[pariya]

عده ای از دانش پژوهان هنوز هم معتقدند که خون بند ناف نوزاد ، دواي اکثر بيماري های غيرقابل درمان است

همه روزه هزاران نوزاد در ايران متولد مي شوند و خون بند ناف آن ها که منبعی سرشار از سلول هاي بنيادي و ثروتي عظيم براي درمان بسياري از بيماري هاي صعب العلاج است استفاده نمي شود. واقعيت اين است که امروزه باتوجه به پيشرفت هاي پزشکي حيرت انگيز بشر و دستاوردهاي عظيم به دست آمده در اين حوزه امکان مبارزه با بسياري از بيماري هاي صعب العلاج با استفاده از سلول هاي بنيادي وجود دارد و خانواده هاي ايراني با در اختيار داشتن اطلاعات و آگاهي کافي در اين زمينه مي توانند اقدام به ذخيره سلول هاي بنيادي فرزند تازه به دنيا آمده شان کنند و در صورت نياز به آن دسترسي داشته باشند. امروزه در بسياري از کشورهاي پيشرفته از جمله کشور ما در بدو تولد سلول هاي خون بند ناف را جدا مي کنند و در مراکزي به نام بانک خون بند ناف منجمد مي کنند. طبق تحقيقات با تاسيس بانک خون بند ناف اميد به درمان بيش از ۷۰ نوع بيماري غيرقابل درمان محقق مي شود. بانک خون بند ناف ايران چند سالي است که توسط پژوهشکده رويان با هدف تامين سلول هاي بنيادي فعاليت خود را آغاز کرده است.
به منظور آشنايي بيشتر خانواده ها با اين فناوري جديد گفت وگويي با دکتر سعيد آبرون، مدير فني بانک خون بند ناف انجام داده ايم. دکتر آبرون با اشاره به تغيير نگرش به سلول هاي بنيادي و استفاده از آ ن ها براي درمان برخي بيماري ها مي گويد: هم اکنون حدود ۴۰ بيماري در سراسر دنيا توسط اين سلول ها درمان مي شود. سلول هاي بنيادي سلول هايي است که در شرايط خاص به آن چه پزشکان نياز دارند تبديل مي شود به عبارتي سلول هايي است که وظيفه مشخصي ندارد و منتظر سيگنال هايي است که به آن ها بگويد که در بدن چه کار کند. اين سلول ها تحت شرايط فيزيولوژيکي يا آزمايشي تحريک شده و تبديل به سلول هايي با عملکردي نظير سلول هاي تپنده ماهيچه قلب يا سلول انسولين ساز لوزالمعده مي شود. اين سلول هاي پرتوان به چند طريق قابل دسترسي است و بهترين منبع آن ها مغز استخوان و ديگري خون بند ناف است. اما از آن جا که گرفتن سلول هاي بنيادي از مغز استخوان نياز به شرايط خاصي دارد و بيمار بايد درد شديدي را تحمل کند و هر کسي راغب نيست اين درد را تحمل کند، دسترسي به اين سلول ها از طريق بند ناف بسيار سهل الوصول و راحت است. بند ناف در واقع به عنوان يک زباله بيولوژيکي به هنگام زايمان دور انداخته مي شود در حالي که سرشار از سلول هاي بنيادي است. از سويي گرفتن اين سلول ها از بند ناف درد و خطري براي نوزاد يا مادر ندارد.
از سال ۱۹۸۹ که براي اولين بار از بند ناف سلول هاي بنيادي جدا شد محققان تصميم گرفتند اقدام به تاسيس بانک خون بند ناف کنند تا از سلول هاي بنيادي براي درمان بيماري هاي دشوار استفاده شود.وي درباره نحوه استفاده از اين سلول ها در درمان بيماري هاي مختلف مي گويد: هر فردي که از نظر کدژنتيکي با سلول هاي دهنده تشابه داشته باشد مي تواند از اين سلول ها استفاده کند. خود فرد صددرصد، پدر و مادر در رتبه بعدي و خواهر و برادر و ديگران در رتبه هاي بعدي استفاده کنندگان از اين سلول ها قرار دارند. بحث ديگري که در رابطه با اين پيشرفت عظيم پزشکي مي توان مطرح کرد اين است که تاسيس بانک خون بند ناف ارتباط مستقيمي با بحث اخلاق پزشکي دارد.
به گفته دکتر آبرون در اخلاق پزشکي گفته مي شود که مجاز نيستيد به خاطر سلامت يک بيمار به کس ديگري صدمه وارد کنيد. از آن جا که گرفتن خون بند ناف هيچ صدمه اي به مادر و نوزاد نمي رساند، اخلاق پزشکي گرفتن خون بند ناف را تاييد مي کند و هيچ منعي براي آن وجود ندارد.
در مورد گرفتن سلول هاي بنيادي از مغز استخوان در اخلاق پزشکي شرايطي عنوان شده که حول محور سلامت فرد تبيين شده است.بنابراين ضروري است در اين باره اطلاع رساني بيشتري انجام بگيرد تا خانواده ها به اين امر راغب شوند و به کم و کيف آن آگاه شوند. هزينه هاي انجام اين کار در کشور ما نسبت به کشورهاي ديگر بسيار کم است و حدود ۷۰۰ هزار تومان است در حالي که در کشورهاي غربي بالغ بر دو هزار دلار هزينه دارد.هم چنين خوب است بدانيد ۲ نوع بانک براي نگهداري خون بند ناف در کشور وجود دارد.
در بانک خصوصي هر خانواده اي در آستانه تولد فرزند نمونه خون بند ناف را براي خودش ذخيره و نگهداري مي کند و در بانک عمومي نمونه ها ذخيره شده و به خانواده هاي نيازمند اهدا مي شود. به تازگي مدير عامل سازمان انتقال خون از راه اندازي بانک دولتي بند ناف تا اوايل سال آينده خبر داده و گفته است که ذخاير اين بانک متعلق به عموم مردم است.
دکتر حسن ابوالقاسمي در گفت وگو با سلامت اضافه کرده است همه زنان باردار مي توانند خون بند ناف خود را به بانک اهدا کنند آن ها پس از طي مراحل آزمايش هاي مربوطه و تعيين گروه خوني با امضاي رضايت نامه هنگام وضع حمل، مي توانند اقدام به اين کار کنند.هم چنين دکتر رضا ساماني، عضو هيئت علمي پژوهشکده رويان به خبرگزاري ايرنا درباره کاربردهاي مختلف خون بند ناف مي گويد: انواع سرطان هاي خون، سلول هاي لنفاوي، انواع کم خوني ها با علل ناشناخته يا با منشاء مادرزادي، انواع بيماري هاي ارثي خوني با استفاده از اين سلول ها قابل درمان است.
انتظار مي رود در آينده اي نه چندان دور زمينه درمان بسياري از بيماري هاي لاعلاج همچون بيماري هاي ايمني اکتسابي، بيماري هاي بدخيم، آلزايمر، بيماري هاي قلبي، ديابت نوع اول، لوپوس، ام اس، ديستروفي عضلاني فراهم شود. هم چنين بيماري هايي نظير پارکينسون، آسيب هاي نخاعي و سکته ها با استفاده از اين سلول ها قابل درمان خواهند بود.