شناخت مزاج ها و طبع ها - نسخه قابل چاپ +- وبسایت تخصصی ام اس سنتر | بیماری ام اس | مرجع تخصصی ام اس (https://mscenter.ir) +-- انجمن: پزشكي (https://mscenter.ir/Forum-%D9%BE%D8%B2%D8%B4%D9%83%D9%8A) +--- انجمن: پزشكي (https://mscenter.ir/Forum-%D9%BE%D8%B2%D8%B4%D9%83%D9%8A--24) +---- انجمن: دانستنی های پزشکی (https://mscenter.ir/Forum-%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D9%86%DB%8C-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%BE%D8%B2%D8%B4%DA%A9%DB%8C) +---- موضوع: شناخت مزاج ها و طبع ها (/Thread-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA-%D9%85%D8%B2%D8%A7%D8%AC-%D9%87%D8%A7-%D9%88-%D8%B7%D8%A8%D8%B9-%D9%87%D8%A7)

شناخت مزاجها - maya - 2009/09/10 شناخت مزاجها روى هم رفته به قرار زير است : 1 - مزاج گرم ، مزاج سرد، مزاج تر، مزاج خشك ، كه اين چهار مزاج را مزاجهاى ساده و منفرد گويند. 2 - مزاجهاى ساده و مركب ، كه عبارتند از مزاج گرم و تر گرم و خشك ، سرد و تر و مزاج سرد و خشك . 3 - مزاج دموى يا (ريوى ) يا مزاج صفراوى يا (كبدى ) مزاج بلغمى يا (هاضمه اى ) مزاج سوداوى يا (عصبى ) اين چهار مزاج را مزاجهاى مادى گويند و يك مزاج معتدل نيز شناخته شده است كه با اين توصيف جمعا 13 مزاج وجود دارد. مزاجهاى مادى مانند مزاجهاى ساده ، مركب هم مى باشند از اين رو مزاج بلغمى خونى و مزاج صفراوى عصبى مزاج خود به دو قسمت تقسيم مى شود، عصبى ضعيف و عصبى قوى . نيز گفته اند. علائم مزاجها مزاج صفراوى : شخصى كه مزاجش صفراوى باشد علائمى مثل گرمى و خشكى پوست ، زردى رنگ چهره يا زيتونى داشته و خون اينگونه افراد داراى املاح صفراوى است . نسوج بدن آنها آغشته از ترشحات كبدى است و داراى نسوجى سفت و سخت و لاغر و رشته هاى عضلانى آنها واضح و پيدا است استخوانهاى بدنشان برجسته و خطوط چهره اشان نمودار است ، تنفس و نبض آنها سريع ، خوابشان كوتاه و همراه با آشفتگى است حركات آنها سريع و تند و عجول در كارها و حسود و خشمگين در امور مى باشد. علائم مزاجى بلغمى (لنفاوى ) صاحبان مزاج لنفاوى عموما داراى چربى زياد، پوستشان سرخ ، بدن آنها سرد و نرم ، عضلاتشان مثل اعمالشان عموما كند و افراد تنبلى هستند. خواب آنها سنگين و عميق و حركاتشان آهسته و آرام ، دستها و اندامشان مثل دست مرده ، كوشش و فعاليت آنها كم و با بى قيدى همراه است . علائم مزاج دموى (پرخونى ) در اين اشخاص گردش خون خيلى تند و سريع ، پوست بدنشان سرخ و رنگين و گرم است ، مخاطهاى آنها قرمز (مثل چشمان و زبان ) عروق بدنشان باز و متسع نبض كامل و پر، اشتها فراوان خواب عميق و راحت حركاتشان وسيع ، دستها چاق و كف دستهايشان گرم است . علائم مزاج سوداوى (عصبى ) همچنان كه گذشت اين مزاج به سوداوى قوى و سوداوى ضعيف تقسيم مى شود علائم سوداوى