+- وبسایت تخصصی ام اس سنتر | بیماری ام اس | مرجع تخصصی ام اس (https://mscenter.ir)
+-- انجمن: پزشكي (https://mscenter.ir/Forum-%D9%BE%D8%B2%D8%B4%D9%83%D9%8A)
+--- انجمن: پزشكي (https://mscenter.ir/Forum-%D9%BE%D8%B2%D8%B4%D9%83%D9%8A--24)
+---- انجمن: دانستنی های پزشکی (https://mscenter.ir/Forum-%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D9%86%DB%8C-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%BE%D8%B2%D8%B4%DA%A9%DB%8C)
+---- موضوع: چند حقیقت جالب درباره مغز (/Thread-%DA%86%D9%86%D8%AF-%D8%AD%D9%82%DB%8C%D9%82%D8%AA-%D8%AC%D8%A7%D9%84%D8%A8-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D9%85%D8%BA%D8%B2)
آیا مغز افراد متفکر با مغز افراد معمولی تفاوت دارد؟ - tanha - 2010/09/23
آیا مغز افراد متفکر با مغز افراد معمولی تفاوت دارد؟ مغز آنها چه شکلی است ؟
تحقیقات نشان می‌دهد مغز افراد متفکر متفاوت است. تحقیقات نشان می‌دهد که در قسمت جلوی مغز افرادی که زیاد فکر می‌کنند، سلولهای بیشتری وجود دارد.
در این مطالعات دانشمندان انگلیسی سایز و اندازه مغز افرادی را که در مورد تصمیمات زندگیشان بسیار فکر می‌کنند را مورد بررسی و مطالعه قرار دادند.
بر اساس این گزارش افرادی که در مورد مسائل زندگی زیاد فکر می‌کنند حافظه ضعیف‌تری نسبت به سایر افراد دارند و برخی اوقات آنها افسرده هم هستند.
این محققان 32 داوطلب را برای تصمیمگیری سخت مورد آزمایش قرار دادند و این اولین تحقیقی است که در مورد تفاوت فیزیکی مغز افراد متفکر انجام شده است.
محققان امید دارند که با شناخت این تفاوت بتوانند به افراد در درمان بیماری‌های روانی و ذهنی کمک کنند.
مغز چطور درجه حرارت بدن را کنترل میکند - mojtaba2iran - 2010/10/05
بدن شما نیاز دارد درجه حرارت مركزی خود را در حد 36.9 درجه حفظ كند.مغز شما برای جلوگیری از كاهش بیش از حد دمای بدن(هیپوترمی) و سایر عواقب سرد شدن درون آن به دقت درجه حرارت بدن را تحت نظارت دارد.
اگر سطح پوست بیش از حد خنك شود، گیرنده‌ای پوست پیام‌هایی را به مغز می‌فرستند كه رشته‌ای از شگردهای گرم‌كننده را به راه می‌اندازد.
لرزیدن یكی از این تاكتیك‌هاست، كه در ان عضلات شما با سرعت زیاد منقبض و منبسط می‌شوند.علاوه بر جنبیدن عضلات دست و پا، عضلات فك هم ممكن است شروع به لرزش كند ودر نتیجه دندان‌هایتان به هم بخورد.
این فعالیت غیرارادی عضلانی گرما تولید می‌كند كه به بدن كمك می‌كند تا درجه حرارتش را بالاببرد. این حالت همچنین هشداری برای شماست كه خود را به پناهگاهی گرم ونوشیدنی داغ برسانید.
شباهت‌هاي تازه‌اي ميان مغز انسان و مرغ - mojtaba2iran - 2010/10/23
پژوهشگران دانشگاه كاليفرنيا موفق به كشف شباهت‌هاي تازه‌اي ميان مغز انسان و مرغ شدند.
براي بيش از يک صده، عصب شناسان اعتقاد داشتند که مغز انسان و ساير پستانداران با مغز ديگر حيوانات مانند پرندگان، متفاوت است.
