حتما در خانواده، اطرافیان و دوستان کسانی را می‌شناسید که از تکرر ادراری مزمن رنج می‌برند.
در شرح حال این افراد ذکر می‌شود که چند ماه یا چند سال است مبتلا به تکرر ادراری هستند و پس از نوشیدن یک لیوان چای یا آب مجبورند چند بار به دستشویی بروند. مسافرت‌های طولانی با ماشین برای این افراد به‌علت نیاز به دستشویی سخت است. آنها با وجود رفتن به دستشویی باز احساس می‌کنند که ادرارشان کاملا تخلیه نشده است. تکرر ادرار اغلب در شب نیز گریبانگیر این افراد است و باعث می‌شود که چند بار از خواب بیدار شوند به‌طوری که کیفیت خواب این افراد را تحت‌تأثیر قرار داده و در نهایت باعث تغییر کیفیت خلق این افراد می‌شود. دکتر حسین کرمی، متخصص جراحی کلیه و فوق تخصص اندویورولوژی و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی در مورد این مشکل شایع بیشتر توضیح می‌دهد:
* فرق تکرر ادراری با پرادراری چیست؟
فرق این دو مشکل در این است که در تکرر ادراری حجم ادرار کم ولی تعداد دفعات دفع ادراری زیاد است ولی در پرادراری فقط حجم ادراری زیاد است. به هر حال درصورتی‌که تکرر ادراری با سوزش و خون در ادرار همراه باشد باید سریع‌تر بررسی شود.
* به‌علت‌های این اختلال هم اشاره می‌کنید؟
عفونت‌های ادراری مزمن از جمله عفونت مزمن پروستات که اغلب افراد جوان و میانسال را درگیر می‌کند یکی از علت‌های تکرر ادراری است. این افراد اغلب از درد کمر و لگن به همراه تکرر و سوزش ادرار شاکی هستند که باید با تشخیص سریع تحت درمان پزشک متخصص ارولوژی قرار بگیرند.
* ضعیف شدن عملکرد کلیه‌ها هم می‌تواند یک علت باشد؟
بله همچنین بالا بودن قند خون هم در میان این علت‌ها مطرح است برای همین در هر بیمار با تکرر مزمن ادراری باید آزمایش ادرار و قند خون و آزمایش عملکرد کلیه‌ها انجام شود. علاوه بر این وجود انسداد در مجرای ادراری هم باعث جلوگیری از تخلیه کامل مثانه شده و باعث تحریک مثانه می‌شود. برای همین امروزه تنگی‌های پیش‌آبراه و بزرگی پروستات 2 عامل شایع تکرر ادراری مزمن در خانم‌ها با مکانیسم انسدادی مجراست.
* اختلال در عملکرد مثانه چطور؟
خب در این مورد باید گفت مثانه به‌عنوان یک منبع ذخیره ادراری در انسان است که در حالت طبیعی تا 500سی‌سی ادرار را می‌تواند در خود نگه‌دارد. در حالت طبیعی مثانه تدریجا با ادرار ترشح شده از کلیه‌ها پر می‌شود. پس از پر شدن احساس تخلیه ادراری به فرد دست داده و با رفتن به دستشویی با انقباض عضلات مثانه تخلیه ادرار انجام می‌شود.اما اگر به هر دلیلی
1 - مثانه متورم شود 2 - حجم مثانه و قابلیت اتساع و ذخیره‌سازی آن تغییر بکند 3 - یا مثانه بیش‌فعال شود، باعث تکرر ادراری مزمن می‌شود.
* و علت‌های دیگر؟
پنجمین علت تکرر ادراری مزمن بیماری‌های سیستمیک است.
به‌عنوان مثال هر‌گونه آسیب به نخاع، دیسک‌های کمر، بیماری M.S، ضعیف شدن پمپاژ قلب و مصرف داروهای
ادرار آور و حاملگی نیز از عوامل تکرر ادراری مزمن هستند.
* علت مثانه پر کار چیست؟
علت‌های مختلفی در ایجاد مثانه پرکار دخالت دارند؛ استرس‌ها و هیجان‌های روحی مداوم مثانه را شدیدا تحریک‌پذیر می‌کند. انسدادهای پیش آبراه و بیماری‌هایی از قبیل M.S و دیگر ضایعات عصبی نخاع می‌توانند از علل دیگر مثانه‌های پرکار باشند. ولی در اغلب موارد علت آن نامعلوم و ناشناخته است.
