[najva]

سوسیس و كالباس‌هایی كه بی‌صدا می‌كشند


سلامت نیوز: فرآورده‌های گوشتی نیمه‌آماده كه ما با نام سوسیس و كالباس آنها را می‌شناسیم، طیف وسیعی از فرآورده‌ها را در بر می‌گیرد، با فرمولاسیون‌های متفاوت كه بسته به آن فرمولاسیون‌هایی كه دارند مصرف آنها پیامدهای متفاوتی نیز دارد. این مواد نسبت به مقدار گوشت، چربی، نمك و مواد نگهدارنده آنها تاثیرات متفاوتی روی بدن می‌گذارند. نكته مهمی كه برای این گروه از موادغذایی مورد توجه است، اثراتی است كه روی سلامت ما می‌گذارد كه یكی از این مسایل برمی‌گردد به ساختار و ماهیت این نوع موادغذایی، مثل سوسیس كه حتما باید طبخ شود و در اكثر موارد در روغن سرخ می‌شود و حجم بالایی از كالری را در مقدار محدودی از خود جا می‌دهد و اكثرا در اضافه‌وزن افراد می‌تواند مساله‌ساز باشد.
بخش دیگر برمی‌گردد به فرمولاسیون این مواد كه از نظر موادی كه به آنها اضافه می‌شود، مثل مقدار چربی كه به طور معمول در این مواد وجود دارد و مقدار سدیم بالایی كه دارند كه هر دو این موارد می‌تواند بر سلامت ما تاثیر داشته باشند. بخش دیگر برمی‌گردد به مواد نگهدارنده این موادغذایی كه عمدتا از جنس نیتریت سدیم است كه در اصل صنعت سوسیس و كالباس بدون این مواد نگهدارنده تقریبا هیچ مفهومی ندارد، به لحاظ اینكه فرآورده‌های گوشتی بسیار مستعد آلودگی‌های میكروبی هستند و این مواد نگهدارنده خاصیت ضدمیكروبی و به این مواد رنگ قرمز مشتری‌پسندی می‌دهد و در نهایت به آنها طعم گوشتی می‌دهد كه بسیار خوشایند است كه مجموعا به نفع فروش این نوع مواد است، غافل از آنكه در مطالعات تجربی اثرات سرطان‌زای این ماده مشخص شده است.

تقلب
متاسفانه در ایران موادی كه برای تهیه سوسیس‌ها استفاده می‌شود، معمولا روده‌های گاو و گوسفند است و گوشت‌های مانده بر استخوان‌ها كه این گوشت‌ها برای گاو‌های شیردهی است كه برای تولیدمثل نگه داشته می‌شوند و معمولا گاوهای پیری هستند، كه فقط برای زایمان‌های متعدد نگه داشته می‌شوند كه چندین زایمان كرده‌اند كه در این مدت برای زایمان آنها مواد هورمونی بسیاری به آنها تزریق می‌شود، در تمام این مدت هنگام مریضی به آنها آنتی‌بیوتیك‌های زیادی تزریق می‌شود. در كشورهای دیگر از گاوهای پیر پودر گوشت تهیه می‌شود و برای مصرف طیور استفاده می‌شود، اما متاسفانه در ایران این گاوها بعد از بی‌استفاده شدن به كارخانه‌های سوسیس و كالباس فرستاده می‌شوند، تا گوشت آنها برای مقدار گوشتی كه در تهیه سوسیس و كالباس استفاده می‌شود به كار رود كه خود این مساله به تنهایی مصرف‌كننده را دچار مشكلات گوارشی و آلرژی خواهد كرد.
معمولا این‌گونه موادغذایی صرف‌نظر از نوع پخت آن به تنهایی صرف نمی‌شود، معمولا مجموعه‌ای از غذاهاست.

به‌عنوان مثال یك ساندویچ ساده در كنارش نوشابه، سس سفید و سیب‌زمینی سرخ‌كرده مصرف می‌شود و جدای از ناسالم بودن این مواد حجم بسیار بالایی از كالری را دارد كه در اكثر موارد بالاتر از كالری مورد نیاز بدن یك انسان است و نسبت به حجم كمی كه دارد بسیاری از افراد آن را غذای كافی نمی‌دانند و اصطلاحا می‌گویند: فعلا یك ساندویچ خورده‌ایم تا وقت شام یا ناهار برسد، كه خود این مساله یعنی ساندویچ را به‌عنوان غذای اصلی ندانستن بسیار مساله‌ساز خواهد شد زیرا یك ساندویچ به اصطلاح ساده بسیار بیشتر از یك وعده غذایی معمولی چربی و كالری دارد.

