2014/09/08, 12:57 AM
بیوفیدبک چیست؟
گر چه ذهن و توانایی ذهن قادر به رفع کامل علائم بیماری ها نیست ولی استفاده از قدرت ذهن تا حد زیادی می تواند این علائم را کاهش دهد . بیوفیدبک یکی از زیرگروه های طب مکمل است و هدف آن تأثیر بر پاسخ های غیرارادی بدن می باشد . عمده فعالیت های غیرارادی بدن شامل موارد زیر است :
• فعالیت مغز
• فشارخون
• اسپاسم و انقباض عضلانی
• تعداد ضربان قلب
هر گاه فرد شناخت کافی نسبت به این موارد داشته و بتواند کنترلی بر آنها اعمال نماید می تواند از روش بیوفیدبک برای درمان حملات هراس ، تخفیف سردردهای میگرنی و درمان بی اختیاری ادرار استفاده نماید . حتی اگر فرد بیماری خاصی هم نداشته باشد بیوفیدبک به حفظ و ارتقاء سلامت او کمک خواهد کرد .
واژه بیوفیدبک در اواخر دهه 1960 برای اولین بار به برخی موضوعات تحقیقاتی با هدف تغییر فعالیت های غیر ارادی بدن از قبیل فعالیت مغزی،
فشارخون، تعداد ضربان قلب و ... اطلاق شد.
آموزش بیوفیدبک:این روش یا تکنیک به فرد می آموزد که پاسخ های مشخصی دربدن خود را کنترل نموده تا درد کاهش پیداکند.در طی کلاس اموزش بیوفیدبک وسایلی به بدن وصل می شود که برخی عملکردهای بدن را مانتیور کرده وبصورت فیدبک نشان می دهد. این عملکردها بعنوان مثال شامل تنش عضلانی، تعدادضربان قلب وفشارخون می باشند. فرد یاد می گیرد چگونه تنش عضلانی را تحت شرایط استرس زا (مثل زمان آزمون دادن، مسابقه ورزشی، تصمیم گیری های مدیریتی در شرایط حساس)کم کرده و تعداد ضربان قلب وتنفس را کاهش دهد.
آنچه بیوفیدبک را از سایر روش های آرام سازی متمایز می کند و از اجزای اصلی آن به حساب می آید، استفاده از ابزار متفاوتی است که به دریافت فیدبک و داشتن درک بهترو نهایتاً اعمال کنترل بیشتر بر فرایندهایی نظیر انقباص عضلانی، دمای پوست ضربان قلب و فشار خون کمک می کند.
بیوفیدبک به کنترل و درمان چه بیماریهایی کمک می کند ؟
بیوفیدبک بر حدود ۱۵۰ بیماری مؤثر است که از آن جمله می توان از بیماریهای زیر نام برد: .
• آسم
• بیماری رینود
• بیماری روده تحرک پذیر
• گر گرفتگی شدید
• تهوع و استفراغ های ناشی از شیمی درمانی
• بی اختیاری ادرار
• انواع سردرد
• ضربان های قلبی نامنظم
• فشار خون بالا
• صرع
تحقیقات مفصلی برای تعیین اثر درمانی بیوفیدبک بر فشارخون های بالا با منشاء ناشناخته در جریان است .
در یک جلسه بیوفیدبک چه اتفاقی می افتد ؟
روش های بیوفیدبک را می توان در درمانگاه ها ، مراکز درمانی و بیمارستان ها بکار برد . بدین ترتیب که درمانگر حس گرهای الکتریکی را به نقاط مختلف بدن متصل می کند . این حس گرها ، پاسخ های فیزیولوژیک بدن به استرس هایی نظیر انقباض عضلانی حین دردهای تنشی را نشان می دهد . این انقباض ها بوسیله ابزار صوتی یا تصویری به بیمار نشان داده می شوند و فرد کاملاً در جریان واکنش های بدن خود مثل انقباض های دردناک قرار گرفته و متوجه ارتباط بین انقباض ها با ایجاد درد می شود.