اين اعتقاد تا حدي بر ساختار فيزيکي مشخص و آشکار قشر تازه مخ - ناحيه‌اي از مغز که عهده‌دار رفتارهاي شناختي پيچيده است - بنا شده بود. با اين حال، مطالعه تازه‌اي توسط پژوهشگران دانشگاه کاليفرنيا در سان ديگو و دانشکده پزشکي سان ديگو نشان داد مشابه ناحيه‌اي در مغز مرغان که عهده‌دار تحليل درون داده‌هاي شنيداري است در پستانداران هم ساخته شده است.
هاروي جي. کارتن، پزشک و استاد بخش علوم اعصاب دانشکده پزشکي دانشگاه کاليفرنيا در سان ديگو و محقق اصلي اين مطالعه در مورد يافته جديد گفت: « شايد اين يافته پايان ادعاي منحصر به فرد بودن پستانداران باشد».
براي مدت‌هاي طولاني فرض اين بود که مغز پستانداران در مقايسه با ساير حيوانات بسيار بيشتر متحول شده و توسعه يافته است.
اين پيش فرض تا اندازه‌اي بر اين پايه استوار بود که پيش مغز و قشر تازه مخ - بخشي از لايه بروني مغز که در آن عملکردهاي شناختي پيچيده متمرکز است - در پستانداران ساختار متمايزي دارد.
به طور مشخص، قشر تازه مخ پستانداران لايه‌هايي از سلول‌هاي ورقه‌اي دارد. اين سلول‌هاي ورقه‌اي به وسيله ستون‌هايي از سلول‌هاي ديگر که پرتووار منظم شده‌اند، به هم متصل هستند و بخش مدول‌هاي عملکردي را تشکيل مي‌دهند که با انواع سلول‌هاي عصبي و اتصال‌هاي ويژه مشخص شده‌اند.
گفتني است، مطالعات اوليه از مناطق قرينه در مغز غيرپستانداران ترتيب‌هاي مشابهي را نشان نداده بود، همين مساله موجب پيدايي اين فرض شد که سلولها و مدارهاي قشر تازه مخ در پستانداران، طبيعتي منفرد دارد.
مغز زنان در هنگام بارداری و بعد از تولد فرزند باهوش تر میشود ! - mojtaba2iran - 2010/10/25
به گزارش آفتاب مغز زنان در هنگام بارداری و بعد از تولد فرزندشان رشد میکند و همین عامل باعث باهوش‌تر شدن آنها میشود.
به این ترتیب این عقیده قدیمی که گفته می‌شد زنان در هنگام بارداری و بعد از تولد فرزندشان کم‌هوش‌تر می‌شوند به‌طور کامل رد میشود، چرا که تحقیقات نشان می‌دهد در این دوران میزان مواد خاکستری مغز زنان افزایش پیدا میکند.
محققان سازمان روانشناسی آمریکا متوجه شدند مغز مادرانی که تازه صاحب فرزند شده‌اند به دلیل تعاملات جدید با نوزاد رشد می‌کنند و منحنی یادگیری مادر به سمت بالا صعود میکند.
محققان موسسه ملی سلامت ذهنی در مریلند مغز 19 زن را که به تازگی صاحب فرزند شده بودند اسکن کردند. بعد از 4 هفته دوباره از مغز مادران عکس‌برداری شد و محققان متوجه شدند حجم مواد خاکستری مغز در این مدت افزایش داشته است.
این در حالی است که در انسانهای بالغ معمولا ظرف مدت کوتاه چند ماهه میزان مواد خاکستری مغز تغییر چندانی نمی‌کند، مگر آن‌که آنها در حال یادگیری مطالب جدید باشند، دچار آسیب مغزی یا بیماری شوند و یا محیط زندگی آنها به طور قابل توجهی تغییر کند.
محققان معتقدند تغییرات هورمونی در بدن مادر و تلاش آنها برای ارتباط برقرار کردن با نوزاد تازه متولد شده و تامین نیازهای او باعث میشود تعداد سلولهای مغزی افزایش پیدا کند.