* بهترین وسیله تشخیص اختلالات مزمن ادراری و مثانه بیش فعال چیست؟
امروزه نوار مثانه یا تست ارودینامیک بهترین وسیله تشخیص اختلالات مزمن ادراری است. روش انجام تست ارودینامیک یا نوار مثانه به این صورت است که بیمار به‌مدت یک ربع تا 20دقیقه روی تخت مخصوص قرار می‌گیرد و سوندها با ریلی به مجرای ادراری و مثانه وصل می‌شود و سپس با استفاده از دستگاه کامپیوتر و نرم افزار مخصوص آن صحت عملکرد مثانه و مجرا دقیقا بررسی می‌شود.
* در چه کسانی باید تست ارودینامیک یا نوار مثانه انجام شود؟
در کسانی که تکررهای ادراری طولانی دارند، عفونت‌های مقاوم به درمان در مجاری ادراری دارند، در تمام بیمارانی که بی‌اختیاری ادراری دارند، در بیماران با مثانه عصبی و بیماران با اختلالات ادراری مزمن به همراه بیماری عمومی از قبیل پارکینسون، M.S و ضایعات نخاعی و دیسک کمر، شب ادراری‌های طولانی تا سن بلوغ و بعد از آن، بیماران با برگشت ادرار از مثانه به کلیه‌ها که اگر با وجود درمان خوب نشده باشند.
* تکرر ادراری مزمن قابل درمان است؟
بله، با انجام آزمایش‌ها و عکس‌برداری و انجام نوار مثانه باید علت تکرر ادرار دقیقاً توسط پزشک تشخیص داده شود تا براساس علت ایجاد تکرر ادراری آن را درمان کرد.اگر علت تکرر ادرار عفونت پروستات باشد باید سریعا درمان شود.
همچنین اگر پروستات بزرگ شده باشد تنگی مجرا یا ورم مثانه وجود داشته باشد باید آنها را درمان کرد. درصورت وجود بیماری زمینه‌ای درمان و کنترل آن به کنترل تکرر ادرار کمک خواهد کرد. علاوه بر این امروزه با داروهای جدیدی که در بازار هستند مثانه پرکار یا بیش فعال کاملا قابل کنترل است. رفتار درمانی و ورزش عضلات لگنی نیز از دیگر موارد کمک‌کننده به کنترل تکرر ادراری است.
در شرح حال این افراد ذکر می‌شود که چند ماه یا چند سال است مبتلا به تکرر ادراری هستند و پس از نوشیدن یک لیوان چای یا آب مجبورند چند بار به دستشویی بروند. مسافرت‌های طولانی با ماشین برای این افراد به‌علت نیاز به دستشویی سخت است. آنها با وجود رفتن به دستشویی باز احساس می‌کنند که ادرارشان کاملا تخلیه نشده است. تکرر ادرار اغلب در شب نیز گریبانگیر این افراد است و باعث می‌شود که چند بار از خواب بیدار شوند به‌طوری که کیفیت خواب این افراد را تحت‌تأثیر قرار داده و در نهایت باعث تغییر کیفیت خلق این افراد می‌شود. دکتر حسین کرمی، متخصص جراحی کلیه و فوق تخصص اندویورولوژی و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی در مورد این مشکل شایع بیشتر توضیح می‌دهد:
* فرق تکرر ادراری با پرادراری چیست؟
فرق این دو مشکل در این است که در تکرر ادراری حجم ادرار کم ولی تعداد دفعات دفع ادراری زیاد است ولی در پرادراری فقط حجم ادراری زیاد است. به هر حال درصورتی‌که تکرر ادراری با سوزش و خون در ادرار همراه باشد باید سریع‌تر بررسی شود.
* به‌علت‌های این اختلال هم اشاره می‌کنید؟
عفونت‌های ادراری مزمن از جمله عفونت مزمن پروستات که اغلب افراد جوان و میانسال را درگیر می‌کند یکی از علت‌های تکرر ادراری است. این افراد اغلب از درد کمر و لگن به همراه تکرر و سوزش ادرار شاکی هستند که باید با تشخیص سریع تحت درمان پزشک متخصص ارولوژی قرار بگیرند.