قدم بعدی فرا گرفتن برانگیختن واکنش های مثبت در بدن می باشد . خود بیمار در این مرحله باید یاد بگیرد هنگامی که در معرض استرس های جسمی یا روانی قرار می گیرد ، هر عضله از عضلات بدن را چگونه ریلکس نماید . هدف نهایی این است که فرد بتواند در خارج از مرکز درمانی نیز بدون استفاده از ابزار و وسایل ، این پاسخ های مثبت را ایجاد نماید .
ثبت تغییرات فیزیولوژیک با استفاده از تغییرات الکتریکی که به صورت مستقیم و غیر مستقیم در نتیجه تغییرات فیزیولوژیک ایجاد می شود توسط الکترودهایی که در محل های مناسب نصب می شود انجام می گیرد و درمانگر برای جمع آوری اطلاعات مربوط به پاسخ بدن بیمار بسته به نوع بیماری و شرایط موجود از تکنیک های متعددی می تواند استفاده نماید . از آن جمله می توان به این ابزارها و تکنیک ها اشاره نمود .
حس گرهای دمایی(Temp): که به انگشتان دست شما وصل می شوند و دمای پوست شما را اندازه می گیرند.از آنجا که در زمان تنش و اضطراب دمای بدن پایین می آید، اعلام دمای پایین،به شما کمک می کند که تکنیک های آرمیدگی را آغاز نمایید. این تکنیک در درمان بیماری رینود و حملات میگرن مؤثر است .
حس گرهای آموزش پاسخهای برقی پوست(SC/GSR) : که فعالیت غدد عرقی و میزان تعریق پوست شما را اندازه می گیرند و شما را از اضطراب آگاه می کنند که به درمان بیماری های هیجانی نظیر هراس ها ، اضطراب و لکنت زبان کمک خواهد کرد .
حس گرهای تغییرپذیری ضربان قلب(BVP) : این نوع بیوفیدبک به فرد کمک می کندتا ضربان قلب خود را در تلاش برای بهبود فشار خون ،عملکرد رگها و تنش و اضطراب ، کنترل نمایید.
حس گرهای تنفس شکمی(RSP): این نوع حس گر به فرد کمک می کند تا دم و بازدم و تنفس خود را در جهت کاهش اضطراب و تنش تنظیم کرده و تمرینات آرمیدگی را انجام دهد. این کار به ورزشکاران حرفه در افزایش عملکرد بهینه آنها کمک می کند.
حس گرهای برق نگاری ماهیچه (EMG) :این سنسورها اطلاعاتی درباره تنش ماهیچه ای بدنتان به شما می دهد و پس از آن قادر خواهید شد ،تمرینات تن آرامی را انجام دهید.
الکتروانسفالوگرام ( EEG) : این دستگاه فعالیت الکتریکی امواج مغزی را در شرایط مختلف مثل بیداری ، ریلکس بودن ، آرامش ، خواب سبک و خواب عمیق اندازه می گیرد .
بیوفیدبک درمانی برای سردرد:
مطالعات نشان می دهند که بیوفیدبک، به عنوان یکی از روش های درمانی جایگزین می توانند روش موثر و ایمنی برای درمان انواع سردرد باشد.
بنیاد ملی سردرد اروپا گزارش کرده است که انواع روش های درمان بیوفیدبک، به عنوان یکی از رایج ترین و پرکاربردترین روش های درمانی مکمل توسط بیماران مبتلا به میگرن مورد استفاده قرار می گیرد.در این روش درمانی افراد می آموزند که چگونه با استفاده از ذهن خود، عملکردهای بدن خود را کنترل کنند.این روش درمانی امروزه به عنوان یکی از موثرترین و بی خطرترین گزینه های درمان انواع دردهای مزمن به خصوص سردرد مورد توجه قرار دارد.
اساس روش درمانی بیوفیدبک بر مبنای تئوری توانایی ذهن در کنترل اعمال غیرارادی فیزیولوژیک بدن مانند فشار خون، ریتم تنفس، انقباض عضلانی، دمای بدن و امواج مغزی پایه گذاری شده است. در سال هاب 1950 تا 1970 اولین پژوهش های تجربی علمی توسط کمیل،نیل میلر،دیوید شاپیرو و محققان دیگری انجام شد که در آن ارتباط بین ذهن و عملکرد زیستی بدن را در حیوانات و انسان ها مورد بررسی قرار گرفت.درمان با روش بیوفیدبک در سال های اول چندان مورد استقبال جوامع پزشکی قرار نگرفت.با این حال در طول 30 سال گذشته این روش درمانی به طور گسترده ای مورد پذیرش قرار گرفته و موسسه ی ملی بهداشت جهانی این روش درمانی را برای درمان برخی بیماری ها از جمله انواع سردرد و میگرن پذیرفته است.
