[# پریسا #]

برخی اوقات جراحان، یک بیمار را با تشخیص وجود یک بخش ملتهب در شکم، بیهوش می‌کنند و به اتاق عمل می‌برند، اما هیچ جای ملتهبی را پیدا نمی‌کنند. در این گونه مواقع اولین کاری که می‌کنند این است که آپاندیس او را برمی‌دارند؛ هر چند که عفونی یا ملتهب نشده باشد و مشکلی در آن نباشد.



این طرز برخورد با آپاندیس (عضو کرم‌ مانند متصل به روده بزرگ) به این دلیل است که فکر می کنند آپاندیس هیچ خاصیتی جز ایجاد التهاب و دردسر در داخل شکم ندارد و اگر امروز صدایش در نیامده است، فردا حتما در خواهد آمد. بنابراین هر چند هنوز مشکلی ایجاد نکرده، ولی بهتر است آن را برداریم تا از شرش راحت شویم.



اما تحقیقات بیشتر، باعث ارائه یک تئوری جدید در این باره شده است که می گوید: آپاندیس مسئول تولید و حفظ باکتری‌های مفید در روده بزرگ است.

این گروه از محققان اعلام کرده‌اند که هر چند ممکن است در مواردی آپاندیس ملتهب شود و نیاز فوری به جراحی پیدا کند، ولی این دلیل نمی‌شود که از عملکرد این عضو غافل باشیم.



این زائده کرم ‌مانند، بهترین جا برای نگهداری باکتری‌هایی است که برای هضم غذا مفیدند.

هنگامی که یک اسهال شدید، مانند وبا، یا دیسانتری (اسهال خونی) رخ می‌دهد، آپاندیس پناهگاه باکتری‌های مفید روده می‌شود تا از بین نروند. به این ترتیب بعد از بهبودی اسهال، این باکتری‌ها می‌توانند مجددا از پناهگاهشان خارج شوند و فعالیت‌شان را از سر بگیرند.



بیماری آپاندیسیت (التهاب آپاندیس)، از علل شایع وضعیتی به نام "شکم حاد" در بیمارانی است که به اتاق عمل می‌روند و شکمشان برای جراحی باز می‌شود. این بیماری، در عین حال که نسبتا شایع است، اما به ‌دلیل تشخیص سخت و گمراه کردن پزشکان و جراحان، به "روباه شکم" هم معروف است.



با این حال، دانشمندان تاکید دارند آپاندیس ملتهب یا عفونی باید فورا با جراحی از بدن خارج شود، زیرا در این حالت، به مرکز تجمع سلول های عفونی و چرکی تبدیل می شود که با پاره شدن می‌تواند سراسر شکم را آلوده کند، حتی عفونت می تواند به خون راه یابد و باعث مرگ بیمار شود.



به همین علت این تئوری به هیچ ‌وجه، درآوردن این عضو را با جراحی در هنگام التهاب رد نمی‌کند.

این تئوری، فقط این نگرش را رد می کند که "آپاندیس را اضافی و بی فایده و دردسرساز می‌داند" و توصیه می‌کند فقط در موارد ضروری از بدن خارج شود.



سایر محققان، به این تئوری روی خوش نشان داده‌اند و می‌گویند شاید تحقیقات بیشتر بتواند مشخص کند که اعضای دیگر بدن هم همین نقش را در بدن ایفا می نمایند؛ اعضایی مانند لوزه‌ها، که هم ‌اکنون فقط در موقع التهاب خودی نشان می‌دهند و توجه جراحان را به خود جلب می‌کنند.