ضعيف عبارت است از كندى عكس العمل (به علت ضعف اعصاب ) و كندى كار قلب و ريه ، پريدگى رنگ چهره و افتادگى خطوط صورت ، غمگين و غصه دار بودن ، خودخور، متنفر و فرارى از كار و كوشش اما در نهاد افرادى ثابت قدم و پابرجا هستند. علائم سوداوى قوى تندى و با فشار عصبى يعنى عكس العمل شديد حركات سريع و خشن ، قلب و ريه تند و سريع چشمها درخشان براق ، فعاليت خيلى زياد و افرادى بى ثبات و قابل تحريك و خيالاتى و تحت سريع عوامل قرار مى گيرند و با خوابهاى ناراحت كننده و مهيج و مضطرب هم آغوشند. دو گونه مزاج ديگر تشخيص داده شده است كه به نام مزاج رطب و يا تر و ديگرى مزاج يابس يا خشك ناميده مى شوند، در اينجا گرمى و سردى مزاج در كار نيست اينگونه مزاجها را سازج رطب يعنى ساده تر و سازج يابس ‍ يعنى ساده خشك گويند. براى آشنا شدن به اين دو مزاج بايستى به مثال زير توجه نمود : اگر به دو شخص سالم كه هيچگونه ضايعات و اختلافى در اعضاى بدن خود نداشته و از نظر سن ، وزن ، قد و ساير مشخصات ظاهرى با هم يكسان بوده و تفاوتى نداشته باشند، ادرنالين به مقدار كم تزريق كنيم يا بخورانيم يكى از اين دو نفر ادرنالين را به خوبى تحمل كرده و ديگرى ممكن است به طپش قلب و ناراحتى مبتلا گردد، شخصى كه حساسيت نشان داده است داراى اعصاب حساس در مقابل ادرنالين است در صورتى كه دومى اين حساسيت را ندارد. حال اگر به همين دو نفر ازرين به مقدار كم تزريق كنيم يا بخورانيم يكى از آنها حساسيت نشان داده در صورتى كه ديگرى از ازرين در امان است . نمونه اين اشخاص در هر محيطى زياد ديده مى شود (مثل تفاوت ويار در خانمهاى آبستن ، همه آبستند اما در يكى يا چند نفر آنها ويار ديده مى شود). حكماى قديم از جمله ابو على سينا، آنها را كه تحريك پذيرند، داراى مزاج رطب يا تر و دسته اى كه حساس نيستند داراى مزاجهاى يابس يا خشك مى دانند. تقويت كننده ها گرمى و سردى چنانچه قبلا اشاره شده است هر دارو يا غذا و يا هر عاملى كه بتواند سوخت و ساز بدن را زياد كرده يعنى متابوليسم بازال را بالا برد آنرا گرم مى نامند. گرمى بخش هاى جسم آدمى عبارتند از: 1- غذاهائى كه از لحاظ مقدار در حد اعتدال باشد. 2- حركات معتدل ، ورزش معتدل . 3- ماساژ اندامهاى بدن در حد اعتدال . 4- حركت و جنبش حتى اگر خارج از اعتدال باشد ولى نه در حد افراط و تفريط. 5- غذاها و خوراكيها و داروهاى گرم . 6- استحمام در حد اعتدال . 7- كارهاى شغلى كه با حركت و جنب و جوش تواءم باشد. 8- تماس بدن با گرم كننده هاى معتدل مثل هوا، ضماد، مرهم و غيره . 9- حالت خشم چه در حد اعتدال و چه در حال افراط. 10- غم و اندوه كه خيلى بيشتر از حد طاقت نباشد زيرا زياد شدن آن باعث سردى بدن است . 