بیوفیدبک یا پس خوراند زیستی شامل استفاده از ابزارهای الکترونیکی است که در مورد عملکرد فیزیولوژیک بدنتان اطلاعاتی در اختیار شما قرار می دهد.به عبارت دیگر بیوفیدبک با استفاده از تجهیزات الکترونیک شما را نسبت به اعمال زیستی بدنتان که پیش از این هیچ گونه آگاهی و کنترلی در موردشان نداشته اید، هشیار می کند.این روش درمانی به شما می آموزد که چگونه برای کنترل انقباض عضلانی یا دمای بدن خود از افکار و احساسات و ذهن خود استفاده کنید.
بیوفیدبک در کنترل اضطراب:
علایم اضطراب معمولاً شامل موارد زیر می باشد:
نگرانی بیش از حد، احساس آزاردهنده ترس، افکار منفی و تدافعی ، افزایش ضربان قلب ، تعریق کف دست و تنفس دشوار.
علم روانپزشکی، اختلالات اضطرابی را به چندین گروه تقسیم می کند که شامل:
1- اختلال اضطراب فراگیر
2- اختلال وسواسی جبری
3- اختلال هراس (پنیک)
4- اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
5- هراس اجتماعی
امروزه بیوفیدبک بعنوان یک روش مؤثر، غیرتهاجمی، بدون درد و بدون عوارض جانبی در افراد دچار مشکلات اضطرابی در تمام دنیا شناخته شده است.
کاربرد نوروفیدبک و بیوفیدبک در ترک شیشه:
یکی از روش‌هایی که در دنیا از سال 2002 (در آمریکا ) برای ترک مواد محرک (مثل ترکیبات آمفتامینی و شیشه) مورد توجه قرار گرفت، استفاده از روش «نوروفیدبک» است و،بر این اساس مشاهده شد که با توجه به صدمه‌ای که به مغز می‌رسد، اگر بتوان با تمرین‌هایی که به فرد می‌دهند، عملکرد مغز را درست می‌کنند و عواملی مانند وسوسه و افسردگی را از بین می‌برند، میزان موفقیت این افراد در پاک بودن به میزان قابل توجهی افزایش پیدا می‌کند.
بر اساس گزارشی که در آمریکا منتشر شد، طی پیگیری شش تا هشت سال مشاهده شد که 81 درصد افرادی که شیشه و سایر ترکیبات محرک استفاده می کردند و با استفاده از نوروفیدبک درمان شده بودند، دیگر به سوی اعتیاد برگشت نکردند، به عبارت بهتر با استفاده از این روش توانستند مغز را به میزان قابل توجهی به سمت نرمال عمل کردن برگردانند.
هدف اصلی در یبوفیدبک فراهم آوردن امکان تغییر ارادی بعضی پارامترهای خاص است که شامل افزایش فعالیت یک باند فرکانسی خاص و کاهش در سایر باندهاست. این کار با دادن فیدبک به شخص صورت می گیرد.
اگر چه هنوز در مورد این که چرا روش های بیوفیدبک در درمان برخی بیماریها مؤثرند مجهولات فراوانی وجود دارد ولی استفاده از آن بطور روزافزونی در حال افزایش است . علیرغم تأثیرات مثبت فراوان، در موارد معدودی از جمله تداخل با سطح خونی داروی انسولین ، باید توجه و دقت کافی، مشورت با پزشک متخصص به هنگام استفاده از تکنیک های بیوفیدبک معمول
گردد.
