[نسترنى]

کورتون نام عامیانه گروهی از داروهاست که خاصیت مسکن و تضعیف سیستم ایمنی بدن را داشته و در درمان تعداد زیادی از بیماری ها کاربرد دارند. نام علمی این داروها کورتیکواستروئید است و به شکل قرص، آمپول، اسپری و پمادهای موضعی در بازار وجود دارند.
پردنیزولون، بتامتازون، دگزامتازون، متیل پردنیزولون، تریامسینولون، هیدروکورتیزون وکلوبتازول همه از انواع کورتون ها هستند.


رای درمان برخی از بیماری ها به عنوان مسکن فوری از انواع کورتون ها استفاده می شود. مثلادر حساسیت های شدید تزریق یک آمپول کورتون می تواند نجات بخش باشد یا در حملات شدید آسم استفاده از کورتون خوراکی یا تزریقی باعث باز شدن راه های هوایی و بهبودی می شود. در بسیاری از بیماری های پوستی حاد نیز پمادهای حاوی کورتون برای تسکین علامتی به کار می روند.
موارد بی شماری از کاربرد این داروها در درمان درازمدت بیماری ها وجود دارد که قابل جایگزینی با هیچ داروی دیگری نیستند و به دلیل خاصیت تضعیف ایمنی کورتون ها استفاده وسیع از این داروها برای درمان بیماری های خود ایمنی صورت می گیرد. مثلابرای درمان روماتیسم مفصلی، انواعی از بیماری های کلیوی، نوعی از هپاتیت که هپاتیت خودایمنی نامیده می شود و انواعی از بیماری های پوستی مزمن استفاده از کورتون به مدت طولانی کاربرد دارد.
درمان بیماری کرون که یک بیماری روده ای است و بیماری ام اس نیز در مراحل مختلف با کورتون ها صورت می گیرد.

عوارض کورتون چیست؟

1- پوکی استخوان : کورتون مانع فعالیت سلولهایی میشود که در استخوان سازی و رسوب کلسیم در استخوانها نقش دارند . از سوی دیگر از جذب کلسیم در روده جلوگیری می کند . در نتیجه کلسیم از استخوانها برداشته میشود و به درون خون راه می یابد . این دو فرایند موجب پوکی استخوان میشود . در افرادی که از این داروها استفاده میکنند لازم است برای پیشگیری از بروز عوارض ، مصرف لبنیات در رژیم غذایی وجود داشته باشد و در صورت نیاز از مکمل های کلسیم هم استفاده شود .
2- چاقی : افزایش بی رویه اشتها از دیگر عارضه های جانبی کورتون است و به همین دلیل به کسانیکه تحت درمان با کورتون قرار دارند توصیه میشود که غذاهای کم کالری مصرف کنند
3- تورم : کورتونها اغلب موجب دفع پتاسیم و جذب سدیم میشود . مصرف نمک سدیم در این بیماران میتواند موجب تورم شدید شود . رژیم غذایی چنین فردی باید در حد امکان بدون نمک طعام باشد
4- مشکلات چشمی : مصرف طولانی کورتون شانس ابتلا به آب مروارید و گلوکوم ( آب سیاه ) را نیز زیاد میکند .
5- اختلال حافظه : مطالعات جدید نشان داده است با مصرف کورتون فعالیتهای مربوط به حافظه دراز مدت مانند استعداد یادگیری ، یادآوری سریع و یادآوری با تاخیر کاهش می یابد . بیشتر این فعالیتها در طول ده روز بعد از قطع دارو به حالت اول برمیگردد . اگر چه زمان بیشتری بطول می انجامد تا یادآوری سریع به حالت عادی برگردد .
6- قرمزی پوست : استفاده از پمادهای حاوی کورتون شاید به سرعت التهابات پوستی را درمان کند . اما استفاده طولانی از آن موجب قرمزی پوست میشود . استفاده طولانی مدت از کورتون باعث نازک شدن پوست و گشاد شدن رگهای زیر پوست میشود که پیامد آن قرمزی پوست است .
7- یکی از عوارض استفاده زیاد از کورتونها افزایش میزان چربی است . این حالت بعلاوه تورم بدن باعث پُف کردن فرد شده و علامتی بنام صورت ماه ایجاد میکند . البته صورت از لحاظ زیبایی مثل ماه نمیشود بلکه مثل ماه گرد میشود .
8- استفاده مکرر از کورتون باعث تحلیل رفتن عضلات میشود . به دلیل تخریب پروتئین های بدن ، پروتئین غذایی فرد باید حتی الامکان بالا باشد
9- استفاده از مقادیر بالای کورتون موجب افزایش احتمال نوع خاصی از بی نظمی ضربان قلب ، که یکی از عوامل اصلی سکته مغزی است ، میشود .
10- علاوه بر اینها استفاده از کورتون میتواند موجب سردرد ، سرگیجه ، عصبانیت ، افسردگی ، هیجان پذیری ، اختلال خواب ، جوش غرور ، رشد موهای زائد ، ناراحتی معده ، افزایش فشار خون ، تاخیر در بهبودی بیماریهای عفونی و زخم ها ، درد یا ضعف عضلانی ، افزایش تعریق ، تشنگی شدید ، کبودشدگی غیر طبیعی و اختلال در قاعدگی زنان نیز بشود .