این نوع غذاها بسیار خوشمزه و كم‌هزینه‌تر هستند و از سویی دیگر مصرف این نوع مواد فقط به خوشمزگی آن مربوط نیست، بخش مهم آن مرهون تغییرات اجتماعی است زیرا غذاهای ایرانی نوعا وقت‌گیر هستند كه دستور پخت آنها برمی‌گردد به محاسبات اجتماعی گذشته، كه زن‌ها معمولا خانه‌نشین بودند و بیشتر وقت خود را صرف آشپزی می‌كردند و ساعت‌ها وقت برای طبخ یك وعده غذایی می‌گذاشتند، اما حالا بیشتر خانم‌ها شاغل یا محصل هستند و وقتی برای صرف كردن برای آشپزی ندارند و اگر هم وقتی برای آشپزی بگذارند، آن هم به وسیله مواد آماده‌ای چون، سبزی‌ها و موادغذایی آماده خواهد بود. این نوع مناسبات به اصطلاح مدرن باعث شده تا مردم جامعه از سمت و سوی سنتی رو برگردانند و به فست‌فود‌ها رو آورند.

از قلب‌تان محافظت كنید
براساس جدید‌ترین یافته‌های علمی فرآورده‌هایی مانند محصولات گوشتی فرآیندشده، ارتباط مستقیمی با بروز بیماری‌های مزمن، ناراحتی‌های قلبی- عروقی و حتی دیابت دارند و این در حالی است كه گوشت تازه و سالم چنین مشكلاتی را برای افراد به وجود نمی‌آورد. هر چقدر مصرف گوشت‌های فرآوری‌شده یا محصولات گوشتی كه در آنها یك عمل صنعتی انجام شود، بیشتر باشد احتمال بروز بیماری‌های مزمن در افراد بیشتر خواهد بود اما از طرفی به دلیل كمبود وقت افراد در برخی مواقع خوراكی‌های صنعتی طرفداران بیشتری دارد و گاهی نیز تنوع شكل و طعم این مواد باعث می‌شود تا مردم به‌جای غذاهای خانگی از چنین موادی استفاده كنند. ما توصیه می‌كنیم كه مصرف خوراكی‌های صنعتی مانند سوسیس و كالباس را محدود كنید چون فرآوری كه در این محصولات صورت می‌گیرد موجب تغییرات فیزیكی و شیمیایی در بافت طبیعی این مواد می‌شود، كه خود عاملی برای بیماری‌های مزمن است. مصرف بالای اسیدهای چرب، مواد نگهدارنده، نحوه تهیه و فرآوری و نوع طبخ این مواد به گونه‌ای است كه موجب بروز بیماری در افراد مصرف‌كننده می‌شود.

تاریخ انقضا را چك كنید
به‌دلیل اینكه تولید محصولاتی مانند سوسیس و كالباس به صورت تركیبی است، هیچ ضمانتی وجود ندارد كه این محصولات تا زمانی كه تولید می‌شوند تمام جوانب را به طور استاندارد رعایت كنند. كارخانه‌ها می‌توانند در فرمولاسیون این محصولات از گوشت‌های نامرغوب مثل امعا و احشای داخلی حیوانات استفاده كنند بنابراین این تولیدات برای مصرف‌كنندگان قطعا مشكل‌ساز خواهد بود. شكل ظاهری، تاریخ مصرف، شماره ثبت و پروانه بهره‌برداری وزارت بهداشت از مهم‌ترین نكاتی است كه افراد باید در هنگام خرید این محصولات توجه كنند. دقت كنید تا روكش این محصولات سالم باشد و از تاریخ انقضای آنها نگذشته باشد و نشانه علامت استاندارد هم گواهی می‌دهد این محصولات برخی از فیلترهای لازم را رد كرده‌اند.

چربی بالای سوسیس و كالباس
وقتی یك ماده غذایی از مواد نامرغوب تهیه شده باشد به این معنی است كه كیفیت و ارزش غذایی آن هم پایین‌تر است.
فرآورده‌هایی كه برای تهیه سوسیس و كالباس انتخاب می‌شوند معمولا دارای كلسترول و اسید‌های چرب اشباع بالا هستند، این در حالی است كه كودكان و نوجوانان در حال رشد بیشتر به پروتئین احتیاج دارند و باید برای حفظ سلامتی‌شان چربی اشباع كمتری مصرف كنند. وقتی خانواده‌ها این خوراكی‌ها را جایگزین غذاهای طبیعی و اصلی می‌كنند به اندازه مورد نیاز مواد مغذی دریافت نمی‌كنند و سلامتی‌شان را به خطر می‌اندازد.