گر چه ذهن و توانایی ذهن قادر به رفع کامل علائم بیماری ها نیست ولی استفاده از قدرت ذهن تا حد زیادی می تواند این علائم را کاهش دهد . بیوفیدبک یکی از زیرگروه های طب مکمل است و هدف آن تأثیر بر پاسخ های غیرارادی بدن می باشد . عمده فعالیت های غیرارادی بدن شامل موارد زیر است :
• فعالیت مغز
• فشارخون
• اسپاسم و انقباض عضلانی
• تعداد ضربان قلب
هر گاه فرد شناخت کافی نسبت به این موارد داشته و بتواند کنترلی بر آنها اعمال نماید می تواند از روش بیوفیدبک برای درمان حملات هراس ، تخفیف سردردهای میگرنی و درمان بی اختیاری ادرار استفاده نماید . حتی اگر فرد بیماری خاصی هم نداشته باشد بیوفیدبک به حفظ و ارتقاء سلامت او کمک خواهد کرد .
واژه بیوفیدبک در اواخر دهه 1960 برای اولین بار به برخی موضوعات تحقیقاتی با هدف تغییر فعالیت های غیر ارادی بدن از قبیل فعالیت مغزی،
فشارخون، تعداد ضربان قلب و ... اطلاق شد.
آموزش بیوفیدبک:این روش یا تکنیک به فرد می آموزد که پاسخ های مشخصی دربدن خود را کنترل نموده تا درد کاهش پیداکند.در طی کلاس اموزش بیوفیدبک وسایلی به بدن وصل می شود که برخی عملکردهای بدن را مانتیور کرده وبصورت فیدبک نشان می دهد. این عملکردها بعنوان مثال شامل تنش عضلانی، تعدادضربان قلب وفشارخون می باشند. فرد یاد می گیرد چگونه تنش عضلانی را تحت شرایط استرس زا (مثل زمان آزمون دادن، مسابقه ورزشی، تصمیم گیری های مدیریتی در شرایط حساس)کم کرده و تعداد ضربان قلب وتنفس را کاهش دهد.
آنچه بیوفیدبک را از سایر روش های آرام سازی متمایز می کند و از اجزای اصلی آن به حساب می آید، استفاده از ابزار متفاوتی است که به دریافت فیدبک و داشتن درک بهترو نهایتاً اعمال کنترل بیشتر بر فرایندهایی نظیر انقباص عضلانی، دمای پوست ضربان قلب و فشار خون کمک می کند.
بیوفیدبک به کنترل و درمان چه بیماریهایی کمک می کند ؟
بیوفیدبک بر حدود ۱۵۰ بیماری مؤثر است که از آن جمله می توان از بیماریهای زیر نام برد: .
• آسم
• بیماری رینود
• بیماری روده تحرک پذیر
• گر گرفتگی شدید
• تهوع و استفراغ های ناشی از شیمی درمانی
• بی اختیاری ادرار
• انواع سردرد
• ضربان های قلبی نامنظم
• فشار خون بالا
• صرع
تحقیقات مفصلی برای تعیین اثر درمانی بیوفیدبک بر فشارخون های بالا با منشاء ناشناخته در جریان است .
در یک جلسه بیوفیدبک چه اتفاقی می افتد ؟
روش های بیوفیدبک را می توان در درمانگاه ها ، مراکز درمانی و بیمارستان ها بکار برد . بدین ترتیب که درمانگر حس گرهای الکتریکی را به نقاط مختلف بدن متصل می کند . این حس گرها ، پاسخ های فیزیولوژیک بدن به استرس هایی نظیر انقباض عضلانی حین دردهای تنشی را نشان می دهد . این انقباض ها بوسیله ابزار صوتی یا تصویری به بیمار نشان داده می شوند و فرد کاملاً در جریان واکنش های بدن خود مثل انقباض های دردناک قرار گرفته و متوجه ارتباط بین انقباض ها با ایجاد درد می شود.
قدم بعدی فرا گرفتن برانگیختن واکنش های مثبت در بدن می باشد . خود بیمار در این مرحله باید یاد بگیرد هنگامی که در معرض استرس های جسمی یا روانی قرار می گیرد ، هر عضله از عضلات بدن را چگونه ریلکس نماید . هدف نهایی این است که فرد بتواند در خارج از مرکز درمانی نیز بدون استفاده از ابزار و وسایل ، این پاسخ های مثبت را ایجاد نماید .
