گیاهان دارویی جایگزین قرص و کپسول می‌شوند

محیط زیست > گیاهان- گروه دانش و سلامت - زهرا رفیعی:
مصرف کوتاه یا بلندمدت هیچ دارویی بدون بروز عوارض جانبی نیست.
برخی اوقات رفع عوارض دارو با دارویی دیگر خود مشکل جدیدی ایجاد می‌کند. بسیاری از مردم تصور می‌کنند با مصرف دم‌کرده‌ای از گیاهان دارویی بیماری‌شان بهبود می‌یابد و شر عوارض جانبی داروهای شیمیایی نیز گریبانشان را نخواهد گرفت.

چندی پیش در حاشیه همایش گیاهان دارویی و داروهای گیاهی، نمایشگاهی از دستاوردهای شرکت‌های تولید‌کننده داروهای گیاهی برپا شد. در این نمایشگاه شرکت‌ها انواع کرم و پماد، قطره‌های خوراکی و دم نوش‌های گیاهی را برای عرضه ارائه کرده بودند. با چرخی در این نمایشگاه و سؤال از غرفه داران می‌شد فهمید که اکثر شرکت‌های تولید‌کننده داروهای گیاهی داروهایشان برای درد‌هایی مانند افسردگی، رماتیسم، قند خون، ضد‌اسپاسم، تب زرد، ضعف قوای جنسی، سرماخوردگی، زخم‌های پوستی و احتقان بینی بود و البته تولید‌کنندگان کرم‌های آرایشی و بهداشتی بخش قابل‌توجهی از غرفه‌داران این نمایشگاه بودند. پاسخ اکثر شرکت‌کنندگان در نمایشگاه به این سؤال که آیا در میان محصولات برای بیماری‌های خاص و جدی‌تر دارویی تولید می‌شود، منفی بود.

دکتر گرجی مدیرعامل یک شرکت دارویی دلیل اینکه شرکت‌ها چنین تمایلی ندارند را هزینه‌های بالای بخش تحقیقات و بازار محدود فروش این داروها دانست و گفت: قیمت تمام‌شده داروهای خاص بالاتر از داروهایی است که برای مصرف عام تولید می‌شود، بنابراین پوشش بیمه‌ای این محصولات بسیار اهمیت دارد ولی بسیاری از این داروها تحت پوشش بیمه قرار ندارند؛ تولید‌کننده نیز به بازگشت سرمایه‌اش فکر می‌کند که با این روش امکان پذیر نیست. البته به‌تازگی حدود 20 قلم دارو تحت پوشش قرار گرفته است ولی به‌گونه‌ای نیست که تولید‌کننده از این مسئله راضی باشد.

وی مشارکت دانشگاه‌ها را اصلی‌ترین عامل توسعه تحقیقات و پیشرفت در این حوزه دانست و گفت: در حال حاضر دانشگاه شاهد برای درمان بیماری ام‌اس با گیاهان دارویی تحقیقاتی را انجام می‌دهد. مرکز تحقیقات سرطان دانشگاه شهید بهشتی نیز روی کاهش عوارض پس از شیمی‌درمانی با گیاهان دارویی کار می‌کند.

دکتر جعفر میرفخرایی، رئیس انجمن گیاهان دارویی و داروهای گیاهی چشم‌انداز خوبی برای حوزه تحقیقات و مصرف داروهای گیاهی در کشور متصور است. او در گفت‌وگو با همشهری گفت: در زمان‌های قدیم طب سنتی مخصوص دربار و پادشاهان بود. از زمانی که اطبای خارجی در دربار استخدام شدند، آنها تلاش کردند با طبیبان ایرانی تعامل کرده و با تلفیق روش‌های ایرانی و غربی به درمان بیماران بپردازند. با بازگشت جوانان ایرانی که برای تحصیل طب غربی به فرنگ رفته بودند آرام آرام طب گیاهی کنار گذاشته شد. عوارض جانبی داروهای غربی که به‌دلیل عدم‌مصرف بهینه و سرخود ایجاد شده است، موجب شده که افراد خبره به سوی طب گیاهی روی بیاورند. در ایران از حدود سه‌دهه قبل تولید‌کنندگان گیاهان دارویی محصولات خود را به‌صورت بسته‌های پیش‌ساخته تهیه کرده و در اختیار مصرف‌کننده قرار دادند و کم کم این تولید‌کنندگان به صنعتی کردن فرایند تولید روی آوردند.

وی با اشاره به اینکه از 13اقلیم مختلف مورد نیاز برای تولید گیاهان دارویی، 11اقلیم در ایران وجود دارد، گفت: بین 40 تا 60 درصد داروهای مصرفی در آلمان گیاهی است. آنها در هند مزارع کشت گیاهان دارویی دارند. مصرف داروهای گیاهی در ایران راه سختی را سپری کرده است. زمانی بود که دکتر‌ها بازاریاب‌های داروهای گیاهی را از مطب خود بیرون می‌کردند امااین دکتر‌ها هم‌اکنون متوجه شده‌اند که این داروها به مرور تأثیر خود را با عوارض جانبی کمتر خواهند گذاشت. عوارض جانبی داروهای شیمیایی مردم و پزشکان را به مصرف داروهای گیاهی متمایل کرده است.

دکتر میرفخرایی گفت: هشت سال پیش 200پروانه ساخت داروی گیاهی صادر شده بود اما امروز 800‌قلم داروی مختلف مجوز ساخت گرفته‌اند که امیدواریم تا پایان سال به 900 قلم برسند. امروز ما با کشاورزان تعامل خوبی برقرار کرده‌ایم و آنها را برای کشت گیاهان دارویی ترغیب می‌کنیم و تنها گیاهی که به‌صورت عمده وارد می‌کنیم اسفرزه از پاکستان است؛ آن هم به این دلیل که برایمان ارزان‌تر تمام‌ می‌شود و میزان ماده مؤثره آن بیشتر از نمونه ایرانی است.

وی با اشاره به داروهای گیاهی که در سال‌های اخیر برای بیماری‌های قلبی، یبوست، سوزش پای کودکان، کولیت، گاستریت و هپاتیت تولید شده است، گفت: همه تلاش ما بر این است که قیمت تمام‌شده این محصولات برای مصرف‌کننده گران تمام نشود و در عین حال تولید‌کننده نیز ضرر نکند.