اسفرزه، سنا، شيرين بيان، بابونه و نعنا ٥ اکسير شفابخش دستگاه گوارش
خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران
يک متخصص فارماکوگنوزي با تاکيد بر اين مطلب که دستگاه گوارش سالم تضميين کننده سلامت افراد است، گفت: اختلال در اين روند نه تنها بدن را از مواد مغذي محروم مي‌کند بلکه باعث تجمع مواد زائد در بدن مي‌شود که در اين ميان برخي گياهان با خواص دارويي براي رفع مشکلات دستگاه گوارش مفيد هستند.
دکتر نرگس ساداتي، درگفت وگو با خبرنگار بهداشت و درمان ايسنا منطقه علوم پزشکي تهران، دستگاه گوارش سالم را ضامن سلامت بدن دانست و با اشاره به گياهان مقوي اين سيستم حياتي در بدن گفت: اسفرزه به عنوان ملين، سنا به عنوان مسهل، شيرين بيان و بابونه به عنوان ضد زخم معده و ضد التهاب و نعنا به عنوان ضد نفخ براي کارکرد و تنظيم دستگاه گوارش مفيد هستند.
اسفرزه؛ ضد يبوست
وي ادامه داد: دانه‌هاي اسفرزه به علت وجود لايه موسيلاژي بعنوان ملين و برطرف کننده ناراحتي‌هاي ناشي از بواسير دانست و گفت: مهمترين اثر اسفرزه رفع يبوست است که براي اثربخشي بهتر بايد دانه‌ها با مقدار زيادي آب يا مايعات مصرف شود چرا که موسيلاژ سطح دانه‌ها براي حجيم شدن احتياج به آب زيادي دارد تا عملکرد آن به حداکثر برسد.
اين متخصص فارماکنوگوزي مصرف اسفرزه را با خوردن مقادير مايعات يا آب زيادتر از حد معمول توصيه کرد و گفت: بزرگسالان يک قاشق غذاخوري پر را در يک استکان ريخته و با مقداري آب مخلوط کرده، سپس آن را مصرف کنند و بلافاصله بعد از آن يک يا دو ليوان آب ديگر ميل کنند و براي اثربخشي ايده‌ال آن مي‌توان به مدت 3 روز اين کار را تکرار کرد تا عملکرد آن به حداکثر برسد. همچنين براي کودکان 12 تا 6 ساله مي‌توان نصف اين مقدار را در صبح و شب مصرف کرد و براي کودکان زير 6 سال بهتر است با مشورت پزشک استفاده شود.
وي با بيان اينکه مقدار مصرف متوسط اسفرزه ، 1 تا 2 بار در روز است، هشدار داد: شروع و مصرف ناگهاني و مقدار نسبتا زياد اسفرزه ممکن است باعث نفخ شديد و بزرگ شدن شکم شود که براي جلوگيري از اين مسئله بايد از کم شروع و به سه بار در روز رساند و يا دوره درمان را طولاني‌تر کرد.
دکتر ساداتي در مورد تداخل اسفرزه با ديگر مواد معدني (از جمله کلسيم، منيزيم، مس و روي)، ويتامين B12، گليکوزيدهاي قلبي و مشتقات کومارين گفت: مصرف خوراکي هم زمان اسفرزه باعث کاهش جذب و طول اثر کار با مازپين مي‌شود که بايد مصرف اين گونه داروها را بطور جداگانه و با حداکثر زمان مصرف، بين اين داروها و اسفرزه تنظيم کرد.
سنا؛ بهترين گياه براي تخليه روده در اعمال جراحي و يا عکسبرداري از روده‌ها
اين متخصص فارماکوگنوزي در ادامه سنا را بهترين گياه براي درمان يبوست معرفي کرد و گفت: اين گياه اثر مسهلي نسبتا قوي داشته و براي تخليه روده در اعمال جراحي و يا عکسبرداري از روده‌ها استفاده مي‌شود.
وي با بيان اين که بهتر است سنا از فرآورده‌هاي صنعتي آن که به شکل قرص است مصرف شود، افزود: نيم تا يک گرم از برگ سنا به صورت دم کرده يا جوشانده با يک ليوان آب در روز مي‌تواند استفاده شود اما محلول تهيه شده بسيار تلخ است.
دردهاي شکمي و تنبلي روده‌ها پيامد مصرف بيش از حد سنا
دکتر ساداتي با تاکيد بر اين که مصرف بيش از حد اين گياه مي‌تواند سبب دردهاي شکمي، دل پيچه و تنبلي روده‌ها را در پي داشته باشد، توصيه کرد: براي جلوگيري از تنبلي روده‌ها و عوارض طولاني مدت سنا بهتر است پس از يک يا دو هفته مصرف آن قطع شود.
