[نازلی]

آشنایی با خواص دارویی گیاه اکالیپتوس Eucalyptus

اکالیپتوس Eucalyptus



ساکنین اولیه استرالیا- بومیهای استرالیایی- از برگهای اکالیپتوس برای درمان جراحات و پایین آوردن تب استفاده می کردند. آنها همچنین می دانستند اگر در منطقه بیابانی استرالیا به نام “آتبک” (Outpack) با بی آبی مواجه شوند، می توانند ریشه های اکالیپتوس را، که آکنده از آب است، از زمین برای رفع تشنگی بیرون بیاورند.

برگهای اکالیپتوس و روغنی که آنها تولید می کنند سبب کشتن باکتریها و رفع ناراحتیهای تنفسی افراد مبتلا به خناق، آسم و برونشیت میشود. اگر سابقه مصرف ویکس دارید، آنگاه احتمالاً خنکی و احساس سوزش ناشی از مرهم روی پوست و پاک شدن سینوس ها در اثر رایحة نعناعی و معطر را به یاد خواهید آورد. در واقع این اثرات روغن اصیل اکالیپتوس است.

اکالیپتوس به انواع عطر، صابون و برخی از مواد غذایی و نوشیدنیها اضافه میشود. از این گیاه همچنین به عنوان عامل دفع حشرات نیز استفاده و به روغن شمع و افشانه های حشره کش نیز اضافه میشود. اگر به هیره ها (حشرات) گرد و غبار آلرژی دارید، می توانید اضافه کردن چند قطره روغن اصلی اکالیپتوس به مایع شستشوی لباسهایتان را مورد توجه قرار دهید.



تحقیقات اخیر مؤید این است که این گیاه دارویی تعداد هیره ها (حشرات)ی گرد و خاک را تا حد زیادی کاهش می دهد و راه تنفس شما را بازتر می کند. اگر در خانة خود شاهد سوسک هستید، اضافه کردن چندین قطره روغن اصیل اکالیپتوس بر لباسهای مندرس و گذاشتن آنها را در کمد لباسهایتان امتحان کنید (دقت کنید لباسهای مزبور را از مواد غذایی یا ظروف دور نگهدارید).

به خاطر داشته باشید که روغن اکالیپتوس فوق العاده برای انسان سمی است و در مصرف آن باید دقت کنید. اگر فرزند دارید، اطمینان پیدا کنید که روغنهای اصیل این گیاه دور از دسترس او نگهداشته شود.

معرفی گیاه

کالیپتوس بومی استرالیا است، و در این قاره غذای اصلی موجود در وعده غذایی خرسهای کوآلا محسوب میشود. امروزه این گیاه در سرتاسر جهان از جمله ایالات متحده کشت میشود. اکالیپتوس گونه های بسیاری دارد. برخی از گونه های آن به اندازه گلهای تزئینی و برخی دیگر به اندازه درختان بزرگ است.

اکالیپتوس لثه آبی یا درخت تب استرالیا، شناخته شده ترین گونه اکالیپتوس است که مصرف پزشکی دارد. ارتفاع این گیاه به ۲۳۰ پا می رسد. برگهای ۴ تا ۱۲ اینچی این گیاه سبز تند و براق است. وقتی پوستة خاکستری آبی این گیاه کنده میشود، زیر آن پوسته کرمی رنگ وجود دارد.

ترکیبات گیاه چای و عصاره این گیاه از مادة برگ خیس خورده در محلول الکل که دارای مواد فعال است، تهیه میشود. پاره ای از این عناصر و ترکیبات فعال “تانین” و “فلاونوید” نامیده میشوند. روغن اصیل برگ تهیه شده از تقطیر بخار عمدتاً از عنصر فعالی به نام “سینوئول” تشکیل شده است. روغن این گیاه همچنین حاوی سایر عناصر شیمیایی گیاهی است



اشکال موجود

این گیاه به صورت روغن مایع اساسی، روغن اساسی به شکل پماد تنتور برگ (محلول تهیه شده از گیاه و الکل یا گیاه، الکل و آب)، برگ خام و چای قابل دسترسی است. قطره های ضد سرفه تجاری، انواع شربتها، مایعات تبخیر کننده، روغنهای مالیدنی، انواع خمیردندان و مواد شستشوی دهان حاوی روغن اکالیپتوس یا ترکیب اصلی آن یعنی سینئول است

نحوه مصرف

این گیاه برای درمان التهاب سینه، ریه ها، بینی و گلو بکار می رود و می تواند برخی از گونه های باکتری و همچنین برخی از انواع قارچها را از بین ببرد. وقتی ازاین گیاه دارویی برای مصرف موضعی استفاده می کنید، می تواند درد رماتیسمی را تسکین بخشد. قبل از مصرف میزان ریز یا هر میزان مصرف، با پزشک معالج خود مشورت و از دستورات ایشان پیروی کنید.

