این آموزش برای کسانی که کار تزریقات در مراکز درمانی انجام میدن نوشته شده ولی به درد ما هم می خوره.
اصول تزریقات ایمن :
سرنگ ها :
سرنگ وسيله اي براي تزريق مايعات به بدن و كشيدن مايعات مختلف از بدن مي باشد سرنگ هاانواع مختلف دارند يااز جنس شيشه اي يا پلاستيكي و يااز فلز ساخته شده اند هر سرنگ شامل بدنه مدرج است كه به سر آن سوزن وصل مي شود و يك پيستون دارد كه بداخل بدنه مي رود.معمولاً سر سرنگها يك اندازه و استاندارد ساخته شده وبنابر اين هر نوع سوزني به آن وصل مي شود پيستون داخل سرنگ براحتي داخل بدنه حركت مي كند ودر هنگام كشيدن پيستون به خارج هوا و مايعات به داخل سرنگ كشيده مي شود و چنانچه به داخل بدنه فشار داده شود هوا ويا مايع خارج مي گردد.
سوزن در اندازه هاي مختلف وجود دارد وشامل يك ساقه و يك دهانه است كه دهانه به سرنگ وصل مي شود .نوك سوزن بطور مورب بريده شده كه فرو رفتن آن را آسان مي كند.
هرچه شماره سوزن بيشتر شود از قطر سوزن كم مي شود مثلا سوزن شماره 23نازكتر از سوزن شماره 20 است.
آشنایی با اسکالپ وین یا سوزن پروانه ای :
اسکالپ از سایز کوچک به بزرگ با رنگ بندی زیر تقسیم می گردد :
1– آبی : برای نوزادان ، کودکان ، افراد بد رگ 2 – مشکی 3 – سبز4 – سفید (هرسه برای بالغین )
بعد از آماده کردن و هوا گیری سرم محل تزریق اننتخاب بعد از بستن گارو و تمیز کردن محل تزریق با زاویه 15 درجه وارد سیاهرگ می شویم . جهت تزریق سرم به مدت کوتاه استفاده می شود.
آشنایی با آنژیوکت :
جهت انفوزیون یا تزریق سرم و دارو درمانی طولانی مدت کاربرد دارد.
1 – آبی (22 ) : کودکان ، نوزادان ، بیماران بد رگ
2 – صورتی ( 20 ) : بیماران تحت نظر در بخش
3 – سبز (18 ) : تزریق خون ، اعمال جراحی
4 – طوسی ، نارنجی (16 -14 ) : بیماران بد حال که عروق آنها به عمق عضله فرو رفته است و بیماران بستری در مراقبت های ویژه کار برد دارد
تجويز دارو به وسيله تزريق :
هدف :رساندن داروي تجويز شده از طريق تزريق
وسايل لازم:
1-داروي تجويز شده به صورت آمپول يا ويال (معمولاً در يخچال يا گنجه دارو يا قفسه داروهاي مخدر مي باشد.)
2-كارت دارويي
3-سيني تزريق دارويي:كه شامل :
# سوزن و سرنگ استريل (متناسب با حجم دارو :نجوه تزريق ووضعيت بيمار)
# تيغ اره
# آب مقطر يا نرمال سالين در صورت لزوم
# ظرف تزريق
# ظرف محتوي پنبه الكل 70%يا ماده ضد عفوني كننده ديگر (بتادين) می باشد
4 - پاراوان
طريقه عمل :
1- برچسب شيشه دارو را به دقت بخوانيد و دوباره با كارت دارو مطابقت كنيد.
2- دارو را از نظر تاريخ مصرف كنترل كنيد.
3- دست هاي خود را به طريق جراحي بشو ييد.
4- سرنگ و سوزن را به طريق استريل آماده كنيد.
5- از ثابت بودن سوزن سر گردن سرنگ مطمن شويد مجددا آن را بر روي سطح استريل پوشش اوليه سرنگ قراردهيد.
6 - در صورتي كه از ويال استفاده مي كنيد بطريق ذيل دارو را در سرنگ بكشيد.
# حفاظ فلزي را كه بر روي لاستيك سر ويال قرار گرفته را بر داريد.
# در صورت لزوم براي مخلوط شدن محتويات ويالي كه حاوي داروي محلول مي باشد آن را در كف دست قرار داده به آرامي بچرخانيد هرگز آن را به شدت تكان ندهيد.
# لاستيك درب ويال را با ماده ضد عفوني كننده (الكل 70%) تميز كنيد بدين منظور آن را به طريق دوراني با پنبه آغشته به الكل تميز كنيد.