نواحی مغزی که بعد از تولد نوزاد تحت تاثیر قرار می‌گیرند می‌تواند به قسمتهای پردازش احساسات و پاداش، استنتاج، قضاوت و کورتکس پری فرانتال مغز اشاره کرد.
این در حالی است که مادرانی که بیش از دیگر زنان نوزاد خود را خاص، زیبا، ایده‌آل، کامل و مانند این ها می‌دانند رشد مغزی بهتری نسبت به مادرانی دارند که کم‌تر این احساسات را در مورد فرزند خود دارند. رشد مغزی این مادران به طور خاص در قسمت‌هایی که مسوول پردازش و درک احساسات است بیش از دیگران به چشم می‌خورد.
جمع آوری مدارک و مستندات بوسیله مغز - mojtaba2iran - 2010/10/28
پژوهش جديدي از دانشگاه وندربيلت فاش مي‌کند که مغز ما در رويارويي با يک تصميم‌گيري ابتدا به جمع‌آوري مستندات مي‌پردازد و هنگامي که آن مدارک، موازنه را به نفع يک جهت تغيير دادند، شروع به اقدام مي‌كند.
به گزارش ايسنا، اين پژوهش در شماره اکتبر "سايکالاژيکال ريويو انتشار يافته است.
بريدن پرسل، دانشجوي دوره دکتراي دانشکده روان‌شناسي و يکي از نويسندگان اصلي اين مطالعه، اظهار كرده است: نمونه‌هاي روان‌شناسانه تصميم‌گيري نشان مي‌دهد که انسانها براي رسيدن به يک تصميم مشخص به تدريج و در طول زمان، اقدام به جمع‌آوري مدارک مي‌کنند و هنگامي که شواهد به يک مرحله کليدي مي‌رسد، تصميم خود را عملي مي‌کنند.
وي مي‌گويد: به نظر مي‌رسد سلول‌هاي عصبي ويژه‌اي، نماينده جمع‌آوري مدارک مغز تا آستانه مشخصي هستند و كنش اين سلول‌هاي عصبي است که تصميم‌گيري در مغز را راهبري مي‌کند.
براي اثبات اين موضوع، پژوهشگران به ميمون‌ها وظيفه ساده يافتن هدفي بر روي يک صفحه نمايشگر را که محتوي اقلامي براي منحرف کردن حواس آنها نيز بود، محول کردند.
آنها دريافتند نرون‌هايي که اطلاعات ديداري را پردازش مي‌کنند، اطلاعات صفحه نمايشگر را به سلول هاي عصبي عهده‌دار حرکت مي‌برند. اين سلول‌هاي حرکتي به مانند دروازه‌بانان عمل کرده و تا هنگامي که اطلاعات دريافتي از نرون‌هاي ديداري به اندازه کافي روشن نباشد، مانع عمل مي‌شوند. آن گاه که اطلاعات دريافتي، واضح و كامل مي‌شوند، سلول‌هاي عصبي - حرکتي، کار خود را شروع کرده و تصميم انتخاب شده را عملي مي‌كنند.
10 حقیقت جالب درباره مغز - yaro - 2010/11/19
10 حقیقت جالب درباره مغز
در گزارشی به 10 حقیقت درباره مغز انسان که شاید بسیاری آنها را ندانید پرداخته و تفاوتهای مغز انسانهای گذشته و مدرن، زنان و مردان را مورد بررسی قرار داده ایم
به گزارش خبرگزاری مهر، طی تاریخ مغز انسان در نادیده گرفته شدن خود نقش بسیار خوبی را ایفا کرده است. تمامی انسانها از مصریان باستان گرفته تا ارسطو اهمیت چندانی به نقش ماده مرموزی که میان دو گوش انسان قرار گفته است نداده اند.
