها شركت و دخالت دارد.
كمبود اين ويتامين موجب ترك خوردگى لب ها، اتساع مويرگهاى چشم و احساس سوزش و خارش و آب مرواريد مى گردد.
ويتامين ب 2 در قسمتهاى سبز گياهان (برگها) و در خرما موجود است .
ويتامين ب 3
اين ويتامين به صورت كوآنزيم در مكانيسم سوخت و ساز مواد ئيدروكربنه عمل مى كند در مواد غذايى تركيب شده از غلات كامل ، سبزيجات تازه و تخم مرغ يافت مى شود.
ويتامين ب 4
در ساختن و تركيب هسته پروتئين ها بسيار مفيد و مؤ ثر است .اين ويتامين بخصوص در چغندر قرمز يافت مى شود.
ويتامين ب 5
اين ويتامين داراى اثر محرك و محافظ بر روى پوست ، مخاطها، ناخنها، مو(نمو و رنگ مو) و همچنين سلولهاى كبدى مى باشد.
كمبود آن باعث اختلالات كار كبد، انحطاط مخاطهاى تنفسى و روده اى معدى مى گردد.
ويتامين ب 6
در تشكيل هموگلوبين خون شركت و دخالت دارد(رنگدانه هاى گويچه هاى سرخ ) همچنين باعث تثبيت منيزيم در بدن مى شود.
اين ويتامين در سبزيجات سبز، آناناس ، خرمالو و انبه يافت مى شود.
ويتامين ب 9
كمبود اين ويتامين ممكن است سرمنشا بعضى كم خونى ها گردد. ب 9 را مى توان در مار چوبه ، سيب زمينى و گندم يافت .
ويتامين ب 12
ضد كم خونى و مقوى قلب است .
كمبود اين ويتامين موجب فلج ، ورم اعصاب متعدد(23) و بى غذايى گردد.
اين ويتامين در جوانه گندم ، برنج كامل ، مالت (جوانه جو) و اغلب سبزيجات تازه يافت مى شود.
ويتامين ب 15
مقوى قلب و عامل محافظ قلب است كه بوسيله تحريك غده هيپوفيز عمل مى كند. اين ويتامين بخصوص در برنج و زردآلو وجود دارد.
ويتامين پ پ
(فقط مشتق از ويتامين ب كمپلكس ).
فقدان اين ويتامين موجب خشگى و تيرگى پوست گرديده زبان سرخ ، متورم و دردناك و سپس اختلالات روانى و بالاخره مرگ در پى يكديگر سر مى رسند.
كمبود آن ، ترك ، زخم و سرمازدگى ، ايجاد پلاگر، آفت هاى عود كننده (24)، بعضى انواع بيمارى لوپوس (25)، اختلالات گوارشى و تغذيه اى ، اختلالات دستگاههاى عصبى و پوست و كوچك ماندن روده ها و عدم تعادل عضلانى را سبب مى شود.
اين ويتامين در جوانه گندم ، بقولات و ميوه جات تازه به فراوانى وجود دارد.
ويتامين ث (اسيد آسكوربيك )
كمبود يا فقدان اين ويتامين موجب بروز اسكوربوت (تورم و خونريزى لثه ها، ريزش دندانها، شكستگى و بريدگى عروق خونى )، رقيق شدن ماده بين سلولى كه سلولها را در بافتهاى آليه نگاهدارى مى كند، خونريزى هاى مختلف . بخصوص در مفاصل و بندها كه در اواخر زمستان دردهائى شبيه به روماتيسم ايجاد مى كند، مى شود همچنين توليد بيماريهاى خونى ، سوء تغذيه و اختلالات نمو استخوانى و دندانى مى نمايد. بعلاوه ايجاد اختلالات در دستگاه گوارشى ، سل ، ضعف ماهيچه ها، خفگى سلولى (مانند سلوليت (26)) نارسائى غدد فوق كليه و قسمت قدامى غده هيپوفيز مى كند.