وي همچنين اظهار داشت: سنا در حاملگي و شيردهي منع مصرف دارد چرا که مدارکي مبني بر اثرات موتاژنيک و ژنوتوکسيک گزارش شده است همچنين ميوه سنا براي کودکان مناسب است و اثري ملايم‌تر از برگ دارد و مقدار مصرف آن همانند برگ است اما از نظر عوارض جانبي مشابه برگ سنا دارد.
شيرين بيان؛ ضدالتهاب راههاي تنفسي
دکتر ساداتي با بيان به اينکه شيرين بيان از قديم به عنوان بهترين جلوگيري کننده و درمان کننده التهاب و زخمهاي معده مورد مصرف بوده، بيان کرد: خلط آور و ضد سرفه، ضد التهاب بودن قسمت‌هاي فوقاني راههاي تنفسي از ديگر اثرات مهم اين گياه است.
وي همچنين درباره نحوه مصرف شيرين بيان گفت: 2 تا 15 گرم پودر ريشه را مي‌توان روزانه در يک ليوان آب ريخته و به مدت 5 دقيقه جوشاند سپس آن را صاف و در يک يا چند نوبت مصرف کرد که اين مقدار حاوي حدود 200 تا 800 ميلي گرم گلي سريزين بوده که مقدار مجاز مصرف گلي سريزين در روز 2 دهم ميلي گرم به ازاي هر کيلوگرم وزن بدن است.
اين متخصص فارماکوگنوزي با بيان اين که مصرف روزانه بيش از 50 گرم به مدت بيش از 6 هفته شيرين بيان ممکن است باعث عوارضي از جمله احتباس آب در بدن، کاهش سديم، افزايش پتاسيم و فشار خون شود، هشدار داد: افرادي که داراي پرفشاري خون بوده و يا زمينه آن را دارند بايد فراورده‌هاي شيرين بيان را با احتياط مصرف کنند.
دکتر ساداتي ادامه داد: براي افرادي که داراي پرفشاري خون هستند، فرآورده‌هايي از شيرين بيان تهيه شده که داراي گلي سريزين کمتري است که به نام فرآورده‌هاي دگلي سريزه در بازار موجود است همچنين بي‌خطر بودن آن در دوران بارداري و شيردهي به اثبات نرسيده و بهتر است مصرف نشود.
بابونه؛ مرهم زخمهاي سطحي گوارش
اين متخصص فارماکوگنوزي با اشاره به اينکه بابونه گياهي است علفي و در اکثر نقاط ايران مي رويد، افزود: بابونه شيرازي بعنوان تقويت کننده معده، ضد خونريزي، ترميم کننده زخم هاي سطحي و ضد اسپاسم گوارشي مصرف سنتي دارد.
دکتر ساداتي ادامه داد: به منظور تهيه چاي بابونه يک ليوان آب جوش را با 1 تا 2 گرم از گل‌هاي خرد شده مخلوط كنيد و پس از 15 دقيقه آنرا صاف و مصرف کنيد اين ميزان مي‌تواند تا 3 بار در روز تکرار شود و براي کودکان مي‌توان از همين روش استفاده کرد فقط ميزان گياه در هر نوبت2 گرم باشد.
بابونه را همزمان با داروهاي وارفارين و سيکوسپورين مصرف نکنيد
وي مصرف بابونه و فراورده‌هاي حاوي آن در افرادي که حساسيت به گرده‌هاي علف هرز دارند را مضر دانست و افزود: مصرف آن در بارداري منع شده اما در دوره شيردهي عوارض جانبي گزارش نشده است.
اين متخصص فارماکوگنوزي هشدار داد: مصرف همزمان بابونه با داروهايي مثل وارفارين و سيکوسپورين تداخل دارويي وجود دارد و افرادي که اين داروها را مصرف مي‌کنند از بابونه پرهيز کنند.
دکتر ساداتي از بابونه دشتي به عنوان نوع ديگر بابونه موجود در بازار دارويي ايران ياد کرد و گفت: اين گياه مجموعه کاپيتول‌هاي دکمه‌اي شکل زرد رنگ و يا گل‌هاي کوچک زرد رنگ و لوله‌اي شکل است که به عنوان ، ضدخونريزي و تقويت کننده معده و ضد عفوني کننده و ترميم کننده و نيز شستشو دهنده و ايجاد کننده رنگ طلايي براي مو مصارف سنتي دارد.