آناتومی شناس معروف "گالن" به مغز به عنوان فرمانده حرکات و صحبت کردن بدن انسان اعتبار داد اما حتی او نیز توجه چندانی به ماده سفید و خاکستری مغز نداشت. بر اساس گزارش لایو ساینس امروزه تحقیقات و پیشرفتهای تکنولوژیکی امکان مشاهده نزدیک مغز انسان را به وجود آورده است و یافته هایی که به واسطه این تکنولوژی ها به دست آمده اند می توانند افرادی مانند گالن را نیز شگفت زده کنند:
مغز انسان بسیار بزرگ است...
میانگین وزن مغز یک فرد بالغ 1.3 تا 1.4 کیلوگرم است. برخی از جراحان مغز و اعصاب بافت مغز زنده را مانند خمیردندان و مواد نیمه جامد دیگر توصیف می کنند. در حدود 80 درصد از محتوی جمجمه انسان را مغز فرا گرفته است و مابقی آن از میزان یکسانی خون و مایع نخاعی انباشته شده است به بیانی دیگر حجم مواد انباشته شده در جمجمه انسان با گنجایش بطری دو لیتری آب معدنی برابری می کند.
اما در حال کوچک شدن است
انسانهای ماقبل تاریخ از مغزهای بسیار بزرگتری برخوردار بوده اند و مطالعات نشان می دهند مغز انسان از پنج هزار سال پیش تا کنون در حدود 150 سانتیمتر مکعب کوچکتر شده است که این میزان با 10 درصد از کل حجم مغز برابری می کند. تا کنون دلیل این کاهش حجم مغز مشخص نشده اما برخی بر این باورند این کاهش حجم با افزایش کارایی مغز همراه شده است. برخی دیگر بر این باورند که به دلیل عدم نیاز به فکهای مقاوم برای جویدن مواد غذایی سخت، جمجمه انسان رو به کوچک تر شدن گذاشته است. با این همه تا کنون شاهدی بر این موضوع که کوچک شدن مغز از میزان هوشمندی انسانها کاسته است یا نه به دست نیامده است.
مغز انسان انرژی خوار است
این عضو حیاتی که تنها دو درصد از وزن بدن را تشکیل می دهد در حدود 20 درصد از اکسیژن و 25 درصد از گلوکز خون را مصرف می کند. این میزان مصرف انرژی مباحثاتی را در میان دانشمندان به راه انداخته است تا دریابند چه ماده غذایی منجر به تکامل یافتن مغز بزرگ در انسان شده است. در ابتدا گوشت به عنوان عامل آغاز این تکامل انتخاب شد اما به دلیل غیر قابل اتکا بودن این منبع غذایی دانشمندان گیاهان غنی از انرژی را به عنوان ماده غذایی انتخاب کردند که باعث تکامل یافتن مغز انسان و بزرگ شدن آن شده است. از دیگر نظریه هایی که برای توضیح بزرگ شدن مغز ارائه شده اند می توان به تغییرات آب و هوایی، نیاز محیطی و رقابتهای اجتماعی اشاره کرد.
چین خوردگی های مغز انسان را هوشمند می کنند
سطح مغز انسان از شیارهای عمیقی در هم پیچیده شده و از فرورفتگی ها (Sulci) و برآمدگی ها (Gyri) تشکیل شده است. این سطح غشای مغزی خوانده شده و منزلگاه 100 بیلیون نورون یا سلول عصبی است. این ساختار پیچیده به مغز امکان می دهد تا در فضایی کوچک بیشتر فشرده شده و در نتیجه قدرت پردازش آن افزایش پیدا کند.
بیشتر سلولهای مغز نورونها هستند
دیدگاه قدیمی که انسان تنها از 10 درصد از مغزش استفاده می کند دیدگاهی نادرست است اما اکنون آشکار شده است زمینه به وجود آمدن این دیدگاه در واقع این است که نورونها تنها 10 درصد از مغز انسان را تشکیل می دهند. بقیه سلولهای مغزی که بیش از نیمی از وزن مغز را به خود اختصاص داده اند سلولهای Glia نام دارند که به زبان یونانی به معنی چسب است. از این رو در گذشته عصب شناسان معتقد بودند این سلولها برای در کنار هم نگاه داشتن نورونها در مغز قرار دارند اما مطالعات جدید نشان داده اند که نقش این سلولها محافظت و ایجاد ایمنی برای رشد و عملکرد سیناپسها است.
