به‌روز شده در: ۱۵ آذر ۱۳۹۱ - ۱۰:۵۱
آنفلوانزا چیست و راه مقابله با آن کدام است؟
به دلیل تشابه علایم آنفلوانزا با سرماخوردگی، بسیاری این بیماری را سرماخوردگی شدید تعبیر می‌کنند در حالی که ممکن است خفیف‌ترین ابتلا به آن بسیار شدیدتر از سرماخوردگی بوده و بارها خطرناک تر از آن باشد چرا که سیستم دفاعی بدن فرد مبتلا به آنفلوانزا به شدت ضعیف شده و فرد مستعد ابتلا به سایر بیماری ها خواهد شد
سردرد ناگهانی، درد ماهیچه و حتی استخوان، سرفه و گلودرد، آبریزش بینی، تب و ضعف و بی‌حالی شدید، همه و همه نشانه های بیماری سختی هستند که اگر به آن مبتلا شده باشید، تایید خواهید کرد که قدرت زمین گیر کردن فرد، دست کم به اندازه چند شبانه روز را داست؛ صحبت از بیماری آنفلوانزاست که حتما اسم چند گونه از آن به گوشتان خورده است.
به گزارش «تابناک»، آنفلوانزا (به لاتین Influenza) یکی از شایع ترین بیماری های فصل سرماست که منشا آن ویروسی بوده و دستگاه تنفسی را با عفونت شدید مواجه می کند تا جایی که ممکن است منجر به مرگ شود اما جای خوشحالی دارد که بیماری ناشی از آن، از نوع خود کنترل شونده بوده و غالبا دوره آن سه چهار روز (و نهایتا یک هفته) به طول می انجامد.
به دلیل تشابه علایم آنفلوانزا با سرماخوردگی، بسیاری این بیماری را تعبیر به سرماخوردگی شدید می‌کنند در حالی که خفیف ترین ابتلا به آنفلوانزا ممکن است بسیار شدیدتر از سرماخوردگی بوده و مراقبت بیشتری بطلبد چرا که سیستم دفاعی بدن فرد مبتلا به این بیماری به شدت ضعیف شده و ممکن است آنفلوانزا تبدیل به دریچه ابتلا به سایر بیماری ها در فرد شود.
با بیماری به شدت واگیرداری مواجه هستیم که ویروس آن از طریق هوا منتقل شده و سرفه یا عطسه افراد مبتلا به آن، حکم ناشر آن را دارد؛ ویروسی که هم در پرندگان موثر است و هم در پستانداران اما نوع انسانی آن در سه گروه (A، Bو C) تقسیم بندی شده و قادر است افراد را در هر سنی مبتلا سازد؛ با این تفاوت که نوع "A" خطرناک ترین آنها بوده و در گذشته های دور تلفات بسیاری به جا گذاشته اما نوع " C " به ندرت همه گیر شده و طبیعتا احتمال ابتلا به آن کمتر است.
واکسن؛ راهکار خوبی که در دسترس همگان نیست
بی شک بهترین راهکار برای پیشگیری از این بیماری سخت، استفاده از واکسن آن می باشد که در دو نوع تزریقی (عضلانی و در ناحیه بازو) و استنشاقی (به صورت اسپری بینی) تهیه شده و چه بسا ساخت آن، تحقق یکی از آرزوهای دیرینه بشر باشد اما در شرایطی که پیشتر سازمان بهداشت جهانی (WHO)، ایران را به عنوان یکی از کشورهای دارای واکسیناسیون و آگاهی زیاد در مورد آنفلوانزا رده بندی کرده، این روزها اخبار خوبی درباره این واکسن به گوش نمی رسد تا جایی که تلاش زیاد مسئولان وزارت بهداشت تنها منجر به تامین نیاز بیماران خاص به این وکسیناسیون شده و دسترسی به این واکسن برای سایرین تقریبا ناممکن می نماید.
