پنج شنبه ۹ آذر ۱۳۹۱ ◊ Thursday, 29 November, 2012
نقش ژن ها در بیماری ام اس
گرچه دانشمندان هنوز ثابت نكرده اند كه چه دلیلی باعث بروز واكنش خود ایمنی و ایجاد بیماری ام اس می گردد، اما تحقیقات اخیر نشان دهنده نقش ژنتیك بعنوان یك جز اصلی در بروز این بیماری می باشد. ژن ها قسمتی از مولكول دی ان ای (DNA) می باشند كه اطلاعات وراثتی را از والدین به فرزندان منتقل می سازند. آنها را می توان در مركز هر سلولی از بدن بر روی اجسامی كه به آنها اصطلاحاً "كروموزوم" گفته می شود پیدا نمود. نحوه ترتیب و قرار گیری ژن ها بر روی هر مولكول دی ان ای (DNA) نشان دهنده كدهای خاصی است كه دستورالعمل های ویژه ای را دارا می باشد و به سلول می گوید كه چه كار باید انجام دهد.اطلاعات ژنتیكی می توانند هم بصورت مستقیم و هم به صورت مستعد شدن برای ابتلا به چیز خاصی به فرزندان منتقل شوند. مثالهایی از انتقال مستقیم صفات ژنتیكی شامل رنگ مو و رنگ چشم افراد می باشد. این صفات از همان بدو تولد، صرف نظر از محیط اطراف و وقایع بیولوژیكی به فرزندان منتقل می شود. برخلاف آن، بعضی صفات هست كه فرد را مستعد به چیز خاصی می كند و در صورتی كه عوامل دیگری نیز وجود داشته باشند این صفات در فرد دیده خواهد شد.متخصصین معتقدند كه در ایجاد بیماری ام اس، فرد از نظر ژنتیكی مستعد ابتلا به آن می باشد. یعنی افراد مبتلا به ام اس احتمالاً استعداد مبتلا شدن به بیماری را از بدو تولد به ارث برده اند. به نظر می رسد كه افرادی كه مستعد ابتلا به ام اس هستند فقط وقتی به این بیماری دچار خواهند شد كه عوامل محیطی باعث روشن شدن و شروع این بیماری در آنها شوند.
تحقیقات دانشمندان نشان می دهد كه بعضی از عوامل محیطی سبب آسیب رساندن به دی ان ای DNA می شوند كه این صدمه موجب می گردد كه بعدها یك بیماری خود ایمنی در فرد ایجاد شده و به میلین آنها حمله كند. آسیب به ژن ها و كروموزوم ها بر اثر تغییراتی كه در ماده شیمیایی كه دی ان ای (DNA) را تشكیل می دهد را اصطلاحاً "موتاسیون" (Mutation) می نامند. گرچه بعضی از موتاسیونهایی كه به فرزندان منتقل می شوند مستقیماً از طریق اسپرم پدر و یا تخمك مادر به ارث می رسند، اما چنین تغییراتی می توانند همچنین از آسیبهایی كه به سلول ها در طول زندگی هر فردی رخ می دهند نیز پدید بیاید. در مورد بیماری ام اس، دانشمندان عقیده دارند كه صدمه به دی ان ای (DNA) كه در طی سالهای اولیه زندگی ایجاد می شود و فرد را مستعد ابتلا به ام اس می كند باعث خواهد شد كه چندین سال بعد بیماری ام اس بوجود آید.
شواهدی برای یك ارتباط ژنتیكی
دانشمندان در حال حاضر در حال بررسی نقش دقیق ژنها در بروز بیماری ام اس می باشند. یكی از موضوعاتی كه از نظریه به ارث رسیدن استعداد ابتلا به بیماری در بعضی افراد حمایت می كند این مسئله است كه این بیماری در بعضی از خانواده ها بیشتر دیده می شوددانشمندان كشف كردها ند كه داشتن سابقه خانوادگی از بیماری ام اس باعث افزایش خطر ابتلا به این بیماری در افراد می گردد. كودكانی كه یكی از والدین آنها دچار ام اس می باشد، حدود سه درصد احتمال دارد كه خودشان نیز به این بیماری مبتلا شوند در حالیكه خطر ابتلا به این بیماری در سایر افراد جامعه یك در هزار می باشد. دو قولوهای یكسان كه دارای ژنهای مشابهی هستند در خطر بیشتری می باشند. اگر یكی از دوقلوهای یكسان دچار بیماری ام اس شود، حدود ده درصد احتمال ابتلا دیگری نیز وجود خواهد داشت كه این موضوع، نشان دهنده نقش قوی ژنها در ابتلا افراد به این بیماری می باشد.
