2013/01/22, 02:10 PM
اختلالات جنسی و ادراری در مبتلایان به ام اس
1391/10/26
(MS مولتیپل اسکلروزیس) به علت تصلب نقاط متعدد در سیستم عصبی اتفاق می افتد. MS یک بیماری التهابی است که در آن غلاف چربی فیبرهای عصبی (میلین) از بین می رود و تخریب می شود. این بیماری در بالغان جوان و مردان کمتر شیوع دارد. چون این غلاف ها در انتقال تحریک عصبی نقش مهمی دارند، وقتی فردی به این بیماری مبتلا می شود، تحریک ها و پیام های عصبی به مغز منتقل نمی شود. مردان معمولا کمتر به این بیماری مبتلا می شوند ولی اگر دچار شوند، بیماری شان وخیم تر است. لازمه عملکرد جنسی سالم، سیستم عصبی سالم است. تحریک جنسی باید از ناحیه دستگاه تناسلی از طریق فیبرها به مغز منتقل شود ولی وقتی فیبرها تخریب شده باشند، این انتقال یا اصلا صورت نمی گیرد یا ناقص انجام می شود.
مردان دو نوع نعوظ دارند، رفلکسی یا تماسی که با هر تماس با ناحیه تناسلی، فرمان از نخاع به مغز، از مغز به نخاع و بعد دوباره به ناحیه تناسلی منتقل می شود و دیگری نعوظ روانی که ناشی از فانتزی، افکار، مشاهده، خواندن و شنیدن است و پیام ها از مغز به پایین و ناحیه تناسلی می رود و باعث نعوظ می شود.
اما چون در MS غلاف میلین آسیب دیده، انتقال تحریک عصبی از بالا به پایین (از مغز به ناحیه تناسلی) و از ناحیه تناسلی به مغز دچار مشکل و نعوظ مختل می شود.
علاوه بر این، اختلال جنسی در مردان مبتلا به MS دلایل دیگری نیز دارد. گاهی به تدریج در اثر بیماری عضلات دچار اسپاسم و حرکاتشان مختل می شود و ناتوانی جسمی و سفتی عضلات روند کارکرد جنسی را مختل می کند.
گاهی هم علت بروز اختلال، خستگی ها، مشکل در تمرکز حواس، بی اختیاری ادرار و مدفوع و لرزش است.در برخی موارد نیز مشکلات روانی، افسردگی در اثر بیماری، کاهش اعتماد به نفس، روابط عاطفی ضعیف با همسر، از هم پاشیدن خانواده یا حتی داروهایی که بیمار مصرف می کند و استفاده از سوند، منشا ایجاد اختلال جنسی است.
اما خبر خوب این که این اختلال های جنسی قابل درمان هستند ولی باید ابتدا بررسی های دقیقی انجام و عملکرد سه سیستم بدن یعنی عروق، عصبی و هورمونی کاملا بررسی شود.
درمان ابتدا با تجویز دارو شروع می شود و برای درمان این اختلال داروهای موثری وجود دارد ولی اگر در بیماری تاثیر چندانی نداشتند، در مرحله بعد از دستگاه خاصی استفاده می شود اگر بیمار از این دستگاه هم سودی نبرد، داروی موضعی تزریق می شود. اگر علت مشکل بیمار، روانی باشد، رفتار درمانی و روان درمانی لازم است. در مراحل پیشرفته، برای بیمار از پروتز استفاده می کنیم.
● اختلال جنسی خانم های مبتلا به MS
MS در خانم ها شایع تر است. سیستم عصبی انسان طوری آفریده شده که بسرعت پیام عصبی را منتقل کند ولی در مبتلایان به MS این اتفاق نمی افتد و ۳۰ تا ۸۰ درصد خانم های مبتلا به این بیماری، دچار اختلال های جنسی می شوند.
مهم ترین مشکلاتی که این بیماران پیدا می کنند، آسیب یا از بین رفتن حس دستگاه تناسلی، خشکی واژن، به ارگاسم نرسیدن، از بین رفتن میل جنسی و درد هنگام رابطه زناشویی است زیرا این بیماران برانگیختگی جنسی ندارند. گاهی هم بیمار دچار بیش فعالی جنسی می شود چون مراکز مختلف مغز که عملکرد جنسی شان را کنترل می کند، تخریب شده و در روز بارها احساس نیاز به برقرار کردن رابطه زناشویی پیدا می کنند.