# پوشش روي سوزن را برداريد در اين مورد دقت كنيد كه آن را به طور مستقيم خارج كنيد تا از آلوده شدن سوزن جلوگيري شود سپس برابر حجم داروي محلولي كه قرار است در سرنگ بكشيد هوا در داخل سرنگ بكشيد .
# با دقت سوزن را از مركز لاستيك درب ويال وارد آن كنيد.مراقب استريل بودن سوزن و سرنگ باشيد در كليه موارد دست شما فقط مي تواند با سطح خارجي بدنه سرنگ و دسته پيستون تماس حاصل كند.
# درحالي كه نوك سوزن خارج از محلول دارويي قرار گرفته است هواي داخل سرنگ را به داخل ويال تزريق كنيد.
# ويال وارد نماييد و آن را هم سطح چشم خود بگيريد در حالي كه سوزن در داخل محلول دارو قرار دارد
برابر حجم مورد نياز در سرنگ بكشيد.ح-سوزن را از داخل ويال خارج كنيد و پوشش رويي سوزن را بر روي آن قرار دهيد همواره مراقب استريل بودن سوزن باشيد.
# ويال را دور انداخته ويا جهت استفاده هاي بعدي در محل مخصوص به خود قرار دهيد.
7 - در صورتي كه از آمپول استفاده مي كنيد دارو را به طريق ذيل در سرنگ بكشيد.:
# آمپول را برداشته به صورت دوراني بچرخانيد به طوري كه تمام محلول در قسمت پايين قرارگيرد در صورت لزوم مي توانيد با وارد آوردن ضرباتي به قسمت فوقاني آمپول دارو را به قسمت پهن پايين پوكه منتقل كنيد.
# در صورتي كه در گردن آمپول خط مشخص جهت شكستن آن وجود ندارد ابتدا با پنبه الكلي قسمت گردن آمپول و تيغ اره را پاك كنيد سپس در حالي كه گردن آمپول بر پنبه الكلي تكيه دارد آن را با تيغ اره خراش دهيد.
# پنبه الكلي را در اطراف گردن آمپول قرار داده با فشار دست به طرف خارج سر آمپول را از بدنه جدا كنيد.
پوشش روي سوزن را به طريقي كه آموخته ايد بر داريد.
# سوزن را در آمپول قراردهيد و مقداردارويي را كه لازم داريد در سرنگ بكشيد در صورتيكه به كل محتويات آمپول احتياج داريد با دقت كل محتوي را در سرنگ بكشيد.
# پوشش رويي سوزن را به روي آن قرار دهيد مراقب استريل بودن سوزن و سرنگ باشيد.
8 - سرنگ محتوي محلول دارويي را در ظرف يا سيني تزريق قرار دهيد
9 - آمپول مصرف شده را دور بيا ندازيد.
10 - ظرف محتوي سرنگ حاوي دارو ، پنبه الكلي و كارت دارويي برداشته به اطاق بيمار برويد.
11 - بيمار را بانام صدا بزنيد كارت دارو را با كارت پايين تخت مطابقت كنيد
12 - پاراوان را دور بيمار بگذاريد.
13- ناحيه تزريق را برهنه كرده و با پنبه الكلي دقيقاً پوست را تميز كنيد براي اين منظور ميتوانيد پنبه الكلي را در مركز محل تزريق قرارداده سپس به صورت دوراني با فشار مختصري آن را به طرف خارج بچرخانيد.
14- اجازه دهيد كه پوست بيمار خشك شود.
15-پنبه الكلي را بين انگشت سوم . چهارم دست غيرفعال خود (معمولا دست چپ) براي استفاده بعدي قرار دهيد.
16-در حالي كه منتظر خشك شدن پوست از ماده ضدعفوني كننده هستيد پوشش روي سوزن را برداريد براي اين منظور به طريقي اقدام كنيد كه سوزن آلوده نشود.
17-هواي موجود در سرنگ را كاملا خالي كنيد تا قطره اي از دارو بر روي سطح مورب نوك سوزن ديده شود چنانچه لازم است كل دارو به بدن بيمار وارد شود در حدود 2ميلي ليتر هوا در داخل سرنگ بگذاريد.
18- سرنگ را در دست راست خود بين انگشتان و شصت بگيريد.
19- با استفاده از دست ديگر پوست را كشيده يا فشار دهيد انتخاب اين روش بسته به محل تزريق و وضعيت پوست بيمار مي تواند متفاوت باشد.
20- با يك حركت ثابت ؛آرام و سريع بسته به نوع تزريق و محل آن سوزن را وارد پوست كنيد.