* جوشانده برگ اکالیپتوس (برای احتقاق): ۱/۲ تا ۱ میلی لیتر روزانه.

* روغن برای مصرف موضعی (برای مقاصل متورم یا احتقاق سینه): ۳۰ میلی لیتر روغن اکالیپتوس را به ۵۰۰ میلی لیتر آب ولرم اضافه کنید.

* اکالیپتول: روزانه ۰/۰۵ تا ۰/۲ میلی لیتر (۱ تا ۲ قطره برای هر لیوان آب جوش).

* روغن اکالیپتوس (برای استعمال موضعی): نصب تا یک میلی لیتر (۱۵ تا ۳۰ قطره) روغن مزبور را به نصف لیوان روغن مایع (کنجد، زیتون و غیره) اضافه کنید.

* به منظور استفاده استنشاقی از این گیاه داروئی، ۵ تا ۱۰ قطره از روغن آنرا به ۲ لیوان آب جوش اضافه کنید و سپس حوله را بالای سر خود بکشید و بخار آنرا استنشاق کنید.



نکات احتیاطی

در دوران بارداری یا شیردهی از مصرف اکالیپتوس پرهیز کنید. روغن این گیاه اگر استعمال موضعی داشته باشد، سمی نیست. اما نباید از این گیاه برای مصارف داخلی استفاده کرد. انجمن فرآوردهای گیاهان دارویی آمریکا برگ اکالیپتوس را از نظر بی خطری در ردیف و درجه دو ارزیابی کرده است. درجه ۲ به معنای این است که در کاربرد این گیاه محدودیتهایی متصور است.

در ارتباط با عصاره های برگ اکالیپتوس باید گفت که افرادی که مبتلا به التهاب معده ای- روده ای یا التهاب مجرای صفراوی هستند، باید از مصرف عصاره برگ اکالیپتوس اجتناب کنند. در صورت ابتلا به ناراحتی کبد نیز از مصرف آن پرهیز کنند. در صورتی که مشمول هر کدام از این حالات هستید، با پزشک خود مشورت کنید.

از مصرف بی رویه عصارة مزبور نیز اجتناب ورزید. “تانین” موجود در عصاره این گیاه می تواند، در صورتی که بی رویه مصرف شود، به انواع شکم درد یا آسیب کبدی و کلیوی منجر شود. هرگونه روغن این گیاه را به صورت یا بینی کودکان زیر دو سال نمالید.

تداخل های احتمالی

روغن و عصاره اکالیپتوس می تواند اثرات داروهایی را که برای درمان کمبود قند خون بکار می رود، خنثی کند. اگر به بیماری افت قندخون مبتلا هستید، مطمئن شوید که پزشک شما قبل از آغاز درمان با این گیاه در جریان امر واقع شده است.

درباره گیاه اكالیپتوس چه می دانید؟



تحقیقات انجام شده روی اكالیپتوس‌ های كشت شده در استان فارس نشان می‌دهد كه این گیاه خاصیت ضد باكتریایی دارد.
سید محمود فرش‌پور رضایی مجری این طرح و عضو هیئت علمی سازمان تحقیقات آموزش و ترویج كشاورزی در گفتگو با فارس گفت: در تحقیقات خود اثرات طبیعی گیاه اكالیپتوس را مورد بررسی قرار داده‌ایم.

وی افزود: گیاه اكالیپتوس گیاه بومی ایران نیست و زمانی كه وارد ایران شد، در مناطق مختلف كشور كشته شد و توانست با این مناطق سازگاری پیدا كند و در این مناطق رشد كرده است.

ما در این تحقیقات 11 گونه از گیاه اكالیپتوس در استان فارس و 32 گونه از استان مازندران را برای انجام مطالعات انتخاب كردیم.

وی گفت: در این تحقیقات برگ این گیاه را خشك كردیم و توانستیم اسانس آن را تهیه كنیم و درصد مواد مؤثره این گیاه در این تحقیقات مشخص شد.

این عضو هیئت علمی دانشگاه گفت: ما در این تحقیقات دریافتیم كه گیاه اكالیپتوس كشت شده در استان فارس اثرات ضد باكتریایی دارد و می‌تواند منجر به تولید داروی دامی برای درمان بیماری ورم پستان در دام‌ها شود.