یکی از روش های مؤثر برای تشخیص اختلال های جنسی بانوان مبتلا به MS، استفاده از دستگاهی به نام ویبراتور کلیتوریس است.
خانم های مبتلا به MS معمولا دچار مشکلات ادراری و بی اختیاری ادرار نیز هستند. این اختلال هم به مشکلات آنها دامن می زند.
علت مشکلات جنسی این بیماران، آسیب سیستم عصبی، عوارض جسمی بیماری مانند خستگی، ضعف، درد، نداشتن حس و مشکلات روانی مانند افسردگی و عوارض داروهایی که مصرف می کنند یا سوندی است که به دلیل بی اختیاری استفاده می کنند.
درمان این مشکلات سخت ولی امکان پذیر است و به کار گروهی از متخصصان نیاز دارد. این بیماران خود نیز باید به درمان خود کمک کنند و اقدام اول باید این باشد که با همسر خود درمورد مشکلشان صحبت و برای درمان بیماری های دیگری که امکان دارد به آنها مبتلا باشند و شرایط را بدتر می کنند، اقدام کنند (مثل فشار خون)، حتما در مورد مشکل جنسی شان با پزشک مشورت کنند، تمرکز خود را هنگام رابطه زناشویی افزایش دهند و این کار را در حالتی انجام دهند که بدنشان کمتر به علت گرفتگی عضلات، درد بگیرد، هیجان ها و ناراحتی های خود را کنترل کنند چون باعث بدتر شدن شرایط شان می شود. اضافه وزن نیز اثر سوئی بر عملکرد جنسی دارد و مزید بر علت می شود بنابراین این بیماران باید رژیم غذایی سالم داشته باشند و وزن خود را به محدوده طبیعی برسانند.
● اختلال ادراری بیماران مبتلا به MS
مثانه دو وظیفه اصلی دارد؛ ادرار را در خود ذخیره و ادرار ذخیره شده را تخلیه می کند و اختلال ناشی از MS، هم مرحله ذخیره ادرار و هم تخلیه آن را دچار اشکال می کند.
در حالت طبیعی ادرار در مثانه قطره قطره جمع و مثانه متسع می شود و بیمار احساس ادرار پیدا می کند. وقتی مقدار ادرار به حدود ۳۰۰ میلی لیتر می رسد، احساس ادرار در سیستم عصبی به مغز و از مغز به ناحیه تناسلی منتقل می شود ولی بیمار می تواند تا رسیدن زمان و مکان مناسب، تخلیه مثانه را به تعویق بیندازد.در زمان تخلیه، اسفنکتر ادراری باید ریلکس و شل شود تا محتویات مثانه خارج شود ولی در مبتلایان به MS به علت آسیب فیبرهای عصبی، چند اتفاق می افتد؛ در فرد عادی به محض این که ۶۰ ـ ۵۰ سی سی ادرار در مثانه جمع می شود، احساس ادرار به وجود می آید ولی می توان آن را کنترل کرد ولی بیمار دچار MS به محض جمع شدن این مقدار ادرار باید برای تخلیه آن اقدام کند زیرا این بیماران در تخلیه ادرار مشکل دارند.
برای کسانی که در ذخیره ادرار مشکل و احساس فوریت دارند، داروهای موثر وجود دارد و به آنها کمک می کند احساس فوریت، شب ادراری و بی اختیاری دفعشان بهبود یابد. البته بعضی بیماران مجبور می شوند همیشه سوند داشته باشند و این در عملکرد جنسی شان تاثیر دارد. برای کسانی که در ذخیره ادرار مشکل دارند نیز داروهایی وجود دارد که عضلات مثانه را منقبض می کند ولی گاهی این بیماران هم لازم است از سوند استفاده کنند.
دکتر محمدرضا صفری نژاد
متخصص کلیه و مجاری ادراری
روزنامه جام جم ( www.jamejamonline.ir )
اے دنیا کے مسافر منزل تیری قبرھیں اے کر رھا ھیں جو تو دو دن کا یہ سفرھیں موت ھیں تیرا ان دیکھا ساتھی آچانگ تجھے نگل لے گا:ای مسافر دنیا خونه ی توقبر است ای که هرکاری میکنی سفر دو روزه هست مرگ رفیق ندیده ی تو است یکهو نفست رو می گیره