12- عفونت از انواعى كه گرمى غيرطبيعى به وجود آورد. 13- تراكم در سطح بدن كه موجب تجمع و توقف بخار مى شود. 14- (گشادى عروق ) كه در درون بدن موجب گسترش بخار(7) در بدن مى گردد. سست كننده هاى بدن آنچه باعث كم شدن متابوليسم بازال باشد يعنى بتواند كار غده تيروئيد را كمتر از معمول نمايد سردى ناميده مى شود. سردى بخشها عبارتند از: 1- هر گونه جنبش و حركات شديد زيرا باعث كم شدن حرارت غريزى و تحليل رفتن آن مى گردد. 2- آرامش در حد افراط زيرا حرارت غريزى بر اثر افراط در آرامش خفه مى شود. 3- امساك در خوردن و نوشيدن . 4- غذا و داروهاى سرد، كم انرژى . 5- تخلخل (ديلاتسيون يا گشاد شدن عروق ) زياد در بدن كه در حرارت غريزى ايجاد آشفتگى مى نمايد. 6- برخورد به چيزهائى كه از كنش آنها سردى حاصل مى شود. 7- زياده روى در احتباس يعنى نگهداشتن مواد بيرونى راندنى از جسم كه بر اثر آن حرارت غريزى جمع و متوقف مى شود. 8- تخليه در حد افراط زيرا نيروى بدن به دنبال تخليه كم مى شود (مثل اسهال ). 9- اندوه زياد و ترس مفرط. 10- شادى بيش از حد. 11- شغلهائى كه سردى بخش هستند مثل كسانى كه در آب كار مى كنند. رطوبت بخشها (زياد شدن مايعات بدن ) عوامل رطوبت بخش عبارتند از: آرامش ، خواب ، مانده گارى موادى كه بايد تخليه شوند، صرف زياد مايعات ، پرخورى ، غذاى رطوبت بخش ، داروى رطوبت بخش ، تماس با مواد رطوبت زا به ويژه استحمام با شكم سير، تماس با سردى دهنده ها كه رطوبت را متوقف و جمع مى كند. خشكى دهنده ها (زياد شدن املاح بدن ) عوامل زير باعث خشكى مزاج مى گردد. جنبش ، شب زنده دارى زياد، تخليه زياد، زياده روى در نيروى جنسى ، كمى غذا و غذاى خشك داروهاى خشكى دهنده حركات زياد نفسانى از هر نوع بطور متوالى و به حد افراط، تماس با خشكى دهنده ها شستشو با آبهاى قابض ، سردى يخ ‌زننده كه نمى گذارد غذا به اندام برسد تماس با هر چيز بسيار گرم زيرا تحليل رفتن بيش از حد مى دهد، شستشوى زياد بدن . www.iranianuk.com مزاج شناسی انسان - # پریسا # - 2011/12/15 مزاج ها اساس و پایه طب را تشکیل می دهند و به قول ابن سینا کسی که طبایع و مزاج ها را بلد نباشد، پزشک نیست انسان ها به دلیل طبایعی که دارند متمایز از یکدیگر بوده و دارای خصوصیات و ویژگی های منحصر به فردی می باشند که در برخورد و رفتار با آنها و نیز در درمان بیماری ها طبع ویژه هر کس باید مدنظر قرار گیرد. به همین دلیل است که نوع خاصی از دارو که برای یک نوع بیماری تهیه شده، در برخی افراد موثر و در برخی دیگر بی اثر است و اینجاست که پزشک با شناسایی و تشخیص طبع و مزاج هر بیمار، می تواند داروی موثر را تجویز نماید. همان طور که می دانید، بنا به گفته اطبا یونان قدیم چون بقراط، جالینوس و … و نیز اطبا بزرگ ایرانی چون بوعلی سینا، رازی و … در انسان ۴ طبع وجود دارد: ۱) طبع سودایی ۲) طبع بلغمی ۳) طبع دموی(خونی) ۴) طبع صفراوی نحوه تشکیل این چهار طبع به این صورت است که: بعد از خوردن غذا، ترشحات معده بر آن اثر می کند و تغییراتی را ایجاد می کند و غذا