21-سپس با دست چپ خود بدنه سرنگ را گرفته و دست راست خودرا به دسته پيستون منتقل كنيد.
22- با دست راست خود پيستون را به آهستگي به طرف خارج بكشيد اگر خون وارد سرنگ شد آن را به طريقي كه در ذيل خواهيد آموخت خارج كنيد سوزن را دور انداخته تزريق ديگر آماده كنيد.
23- پنبه الكلي راكه بين انگشتا ن 3 و4دست چپ خود قرار داده بوديد در اطراف محل تزريق قرار داده سوزن را به سرعت از داخل پوست در امتداد مسير تزريق خارج كنيد و پنبه الكلي را در محل خروج سوزن قرار دهيد.
24- پنبه الكلي را به آرامي در محل تزريق فشار دهيد در صورت خونريزي فشار بيشتري به محل تزريق وارد آوريد تا خونريزي قطع بشود.
25- پس از اتمام تزريق وسايل را به اطاق پانسمان ببريدپوشش سر سوزن را به روي آن قرار داده سرنگ و پنبه الكل را درون سطل زباله بياندازيد ( سوزن سرنگ را داخل سیفتی باکس بیندازید )بقيه وسايل را تميز كرده در محل مخصوص به خود قرار دهيد.
26- مشاهدات خود را در پرونده بيمار ثبت و گزارش كنيد.
نكات مهم :
1 - چنانچه از ويال محتوي پودر استفاده مي كنيد براي فراهم آوردن داروي محلول در داخل ويال برابر دستور كارخانه سازنده دارو اقدام كنيد فرا مو ش نكنيد كه قبل از وارد كردن حلال به داخل ويال برابر حجم حلالي كه قرار است اضافه شود از داخل ويال هوا را خارج كنيد.
2- درصورتي كه پودرداخل ويال را بصورت محلول در آورده ايد و لازم است محلول آماده براي تزريقات بعدي مورد استفاده قرارگيرد غلظت داروي آماده شده و تاريخ حل كردن دارو را بر شيشه ويال مشخص كنيد.
تزريق زيرجلدي subcutaneous
تزريق محلولهااز اين طريق از راه لنف واردگردش خون مي شوند و زودتر از داروهايي كه از راه دهان داده مي شوند جذب مي گردند داروهايي كه براي تزريق زير جلدي مصرف مي شوند بصورت آمپول و يا محلولهايي در شيشه مخصوص وجود دارند كه گاهي براي يك نفر و زماني يك شيشه آن براي چندين نفر استفاده مي گردد و ممكن است اين داروها قرص باشند كه بايد آن را با آب استريل حل كرد ه و تزريق نمود.
بهترين محل تزريق زير جلد قسمت خارجي بازو يا ران است معمولا از سرنگهاي 1تا 2استفاده مي شود و بهتراست سوزنهاي شماره 26-25-24 نيزمصرف گردد قبل از تزريق بايد مطمن بود كه سوزن كج يا كند نباشد زيراچنانچه سوزن كج شده و يا خمي داشته باشد ممكن است هنگام تزريق بشكند و اگر سوزن كند باشد درد اضافي براي بيمار توليد مي نمايد.
نكات قابل توجه :
1-سرنگ 1-2ميلي ليتر يا انسولين يا توبركولين بر حسب نياز
2-شماره سوزن 24-25-26
3-طول سوزن معمولا با طول 5/1سانتي متر انتخاب مي شود كه با زاويه 45درجه تزريق مي گردد ونيز سوزن با طول 25/1سانتي متر با زاويه 90درجه تزريق مي شود.
4- سوزنهايي با طول 9/معمولاً براي كودكان و سوزنهايي با طول 5/2 براي افراد چاق به كار برده مي شود.
5-محل تزريق معمولاًقسمت فوقاني و خارجي بازو ؛جلوي ران ؛روي شكم و قسمت بالاي پشت و زيراستخوان كتف مي باشد كه تعيين محل دقيق آن در تزريق عضلاني توضيح داده خواهد شد.
6-وضعيت بيمار بر حسب محل تزريق تعيين مي شود.
7-حجم دارو حداكثر 2ميلي ليتر است
8-وضعيت دست امدادگر براي ورود سوزن با زاويه 45درجه كف دست بايد به طرف بالاباشد وبا زاويه 90درجه كف دست بايد بطرف پايين باشد
9-براي ورودبا زاويه 45لازم است سطح مورب سوزن بطرف بالا باشد.
10-ورود سوزن لازم است محكم همراه با آرامش انجام پذيرد.
