[sargol]

بررسی تأثیر سیکل قاعدگی در بروز علایم بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس
مسعود اعتمادی‌فر, احمد چیت‌ساز, هتاو قاسمی تهرانی, مسعود هراتی

چکیده

مقدمه: مولتیپل اسکلروزیس ( MSیا (Multiple sclerosis یک بیماری خودایمنی است که با دمیلینه شدن اکسون نورون‌های سیستم عصبی مرکزی همراه می‌باشد. دامنه‌ی سنی غالب در این بیماری مربوط به دوران جوانی افراد است و میزان شیوع بیماری در خانم‌ها دو تا سه برابر آقایان است. شناخت عوامل و شرایطی که باعث عود بیماری و به عبارتی فراهم شدن شرایط بیماری می‌شود می‌تواند در پیش‌گیری از بروز و یا عود بیماری مؤثر باشد. یکی از این شرایط، دوران سیکل قاعدگی خانم‌ها و تغییرات هورمونی حین آن است که می‌تواند بر شرایط بروز و عود این بیماری مؤثر باشد. شناخت ارتباط تغییرات هورمونی حین قاعدگی بر عود بیماری لازم به نظر می‌رسد.

روش‌ها: در این مطالعه تعداد 196 بیمار خانم مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس و دارای سیکل قاعدگی منظم که به علت حمله‌ی بیماری مراجعه کرده بودند، از نظر زمان بروز حمله در سیکل قاعدگی مورد بررسی قرار گرفتند. سیکل قاعدگی بیماران بر اساس سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون به سه فاز تقسیم شد. فاز اول از سه روز پس از شروع سیکل قاعدگی تا زمان تخمک‌گذاری و هم‌زمان با افزایش استروژن بود. فاز دوم از زمان تخمک‌گذاری احتمالی (حدود روز 14 در سیکل 28 روزه و یا 14 روز قبل از پریود در سایر سیکل‌ها) تا 3 روز قبل از شروع قاعدگی بعدی بود که در این فاز سطح هر دوهورمون استروژن و پروژسترون بالا است. فاز سوم برابر با سه روز قبل از شروع خونریزی تا سه روز پس از شروع آن بود (کاهش استروژن و کاهش پروژسترون). بر اساس تاریخ LMP (Last menstrual period) بیماران و زمان حمله، فاز وقوع حمله در سیکل قاعدگی برای هر یک مشخص گردید.

یافته‌ها: بیشترین عود حملات بیماری (99 حمله که معادل 6/50 درصد کل حملات بود) در فاز سوم سیکل قاعدگی روی داد که در آن سطح هر دو هورمون استروژن و پروژسترون پایین است. 27 درصد عود حملات در فاز یک (که سطح استروژن بالا است) و 4/22 درصد عود حملات در فاز دو (که سطح استروزن و پروژسترون بالا است) روی داد که تفاوت معنی‌داری داشت.

نتیجه‌گیری: بیماری می‌تواند از هورمون‌های جنسی زنانه تأثیرپذیر باشد و استرویید‌های جنسی می‌توانند فعالیت بیماری را تغییر دهند. استروژن نقش محافظتی را در این بیماری دارد و کاهش استروژن با افزایش عود حملات همراه است.