مغز باشگاهی خصوصی است
ساختاری از سلولها در سیستم خونی مغز که دیواره خونی-مغزی نام دارد مانند نگهبانان در باشگاه های خصوصی تنها به چند مولکول اجازه ورود به بخش اصلی سیستم عصبی یعنی مغز را می دهد. مویرگهایی که تغذیه مغز را به عهده دارند در کنار سلولهایی که به یکدیگر چسبیده اند از ورود مولکولهای بزرگ جلوگیری می کنند، تنها پروتئینهای ویژه ای اجازه دارند موادغذایی و مواد دیگر مورد نیاز مغز را به داخل ببرند. این دیواره در عین محافظت از مغز گاه می تواند از ورود داروهای حیاتی به مغز نیز جلوگیری کنند. تنها راهی که تا کنون توانسته است ورود داروها از میان این مانع مغزی را امکانپذیر سازد فناوری نانو بوده است. در مطالعاتی که در سال 2009 در رابطه با درمان سرطان انجام گرفته بود دانشمندان توانستند نانوذرات ویژه ای را از میان این دیواره عبور داده و به دیواره تومورهای سرطانی اتصال دهند. در آینده می توان با ترکیب نانو ذرات و داروهای شیمی درمانی روشی موثر برای از بین بردن تومورهای مغزی به وجود آورد.
مغز در ابتدا به شکل لوله ای کوچک است
به گزارش مهر، پایه های مغز در اولین روزهای شکل گیری جنین بنا گذاشته می شوند. سه هفته پس از شکل گرفتن جنین لایه ای از سلولهای بنیادین که صفحه عصبی نام دارد شکل گرفته و به لوله ای عصبی تبدیل می شود. این نسج در واقع سیستم مرکزی عصبی را به وجود می آورد. لوله عصبی از ابتدایی ترین مراحل رشد جنین شکل گرفته و از دیگر بخشها متمایز می شود و شکل گیری نورونها و دیگر سلولها نیز از سه ماهه دوم آغاز خواهد شد. چین خوردگی های مغز بسیار دیر آغاز می شود و در 24 هفتگی تعداد بسیار کمی از این چین خوردگی ها بر روی سطح مغز مشاهده می شود.
مغز کاملا تکامل نیافته است
نقطه اوج رشد ماده خاکستری مغز به دوران بلوغ انسان تعلق دارد و در دوران نوجوانی و با گسترش بخشهای قدامی مغز که با قضاوت و تصمیم گیری در ارتباطند تکامل بیشتری پیدا می کند. مطالعات نشان داده اند بخشهایی که با عملکرد چندگانه انسان در ارتباط است تا 16 یا 17 سالگی به طور کامل تکمیل نمی شوند و بسیاری از دیگر توانایی های مغز تا 20 سالگی به تکامل می رسند.
مغز هرگز از تغییر دست بر نمی دارد
زمانی دانشمندان بر این باور بودند که با پشت سر گذاشتن جوانی، توانایی شکل گیری اتصالات نورونی جدید نیز در انسان متوقف می شود. دیدگاهی که در سال 2007 مردود اعلام شد و دانشمندان دریافتند مغز در شرایط مختلف توانایی تشکیل دادن نورونهای جدید را دارد و مغز می تواند در دوران بزرگسالی نیز اتصالات جدید نورونی بسازد. همچنین تحقیقات بر روی مراقبه یا مدیتیشن نشان داده است تمرین دادن شدید مغز می تواند ساختار و عملکرد مغز را تغییر دهد.