به صورت مایع غلیظی درمی آید که این مایغ غلیظ را کشکاب (کیموس) می گویند، وقتی این مایع غلیظ وارد روده می شود از طریق عروق ماساریکا جذب و داخل کبد می شود و در آنجا پخته می شود ( متابولیزه شدن) این اخلاط وقتی در کبد پخته می شود وارد گردش خون شده و با اندک تغییری در خون ( اکسیژن گیری و افزوده شدن هورمون ها و …) در بافت های بدن جذب می شود. اما اگر اخلاط در کبد به خوبی پخته نشود و به اصطلاح حکما خام یا نیمه پخته بماند، قابل جذب نبوده و آنها را اخلاط فاسده، مضره یا غریبه می نامند و بر این اساس که کدامیک از مواد چهارگانه مورد احتراق و سوخت و ساز قرار نگرفته باشند بیمار دارای غلبه همان خلط خواهد شد. مثلا اگر احتراق بلغم ناقص باشد طبع بیمار بلغمی است و اگر احتراق سودا ناقص باشد طبع بیمار سودایی می باشد و … این چهار خلط در بدن جایگاه مشخصی دارد، سودا در طحال، صفرا در کیسه صفرا، خون در کبد و بلغم در کل بدن ( لنف) ذخیره می شود. در درمان بیماری ها، سعی بر آن است که مزاج افراد را به اعتدال نزدیک کنند مثلا اگر مزاج فردی سرد و خشک است دارو و غذاهای گرم و تر به وی تجویز کنند تا به اعتدال نزدیک شوند مزاج تر یعنی میزان آب زیاد است و مزاج خشک یعنی میزان آب کم است. هرچیزی که ( حالات روحی روانی و یا انواع داروها یا غذاها و خوراکی ها) در بدن انسان باعث شود که گرمی بدن یا احساس گرمای بدن بیشتر شود ( بدون آن که درجه حرارت بدن بالا رود) دارای طبع گرم و عکس آن دارای طبع سرد است. هر یک از طبایع دارای آثار عینی و ویژگی های قابل مشاهده جسمی و نیز حالات خاص روحی و عصبی می باشد که در زیر برخی از موارد ذکر می شود: ۱) دموی ( گرم و تر) شیرینی طعم دهان، سنگینی سر، سرخی رخسار و زبان، سستی در اعضا، میل به خواب، خمیازه، دمل و جوش، خون ریزی بن دندان ها، سرخی ادرار، درد سینه و حلق، تنگی نفس، احساس گرما در بدن، کف دست گرم، خوش بین، شعردوست، عاشق پیشه، اهل ریسک، کینه ورز نیستند، کمتر عصبانی می شوند و فوری عصبانیتشان فروکش می کند. ۲) صفراوی (گرم و خشک) تلخی دهان، زردی رنگ بدن و زبان و چشم ها، خشکی بینی، تشنگی مفرط، قی و سوزش سرمعده، بی خوابی، تخلیل و رویای زرد، ترش رویی، خشم، پرخاشگری، بی تابی، زردی ادرار، ترکیدن دست و پا، جوشش دهانه معده، درد پهلوها، احساس سوزن سوزن شدن بدن، تندی تنفس، ضعف، خشکی و لاغری خاص اندام ها، احساس گرما در بدن. ۳) بلغمی (سرد و تر) ترشی دهان، سفیدی، نرمی، سستی پوست بدن، ضعف گوارش، افزایش بزاق دهان، خواب زیاد، کندی حواس، رقیق شدن آب بینی، تخیل اشیای سفید، شل صحبت کردن، خستگی زیاد، زبان باردار و مرطوب، سفیدی ادرار، سفید شدن ریش و مو قبل از پیری، بدن و کف دست سرد، بدگمانی، بدبینی، بی قیدی، کند ذهن و کند فهم، ابتلا به بیماری های رطوبتی و سکته، نظم گرا، ریسک نمی کنند، پایبند به قانون