منابع گياهى ويتامين ث
ليمو ترش ، پرتقال ، نارنگى ، فلفل سبز، كلم (بخصوص كلم قرمز)، گوجه فرنگى ، سبزيجات معطر(جعفرى ، گشنيز، ترخون )، شاهى آبى و كليه كاهوهاى مختلف ، پياز، تربچه ، و ترب سياه و سفيد و تمامى گياهان تازه بطور كلى (بخصوص قسمت خارجى آنها) همچنين كيوى و آناناس .
بايد دانست كه ويتامين ث در سبزيجات پژمرده و پلاسيده از بين رفته و وجود ندارد.
ويتامين د(كولكالسيفرول (27))
فقدان ويتامين د يا كمبود آن موجب بيمارى راشيتيسم ، اختلالات استخوانى ، از بين رفتن كلسيم استخوانهاو نمو غير طبيعى بافت غضروفى (بدون سلولهاى استخوانى )، كرم خوردگى دندانها، اختلال نمو و رشد، تشنجهاى شديد، سل پوستى و نارسائى كار غده پاراتيروئيد مى گردد.
منابع مهم گياهى ويتامين د - روغن مايع ، سبزيجات سبز كه در پرتو آفتاب عمل آمده و بلافاصله چيده شده باشد.
ويتامين ا(آلفاتوكوفرول )
اين ويتامين را ويتامين ((بارورى )) نيز گويند كه بخصوص بر روى دستگاههاى تناسلى اثر مى گذارد. فقدان آن (حتى كمبود آن ) ممكن است نابارورى مردانه يا زنانه ، عدم توانائى و كاهش فعاليت هاى تناسلى و عصبى - ماهيچه اى ، خارش فرج ، بعضى انواع اكزماها و زخم هاى واريس و تصلب گردد.
منابع گياهى ويتامين ا
جوانه گندم (گندم جوانه زده ، نان كامل ، آرد كامل ) بعضى بقولات سبز، كاهو و شاهى آبى بخصوص ، روغنهاى نباتى ، موز.
ويتامين كا
ضد خونريزى بوده وجودش براى بهبود و جلوگيرى بيمارى هموفيلى و استعداد به هر نوع خونريزى لازم و ضرورى است . فقدان اين ويتامين مى تواند باعث كم خونى و كاهش قابليت انعقاد خون گردد.
بعضى تخميرهاى باكتريائى روده هاى بزرگ در نزد انسان ايجاد ويتامين كا مى كند در حاليكه روده هاى نوزادان تقريبا فاقد اين تخمير مى باشد بدين جهت خونريزى هاى نوزادان اغلب اوقات نتيجه همين عدم تخمير و توليد ويتامين كا مى باشد.
بنابراين لازم است در نزد نوزادانى كه با شير مصنوعى تغذيه مى كنند آب پرتغال ، آب گوجه و آب بقولات سبز را(در صورتيكه زياد دچار خونريزى مى شوند) به شيرشان اضافه كنند.در نوزادانى كه بوسيله شير مادر تغذيه مى شوند ويتامين كا به وسيله شير مادر به آنان منتقل مى گردد.
اين ويتامين فقط در مجاورت صفرا در لوله گوارشى فعاليت پيدا مى كند بنابراين جاى آن دارد كه سبزيجات مساعد براى كار كبد جهت حصول اين رويداد در نظر گرفته شود.
منابع گياهى ويتامين كا
گوجه فرنگى ، پرتقال ، بقولات سبز(كلم و بويژه اسفناج )، گل كلم ، هويج و غلات است .
ويتامين پ (سيترين )
كمبود آن موجب خونريزى نوزادان ، مسلومين ، مبتلايان به بيمارى كبدى و همچنين ورم و بعضى اختلالات چشمى و كاهش مقاومت مويرگهاى شبكيه (خونريزى شبكيه ) مى شود.
ويتامين پ قابليت نفوذ عروق را تعديل و تنظيم كرده آنها را نرم و قابل انعطاف نگاه مى دارد.