نعنا، ضد دردهاي گوارشي و رفع سردي
اين متخصص فارماکوگنوزي با بيان اينکه نعنا، عرق نعنا و اسانس آن به عنوان ضد نفخ، تسهيل کننده هضم غذا، ضد دردهاي گوارشي و رفع سردي، مصرف سنتي دارند، افزود: نعنا به دوگونه نعنا قمي و نعنا فلفلي يا سوسنمبر است که اکثر خواص نعنا (فلفلي) آن مربوط به وجود منتول در اسانس آن است و شامل اثرات ضد نفخ، ضد درد، ضد اسپاسم، ضداحتقان و صفرا آور است.
وي همچنين در رابطه با عوارض جانبي اين گياه اظهار داشت: مصرف گياه نعنا و يا عصاره‌هاي آن حتي در طولاني مدت ايجاد عارضه نمي‌کنند و عوارض احتمالي اکثرا به اسانس و يا منتول در فراورده مربوط مي‌شود.
دکتر ساداتي در مورد تهيه چاي از گياه نعناع گفت: 2 گرم از برگ خرد شده نعنا را با يک استکان آب جوش مخلوط و پس از 10 دقيقه صاف کرده و مصرف شود.
استفاده از اسانس خالص نعنا در التهاب و زخم به صورت موضعي يا خوراکي ممنوع!
وي با اشاره به اينکه به دليل ايجاد تحريک، التهاب و زخم، هيچ گاه نبايد از اسانس خالص نعنا به طور موضعي يا خوراکي استفاده کرد، افزود: گزارشي مربوط به تداخلات دارويي، غذايي، مصرف در حامگي و شيردهي يا عوارض ديگر وجود ندارد و به نظر مي‌رسد مصرف در حد دارويي آن بي‌عارضه باشد. با اين حال ممکن است باعث کاهش شير مادران شود كه بايد با احتياط آن را مصرف كنند.
اين متخصص فارماکوگنوزي در پايان اظهار داشت: فرآورده خوراکي نعنا از گونه Spicata توسط صنايع دارويي در حال حاضر توليد مي‌شود که به صورت قطره‌اي به نام «کارمينت» در داروخانه‌ها وجود دارد و اين قطره براي رفع نفخ، درد واسپاسم بسيار ايده آل بوده و عملکرد آن بين 10 تا 15 دقيقه است.
خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران
يک متخصص فارماکوگنوزي با تاکيد بر اين مطلب که دستگاه گوارش سالم تضميين کننده سلامت افراد است، گفت: اختلال در اين روند نه تنها بدن را از مواد مغذي محروم مي‌کند بلکه باعث تجمع مواد زائد در بدن مي‌شود که در اين ميان برخي گياهان با خواص دارويي براي رفع مشکلات دستگاه گوارش مفيد هستند.
دکتر نرگس ساداتي، درگفت وگو با خبرنگار بهداشت و درمان ايسنا منطقه علوم پزشکي تهران، دستگاه گوارش سالم را ضامن سلامت بدن دانست و با اشاره به گياهان مقوي اين سيستم حياتي در بدن گفت: اسفرزه به عنوان ملين، سنا به عنوان مسهل، شيرين بيان و بابونه به عنوان ضد زخم معده و ضد التهاب و نعنا به عنوان ضد نفخ براي کارکرد و تنظيم دستگاه گوارش مفيد هستند.
اسفرزه؛ ضد يبوست
وي ادامه داد: دانه‌هاي اسفرزه به علت وجود لايه موسيلاژي بعنوان ملين و برطرف کننده ناراحتي‌هاي ناشي از بواسير دانست و گفت: مهمترين اثر اسفرزه رفع يبوست است که براي اثربخشي بهتر بايد دانه‌ها با مقدار زيادي آب يا مايعات مصرف شود چرا که موسيلاژ سطح دانه‌ها براي حجيم شدن احتياج به آب زيادي دارد تا عملکرد آن به حداکثر برسد.
اين متخصص فارماکنوگوزي مصرف اسفرزه را با خوردن مقادير مايعات يا آب زيادتر از حد معمول توصيه کرد و گفت: بزرگسالان يک قاشق غذاخوري پر را در يک استکان ريخته و با مقداري آب مخلوط کرده، سپس آن را مصرف کنند و بلافاصله بعد از آن يک يا دو ليوان آب ديگر ميل کنند و براي اثربخشي ايده‌ال آن مي‌توان به مدت 3 روز اين کار را تکرار کرد تا عملکرد آن به حداکثر برسد. همچنين براي کودکان 12 تا 6 ساله مي‌توان نصف اين مقدار را در صبح و شب مصرف کرد و براي کودکان زير 6 سال بهتر است با مشورت پزشک استفاده شود.