هستند. ۴) سودا ( سرد و خشک) شوری دهان و بی حوصلگی در حرف زدن، شنیدن حرف دیگران، تیرگی رنگ رخسار، لاغری، بیزاری از سر و صدا، ترس از مرگ، تندخویی، زودرنجی، تشویش، غضب، بیقراری، اشتهای کاذب، سوزش سرمعده، فکر و خیال، هراس بی سبب، تردید و دودلی، تنهایی و گوشه گیری، اندیشه های بد و خیالات حزن انگیز، وسواس، بی خوابی، رویای سیاهی در خواب، اگر سودا وارد مغز شود باعث ضعف اعصاب می شود، ترس، مردم گریزی، سستی نبض، فرو رفتن چشم ها، خودکشی، پر مو بودن بدن، کف دست سرد، رویاهای مهیج و کابوس، یبوست مزاج، تاثر از اتفاقات و اندیشه های بد غصه دار و بی ثبات. حکما معتقدند که تغییر مزاج سودایی خیلی مشکل است و نیز معتقدند که بلغم راس بیشتر بیماری هاست و عسل را یکی از خوراکی های مهم بلغم زدا می دانند.لازم به ذکر است که هر یک از اجزای بدن نیز دارای طبع خاصی می باشد. مثلا شادی ها گرم، امید گرما آفرین، ناامیدی و غصه و کینه سرد است. مواد غذایی گرم و تر، دموی، باد، خونی، بهاری: لبنیات: کره محلی، شیر محلی تازه گاو و شیر گوسفند صیفی جات: خربزه، خیار چنبر، طالبی و گرمک میوه ها: آناناس، انجیر تازه و خشک، انگور، خرما، قیسی، گیلاس، گلابی، سیب شیرین، مویز، موز، بالنگو، اقسام توت و کشمش ریشه ها: انواع ترب، زردک، سیب زمینی ترش، شلغم و هویج حبوبات: گندم و اقسام لوبیا گوشت ها: میگو، مرغ محلی، جگر سیاه و سفید، پاچه، بره، بوقلمون، زبان و چشم مغزهای گیاهی: بادام درختی شیرین، بادام زمینی، تخم طالبی، تخم خربزه و کنجد متفرقه: شیره انگور، روغن کنجد، روغن بادام تلخ، ارده، روغن گاو، دنبه، سمنو و خاکشیر مواد غذایی گرم و خشک، صفراوی، آتش، تابستانی: لبنیات: پنیر کهنه صیفی جات: بادنجان و فلفل سبز میوه ها: انبه، به، زیتون و نارگیل ریشه ها: چغندر، پیاز، سیر، کلم قمری و موسیر سبزی ها: برگ چغندر، پونه، نعناع، پیازچه، ترخون، ریحان، مرزه، شاهتره، شوید، شنبلیله، گزنه، اقسام کلم بستانی، تره تیزک(شاهی)، جعفری، رازیانه، کرفس، مارچوبه، تره و تره فرنگی حبوبات: جوی دو سر(چاو دار)، لپه، نخود و برنج کته ای گوشت ها: آهو، اردک، بلدرچین، بنگشت، کمتر، شتر، خروس، شترمرغ، کباب و دل مغزهای گیاهی: بادام هندی، بادام درختی تلخ، بادام کوهی، پسته، پسته کوهی، تخم آفتابگردان، چلغوز، گردو و فندق ادویه ها: آویشن، اسپند، چای سبز و سیاه، خردل، دارچین، فلفل، گلپر، زردچوبه، زنجبیل، زنیان، زیره، انسیون، کاکائو، زعفران، سیاهدانه، وانیل، نمک و هل متفرقه: سیلو، عسل، شکر سرخ یا سفید، عرق بهارنارنج، روغن زیتون و سرخ کردنی ها مواد غذایی سرد و خشک، سودایی، خاک، پاییزی: لبنیات: کشک و قارا میوه ها: ازگیل، تمشک، آلبالو، انار ترش، سنجد، بالنگ، سیب ترش، نارنج، لیمو ترش، لیمو عمانی، گریپ فروت، غوره، کنار، ذخال اخته، به ترش، زرشک، زالزالک، شاه توت و تمر هندی سبزی ها: ترشک، ریواس