این در حالی است که ویروس آنفلوانزا همواره با جهش های گوناگون شکل خود را تغییر می دهد و به این دلیل، برای پیشگیری از آن می بایست از واکنسی بهره برد که نوع ویروس شایع در سال همخوانی داشته باشد؛ این موضوع یکی از عواملی است که سبب عمر کوتاه واکسن آنفلوانزا و نیاز به تجدید سالانه آن می شود چراکه علاوه بر تغییر شکل ویروس، میزان آنتی بادی ایجاد شده در بدن میزبان به مرور زمان کاهش یافته و سطح آن پس از یک سال به کمترین مقدار خود می رسد.
اما در کنار این موضوع، تعداد محدود کارنجات تولید کننده این واکسن و ظرفیت محدود تولید آنها (مجموعا قادر به تولید کمتر از 10 درصد جمعیت دنیا هستند) سبب می شود که همواره مسئولان در توزیع آن به بازار دست به عصا حرکت کرده و مراقب باشند که مبادا افراد پرخطر از دریافت این واکسن محروم شوند؛ گستره ای از افراد که بیش از سایرین به دریافت این واکسن نیازمندند:
افراد مسن بالاتر از 60 یا 65 سال
کودکان 6 تا 23 ماهه
افراد دارای نقص ایمنی، دریافت‌کنندگان کورتن، بیمارانی که تحت شیمی‌درمانی هستند، دیالیزی‌ها
مبتلایان به امراض مزمن (ریوی، قلبی، کلیوی، متابولیک) مانند: آسم، برونشکتازی، دیابت و...
کارکنان حرفه‌های پزشکی و بهداشتی که در تماس با مبتلایان هستند، خانواده و مراقب‌های بیماران، ساکنان آسایشگاه‌ها و کارکنان آنها
خانم‌های بارداری که بعد از سه ماهه اول بارداری بافصل شیوع آنفلوآنزا مواجه شوند.
کودکان و نوجوانان 6 ماه تا 18 ساله که به دلایل طبی مجبور به مصرف طولانی مدت آسپیرین می‌باشند.
چه کنیم که به آنفلوانزا مبتلا نشویم؟
فارغ از این راهکار پیشگیری با واکسن، دانستن برخی نکات کلیدی در ارتباط با آنفلوانزا ممکن است در پیشگیری از آن موثر باشد، به ویژه اینکه بدانیم برخی از افراد، مثل کسانی که به تخم مرغ حساسیت دارند، نمی‌توانند از واکسن آنفلوانزا استفاده کرده و لاجرم می‌بایست مراقبت بیشتری به خرج دهند.
پر واضح است که راهکاری قطعی برای پیشگیری از این بیماری در دست نیست و تنها می توان برخی توصیه های موثر در کاهش احتمال ابتلا به آن را در دستور کار قرار داد؛ از آنجاییکه کودکان کمتر قادر به رعایت اصول بهداشتی بوده و سیستم ایمنی بدنشان ضعیف تر است (از سطح ایمنی هومورال پایین تری برخوردارند) بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار داشته و بزرگترین ناقل آنفلوانزا محسوب می شوند، لذا مراقبت بیشتر از کودکان در مقابل این ویروس، جلوگیری از ورود بیماری به خانه بوده و نوعی روش پیشگیرانه محسوب می شود.
اما متخصصان تغذیه و برخی از دانشمندان، بهترین راهکار پیشگیری از ابتلا به این بیماری را در مصرف برخی از خوراکی ها نظیر سیر یا میوه های دارای ویتامین C دانسته و متخصصان بهداشت بر شست‌وشوی مرتب دستان با آب و صابون یا محلول‌های ضدعفونی کننده، به خصوص زمانی که عطسه یا سرفه می‌کنید یا وقتی که از بیرون باز‌می‌گردید، تاکید داشته و ضدعفونی‌کردن سطوح داخلی خانه با محلول‌های حاوی الکل و کلر را در کاهش احتمال انتقال بیماری مؤثر می دانند. البته همه این توصیه ها در زمانی مطرح می شوند که با فرد مبتلا تماس نداشته باشید چرا که در این صورت، پوشاندن دهان و بینی با ماسک و مراقبت شدیدتر، شاید تنها اقداماتی باشند که مانع از ابتلای شما به آنفلوانزا شوند.