مدرك دیگری كه نشان دهنده نقش مهم ژنتیك در ابتلا افراد به بیماری ام اس می باشد این است كه این بیماری در بین سفید پوستها شایعتر از بقیه نژادها می باشد و حتی اگر چندین گروه از نژادهای مختلف در یك منطقه جغرافیایی خاص زندگی كنند، سفید پوستها بیشتر به این بیماری مبتلا می شوند. برای مثال سفید پوستهای كانادایی بیشتر از سایر كسانی كه در كانادا زندگی می كنند به ام اس دچار می شوند، در حالیكه اسكیموهای كانادا خیلی به ندرت به این بیماری مبتلا می گردند. به همین صورت، در بعضی از گروههای نژادی مثل اسكیموها كه ترجیح می دهند از نژاد خود همسر اختیار كنند، این بیماری به نظر می رسد كه كمتر دیده می شود. این گروهها كه از نظر ژنتیكی مجزا و ایزوله هستند شامل كولی های شرق اروپا و هاتریت های (Hutterites) كانادا می باشند.
تحقیق با استفاده از وسایل و تكنیك های مدرن و امروزی، این امكان را در اختیار دانشمندان قرار داده است كه ژن ها و كروموزومها را بهتر بررسی نمایند و نقش عوامل ژنتیكی را در ایجاد بیماری ام اس تحقیق كنند. با تجزیه و بررسی مولكول دی ان ای با وسایلی مثل كروماتوگراف و میكروسكوپ الكترونیكی كه اجازه می دهد قسمتهای مختلف مولكول دی ان ای دیده شوند، دانشمندان بعضی از الگوهای ژنها را در افرادی كه دچار بیماری خاصی می باشند شناسایی نموده اند. این الگوهای ژنها را در افرادی كه دچار بیماری خاصی می باشند شناسایی نموده اند. این الگوها را كه اصطلاحاً به آنها "ماركرهای ژنتیكی" (Genetics Markers) گفته می شود مكن است در نشان دادن این كه چه افرادی مستعد ابتلا به بعضی بیماریها در آینده هستند اهمیت داشته باشند. برای مثال، در چند تحقیقی كه اخیراً انجام شده نشان داده شده است كه افرادی كه دارای یك ماركرژنتیكی برای یك آنتی ژن گلبول سفید خون هستند به احتمال خیلی زیاد به بیماری ام اس دچار خواهند شد.
كشف یك شاخص ژنتیكی خاص كه فرد را مستعد ابتلا به بیماری ام اس می كند ممكن است زمینه ای باشد كه نشان دهد این ماركر ژنتیكی حداقل می تواند تا حدودی مسئول بروز این بیماری باشد. در تحقیقات بعدی دانشمندان تلاش می شود كه سایر ماركرهای ژنتیكی خاص بیماران مبتلا به ام اس نیز پیدا شود به این امید كه ژن یا ژنهای مسئول بروز این بیماری بطور دقیق مشخص گردند. تا به امروز حدود بیست ژن مختلف در این مورد شناسایی شده است.
اے دنیا کے مسافر منزل تیری قبرھیں اے کر رھا ھیں جو تو دو دن کا یہ سفرھیں موت ھیں تیرا ان دیکھا ساتھی آچانگ تجھے نگل لے گا:ای مسافر دنیا خونه ی توقبر است ای که هرکاری میکنی سفر دو روزه هست مرگ رفیق ندیده ی تو است یکهو نفست رو می گیره
