2012/05/12, 08:46 PM
هنگامی که فرد به هر دلیلی دچار کاهش فشارخون می شود، جریان خون به مغزش کاهش می یابد و به طور موقت هوشیاری اش را از دست می دهد. به این حالت اصطلاحا «سنکوپ» می گویند. بیمار معمولا بعد از چند ثانیه یا چند دقیقه هوشیاری اش را به دست می آورد. این حالت ممکن است مکرر و به علت ابتلا به بیماری رخ دهد. در هر حال همه بیمارانی که دچار سنکوپ می شوند، باید معاینه شوند ...
سنکوپ، بیشتر در اثر خستگی مفرط، درد شدید، گرسنگی، ایستادن طولانی مدت، فشارهای روحی روانی، حضور در محیط های شلوغ، محیط گرم، مصرف الکل، خونریزی، اجابت مزاج یا هنگام خونگیری در آزمایشگاه اتفاق می افتد. این حالت ممکن است ناگهانی رخ دهد یا با علایم اخطاردهنده باشد. علایم هشدار عبارتند از: سیاهی رفتن چشم، احساس سنگینی و گیجی سر، احساس گرما، تعریق، ضعف و تاری دید .
● انواع سنکوپ
سنکوپ انواع مختلفی دارد که عبارتند از:
▪ وازوواگال: شایع ترین نوع سنکوپ است و در حالت نشسته یا ایستاده اتفاق می افتد. با تپش قلب شروع می شود و بعد هوشیاری کاملا از بین می رود. نشانه های پیش سنکوپ باعث می شوند بیمار فرصت پیدا کند بنشیند تا از سقوط ناگهانی و آسیب به اعضای بدنش جلوگیری شود. بعضی از افراد بیهوش می شوند و بدون حرکت روی زمین می افتند اما گروهی دیگر هوشیاری شان را کاملا از دست نمی دهند و حتی صحبت های دیگران را می شنوند. به طور کلی همه بیماران مبتلا رنگ پریده هستند و فشارخون پایین و نبض ضعیف دارند.
▪ نشانگان سینوس کاروتید: این نشانگان بیشتر در مردان بالای ۵۰ سال و در اثر وضعیت نامناسب سر و گردن هنگام اصلاح صورت یا چرخاندن بیش از حد سر هنگام دنده عقب رفتن با ماشین یا فشار ناشی از محکم بستن یقه پیراهن که باعث می شود سینوس کاروتید گردنی تحریک و یک لحظه فرد دچار کاهش ضربان قلب و در نتیجه کاهش خونرسانی به مغز و افت سطح هوشیاری شود، رخ می دهد.
▪ افت فشارخون وضعیتی: وقتی فردی ناگهان از حالت خوابیده بلند می شود و می ایستد، دچار کاهش ناگهانی فشارخون می شود که همان «افت فشارخون وضعیتی» (ارتواستاتیک) نام دارد. این حالت در افرادی رخ می دهد که به علت بیماری، مدت های طولانی در بستر مانده اند. البته تعریق زیاد، اسهال، استفراغ، خونریزی و مصرف داروهای مدر و داروهای گشادکننده عروق نیز از دیگر علت هایی است که باعث وقوع این نوع سنکوپ می شود.
▪ سنکوپ در اثر بیماری: برخی بیماران مانند مردانی که دچار بزرگی پروستات هستند (فشار پروستات روی مجرای ادراری و مشکل در دفع آن)، مبتلایان به اختلال های مری (نوشیدن مایعات شیرین و سرد و تحریک گیرنده های عصبی موجود در مری) و بیماران مبتلا به یبوست مخصوصا مسن، ممکن است سنکوپ را تجربه کنند. البته این حمله ها به ندرت اتفاق می افتند.
▪ سنکوپ ناشی از اشکال در ضربان قلب: اگر تعداد ضربان قلب در یک فرد سالم ۳۰ ضربه در دقیقه یا بیشتر باشد (در حالت خوابیده)، جریان خون به مغز کاهش نمی یابد ولی اگر به کمتر از ۳۰ ضربه در دقیقه برسد، برون ده قلب کاهش می یابد و هوشیاری از بین می رود. در ضربان قلب بالای ۱۸۰ نیز نداشتن هوشیاری را در بیماران مشاهده می کنیم اما اگر بیمار کم خونی، مشکل عروق مغزی یا بیماری قلبی داشته باشد، ضربان قلب بین ۳۰ تا ۱۸۰ هم ممکن است دچار کاهش سطح هوشیاری (سنکوپ) شود.