شاید بد نباشد که بدانید ویروس آنفلوانزا می‌تواند چندین روز در خارج از بدن و حتی در محیط بی‌جان زنده بماند و به این دلیل بد نیست که بعد از استفاده از وسایلی که در اماکن عمومی قرار دارند، مثل میز رستوران، دستگیره در، وسایل حمل‌ونقل عمومی، دستگاه خودپرداز بانک، تلفن عمومی و ...، شستن دستها را در دستور کار قرار داده و درصورتی که خود مشکوک به ابتلا به آنفلوانزا هستید، حتما هنگام عطسه و سرفه جلوی دهان و بینی‌تان را بگیرید.
در صورت ابتلا چه باید کرد؟
مقابله با آنفلوانزا کار چندان ساده ای نیست و معمولاً راه های ساده ای برای کاهش اثرات آن مطرح می شود که البته بسیار هم موثر هستند؛ نوشیدن مایعات به مقدار زیاد (به ویژه از نوع شیرین و گرم)، استراحت و تغذیه خوب (پرهیز غذایی ندارد) از جمله آنها هستند که البته بعد از مراجعه به پزشک توصیه می شوند. احتمالا مراجعه شما به پزشک، یک نتیجه قابل حدس در بر داشته باشد: تجویز دارویی مسکن مانند استامینوفن که در کاهش تب و درد موثر است.
البته در این بیماری نیز پرهیز از برخی موارد نقش به سزایی در بهبودی فرد دارد؛ مصرف سیگار و حتی استنشاق دود آن باعث بدتر شدن علائم بیماری آنفلوآنزا می شود و علاوه بر آن، پرهیز از تحرک بیمار نیز در دو جنبه مفید فایده خواهد بود؛ نخست آنکه سبب بهبود بیمار شده و دوره بیماری را کاهش می دهد و دوم آنکه مانع از انتشار نیافتن ویروس توسط بیمار خواهد شد.
شاید بد نیست که بدانید آنتی بیوتیك ها بر ضد ویروس آنفلوانزا تاثیر ندارد، ولی برای درمان عوارض ناشی از آن مثل ذات الریه به كار می روند. دو داروی آمانتادین و ریمانتادین هم بر ضد ویروس آنفلوآنزا در دسترس است که تنها در مقابل ویروس آنفلوانزا نوع A موثر بوده و البته مصرف آنها تنها با دستور پزشك مجاز خواهد بود.
اینجا نیز به مانند پیشگیری از ابتلا، برخی راهکار را در استفاده از خوردنی هایی نظیر خردل، زنجبیل، سیر، مرکبات، نعنا، عسل، ماست و ... دانسته و خوردن ميوه هايي مانند گلابي، سيب، پرتقال، آناناس، ليمو و هلو را تجویز می کنند و البته عده ای دیگر استفاده از هرگونه دارو را موجب تاخیر در بهبود نهایی دانسته و استراحت، بخور دادن، حمام آب گرم، قرقره کردن آب نمک و مواردی از این دست را توصیه می کنند.
این علائم را بشناسید و آنفلوآنزا نگیرید
عامل ایجاد کننده بیماری آنفلوانزا ویروسی است که باعث ایجاد بیماری حاد تنفسی در انسان و حیوانات می‌شود که عموما در فصل‌های سرد سال افراد را مبتلا می‌کند
مه پاره حقی مقدم مسوول کنترل عفوت بیمارستان خاتم الانبیاء و دبیر کمیته آموزش در گفتگو با خبرنگار اجتماعی برنا گفت: عامل ایجاد کننده بیماری آنفلوانزا ویروسی است که باعث ایجاد بیماری حاد تنفسی در انسان و حیوانات می‌شود که عموما در فصل‌های سرد سال افراد را مبتلا می‌کند. اهمیت آنفلوانزا در سرعت انتشار، کثرت و تعداد مبتلایان و قابلیت ایجاد همه‌گیری است. آنفلوانزا در بعضی گروه‌ها همراه با عوارض و حتی مرگ و میر است.