ثبت تغییرات فیزیولوژیک با استفاده از تغییرات الکتریکی که به صورت مستقیم و غیر مستقیم در نتیجه تغییرات فیزیولوژیک ایجاد می شود توسط الکترودهایی که در محل های مناسب نصب می شود انجام می گیرد و درمانگر برای جمع آوری اطلاعات مربوط به پاسخ بدن بیمار بسته به نوع بیماری و شرایط موجود از تکنیک های متعددی می تواند استفاده نماید . از آن جمله می توان به این ابزارها و تکنیک ها اشاره نمود .
حس گرهای دمایی(Temp): که به انگشتان دست شما وصل می شوند و دمای پوست شما را اندازه می گیرند.از آنجا که در زمان تنش و اضطراب دمای بدن پایین می آید، اعلام دمای پایین،به شما کمک می کند که تکنیک های آرمیدگی را آغاز نمایید. این تکنیک در درمان بیماری رینود و حملات میگرن مؤثر است .
حس گرهای آموزش پاسخهای برقی پوست(SC/GSR) : که فعالیت غدد عرقی و میزان تعریق پوست شما را اندازه می گیرند و شما را از اضطراب آگاه می کنند که به درمان بیماری های هیجانی نظیر هراس ها ، اضطراب و لکنت زبان کمک خواهد کرد .
حس گرهای تغییرپذیری ضربان قلب(BVP) : این نوع بیوفیدبک به فرد کمک می کندتا ضربان قلب خود را در تلاش برای بهبود فشار خون ،عملکرد رگها و تنش و اضطراب ، کنترل نمایید.
حس گرهای تنفس شکمی(RSP): این نوع حس گر به فرد کمک می کند تا دم و بازدم و تنفس خود را در جهت کاهش اضطراب و تنش تنظیم کرده و تمرینات آرمیدگی را انجام دهد. این کار به ورزشکاران حرفه در افزایش عملکرد بهینه آنها کمک می کند.
حس گرهای برق نگاری ماهیچه (EMG) :این سنسورها اطلاعاتی درباره تنش ماهیچه ای بدنتان به شما می دهد و پس از آن قادر خواهید شد ،تمرینات تن آرامی را انجام دهید.
الکتروانسفالوگرام ( EEG) : این دستگاه فعالیت الکتریکی امواج مغزی را در شرایط مختلف مثل بیداری ، ریلکس بودن ، آرامش ، خواب سبک و خواب عمیق اندازه می گیرد .
بیوفیدبک درمانی برای سردرد:
مطالعات نشان می دهند که بیوفیدبک، به عنوان یکی از روش های درمانی جایگزین می توانند روش موثر و ایمنی برای درمان انواع سردرد باشد.
بنیاد ملی سردرد اروپا گزارش کرده است که انواع روش های درمان بیوفیدبک، به عنوان یکی از رایج ترین و پرکاربردترین روش های درمانی مکمل توسط بیماران مبتلا به میگرن مورد استفاده قرار می گیرد.در این روش درمانی افراد می آموزند که چگونه با استفاده از ذهن خود، عملکردهای بدن خود را کنترل کنند.این روش درمانی امروزه به عنوان یکی از موثرترین و بی خطرترین گزینه های درمان انواع دردهای مزمن به خصوص سردرد مورد توجه قرار دارد.
اساس روش درمانی بیوفیدبک بر مبنای تئوری توانایی ذهن در کنترل اعمال غیرارادی فیزیولوژیک بدن مانند فشار خون، ریتم تنفس، انقباض عضلانی، دمای بدن و امواج مغزی پایه گذاری شده است. در سال هاب 1950 تا 1970 اولین پژوهش های تجربی علمی توسط کمیل،نیل میلر،دیوید شاپیرو و محققان دیگری انجام شد که در آن ارتباط بین ذهن و عملکرد زیستی بدن را در حیوانات و انسان ها مورد بررسی قرار گرفت.درمان با روش بیوفیدبک در سال های اول چندان مورد استقبال جوامع پزشکی قرار نگرفت.با این حال در طول 30 سال گذشته این روش درمانی به طور گسترده ای مورد پذیرش قرار گرفته و موسسه ی ملی بهداشت جهانی این روش درمانی را برای درمان برخی بیماری ها از جمله انواع سردرد و میگرن پذیرفته است.