اين ويتامين در بعضى بقولات سبز(فلفل سبز)، غلات (گندم سياه ) و ميوه جات (پرتقال ) وجود دارد.
ويتامين U(كاباژن (28))
اين ويتامين در ساختن و تركيب مواد پروتئين دخالت دارد.
بويژه در اقسام مختلف كلم ها و ميوه جات وجود دارد.
وجود ويتامينها و مصرف آنها براى نگاهدارى و حفظ حيات لازم و ضرورى است و در صورت فقدان يا كمبود آنها اختلالاتى در وضع سلامت انسان پيدا مى شود. لازم است در اينجا به اين نكته مهم نيز توجه داشته باشيم كه افزايش مصرف و زياده روى در خوردن آنها نيز اختلالات و مسموميتهائى ظاهر مى سازد. موضوع قابل ذكر آنكه اين نوع مسموميتها و اختلالات هنگامى بروز مى كند كه ما از ويتامينهاى ساخته شده و تركيبى بصورت قرص دياآمپول يا شربت مصرف كرده باشيم در صورتيكه ويتامين مصرفى طبيعى به وسيله غذا هيچگاه مسموميت يا عارضه اى ايجاد نمى نمايد. همچنين است موقعى كه ما هواى اكسيژن دار مصنوعى به وسيله دستگاههاى تهويه را تنفس كنيم ممكن است به بيمارى دچار شويم در حالى كه اگر هواى آزاد سرشار از اكسيژن طبيعى را تنفس كنيم براى ما بسيار مفيد و نافع واقع خواهد شد.
بعضى موادى كه گاهى از اوقات در غذا بكار مى بريم ممكن است موجب اختلال در فعاليت ويتامين ها بشوند. مثلا روغنهاى معدنى (مانند پارافين ) كه از تغيير شكل يافتن كاروتن (پيش ويتامين آ) به ويتامين آ جلوگيرى به عمل مى آورد يكى از مواد ضد ويتامينى هستند.همچنين سفيده تخم مرغ كه به مقدار زياد به مصرف برسد(در بعضى شيرينى پزى ها).
همه مى دانيم كه مصرف مواد غذايى كنسرو شده ممكن است منجر به كمبود ويتامين ث بدن گردد از طرف ديگر بايد دانست كه اضافه كردن ميوه جات تازه سرشار از ويتامين ث در تمام موارد براى جبران اين كمبود نمى تواند كافى باشد مگر آنكه مصرف غذاهاى كنسرو شده را كنار بگذارند. برنج صيقلى سفيد كرده مى تواند در روده ها ماده اى بسازد كه ويتامين ب را خراب كند.
ويتامين آ(آگزروفتول (19))
پيش ويتامين آ: رنگدانه ها، كاروتن (20) و كريپتوگزانتن (21)
فقدان يا كمبود ويتامين آ موجب سختى قرنيه و خشكى چشم ، كاهش قوه بينايى بخصوص در موقع شب ، سوء تغذيه ، بى غذائى ، لاغرى ، عدم مقاومت در برابر بيماريهاى عفونى (انفلونزا و غيره ) مى گردد بعلاوه سه تا دوازده روز قبل از قاعدگى زنان اختلالاتى از قبيل عصبانيت ، اضطراب ، بى خوابى ، سردرد، احساس كشش در شكم ، دردهاى پستانها، اختلالاتى در كار غده كليه و در نتيجه ، ازدياد فشار خون پديدار مى گردد. در موارد فقدان ويتامين آ سلولهاى پوستى و مخاطى زبر و خشك شده ناخنها شكننده و موها كدر و بى جلا مى گردند.