وي با بيان اينکه مقدار مصرف متوسط اسفرزه ، 1 تا 2 بار در روز است، هشدار داد: شروع و مصرف ناگهاني و مقدار نسبتا زياد اسفرزه ممکن است باعث نفخ شديد و بزرگ شدن شکم شود که براي جلوگيري از اين مسئله بايد از کم شروع و به سه بار در روز رساند و يا دوره درمان را طولاني‌تر کرد.
دکتر ساداتي در مورد تداخل اسفرزه با ديگر مواد معدني (از جمله کلسيم، منيزيم، مس و روي)، ويتامين B12، گليکوزيدهاي قلبي و مشتقات کومارين گفت: مصرف خوراکي هم زمان اسفرزه باعث کاهش جذب و طول اثر کار با مازپين مي‌شود که بايد مصرف اين گونه داروها را بطور جداگانه و با حداکثر زمان مصرف، بين اين داروها و اسفرزه تنظيم کرد.
سنا؛ بهترين گياه براي تخليه روده در اعمال جراحي و يا عکسبرداري از روده‌ها
اين متخصص فارماکوگنوزي در ادامه سنا را بهترين گياه براي درمان يبوست معرفي کرد و گفت: اين گياه اثر مسهلي نسبتا قوي داشته و براي تخليه روده در اعمال جراحي و يا عکسبرداري از روده‌ها استفاده مي‌شود.
وي با بيان اين که بهتر است سنا از فرآورده‌هاي صنعتي آن که به شکل قرص است مصرف شود، افزود: نيم تا يک گرم از برگ سنا به صورت دم کرده يا جوشانده با يک ليوان آب در روز مي‌تواند استفاده شود اما محلول تهيه شده بسيار تلخ است.
دردهاي شکمي و تنبلي روده‌ها پيامد مصرف بيش از حد سنا
دکتر ساداتي با تاکيد بر اين که مصرف بيش از حد اين گياه مي‌تواند سبب دردهاي شکمي، دل پيچه و تنبلي روده‌ها را در پي داشته باشد، توصيه کرد: براي جلوگيري از تنبلي روده‌ها و عوارض طولاني مدت سنا بهتر است پس از يک يا دو هفته مصرف آن قطع شود.
وي همچنين اظهار داشت: سنا در حاملگي و شيردهي منع مصرف دارد چرا که مدارکي مبني بر اثرات موتاژنيک و ژنوتوکسيک گزارش شده است همچنين ميوه سنا براي کودکان مناسب است و اثري ملايم‌تر از برگ دارد و مقدار مصرف آن همانند برگ است اما از نظر عوارض جانبي مشابه برگ سنا دارد.
شيرين بيان؛ ضدالتهاب راههاي تنفسي
دکتر ساداتي با بيان به اينکه شيرين بيان از قديم به عنوان بهترين جلوگيري کننده و درمان کننده التهاب و زخمهاي معده مورد مصرف بوده، بيان کرد: خلط آور و ضد سرفه، ضد التهاب بودن قسمت‌هاي فوقاني راههاي تنفسي از ديگر اثرات مهم اين گياه است.
وي همچنين درباره نحوه مصرف شيرين بيان گفت: 2 تا 15 گرم پودر ريشه را مي‌توان روزانه در يک ليوان آب ريخته و به مدت 5 دقيقه جوشاند سپس آن را صاف و در يک يا چند نوبت مصرف کرد که اين مقدار حاوي حدود 200 تا 800 ميلي گرم گلي سريزين بوده که مقدار مجاز مصرف گلي سريزين در روز 2 دهم ميلي گرم به ازاي هر کيلوگرم وزن بدن است.
اين متخصص فارماکوگنوزي با بيان اين که مصرف روزانه بيش از 50 گرم به مدت بيش از 6 هفته شيرين بيان ممکن است باعث عوارضي از جمله احتباس آب در بدن، کاهش سديم، افزايش پتاسيم و فشار خون شود، هشدار داد: افرادي که داراي پرفشاري خون بوده و يا زمينه آن را دارند بايد فراورده‌هاي شيرين بيان را با احتياط مصرف کنند.
دکتر ساداتي ادامه داد: براي افرادي که داراي پرفشاري خون هستند، فرآورده‌هايي از شيرين بيان تهيه شده که داراي گلي سريزين کمتري است که به نام فرآورده‌هاي دگلي سريزه در بازار موجود است همچنين بي‌خطر بودن آن در دوران بارداري و شيردهي به اثبات نرسيده و بهتر است مصرف نشود.