▪ سنکوپ ناشی از تنگی دریچه آئورت: بیماران دچار تنگی دریچه آئورت، باید هنگام ورزش بیشتر دقت کنند زیرا در ورزش های فیزیکی، عضلات نیاز بیشتری به خون و اکسیژن دارند و خون در اندام ها تجمع می یابد. تنگی آئورت مانع افزایش بیشتر خونرسانی می شود و در نتیجه مغز با کمبود جریان خون روبرو خواهد شد و بیمار هوشیاری اش را از دست می دهد.
▪ سنکوپ در اثر آمبولی ریوی: اگر لخته خون بزرگی وارد ریه شود، عروق آن مسدود می شوند و برون ده قلبی کاهش می یابد و بیمار دچار تنگی نفس و درد قفسه سینه و در نهایت سنکوپ خواهد شد.
در میان همه موارد ذکر شده ۳ مورد وجود دارد که باید از سنکوپ افتراق داده شوند:
▪ پانیک: یک نوع حمله اضطرابی که در آن فرد احساس می کند به شدت به هوا نیاز دارد. ضربان قلبش بالا می رود، تندتند نفس می کشد و با درازکشیدن یا تغییر وضعیت بهبود نمی یابد. گاهی هم احساس گیجی و منگی می کند. بیمار تمام نشانه های پیش سنکوپ را بروز می دهد ولی این حالت در علم پزشکی سنکوپ محسوب نمی شود.
▪ هیستری: افراد مبتلا، دچار بیماری های روحی روانی هستند و بیشتر قصد دارند نظر اطرافیان را به خود جلب کنند. فشارخون و رنگ پوست کاملا طبیعی است و علایم سنکوپ را ندارند.
▪ تشنج: تشنج با انقباض های عضلانی مکرر و طولانی توام است. بیشتر بیماران هوشیاری شان را از دست می دهند و مدت زمان بیهوشی نیز طولانی است و برگشت هوشیاری هم آهسته انجام می شود. ممکن است برخی از آنها نیز بی اختیاری ادرار، گیجی، سردرد و خواب آلودگی را بعد از تشنج داشته باشند. این نشانه ها در بیمارانی که دچار حمله سنکوپ شده اند، دیده نمی شود.
سلامتستان
سنکوپ، بیشتر در اثر خستگی مفرط، درد شدید، گرسنگی، ایستادن طولانی مدت، فشارهای روحی روانی، حضور در محیط های شلوغ، محیط گرم، مصرف الکل، خونریزی، اجابت مزاج یا هنگام خونگیری در آزمایشگاه اتفاق می افتد. این حالت ممکن است ناگهانی رخ دهد یا با علایم اخطاردهنده باشد. علایم هشدار عبارتند از: سیاهی رفتن چشم، احساس سنگینی و گیجی سر، احساس گرما، تعریق، ضعف و تاری دید .
● انواع سنکوپ
سنکوپ انواع مختلفی دارد که عبارتند از:
▪ وازوواگال: شایع ترین نوع سنکوپ است و در حالت نشسته یا ایستاده اتفاق می افتد. با تپش قلب شروع می شود و بعد هوشیاری کاملا از بین می رود. نشانه های پیش سنکوپ باعث می شوند بیمار فرصت پیدا کند بنشیند تا از سقوط ناگهانی و آسیب به اعضای بدنش جلوگیری شود. بعضی از افراد بیهوش می شوند و بدون حرکت روی زمین می افتند اما گروهی دیگر هوشیاری شان را کاملا از دست نمی دهند و حتی صحبت های دیگران را می شنوند. به طور کلی همه بیماران مبتلا رنگ پریده هستند و فشارخون پایین و نبض ضعیف دارند.
▪ نشانگان سینوس کاروتید: این نشانگان بیشتر در مردان بالای ۵۰ سال و در اثر وضعیت نامناسب سر و گردن هنگام اصلاح صورت یا چرخاندن بیش از حد سر هنگام دنده عقب رفتن با ماشین یا فشار ناشی از محکم بستن یقه پیراهن که باعث می شود سینوس کاروتید گردنی تحریک و یک لحظه فرد دچار کاهش ضربان قلب و در نتیجه کاهش خونرسانی به مغز و افت سطح هوشیاری شود، رخ می دهد.