اثر ويتامين آ
ويتامين آ به سبب قدرت قليا سازى ، بر روى تعادل اسيدى - قليايى بدن تا حدى اثر مى گذارد. بعلاوه عامل متعادل كننده اى در تنظيم مكانيسم غده هيپوفيز مى باشد. از طرف ديگر اعمال هورمونهاى جنسى را تعديل مى نمايد. همچنين در تغذيه اعضاء جامد بدن از قبيل استخوانها، غضروفها، قسمتهاى شاخى (مانند مو و ناخن )، مجارى خونى و قسمتهاى مقاوم دستگاه گوارش و پوست دخالت و تاثير بسزايى دارد. ويتامين آ بدن را از ابتلا به بيماريهاى عفونى محفوظ مى دارد و پوست و مخاط را در حالت تازگى و شادابى نگاه مى دارد(يك عامل تجديد جوانى بشمار مى رود). بعلاوه فشار خون را تنظيم مى نمايد و خواب عادى را سبب مى شود. همچنين قدرت مصونيت در برابر ويروسها را افزايش داده و از نمو تومورها جلوگيرى به عمل مى آورد.
كاروتن (پيش ويتامين آ) از بروز سقط جنين جلوگيرى مى كند و نقش ضد عفونت را در زن باردار ايفا مى نمايد.
منابع گياهى ويتامين آ
تمام گياهان سبز و هويج منبع ويتامين آ محسوب مى شوند. ميوه جات (بخصوص ميوه هاى زرد رنگ ، سيب زمينى (بخصوص زرد رنگ )، ميوه هاى روغنى و نيز روغنهاى نباتى ، سير، پياز، غلات ، گوجه فرنگى ، عدس ، قارچها، ليموترش ، پرتقال ، زردآلو، شلغم ، ميوه جات خشك . همچنين آناناس ، آوكادو، موز، خرما و انبه از ميوه هايى هستند كه داراى مقادير قابل ملاحظه ويتامين آ مى باشند.
ويتامين ب
(كمپلكس ب )، ويتامين ب 1(آنورين يا تيامين )، ب 2(ريبوفلاوين يا لاكتوفلاوين )، ب 3(ننيكوتيناميد)، ب 4(آدنين )، ب 5(اسيد پانتو تنيك )، ب 6(پيريدوكسين )، ب 9(اسيد فوليك )، ب 12 (سيانوكوبالامين كمپلكس آلى - فلزى )، ب 15(اسيد پنگاميك )، پ پ (اسيد نيكوتينيك ).
كمبود يا فقدان اين گروه ويتامينى موجب بروز اختلالات عصبى ، بعضى از انواع بيمارى هاى پوستى (اكزما)، ترشحات مهبلى ، بيماريهاى اعصاب بطنى (كوچك ماندن روده ها)، يبوست و سوء تغذيه ، بيمارى پلاكر(22) و برى برى ، بزرگ شدن غدد فوق كليه همراه با كم كارى غده تيروئيد و تناسلى .
اثر و عمل ويتامين هاى ب
اين گروه ويتامينى موجب ايجاد تعادل عصبى و تغذيه اى بخصوص در موارد نشاسته اى و قندى مى گردد .
اغلب ويتامين هاى ب كمپلكس را در جوانه گندم و آوكادو مى توان يافت .
ويتامين ب 1
در ايجاد تعادل عصبى دست داشته و موجب جلوگيرى از يبوست و بيمارى هاى برى برى مى گردد. بعلاوه براى جذب اكسيژن سلولى به آنزيمها كمك مى كند. وجود اين ويتامين به منظور تامين اكسيداسيون مواد ئيدروكربنه ضرورى و لازم است .
اين ويتامين در پوست گياهان (گندم ، برنج و غيره )، گردو و بقولات يافت مى شود.
ويتامين ب 2
اين ويتامين در تنفس بافتها شركت و دخالت دارد.
كمبود اين ويتامين موجب ترك خوردگى لب ها، اتساع مويرگهاى چشم و احساس سوزش و خارش و آب مرواريد مى گردد.
ويتامين ب 2 در قسمتهاى سبز گياهان (برگها) و در خرما موجود است .