همه‌گیری گسترده، شدید یا کشنده بیماری بیشتر در سالمندان و افرادی که به دلیل عوارض مزمن قلبی، ریوی، کلیوی، بیماری های متابولیک، کم خونی یا نارسایی ایمنی ناتوان شده‌اند، مشاهده می‌شود.
انواع ویروس آنفلوانزا عبارتند از آنفلوانزای نوع A، نوع B و نوع C. در واقع میزبان آنفلوانزای نوع A در همه گروه‌های سنی انسان و حیوان است. همچنین آنفلوانزای نوع B عمدتا در کودکان بروز می‌کند و تنها انسان میزبان آن است، این در حالی است که آنفلوانزای نوع C اپیدمی ایجاد نمی‌کند و فقط انسان میزبان آن است.
تفاوت آنفلوانزای فصلی با سرماخوردگی
آنفلوانزای فصلی همراه با تب شدید، گلودرد، سرفه همراه است، این در حالی است که مهمترین علائم سرماخوردگی تب ضعیف، آبریزش بینی، عطسه و احساس گرفتگی بینی است.
علائم بالینی آنفلوانزا در انسان سه علامت اصلی دارد، به طوری که می‌توان گفت تب بیش از 38 درجه اصلی‌ترین علامت بیماری است، سرفه در آنفلوانزا اغلب شدید و برای مدتی ادامه می‌یابد.
آنفلوانزای فصلی
این نوع آنفلوانزا از انسان به انسان منتقل می‌شود، در صورت ابتلا معمولا عارضه خاصی ندارد و بهبودی حاصل می‌شود. واکسن آن در دسترس است و برای افراد خاصی توصیه می‌شود و همه‌گیری معمولا در فصل سرد و بارانی اتفاق می‌افتد.
آنفلوانزای پاندمیک
ظهور گونه‌ای جدید از ویروس آنفلوانزا که برای سیستم ایمنی بدن ناشناخته است، ابتلای تعداد زیاد انسان، شیوع بالای آن می‌تواند منجر به همه‌گیری جهانی (پاندمی) شود. این آنفلوانزا اقشار مختلف جامعه را درگیر می‌کند، وقوع پاندمی، موارد ابتلا و مرگ و میر را به همراه خواهد داشت، واکسن موثر و بی خطر، حداقل 6 ماه پس از بروز پاندمی می‌تواند در دسترس قرار گیرد و پاندمی اخیر 2009 با ویروس A، N1،H1 ایجاد شده است.
آنفلوانزای پرندگان
به‌طور معمول در بین پرندگان اتفاق می‌افتد، ویروس این بیماری از نوع N1 H5 است که بیماری کشنده بوده، می‌تواند از پرنده به انسان منتقل شود. ابتلای انسان به این بیماری خطرناک است و مرگ و میر بالایی دارد، ایمنی انسان نسبت به این نوع آنفلوانزا وجود ندارد، واکسن آن در دسترس نیست.
افراد در معرض خطر آنفلوانزای انسانی (فصلی و پاندمی)
ساکنین آسایشگاه‌ها و کارکنان آن مراکز، کارکنان حرفه های پزشکی و بهداشتی، مراقبین افراد پر خطر و اعضای خانواده آنها، افراد پرخطر از لحاظ ابتلاء به آنفلوانزای انسانی، سالمندان بالای 65 سال، کودکان زیر 5 سال، کودکان و نوجوانان زیر 18 سال که تحت درمان طولانی مدت با آسپرین هستند، مبتلایان به بیماری های ناتوان کننده (ریوی، قلبی، کلیوی، دیابت و ...)، زنان حامله به ویژه در سه ماهه دوم و سوم، مصرف کنندگان داروهایی مثل کورتون به مدت طولانی و شیمی درمانی در 6 ماه اخیر از جمله افراد در معرض خطر به آنفلوآنزا هستند.