دکتر فرنوش صفوی ‌فر

[شهرزاد]

آپاندیس و اهمیت وجود آپاندیس در بدن.
.
آپاندیس یک زائده در قسمت راست و پایین شکم است که بین روده بزرگ و روده باریک قرار گرفته و دارای طول ۱۰ سانتیمتر و قطر سه میلی متر است…

یک فوق تخصص گوارش و کبد عنوان کرد: به دلیل جابه‌جا شدن محل زائده آپاندیس در زنان باردار معمولا دیر تشخیص داده می‌شود و ممکن است عوارضی را برای مادر باردار و جنین داشته باشد بنابراین با احتمال ۵۰ درصدی در تشخیص بیماری باید جراحی صورت گیرد.
وی اضافه کرد: اهمیت آن نیز به این دلیل است که در تقویت سیستم ایمنی افراد موثر است و حداکثر این کارآیی به طور معمول به دهه دوم و سوم زندگی بازمی‌گردد که تعداد سلولهای ایمنی بیشتر شده و به تقویت سیستم گوارش کمک می‌کنند.

وی اضافه کرد: البته کارکرد ویژه آن، تنها دفاع و حفظ ایمنی نیست به این خاطر که سلولهای دفاعی درطول روده بزرگ، روده کوچک و کل سیستم گوارشی حضور دارند و نبود آپاندیس مشکلی را از این نظر ایجاد نمی‌کند بلکه اگر مجرای آپاندیس مسدود شود و التهاب پیدا کند، ورم حاد آپاندیس ایجاد شده و نیاز جدی به جراحی می‌یابد. با انجام سونوگرافی هم می‌توان آپاندیسیت را تشخیص داد.

این فوق تخصص گوارش و کبد درباره ضرورت تشخیص بهنگام التهاب آپاندیس اظهار کرد: اگر این بیماری به موقع تشخیص داده نشود و پیشرفت کند منجر به سوراخ شدن آپاندیس می‌شود که در نتیجه عفونت در شکم منتشر و به مرگ بیمار منتهی می‌شود.

دکتر خدمت در توضیح علل ایجاد التهاب در آپاندیس بیان کرد: دلیل اصلی ایجاد این التهاب هنوز معلوم نشده است چرا که در برخی افراد این عارضه به وجود می‌آید و در برخی دیگر خیر. اما وجود میکروب‌ها، ترشحات روده باریک یا مواد غذایی می‌توانند با مسدود کردن مجرای آپاندیس موجب التهاب شوند. مسمومیت‌های غذایی، عفونت‌های ویروسی، میکروبی یا انگلی نیز می‌توانند در بروز این عارضه نقش داشته باشند.

وی درباره نحوه تشخیص آپاندیسیت عنوان کرد: تشخیص این بیماری مشکل است. آپاندیسیت شایع‌ترین بیماری در جراحی شکم محسوب می‌شود و تشخیص این دسته از بیماری‌ها اغلب سخت هستند. علت آن هم این است که محل آپاندیس در قسمت پایین و راست شکم است اما دردی که در شروع بیماری احساس می‌شود بیشتر در ناحیه معده است. این درد شدت ضعیف و متوسط دارد و با بی‌اشتهایی، حالت تهوع و استفراغ همراه است که تصور پایه همه مردم اغلب درد و ورم معده است.

دکتر خدمت ادامه داد: چند ساعت بعد از شروع بیماری، این درد متمرکز شده و به ناحیه آپاندیس منتقل می‌شود. در این زمان است که تشخیص ورم آپاندیس راحت‌تر صورت می‌پذیرد. متاسفانه مردم به محض شروع درد، اقدام به مصرف خودسر انه دارو می‌کنند که سیر بیماری را مخدوش می‌کند. با این حال اگر این درد ناشی از مسمومیت‌های غذایی و عفونت‌های ساده تلقی شود و فرد خودسرانه به استفاده از آنتی بیوتیک و مسکن مبادرت ورزد، روند تشخیص مختل می‌شود.

استاد دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج)، در این باره هشدار داد: این امر موجب سوراخ شدن ضایعه آپاندیسیت و آپسه شدن محل می‌شود. علائم عمومی چون بی‌اشتهایی، استفراغ و اسهال هم می‌توانند در امر تشخیص کمک کننده باشند. معاینه دقیق، کلید تشخیص این بیماری و ترجیحا توسط جراح است.