خطر در همین نزدیكی
اگر سوسیس و كالباس طبق فرمولاسیون استانداردی كه در تمام دنیا برای ساخت آنها به‌كار گرفته می‌شود درست شود، می‌توان هرازگاهی از آن به‌عنوان غذای تفننی استفاده كرد و این در صورتی است كه ‌درصد تمام مواد تشكیل‌دهنده آن مانند مقدار پروتئین و مواد افزودنی، نمك‌های نیترات و نیتریت كه هم طعم‌دهنده و هم رنگ‌دهنده هستند به مقدار استاندارد باشد، اما اگر افزایش یا كاهش در این مواد و البته مواد نگهدارنده صورت بگیرد، می‌تواند سلامت بدن را به طور جدی به خطر بیندازد و حتی باعث به وجود آمدن سرطان در آینده بشود.

عامل آلرژی
سوسیس و كالباس به نوعی دارای ارزش غذایی هستند، اما هیچ‌گاه نمی‌توانند جایگزین مناسبی برای تمام وعده‌های غذایی شوند. یادتان باشد كه بدن تنها برای رفع گرسنگی غذا را دریافت نمی‌كند بلكه به موادی احتیاج دارد كه حاوی مواد مغذی از گروه‌های مختلف باشد بنابراین فرآورده‌های گوشتی مانند سوسیس و كالباس نمی‌توانند این نیاز مهم بدن را جبران كنند. شاید ندانید كه همین ساندویچ و غذاهای آماده‌ای كه حاوی سوسیس و كالباس، چرب و پرسس هستند موجب بروز بیماری‌های قلبی- عروقی می‌شوند. نمك فراوان و روغن بیش از حدی كه در غذاهای آماده وجود دارد به راحتی به سلامت بدن آسیب می‌رساند. اگر افراد هرازگاهی از چنین موادی استفاده كنند، بدن می‌تواند از سیستم خود در برابر مضرات آن دفاع كند اما اگر تعداد مصرف سوسیس، كالباس و غذاهای آماده بیش از حد باشد حتما به افراد به‌خصوص كودكان و نوجوانان كه در سن رشد هستند آسیب جدی می‌رساند و باعث بروز برخی اختلالات بدنی در آنها می‌شود. چاقی، بیماری‌های قلبی- عروقی و انواع آلرژی‌ها به مواد افزودنی مانند رنگ و طعم‌ها از عوارض استفاده بیش از حد چنین مواد خوراكی است.

هشداری برای جوانان
سعی كنید تا آنجا كه می‌توانید مصرف سوسیس، كالباس و غذاهای آماده را كم كنید و تنها گاهی اوقات برای ایجاد تنوع مثلا ماهی یك‌بار به سراغ چنین غذاهایی بروید. با نخوردن خوراكی‌هایی مانند سوسیس و كالباس كه در غذاهای آماده نیز استفاده می‌شود، در واقع سلامتی بدن‌تان را تضمین می‌كنید. متاسفانه بررسی‌های اخیر نشان می‌دهد كه امروزه قشر جوان جامعه بیشترین وعده‌های غذایی‌شان را با فست‌فود‌ها و ساندویچ‌های آماده پر می‌كنند به همین دلیل میزان بیماری‌های قلبی در افراد جامعه مخصوصا جوانان زودتر بروز می‌كند.

استانداردها را انتخاب كنید
محصولات كارخانه‌هایی كه دارای مهر استاندارد از سوی اداره بهداشت هستند، هرچند وقت یك‌بار توسط مسوولان این سازمان مورد نمونه‌برداری و آزمایش قرار می‌گیرند و روند تهیه محصولات كنترل می‌شود. اما برخی از تولیدكنندگان، سوسیس و كالباس را به صورت زیرپله‌ای و بدون رعایت نكات بهداشتی در مراحل تولید و مواد مورد نیاز تهیه می‌كنند و متاسفانه چنین موادی در بعضی فروشگاه‌ها به فروش می‌رسد. باید توجه داشته باشید كه تركیبات این مواد خوراكی به هیچ عنوان مورد اطمینان نیستند بنابراین به تمام خانواده‌ها توصیه می‌كنیم كه هرچقدر كمتر از سوسیس و كالباس استفاده كنند برای سلامتی‌شان بهتر است. این موضوع به‌ویژه در مورد كودكان و نوجوانان در حال رشد اهمیت دارد.

هوشیار باشید
سعی كنید سفره پربركت خانواده را به شكلی سالم نگه دارید و تا آنجا كه می‌توانید از روش تغذیه مدرن دوری كنید. انتخاب مرتب رستوران برای صرف غذا اشتباه بزرگی است كه بسیاری از خانواده‌ها آن را مرتكب می‌شوند بدون اینكه از خطرات احتمالی آن باخبر باشند.

منبع: روزنامه شرق