▪ افت فشارخون وضعیتی: وقتی فردی ناگهان از حالت خوابیده بلند می شود و می ایستد، دچار کاهش ناگهانی فشارخون می شود که همان «افت فشارخون وضعیتی» (ارتواستاتیک) نام دارد. این حالت در افرادی رخ می دهد که به علت بیماری، مدت های طولانی در بستر مانده اند. البته تعریق زیاد، اسهال، استفراغ، خونریزی و مصرف داروهای مدر و داروهای گشادکننده عروق نیز از دیگر علت هایی است که باعث وقوع این نوع سنکوپ می شود.
▪ سنکوپ در اثر بیماری: برخی بیماران مانند مردانی که دچار بزرگی پروستات هستند (فشار پروستات روی مجرای ادراری و مشکل در دفع آن)، مبتلایان به اختلال های مری (نوشیدن مایعات شیرین و سرد و تحریک گیرنده های عصبی موجود در مری) و بیماران مبتلا به یبوست مخصوصا مسن، ممکن است سنکوپ را تجربه کنند. البته این حمله ها به ندرت اتفاق می افتند.
▪ سنکوپ ناشی از اشکال در ضربان قلب: اگر تعداد ضربان قلب در یک فرد سالم ۳۰ ضربه در دقیقه یا بیشتر باشد (در حالت خوابیده)، جریان خون به مغز کاهش نمی یابد ولی اگر به کمتر از ۳۰ ضربه در دقیقه برسد، برون ده قلب کاهش می یابد و هوشیاری از بین می رود. در ضربان قلب بالای ۱۸۰ نیز نداشتن هوشیاری را در بیماران مشاهده می کنیم اما اگر بیمار کم خونی، مشکل عروق مغزی یا بیماری قلبی داشته باشد، ضربان قلب بین ۳۰ تا ۱۸۰ هم ممکن است دچار کاهش سطح هوشیاری (سنکوپ) شود.
▪ سنکوپ ناشی از تنگی دریچه آئورت: بیماران دچار تنگی دریچه آئورت، باید هنگام ورزش بیشتر دقت کنند زیرا در ورزش های فیزیکی، عضلات نیاز بیشتری به خون و اکسیژن دارند و خون در اندام ها تجمع می یابد. تنگی آئورت مانع افزایش بیشتر خونرسانی می شود و در نتیجه مغز با کمبود جریان خون روبرو خواهد شد و بیمار هوشیاری اش را از دست می دهد.
▪ سنکوپ در اثر آمبولی ریوی: اگر لخته خون بزرگی وارد ریه شود، عروق آن مسدود می شوند و برون ده قلبی کاهش می یابد و بیمار دچار تنگی نفس و درد قفسه سینه و در نهایت سنکوپ خواهد شد.
در میان همه موارد ذکر شده ۳ مورد وجود دارد که باید از سنکوپ افتراق داده شوند:
▪ پانیک: یک نوع حمله اضطرابی که در آن فرد احساس می کند به شدت به هوا نیاز دارد. ضربان قلبش بالا می رود، تندتند نفس می کشد و با درازکشیدن یا تغییر وضعیت بهبود نمی یابد. گاهی هم احساس گیجی و منگی می کند. بیمار تمام نشانه های پیش سنکوپ را بروز می دهد ولی این حالت در علم پزشکی سنکوپ محسوب نمی شود.
▪ هیستری: افراد مبتلا، دچار بیماری های روحی روانی هستند و بیشتر قصد دارند نظر اطرافیان را به خود جلب کنند. فشارخون و رنگ پوست کاملا طبیعی است و علایم سنکوپ را ندارند.
▪ تشنج: تشنج با انقباض های عضلانی مکرر و طولانی توام است. بیشتر بیماران هوشیاری شان را از دست می دهند و مدت زمان بیهوشی نیز طولانی است و برگشت هوشیاری هم آهسته انجام می شود. ممکن است برخی از آنها نیز بی اختیاری ادرار، گیجی، سردرد و خواب آلودگی را بعد از تشنج داشته باشند. این نشانه ها در بیمارانی که دچار حمله سنکوپ شده اند، دیده نمی شود.
سلامتستان
مهم این نیست که در کجای این دنیا ایستاده ایم
مهم اینست که در چه راستائی گام برمیداریم.
مهم اینست که در چه راستائی گام برمیداریم.