و گشنیز حبوبات: ارزن، بقله خشک، برنج آبکش، جو، ذرت، عدس و ماش گوشت ها: گاو، بز، قلوه، سیرابی و شیردان مغزهای گیاهی: بلوط خوراکی و شاهدانه ادویه ها: سماق، نشاسته و قهوه متفرقه: سرکه، شکر فراوری شده صنعتی، آبغوره و انواع روغن صنعتی (کانولا، ذرت، کلزا، نباتی، جامد) مواد غذایی سرد و تر، بلغمی، آب، زمستانی: لبنیات: پنیر تازه، خامه، دوغ، ماست، سرشیر و شیر پاستوریزه صیفی جات: خیار، اقسام کدو، گوجه فرنگی، هندوانه و کدو حلوایی میوه ها: توت فرنگی، آلو، آلوچه، پرتقال، انار شیرین، زردآلو، شفتالو، شلیل کوهی، لیمو شیرین، نارنگی، هلو، کیوی و آب فشرده انار ریشه ها: سیب زمینی سبزی ها: اسفناج، بامیه، خرفه، قارچ خوراکی، کاسنی، کاهو و لوبیا سبز حبوبات: بقله تازه و نخود سبز گوشت ها: انواع ماهی و مغز گوسفند مغزهای گیاهی: تخم کدو، به دانه، تخم هندوانه و خشخاش متفرقه: اسفرزه، گلاب و ماء الشعیر RE: مزاج شناسی انسان - shahrzad.s - 2011/12/18 سلام من با یکی از دکترهای طب سنتی که صحبت می کردم می گفت که نتیجه غلبه بلغم بر بدن ام اس است چون گلبولهای سفید دفع نمی شوندو...........من هم که بلغمی هستم ایا می دانید افراد با طبیعت سرد دارای چه خصوصیاتی هستند؟ - nazanin - 2012/02/12 ایا می دانید افراد با طبیعت سرد دارای چه خصوصیاتی هستند؟ دستیار تخصصی طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: افرادی که دارای طبیعت سرد و تر هستند، معمولاً چاق و تپل بوده و رنگ صورت آنها روشن و سفیدتر است پر حوصله هستند و کارهایشان را به کندی انجام می‌دهند. محمود خدادوست اظهار داشت: افرادی که دارای طبیعتی سرد و تر هستند در فصل زمستان بیشتر دچار مشکل می‌شوند چرا که فصل زمستان دارای طبیعت سرد و تر است. وی گفت: افراد دارای طبیعت سرد و تر، معمولاً تپل هستند و رنگ صورت آنها روشن و سفیدتر است همچنین از نظر ذهنی کندذهن‌تر هستند، بسیار با ‌حوصله بوده و کارهایشان را با کندی انجام می‌دهند. دستیار تخصصی طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی تهران اضافه کرد: افرادی که دارای طبیعت سرد و تر هستند، رطوبت مغزشان بیشتر و خواب آنها زیاد است همچنین افرادی شل هستند و مطالب را دیر فرا می‌گیرند. افراد تپل، دست و دل بازترند خدادوست بیان داشت: در طب سنتی اساساً افرادی که تپل هستند، دست و دل بازترند البته چاقی در 2 گروه افراد گرم و تر و سرد و تر بیشتر بروز پیدا می‌کند و افرادی که دارای طبیعت گرم و تر هستند، چاق و توپر بوده و بدنشان از گوشت تجمع پیدا کرده است ولی افرادی که دارای طبیعت سرد و تر هستند، چاق و تپل هستند و بدنشان از چربی تجمع پیدا کرده است. وی ادامه داد: اصولاً افرادی که دارای طبیعت گرم و تر هستند به دلیل وجود حرارت بدنی نسبت به افراد سرد و تر خوش‌ مشرب‌تر و دست و دلبازتر هستند. منبع : farsnews.com