* ضعیف شدن عملکرد کلیه‌ها هم می‌تواند یک علت باشد؟
بله همچنین بالا بودن قند خون هم در میان این علت‌ها مطرح است برای همین در هر بیمار با تکرر مزمن ادراری باید آزمایش ادرار و قند خون و آزمایش عملکرد کلیه‌ها انجام شود. علاوه بر این وجود انسداد در مجرای ادراری هم باعث جلوگیری از تخلیه کامل مثانه شده و باعث تحریک مثانه می‌شود. برای همین امروزه تنگی‌های پیش‌آبراه و بزرگی پروستات 2 عامل شایع تکرر ادراری مزمن در خانم‌ها با مکانیسم انسدادی مجراست.
* اختلال در عملکرد مثانه چطور؟
خب در این مورد باید گفت مثانه به‌عنوان یک منبع ذخیره ادراری در انسان است که در حالت طبیعی تا 500سی‌سی ادرار را می‌تواند در خود نگه‌دارد. در حالت طبیعی مثانه تدریجا با ادرار ترشح شده از کلیه‌ها پر می‌شود. پس از پر شدن احساس تخلیه ادراری به فرد دست داده و با رفتن به دستشویی با انقباض عضلات مثانه تخلیه ادرار انجام می‌شود.اما اگر به هر دلیلی
1 - مثانه متورم شود 2 - حجم مثانه و قابلیت اتساع و ذخیره‌سازی آن تغییر بکند 3 - یا مثانه بیش‌فعال شود، باعث تکرر ادراری مزمن می‌شود.
* و علت‌های دیگر؟
پنجمین علت تکرر ادراری مزمن بیماری‌های سیستمیک است.
به‌عنوان مثال هر‌گونه آسیب به نخاع، دیسک‌های کمر، بیماری M.S، ضعیف شدن پمپاژ قلب و مصرف داروهای
ادرار آور و حاملگی نیز از عوامل تکرر ادراری مزمن هستند.
* علت مثانه پر کار چیست؟
علت‌های مختلفی در ایجاد مثانه پرکار دخالت دارند؛ استرس‌ها و هیجان‌های روحی مداوم مثانه را شدیدا تحریک‌پذیر می‌کند. انسدادهای پیش آبراه و بیماری‌هایی از قبیل M.S و دیگر ضایعات عصبی نخاع می‌توانند از علل دیگر مثانه‌های پرکار باشند. ولی در اغلب موارد علت آن نامعلوم و ناشناخته است.
* بهترین وسیله تشخیص اختلالات مزمن ادراری و مثانه بیش فعال چیست؟
امروزه نوار مثانه یا تست ارودینامیک بهترین وسیله تشخیص اختلالات مزمن ادراری است. روش انجام تست ارودینامیک یا نوار مثانه به این صورت است که بیمار به‌مدت یک ربع تا 20دقیقه روی تخت مخصوص قرار می‌گیرد و سوندها با ریلی به مجرای ادراری و مثانه وصل می‌شود و سپس با استفاده از دستگاه کامپیوتر و نرم افزار مخصوص آن صحت عملکرد مثانه و مجرا دقیقا بررسی می‌شود.
* در چه کسانی باید تست ارودینامیک یا نوار مثانه انجام شود؟
در کسانی که تکررهای ادراری طولانی دارند، عفونت‌های مقاوم به درمان در مجاری ادراری دارند، در تمام بیمارانی که بی‌اختیاری ادراری دارند، در بیماران با مثانه عصبی و بیماران با اختلالات ادراری مزمن به همراه بیماری عمومی از قبیل پارکینسون، M.S و ضایعات نخاعی و دیسک کمر، شب ادراری‌های طولانی تا سن بلوغ و بعد از آن، بیماران با برگشت ادرار از مثانه به کلیه‌ها که اگر با وجود درمان خوب نشده باشند.
* تکرر ادراری مزمن قابل درمان است؟
بله، با انجام آزمایش‌ها و عکس‌برداری و انجام نوار مثانه باید علت تکرر ادرار دقیقاً توسط پزشک تشخیص داده شود تا براساس علت ایجاد تکرر ادراری آن را درمان کرد.اگر علت تکرر ادرار عفونت پروستات باشد باید سریعا درمان شود.
همچنین اگر پروستات بزرگ شده باشد تنگی مجرا یا ورم مثانه وجود داشته باشد باید آنها را درمان کرد. درصورت وجود بیماری زمینه‌ای درمان و کنترل آن به کنترل تکرر ادرار کمک خواهد کرد. علاوه بر این امروزه با داروهای جدیدی که در بازار هستند مثانه پرکار یا بیش فعال کاملا قابل کنترل است. رفتار درمانی و ورزش عضلات لگنی نیز از دیگر موارد کمک‌کننده به کنترل تکرر ادراری است.