زنان از این پس دیگر ونوسی نیستند
فرهنگ های عام می گویند مغز زن و مرد با یکدیگر تفاوت دارند. درست است که هورمونهای زنان و مردان بر روی گسترش مغز تاثیرات متفاوتی دارد و تا کنون تفاوتهایی در زمینه شیوه های احساس درد، تصمیمگیری های اجتماعی و کنار آمدن با فشارهای روحی میان زنان و مردان کشف شده است اما در واقع بیشترین بخش مغز و قدرت مغزی زنان و مردان با یکدیگر یکسان اند. مطالعاتی که در زمینه تفاوتهای جنسیتی انجام گرفته نشان می دهند 78 درصد از تفاوتهای جنسیتی گزارش شده نزدیک به صفر یا بسیار کوچک بوده اند. همچنین این مطالعات شایعات موجود در رابطه با توانایی های مختلف جنسیتهای متفاوت را رد کرده است. مطالعه ای که در ژانویه سال جاری بر روی نیم میلیون دختر و پسر از 69 کشور جهان انجام گرفت نشان داد هیچ اختلافی در توانایی محاسبه و ریاضیات میان این دو جنسیت وجود ندارد.
مغز سالم و طبیعی به سر نخ ها ی بیولوژیکی واکنش نشان می دهد - pariya - 2010/12/21
مغز سالم و طبیعی به سر نخ ها ی بیولوژیکی واکنش نشان می دهد
روانپزشکان می گویند: یک مغز سالم و طبیعی به سر نخ ها ی بیولوژیکی واکنش نشان می دهد و چشم ها و نگاه دیگران می تواند بسیاری از این سرنخ ها را به مغز بدهند.
دکتر مارک دادز ـ متخصص دانشکده روانشناسی دانشگاه نیو سوات ویلز ـ در استرالیا می گوید: اما گروهی از کودکان هستند که کاملا از این لحاظ با بقیه تفاوت دارند. آن ها احساسات بسیار کمی دارند و با این سر نخ های بیولوژیکی متداول ارتباط برقرار نمی کنند.
این متخصصان در حال مطالعه روی الگوهای تکراری پرخاشگری، خصومت و رفتارهای ضد اجتماعی در کودکان هستند.
در اکثر موارد کودکان پرخاشگر از نظر احساسی بسیار پر حرارت هستند و سطح طبیعی از همدردی هم دارند، هر چند در صنعت پرخاشگری بسیار فعال هستند، اما از سوی دیگر گروه کوچکتری از کودکان پرخاشگر هم وجود دارند که از نظر احساسی سرد هستند و در همدردی با دیگران دچار مشکل می شوند.
این گروه از کودکان ممکن است در سنین بالاتر به جنایات و تخلفات جدی و مصرف مواد مخدر روی بیاورند.
حقایقی اعجاب انگیز درباره مغز انسان - baran - 2011/05/12
حقایقی اعجاب انگیز درباره مغز انسان
آیـا تـا کنون اتـفاق افـتاده کـه در مـورد مـغز خود فکر کنید و نسبت به عملکرد آن اظهار تعجب نمایید؟
در این مقاله قصد داریم تا شما را با چند نمونه از سحرآمیز ترین حقایق موجود درمورد مغز شگفت انگیزتان آشنا کنیم.
● وزن طبیعی مغز یک انسان معمولی چیزی در حدود 1300 تا 1400 گرم می باشد، چیزی در حدود یک کیسه شکر.
● مغز انسان از مغز فیل ها کوچکتر است. وزن مغز یک فیل چیزی در حدود 6000 گرم اندازه گیری شده است. این در حالی است که مغز انسان از مغز میمون ها بزرگتر است. مغز یک میمون وزنی معادل 95 گرم دارد! مغز سگ ها چیزی در حدود 72 گرم و گربه ها 30 گرم برآورد می شود.
● میزان وزن پوست کلی بدن دو برابر میزان وزن مغز انسان می باشد!
● وزن مغز انسان %2 از کل وزن بدن او را تشکیل می دهد. حداکثر عرض آن 14میلی متر، طول 167 میلی متر و ارتفاع 93 میلی متر دارد.
● در ماه های اولیه حاملگی، یاخته های عصبی موجود در مغز با سرعتی معادل 2500 نرون در دقیقه تولید مثل می کنند.