وی درباره روش‌های جراحی التهاب حاد آپاندیس توضیح داد: برداشتن آپاندیس با روش جراحی باز و روش لاپاراسکوپیک امکان پذیر است. اگر تشخیص در زمانی انجام پذیرد که آپاندیس هنوز سوراخ نشده باشد جراحی سخت نیست. برای از بین بردن عفونت، مدت کوتاهی آنتی بیوتیک‌ تجویز می‌شود.

دکتر خدمت در پاسخ به این پرسش که آیا برداشتن آپاندیس خللی در عملکرد بدن به وجود می‌آورد یا خیر گفت: برداشتن آپاندیس مشکلی برای فرد به همراه ندارد زیرا با وجود اینکه این زائده در عملکرد سیستم دفاعی بدن نقش دارد اما سلولهای دفاعی در تمام طول روده باریک و روده بزرگ هم حضور دارند و می‌توانند در نبود این زائده، وظیفه آن را هم انجام دهند.

این فوق تخصص گوارش و کبد با بیان این مطلب که ۷ درصد مردم در سراسر دنیا به این بیماری مبتلا می‌شوند، گفت: در دهه‌های اخیر شیوع این عارضه کاهش یافته است و علت این امر را شاید بتوان در ارتقای بهداشت عمومی، بهداشت تغذیه و کاهش عفونت‌های انگلی در میان مردم جست.

وی اضافه کرد: دهه دوم و سوم بیماری که سنین ۱۵ تا ۴۰ سالگی را در بر می‌گیرد شایع‌ترین سن ابتلا به این بیماری است و در سنین کمتر از ۱۰ سال و بالاتر از ۵۰ سال کمتر مشاهده می‌شود. می‌توان گفت آپاندیس، بیماری جوان‌ها و میانسال‌هاست. همچنین شیوع این بیماری در میان مردها بیشتر است و ۵/۱ برابر شیوع آن در زنهاست. به طور کلی تشخیص التهاب حاد آپاندیس در یک مرد جوان راحت‌تر صورت می‌پذیرد.

دکتر خدمت بروز عارضه آپاندیس در زنان باردار را مورد توجه قرار داد و عنوان کرد: معمولا چون محل آپاندیس در زنان باردار جابه‌جا می‌شود، دیر تشخیص داده می‌شود و ممکن است عوارضی را برای مادر باردار و جنینش داشته باشد.

وی ادامه داد: اگر پزشک تا ۵۰ درصد احتمال دهد که بیمارش دچار آپاندیسیت شده است، باید عمل جراحی را انجام دهد زیرا اگر تا زمان تشخیص قطعی صبر کنیم یا تا ۸۰ درصد مطمئن شویم که بیمار دچار ورم آپاندیس شده است، ممکن است آپاندیس پاره شود که در این صورت برای مادر و جنین خطرآفرین است.

وی درادامه با اشاره به بهترین راه جلوگیری از آپسه کردن آپاندیس، گفت: در هر حالت اگر درد شکم برای هر فردی به وجود بیاید که بیش از ۶ ساعت به طول بیانجامد، بیمار باید مورد معاینه یک جراح قرار بگیرد. بیماران معمولا انتظار دارند که وقتی تشخیص آپاندیس، صد درصد تشخیص داده شد مورد عمل جراحی قرار بگیرند، در حالی که صبر برای کامل شدن احتمال این تشخیص ممکن است برای بیمار دیر شود و به مراحل پاره‌ شدن آپاندیس برسد.

دکتر خدمت اضافه کرد: بنابراین از نظر پزشکی، هرگاه تشخیص ۷۰ درصدی برای آپاندیس داده شود، باید عمل جراحی انجام شود.