[warrior]

كودك بي‌قرار و تب‌دارتان را كه مدام استفراغ مي‌كند و سطح هوشياري‌اش هم كم شده به يكي از مراكز‌درماني مي‌رسانيد و متخصصان كودك مي‌گويند به عفونت پرده‌هاي مغز يا همان مننژيت مشكوك‌اند و كودك بايد ‌«ال‌پي» شود...
شما حتي نام اين روش تشخيصي را هم نشنيده‌ايد و وقتي مي‌گويند بايد روي مايع نخاعي كودك آزمايش‌هايي انجام دهند تا متوجه مشكل او شوند، ته دلتان خالي مي‌شود. نخاع؟ همسرتان گريه مي‌كند و مي‌گويد: «شنيده‌ام پسر فلاني در اثر همين كار فلج شد، عموجان پدرم هم براي همين كار عقيم شد!» هجوم اطلاعات يا بهتر بگوييم شنيده‌هاي درست و غلط، شما را دچار ترديد مي‌كند؛ آيا اجازه انجام چنين اقدامي را بدهم يا نه؟ با دكتر عليرضا ناطقيان، فوق‌تخصص بيماري‌هاي عفوني كودكان و و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران در مورد باورهاي مختلف در مورد گرفتن مايع مغزي نخاعي يا «ال‌پي»، گفت‌وگو كرده‌ايم.



سلامت: شايد خيلي‌ها بدانند مايع نخاعي داخل فضاي مغز و بين پرده‌هاي آن و در اطراف نخاع جريان دارد اما نمي‌دانند وظيفه اين مايع در بدن چيست. لطفا در اين مورد توضيح دهيد.

يكي از وظايف اصلي اين مايع، حفظ مغز داخل حفره جمجمه است. مغز در اين مايع شناور است و بنابراين اگر ضربه‌اي به سر وارد شود، به سادگي صدمه نمي‌بيند. اين مايع شفاف و بي‌رنگ‌ حاوي پروتئين و قند است و در مواردي كه پزشك مشكوك به عفونت پرده‌هاي مغز (مننژيت) يا التهاب مغز مي‌شود و در برخي بيماري‌هاي التهابي، به گرفتن مايع مغزي- نخاعي يا پونكسيون كمري نياز است.

سلامت: مايع نخاعي چگونه گرفته مي‌شود؟

كودك را به پهلو مي‌خوابانيم يا به حالت نشسته قرار مي‌دهيم و معمولا دستيار كمك مي‌كند ستون?فقرات خم و فضاي مهره‌اي كمري از پشت باز شود. پوست ضدعفوني و سوزن مناسبي از لابلاي دو مهره كمري عبور داده مي‌شود تا نوك آن وارد فضاي اطراف نخاع شود. بعد از گرفتن چند قطره از اين مايع، سوزن خارج و محل پانسمان خواهدشد.

سلامت: آيا مايعي كه گرفته مي‌شود، قابل‌جبران است؟ اين‌كار خطرناك نيست؟

بله، هر كودك طبيعي هر ساعت 20 ميلي‌ليتر مايع مغزي نخاعي توليد مي‌كند و اگر اين روش با رعايت تمام اصول انجام ‌شود، بي‌خطر است. عارضه شايع آن در بزرگسالان سردرد است ولي در بچه‌ها كمتر اين عارضه مشاهده مي‌شود.

سلامت: چرا پزشكان اصرار دارند اين روش تشخيصي زودتر انجام شود؟

براي هر نوزاد، شيرخوار يا كودك مشكوك به مننژيت، انجام ‌«ال‌پي» بسيار ضروري است و بايد فورا انجام شود تا در صورت تشخيص مننژيت، به سرعت درمان آغاز شود.

سلامت: اينكه مي‌گويند اين‌كار باعث فلج پاها مي‌شود، درست است؟

اگر اين روش اصولي انجام شود، اين عارضه بسيار نادر است. شايد منشاء اين تفكر غلط، اين باشد كه برخي پزشكان براي بررسي علت‌هاي بيماري‌هاي فلج‌دهنده مانند فلج اطفال از روش «ال‌پي» استفاده مي‌كردند. پاهاي كودك مبتلا به بيماري‌ به مرور براي هميشه دچار ضعف يا فلج مي‌شوند و والدين به اشتباه تصور مي‌كنند كودك به دليل انجام ‌‌‌«ال‌پي» از كمر به پايين فلج شده است.

سلامت: آيا ممكن است باروري كودك با انجام اين كار در آينده دچار مشكل شود؟

نه، متاسفانه والدين به خصوص آنهايي كه فرزند پسر دارند، چنين نگراني‌اي دارند اما گرفتن مايع نخاع هيچ ربطي به باروري ندارد.

سلامت: انجام «ال‌پي» خيلي دردناك به نظر مي‌رسد. آيا والدين بايد احتياط‌هاي خاصي بعد از انجام اين اقدام انجام دهند؟

ناراحتي و درد در محل تزريق و احيانا سردرد، وجود خواهدداشت كه با چند ساعت استراحت برطرف مي‌شود. پانسمان محل «ال‌پي» را هم بعد از 24 ساعت مي‌توان برداشت و اگر مشكلي وجود نداشت، مي‌توان 2-1 روز بعد كودك را حمام كرد.

سلامت: پزشكان نمي‌توانند بدون انجام «ال‌پي» درمان مننژيت را آغاز يا به طريقي از انجام اين كار صرف‌نظر كنند؟

اگر پزشك تشخيص دهد خم‌كردن ستون فقرات ممكن است مشكل به وجود آورد يا حال عمومي و سطح هوشياري كودك را وخيم ارزيابي كند، بلافاصله درمان را آغاز خواهد كرد و اين اقدام تشخيصي را به بعد موكول مي‌كند. البته تمام كودكاني كه قرار است مايع نخاعي‌شان گرفته شود، از نظر وضعيت قلبي، تنفسي و عصبي و به خصوص از نظر علايم افزايش غيرطبيعي فشار داخل مغزي بررسي مي‌‌شوند. اگر مشكلي وجود داشته باشد، انجام «ال‌پي» به بعد موكول مي‌‌شود. بهتر است والدين به پزشك كودك خود اعتماد كنند.

هفته نامه سلامت
31/2/91