چگونه عوارض کورتون را کم کنیم؟

1- به هیچ وجه کورتون نباید به طور ناگهانى قطع شود و کاهش میزان آن و قطع آن باید تحت نظر پزشک انجام شود .

2- به هنگام روبروشدن با استرس هاى شدید و پیش از جراحى هاى کوچک یا بزرگ ، موضوع را به آگاهى پزشک خود برسانید تا به طور موقت میزان کاربرد دارو را افزایش دهد .

3- ازآنجا که کورتون میتواند باعث پوکى استخوان گردد، به ویژه در روزهاى نخست کاربرد آن ، بنابراین براى پیشگیرى از پوکى استخوان موارد زیر پیشنهاد میشود :

· مصرف کلسیم به میزان 1000 تا 1500 میلى گرم روزانه(یک لیوان شیرمعادل 300 میلى گرم کلسیم دارد ) بیماران لوپوس با درگیرى کلیه و ازدیاد فشارخون در مورد مصرف لبنیات با پزشک معالج خود مشورت نمایند.

· مصرف ویتامین D ( دى ) تحت نظر پزشک معالج

· انجام ورزش منظم به ویژه پیاده روى

· داشتن رژیم غذائى کم نمک

· استفاده از داروهاى ضد پوکى استخوان به صورت پیشگیرانه با تجویز و تحت نظر پزشک معالج

4- مصرف کورتون میتواند افزایش چربى هاى خون را درپى داشته باشد ، بنابراین براى کاهش این پیامد ناخواسته پیشنهاد میشود :

· داشتن رژیم غذائى کم چرب

· اندازه گیرى وکنترل کردن چربى خون در ابتداى مصرف کورتون و سپس هر یک سال

5- مصرف کورتون میتواند باعث افزایش قند خون شود بنابراین براى کاهش این عارضه موارد زیر توصیه میشود :

· رعایت رژیم غدائى مناسب

· اندازه گیرى قند خون هرچند وقت یکبار درطى مصرف کورتون با دستور و صلاحدید پزشک معالج

6- مصرف کورتون میتواند فشارخون را بالا ببرد، بنابراین براى کاهش این پیامد پیشنهاد میشود :

· رژیم غذائى کم نمک داشته باشید

· اندازه گیرى کردن فشار خون در هر دیدار با پزشک معالج

7- کاربرد کورتون به ویژه در اندازه هاى زیاد میتواند سبب افزایش خطر عفونت شود بنابراین براى کاهش این پیامد موارد زیر پیشنهاد میشود :

· پیشنهاد میشود واکسن آنفلوآنزا سالانه زده شود. با دستور و صلاحدید پزشک معالج

· از تماس با افراد داراى عفونت هاى ویروسى و حضور در محل هاى شلوغ به ویژه در فصل زمستان جلوگیرى شود.

·پیشنهاد میشود در صورت بروز هر گونه تب ، هر چه زودتر به پزشک خود مراجعه داشته باشید .

8- کاربرد کورتون میتواند سبب ایجاد آتروفى ( ضعف ) در ماهیچه هاى بدن شود بنابراین براى کاهش این پیامد پیشنهاد میشود :

· انجام ورزش هاى کششى براى پیشگیرى از آتروفى عضله