ويتامين ب 3
اين ويتامين به صورت كوآنزيم در مكانيسم سوخت و ساز مواد ئيدروكربنه عمل مى كند در مواد غذايى تركيب شده از غلات كامل ، سبزيجات تازه و تخم مرغ يافت مى شود.
ويتامين ب 4
در ساختن و تركيب هسته پروتئين ها بسيار مفيد و مؤ ثر است .اين ويتامين بخصوص در چغندر قرمز يافت مى شود.
ويتامين ب 5
اين ويتامين داراى اثر محرك و محافظ بر روى پوست ، مخاطها، ناخنها، مو(نمو و رنگ مو) و همچنين سلولهاى كبدى مى باشد.
كمبود آن باعث اختلالات كار كبد، انحطاط مخاطهاى تنفسى و روده اى معدى مى گردد.
ويتامين ب 6
در تشكيل هموگلوبين خون شركت و دخالت دارد(رنگدانه هاى گويچه هاى سرخ ) همچنين باعث تثبيت منيزيم در بدن مى شود.
اين ويتامين در سبزيجات سبز، آناناس ، خرمالو و انبه يافت مى شود.
ويتامين ب 9
كمبود اين ويتامين ممكن است سرمنشا بعضى كم خونى ها گردد. ب 9 را مى توان در مار چوبه ، سيب زمينى و گندم يافت .
ويتامين ب 12
ضد كم خونى و مقوى قلب است .
كمبود اين ويتامين موجب فلج ، ورم اعصاب متعدد(23) و بى غذايى گردد.
اين ويتامين در جوانه گندم ، برنج كامل ، مالت (جوانه جو) و اغلب سبزيجات تازه يافت مى شود.
ويتامين ب 15
مقوى قلب و عامل محافظ قلب است كه بوسيله تحريك غده هيپوفيز عمل مى كند. اين ويتامين بخصوص در برنج و زردآلو وجود دارد.
ويتامين پ پ
(فقط مشتق از ويتامين ب كمپلكس ).
فقدان اين ويتامين موجب خشگى و تيرگى پوست گرديده زبان سرخ ، متورم و دردناك و سپس اختلالات روانى و بالاخره مرگ در پى يكديگر سر مى رسند.
كمبود آن ، ترك ، زخم و سرمازدگى ، ايجاد پلاگر، آفت هاى عود كننده (24)، بعضى انواع بيمارى لوپوس (25)، اختلالات گوارشى و تغذيه اى ، اختلالات دستگاههاى عصبى و پوست و كوچك ماندن روده ها و عدم تعادل عضلانى را سبب مى شود.
اين ويتامين در جوانه گندم ، بقولات و ميوه جات تازه به فراوانى وجود دارد.
ويتامين ث (اسيد آسكوربيك )
كمبود يا فقدان اين ويتامين موجب بروز اسكوربوت (تورم و خونريزى لثه ها، ريزش دندانها، شكستگى و بريدگى عروق خونى )، رقيق شدن ماده بين سلولى كه سلولها را در بافتهاى آليه نگاهدارى مى كند، خونريزى هاى مختلف . بخصوص در مفاصل و بندها كه در اواخر زمستان دردهائى شبيه به روماتيسم ايجاد مى كند، مى شود همچنين توليد بيماريهاى خونى ، سوء تغذيه و اختلالات نمو استخوانى و دندانى مى نمايد. بعلاوه ايجاد اختلالات در دستگاه گوارشى ، سل ، ضعف ماهيچه ها، خفگى سلولى (مانند سلوليت (26)) نارسائى غدد فوق كليه و قسمت قدامى غده هيپوفيز مى كند.
منابع گياهى ويتامين ث
ليمو ترش ، پرتقال ، نارنگى ، فلفل سبز، كلم (بخصوص كلم قرمز)، گوجه فرنگى ، سبزيجات معطر(جعفرى ، گشنيز، ترخون )، شاهى آبى و كليه كاهوهاى مختلف ، پياز، تربچه ، و ترب سياه و سفيد و تمامى گياهان تازه بطور كلى (بخصوص قسمت خارجى آنها) همچنين كيوى و آناناس .