بابونه؛ مرهم زخمهاي سطحي گوارش
اين متخصص فارماکوگنوزي با اشاره به اينکه بابونه گياهي است علفي و در اکثر نقاط ايران مي رويد، افزود: بابونه شيرازي بعنوان تقويت کننده معده، ضد خونريزي، ترميم کننده زخم هاي سطحي و ضد اسپاسم گوارشي مصرف سنتي دارد.
دکتر ساداتي ادامه داد: به منظور تهيه چاي بابونه يک ليوان آب جوش را با 1 تا 2 گرم از گل‌هاي خرد شده مخلوط كنيد و پس از 15 دقيقه آنرا صاف و مصرف کنيد اين ميزان مي‌تواند تا 3 بار در روز تکرار شود و براي کودکان مي‌توان از همين روش استفاده کرد فقط ميزان گياه در هر نوبت2 گرم باشد.
بابونه را همزمان با داروهاي وارفارين و سيکوسپورين مصرف نکنيد
وي مصرف بابونه و فراورده‌هاي حاوي آن در افرادي که حساسيت به گرده‌هاي علف هرز دارند را مضر دانست و افزود: مصرف آن در بارداري منع شده اما در دوره شيردهي عوارض جانبي گزارش نشده است.
اين متخصص فارماکوگنوزي هشدار داد: مصرف همزمان بابونه با داروهايي مثل وارفارين و سيکوسپورين تداخل دارويي وجود دارد و افرادي که اين داروها را مصرف مي‌کنند از بابونه پرهيز کنند.
دکتر ساداتي از بابونه دشتي به عنوان نوع ديگر بابونه موجود در بازار دارويي ايران ياد کرد و گفت: اين گياه مجموعه کاپيتول‌هاي دکمه‌اي شکل زرد رنگ و يا گل‌هاي کوچک زرد رنگ و لوله‌اي شکل است که به عنوان ، ضدخونريزي و تقويت کننده معده و ضد عفوني کننده و ترميم کننده و نيز شستشو دهنده و ايجاد کننده رنگ طلايي براي مو مصارف سنتي دارد.
نعنا، ضد دردهاي گوارشي و رفع سردي
اين متخصص فارماکوگنوزي با بيان اينکه نعنا، عرق نعنا و اسانس آن به عنوان ضد نفخ، تسهيل کننده هضم غذا، ضد دردهاي گوارشي و رفع سردي، مصرف سنتي دارند، افزود: نعنا به دوگونه نعنا قمي و نعنا فلفلي يا سوسنمبر است که اکثر خواص نعنا (فلفلي) آن مربوط به وجود منتول در اسانس آن است و شامل اثرات ضد نفخ، ضد درد، ضد اسپاسم، ضداحتقان و صفرا آور است.
وي همچنين در رابطه با عوارض جانبي اين گياه اظهار داشت: مصرف گياه نعنا و يا عصاره‌هاي آن حتي در طولاني مدت ايجاد عارضه نمي‌کنند و عوارض احتمالي اکثرا به اسانس و يا منتول در فراورده مربوط مي‌شود.
دکتر ساداتي در مورد تهيه چاي از گياه نعناع گفت: 2 گرم از برگ خرد شده نعنا را با يک استکان آب جوش مخلوط و پس از 10 دقيقه صاف کرده و مصرف شود.
استفاده از اسانس خالص نعنا در التهاب و زخم به صورت موضعي يا خوراکي ممنوع!
وي با اشاره به اينکه به دليل ايجاد تحريک، التهاب و زخم، هيچ گاه نبايد از اسانس خالص نعنا به طور موضعي يا خوراکي استفاده کرد، افزود: گزارشي مربوط به تداخلات دارويي، غذايي، مصرف در حامگي و شيردهي يا عوارض ديگر وجود ندارد و به نظر مي‌رسد مصرف در حد دارويي آن بي‌عارضه باشد. با اين حال ممکن است باعث کاهش شير مادران شود كه بايد با احتياط آن را مصرف كنند.
اين متخصص فارماکوگنوزي در پايان اظهار داشت: فرآورده خوراکي نعنا از گونه Spicata توسط صنايع دارويي در حال حاضر توليد مي‌شود که به صورت قطره‌اي به نام «کارمينت» در داروخانه‌ها وجود دارد و اين قطره براي رفع نفخ، درد واسپاسم بسيار ايده آل بوده و عملکرد آن بين 10 تا 15 دقيقه است.
![[تصویر: HamMihan-2015714225391134021441360320.6572.gif]](http://www.hammihan.com/users/users2015/status/original/HamMihan-2015714225391134021441360320.6572.gif)