● 60 درصد کل حجم مغز را سلول های سفید و 40 درصد آنرا سلول های خاکستری تشکیل می دهند.
RE: حقایقی اعجاب انگیز درباره مغز انسان - A.Mohsen - 2011/05/14
چیزی که مغز انسان را جالبتر جلوه میده مساله ارتباطات (Connections) سلولهای عصبی در مغز است. میلیاردها ارتباط که بسیاری از اونها پس از تولد و در اثر برخورد با عوامل پیرامونی ایجاد میشن.
مغز، کنترل کننده - # پریسا # - 2012/01/23
مغز، مداوماً جریان تحریکات را از حواس، ارگانها و پيام‌هاي عصبی مربوط به نواحی خاص قشر مغز و همینطور پيام‌های مربوط به آگاهي را دریافت می کند. تا حدودي می توان گفت که پیام، در اغلب موارد، به سیستم منحصر بفردی در مغز و نخاع مخابره میشود. این تحریک عصبی، بر اساس نوع آن، به عنوان یک پیغام خطر یا یک حس خوشایند و لذت بخش، تفسیر می شود. سیستم رتیکولار، بر اساس جمع آوری اطلاعات از ارگانهای حسی، توسعه پیدا کرده و آنها را برای به دست آوردن یک تصویر کلی از خطر، هماهنگ می کند. این جریان بر اساس یک اصل پیوسته و دائمی به وقوع می پیوندد.
پیغام ها بر اساس اهمیت تهدید، تقویت یا متوقف می شوند. تفسیر این قضیه، که چه موقع یک تهدید خاص، حائز اهمیت است و نیاز به تقویت دارد، یا چه موقع اهمیت دیگری در مقابل پیغام دیگری دارد و نیاز به متوقف شدن دارد، غالباً وظیفه مغز است و تنظیم کردن حق اولویتها، بر اساس تعداد فاکتورهایی است که مغز باید مورد توجه قرار دهد. همچنین ، تحریکات ارگانهای حسی، در همان ابتدا، حتی قبل از اینکه توسط مغز دریافت شوندمی توانند در نطفه خاموش شود. مثلاً نورفلاش کورکننده یک عکاسی، سایر تحریکات بعدی را براي چشم، بی اثر می کند.
پرواز یک هواپیمای جت، تمام محاورات را قطع می کند. بنابراین برای یک لحظه یا برای مدت زمان محدود، بر اساس شدت یامدت توقف، به نظر می رسد که مغز کور یا کر میشود.
متوقف کردن غیر ارادی تحریکات حسی، هنگامیکه یک ارگان حسی، تحت استرس شدید است، کاملاً متفاوت از تمرین پراتیاهارا در یوگاست. در این تمرین، فرد از آنچه که در اطرافش می گذرد، آگاه است، اما در عین حال، بطور خود آگاه و هوشیارانه، تحریکات مغزی را جدا یا فیلتر میکند.
برانگیختگی چهره، از ترس یا استرس، 5 ناحیه جداگانه مغزی را تحريك میکند، طوریکه پیغام‌هایی به غدد درون ریز، جهت ترشح هورمونهایی مثل آدرنالین و 17- ohcs و تستوسترون، مخابره میکند.
مراکز مغزی در لوب فرونتال ( پیشانی ) و قشر لیمبیک، مکانهایی در کورتکس هستند، که در تطابق استرس دخالت دارند. در قشر لیمبیک، هسته‌های زیادی وجود دارد، که در اطراف هیپو تالاموس، پخش شده اند و از طریق یک شبکه عصبی به آن مرتبط می‌شوند. در ابتدا هر استرسی مانند ترس و غیره، در این دو ناحیه مغز، یعنی لوب فرونتال و قشر لیمبیک تجربه میشود. افزایش فعالیت این مناطق، باعث تحریک هیپو تالاموس و برانگیخته شدن سیستم عصبی خودکار و غدد درون ریز میشود و در نهایت منجر به تغییرات فیزیولوژیک مفید، برای موجود زنده میشود.