بايد دانست كه ويتامين ث در سبزيجات پژمرده و پلاسيده از بين رفته و وجود ندارد.
ويتامين د(كولكالسيفرول (27))
فقدان ويتامين د يا كمبود آن موجب بيمارى راشيتيسم ، اختلالات استخوانى ، از بين رفتن كلسيم استخوانهاو نمو غير طبيعى بافت غضروفى (بدون سلولهاى استخوانى )، كرم خوردگى دندانها، اختلال نمو و رشد، تشنجهاى شديد، سل پوستى و نارسائى كار غده پاراتيروئيد مى گردد.
منابع مهم گياهى ويتامين د - روغن مايع ، سبزيجات سبز كه در پرتو آفتاب عمل آمده و بلافاصله چيده شده باشد.
ويتامين ا(آلفاتوكوفرول )
اين ويتامين را ويتامين ((بارورى )) نيز گويند كه بخصوص بر روى دستگاههاى تناسلى اثر مى گذارد. فقدان آن (حتى كمبود آن ) ممكن است نابارورى مردانه يا زنانه ، عدم توانائى و كاهش فعاليت هاى تناسلى و عصبى - ماهيچه اى ، خارش فرج ، بعضى انواع اكزماها و زخم هاى واريس و تصلب گردد.
منابع گياهى ويتامين ا
جوانه گندم (گندم جوانه زده ، نان كامل ، آرد كامل ) بعضى بقولات سبز، كاهو و شاهى آبى بخصوص ، روغنهاى نباتى ، موز.
ويتامين كا
ضد خونريزى بوده وجودش براى بهبود و جلوگيرى بيمارى هموفيلى و استعداد به هر نوع خونريزى لازم و ضرورى است . فقدان اين ويتامين مى تواند باعث كم خونى و كاهش قابليت انعقاد خون گردد.
بعضى تخميرهاى باكتريائى روده هاى بزرگ در نزد انسان ايجاد ويتامين كا مى كند در حاليكه روده هاى نوزادان تقريبا فاقد اين تخمير مى باشد بدين جهت خونريزى هاى نوزادان اغلب اوقات نتيجه همين عدم تخمير و توليد ويتامين كا مى باشد.
بنابراين لازم است در نزد نوزادانى كه با شير مصنوعى تغذيه مى كنند آب پرتغال ، آب گوجه و آب بقولات سبز را(در صورتيكه زياد دچار خونريزى مى شوند) به شيرشان اضافه كنند.در نوزادانى كه بوسيله شير مادر تغذيه مى شوند ويتامين كا به وسيله شير مادر به آنان منتقل مى گردد.
اين ويتامين فقط در مجاورت صفرا در لوله گوارشى فعاليت پيدا مى كند بنابراين جاى آن دارد كه سبزيجات مساعد براى كار كبد جهت حصول اين رويداد در نظر گرفته شود.
منابع گياهى ويتامين كا
گوجه فرنگى ، پرتقال ، بقولات سبز(كلم و بويژه اسفناج )، گل كلم ، هويج و غلات است .
ويتامين پ (سيترين )
كمبود آن موجب خونريزى نوزادان ، مسلومين ، مبتلايان به بيمارى كبدى و همچنين ورم و بعضى اختلالات چشمى و كاهش مقاومت مويرگهاى شبكيه (خونريزى شبكيه ) مى شود.
ويتامين پ قابليت نفوذ عروق را تعديل و تنظيم كرده آنها را نرم و قابل انعطاف نگاه مى دارد.
اين ويتامين در بعضى بقولات سبز(فلفل سبز)، غلات (گندم سياه ) و ميوه جات (پرتقال ) وجود دارد.
ويتامين U(كاباژن (28))
اين ويتامين در ساختن و تركيب مواد پروتئين دخالت دارد.
بويژه در اقسام مختلف كلم ها و ميوه جات وجود دارد.
السلام علیک یا ابا عبدالله الحسین (ع)