بیوفیدبک یا پس خوراند زیستی شامل استفاده از ابزارهای الکترونیکی است که در مورد عملکرد فیزیولوژیک بدنتان اطلاعاتی در اختیار شما قرار می دهد.به عبارت دیگر بیوفیدبک با استفاده از تجهیزات الکترونیک شما را نسبت به اعمال زیستی بدنتان که پیش از این هیچ گونه آگاهی و کنترلی در موردشان نداشته اید، هشیار می کند.این روش درمانی به شما می آموزد که چگونه برای کنترل انقباض عضلانی یا دمای بدن خود از افکار و احساسات و ذهن خود استفاده کنید.
بیوفیدبک در کنترل اضطراب:
علایم اضطراب معمولاً شامل موارد زیر می باشد:
نگرانی بیش از حد، احساس آزاردهنده ترس، افکار منفی و تدافعی ، افزایش ضربان قلب ، تعریق کف دست و تنفس دشوار.
علم روانپزشکی، اختلالات اضطرابی را به چندین گروه تقسیم می کند که شامل:
1- اختلال اضطراب فراگیر
2- اختلال وسواسی جبری
3- اختلال هراس (پنیک)
4- اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
5- هراس اجتماعی
امروزه بیوفیدبک بعنوان یک روش مؤثر، غیرتهاجمی، بدون درد و بدون عوارض جانبی در افراد دچار مشکلات اضطرابی در تمام دنیا شناخته شده است.
کاربرد نوروفیدبک و بیوفیدبک در ترک شیشه:
یکی از روش‌هایی که در دنیا از سال 2002 (در آمریکا ) برای ترک مواد محرک (مثل ترکیبات آمفتامینی و شیشه) مورد توجه قرار گرفت، استفاده از روش «نوروفیدبک» است و،بر این اساس مشاهده شد که با توجه به صدمه‌ای که به مغز می‌رسد، اگر بتوان با تمرین‌هایی که به فرد می‌دهند، عملکرد مغز را درست می‌کنند و عواملی مانند وسوسه و افسردگی را از بین می‌برند، میزان موفقیت این افراد در پاک بودن به میزان قابل توجهی افزایش پیدا می‌کند.
بر اساس گزارشی که در آمریکا منتشر شد، طی پیگیری شش تا هشت سال مشاهده شد که 81 درصد افرادی که شیشه و سایر ترکیبات محرک استفاده می کردند و با استفاده از نوروفیدبک درمان شده بودند، دیگر به سوی اعتیاد برگشت نکردند، به عبارت بهتر با استفاده از این روش توانستند مغز را به میزان قابل توجهی به سمت نرمال عمل کردن برگردانند.
هدف اصلی در یبوفیدبک فراهم آوردن امکان تغییر ارادی بعضی پارامترهای خاص است که شامل افزایش فعالیت یک باند فرکانسی خاص و کاهش در سایر باندهاست. این کار با دادن فیدبک به شخص صورت می گیرد.
اگر چه هنوز در مورد این که چرا روش های بیوفیدبک در درمان برخی بیماریها مؤثرند مجهولات فراوانی وجود دارد ولی استفاده از آن بطور روزافزونی در حال افزایش است . علیرغم تأثیرات مثبت فراوان، در موارد معدودی از جمله تداخل با سطح خونی داروی انسولین ، باید توجه و دقت کافی، مشورت با پزشک متخصص به هنگام استفاده از تکنیک های بیوفیدبک معمول
گردد.
صبر کن سهراب! آری… تو راست می گویی آسمان مال من است پنجره،فکر،هوا،عشق،زمین،مالِ من است!
اما سهراب تو قضاوت کن، بر دل سنگ زمین جای من است؟! من نمی دانم که چرا این مردم، دانه های دلشان پیدا نیست…
صبر کن سهراب! قایقت جا دارد؟ من هم از همهمه ی داغ زمین بیزارم
اما سهراب تو قضاوت کن، بر دل سنگ زمین جای من است؟! من نمی دانم که چرا این مردم، دانه های دلشان پیدا نیست…
صبر کن سهراب! قایقت جا دارد؟ من هم از همهمه ی داغ زمین بیزارم