سیستم عصبی
سیستم عصبی مرکزی یا CNS یک شبکه ارتباطی، در بدن است. از طریق سیستم عصبی مرکزی، تحریکات ارگانهای حسی به منطقه مربوطهء مغز، مخابره می‌شوند. در یک پروسه معکوس، پیغام های مغزی از طریق CNS به قسمتهای مختلف بدن و غدد و سایر مکانیسم های ذهنی – جسمی فرد، مخابره می شوند. سیستم عصبی مرکزی، یک شبکه ارتباطی دو طرفه است. بخشي از CNS اعمال غیرارادی فرد را کنترل میکند. این بخش، با عنوان سیستم عصبی خودکار یا ANS شناخته میشود. ANS نیز، به دو قسمت سیستم عصبی سمپاتیک یا نادی پینگالا و پاراسمپاتیک یا نادی آیدا تقسیم می شود.
درون نیمه راست مغز، که با چین وشکن های زیادی در قشر مغز، پوشانيده شده، هیپو تالاموس قرار دارد، که تقریباً در مرکز مغز قرار گرفته است و مهمترین قسمت سیستم عصبی سمپاتیک است. فیبرهای عصبی مربوط به سیستم سمپاتیک از دو طرف نخاع خارج شده و با شبکه های مختلف مربوط می‌شوند. شبکه حنجره ، شبکه قلبی ، شبکه خورشیدی ، شبکه کمری و شبکه خاجی .
در مواجهه با استرس، هیپوتالاموس می‌تواند پيام‌هاي الکتریکی را از طریق اعصاب سمپاتیک بفرستد و چشم، غدد بزاقی، قلب، ریه‌ها، معده، کلیه و روده‌ها را فعال کند.
عصب پاراسمپاتیک که به عصب واگ معروف است، عصب بزرگی است که از ساقه مغز تا گردن، سینه و شکم، پایین می‌آید واندامی را به اندام بعدی مرتبط میکند. به هنگام تطبیق بدن با استرس، سیستم عصبی پاراسمپاتیک به یاری سیستم سمپاتیک می‌آِید، هرچند که عملکردشان مخالف هم است.
سیستم سمپاتیک همانطوریکه از اسمش پیداست، با نیازهای بدن همدرد وهمسو است. هنگامیکه اولین پیام، توسط هیپوتالاموس دریافت میشود، سیستم سمپاتیک عمل خود را آغاز میکند، که عبارتست از: افزایش ضربان قلب، فشارخون، تعریق، قند خون، کشیدگی طبیعی عضلانی ، بازشدن مسیرهای هوایی ، باز شدن پلک چشمها و افزایش اندازه مردمکها.
در همین زمان، سیستم پاراسمپاتیک، باعث کاهش ضربان قلب، فشار خون و تعریق می گردد و قند خون و کشیدگی عضلانی را نرمال میکند، مسیرهای هوایی را باریک و پلکها را رها و مردمکها را تنگ می کند.
در عملکرد ضد سمپاتیکی، سیستم عصبی پاراسمپاتیک، ظرافت هوش طبیعت به کار گرفته شده است. در واقع هنگام مواجهه با عملکرد سیستم سمپاتیک، سیستم پاراسمپاتیک به عنوان یک تعدیل کننده، عمل میکند و مانع از توسعه عملکرد سیستم سمپاتیک میشود. به علاوه، این عملکرد، متضاد سیستم سمپاتیک است، و وضعیت بدن را به حالت نرمال برمی گرداند.
اگرچه مشکلات مربوط به استرس، همواره از برانگیختگی عملکرد سیستم سمپاتیک ناشی میشود، سیستم پاراسمپاتیک نیز، بعضی اوقات در برابر استرسها پاسخ می گوید و باعث درماندگی هر چه بیشتر و ناتوانی در پاسخ به محیط اطراف می شود.
تاثیر یوگا بر سیستم عصبی سمپاتیک و پاراسمپاتیک را در قسمت بعد ملاحظه فرمایید.
منبع: سایت بیهار
مترجم : مریم لک – پزشک عمومی