همه مردم نیاز به انجام واکسیناسیون ندارند، به جز افراد در معرض خطر و افراد پرخطر
مهمترین مواردی که در تزریق واکسن آنفلوانزای فصلی باید توجه داشت، این است که زمان تزریق اوایل پاییز بوده و ایجاد ایمنی 2 هفته بعد از تزریق صورت می‌گیرد، تکرار واکسیناسیون هر سال ضروری بوده و همچنین رعایت قوانین زنجیره سرد تا زمان تزریق واکسن (در یخچال نگهداری شود)
مهمترین راه انتقال آنفلوانزا از استنشاق قطرات تنفسی آلوده است. بنابراین هنگام سرفه و عطسه جلوی بینی و دهان خود را بگیرید تا از انتشار آلودگی جلوگیری شود، درصورت ابتلا از حضور در محل های پرجمعیت خودداری کنید، شستشوی دست با آب و صابون پس از تماس با بیمار ضروری است.
در حال حاضر 2 ویروس N1 H5(پرندگان) و ویروس H1N1 (خوکی) جهان‌گیر شده است.
نکات مهم در نگهداری از بیماران در منزل
درصورت حاملگی، ابتلا به دیابت، بیماری قلبی، ریوی جهت مراقبت از بیمار با پزشک مشورت شود، کودکان کمتر از 18 سال در صورت ابتلاء به آنفلوانزا نباید تحت درمان با آسپیرین قرار گیرند، کودکان کمتر از 4 سال با داروهای OTC درمان شوند، بهترین روش درمانی برای کودکان کمتر از 2 سال استفاده از بخار مرطوب و ساکشن ترشحات مخاطی است، درصورت امکان از حمام و سرویس بهداشتی جداگانه با شستشوی روزانه با موارد ضدعفونی استفاده شود، بهتر است فقط یک نفر در منزل از فرد بیمار نگهداری کند، در صورت امکان تهویه مناسب در منزل برقرار شود و در هنگام بغل کردن کودک سر کودک روی شانه قرار گیرد.
در 95 درصد موارد بیماران با درمان سرپایی بهبود می‌یابند، تنها 2 درصد تا 5 درصد بیماران نیاز به بستری دارند.
اقدامات پیشگیری از آنفلوانزای جدید
در صورت مشاهده علائم شبه آنفلوانزا، فورا به پزشک مراجعه کنند. هنگام سرفه یا عطسه بینی و دهان خود را با دستمال کاغذی بپوشانند، دستمال مصرف شده را فوری پس از استفاده به‌طور مناسب دفع کنند، دست‌های خود را به‌طور مکرر با آب و صابون بشویند، افراد سالم از دست زدن به چشم، بینی یا دهان خود حتی الامکان اجتناب کنند زیرا راه غیرمستقیم انتقال بیماری از این طریق است، زمان سرایت بیماری آنفلوانزا از یک روز قبل از شروع علائم تا هفت روز بعد از آن می‌تواند ویروس را به دیگران منتقل می‌کند در نتیجه رعایت بهداشت فردی دست ها، رعایت فاصله تماسی با دیگران (1متر) الزامی است.
هرگونه تماس نزدیک انسان با پرنده (آلوده، بیمار، تلف شده) خطر ابتلاء را به دنبال دارد در نتیجه خودداری از مصرف گوشت و تخم پرندگان به صورت خام و نیم پز، خودداری از تماس و بازی با پرندگان اهلی و وحشی چه مرده و چه زنده، واکسیناسیون افراد در معرض تماس با واکسن آنفلوانزای فصلی، خودداری از شکار پرندگان مهاجر و عرضه و خرید و نگهداری از آنها، استفاده از ماسک و دست‌کش یک‌بار مصرف در زمان تماس با پرندگان، معدوم کردن سریع تمامی پرندگان بیمار و پرندگان در تماس با آنها و دفن بهداشتی لاشه‌ها و ضدعفونی و نظافت مرغداری‌ها طبق اصول بهداشتی از جمله موارد بسیار مهم است.
اے دنیا کے مسافر منزل تیری قبرھیں اے کر رھا ھیں جو تو دو دن کا یہ سفرھیں موت ھیں تیرا ان دیکھا ساتھی آچانگ تجھے نگل لے گا:ای مسافر دنیا خونه ی توقبر است ای که هرکاری میکنی سفر دو روزه هست مرگ رفیق ندیده ی تو است یکهو نفست رو می گیره