11-خونريزي معمولاً بعد از تزريق زير جلدي ديده نمي شود.
12-ثبت مشاهدات در پرونده بيمار ضروري مي باشد.
تزريق عضلاني intramuscular
هنگامي مقدار دارو بيشتر باشد و يا نسوج سطحي را تحريك كند ويا احتياج به جذب سريعترباشد آن را داخل عضله تزريق مي كند.
نكات قابل توجه :
1 - معمولاسرنگ 2-5 ميلي ليتري بكارمي رود.
2 - شماره و طول سوزن بسته به نوع عضله ؛محل تزريق يا ميزان بافت چربي كه عضله مورد نظر را پوشانيده است و سن بيمار متفاوت مي با شد.و براي تزريق در عضله گلوتيال معمولااز سوزن شماره 20-23 استفاده مي شود.و براي تزريق در عضله دلتوييدمعمولا از سوزن شماره 23-25استفاده مي شود.
# محل تزريق : وضعيت بيمار و حجم قابل تزريق
1 - ناحيه درسوگلوتيال برروي عضلات ضخيم باسن:
محل تزريق در اين عضله معمولاً قسمت فوقاني خارجي يا ربع فوقاني خارجي باسن در حدود 5-8سانتي متر پايين تر از كرست ايلياك خواهد بود كه به دو روش مشخص مي گردد.
يك لب باسن را با خطوط فرضي به چهار قسمت تقسيم كنيد در اين هنگام شما با لمس كرست ايلياك از انتخاب محل صحيح تزريق كه به اندازه كافي بالامي باشد مطمئن شده ايد .انتخاب محل تزريق بدون لمس كرست ايلياك روش مطمني نخواهد بود .
ناحيه ونتر وگلوتيال بر روي عضله گلتيوس متوسط براي تعيين محل تزريق برروي اين عضله در بيمار مي بايد كف دست خود را بر روي تروكانتر بزرگ قراردهيد به طوري كه انگشتان وي متوجه سر بيمار باشد .
معمولاً دست راست براي ران چپ به كار رفته و از دست چپ براي ران راست استفاده مي شود .
انگشت سبابه بر روي بر جستگي فوقاني قدامي استخوان ايليوم قرار گرفته و انگشت مياني دست به طرف عقب كشيده شود به طوري كه لبه كرست ايليوم را لمس كنيد سپس با انگشت خود به باسن آن فشار مي آورد. محل تزريق در اين حالت مركز مثلثي خواهد بود كه با انگشت سبابه ؛ مياني و لبه كرست ايليا ك تشكيل شده است. اين محل براي كودكان و بزرگسالان قابل استفاده مي باشد. بيمارمي تواند در وضعيت به پشت خوابيده قرارگيرد در اين حالت بهتر است زانو ها و لگن خم شده باشد تا عضله مربوطه شل شود حجم قابل تزريق 1-5 ميلي ليتر مي باشد.
2 - عضله وستوس لتراليس : ثلث اين عضله محل مناسبي براي تزريق خواهد بود كه با تقسيم فاصله بين تروكانتر بزرگ و برجستگي خارجي زانو به سه قسمت و انتخاب ثلث مياني آن به دست مي آيد. اين محل براي كودكان و بزرگسالان مورد استفاده مي باشد بيمار مي تواند در وضعيت خوابيده به پشت يا نشسته قرار گيرد.
3 - عضله ركتوس فمورس : در عضلات گروه چهار سر ران اين محل در قسمت جلوي ران قرار گرفته است
اين محل براي شيرخواران ؛ كودكان و بزرگسالان در مواردي كه استفاده از محلهاي ديگر مجاز نمي باشد مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
4 - عضله دلتوييد وسه سر بازو : اين عضله بر روي قسمت كناري فوقاني باسن قراردارد معمولاً براي تزريق عضلاني بكار نمي آيد براي تعيين محل تزريق بر روي عضله دلتوييد لازم است لبه پايين زايده اكروميون لمس گردد همچنين قسمت مياني بازو كه در مجاورت زير بغل مي باشد تعيين گردد مثلثي كه قاعده آن در امتداد زايده اكروميون و رأس آن بر روي بازو به مجاورت زير بغل مي باشد محل مناسب تزريق خواهد بود.كه تقريباً 5 سانتي متر پايين تر از زايده اكروميون قراردارد همچنين سر كناري عضله سه سر روي قسمت خلفي فوقاني بازو مي تواند براي تزريق مورد استفاده قرار گيرد محل مناسب حد وسط بين
زايده اكروميون و برجستگي استخوان آرنج مي باشد اين محل فقط در مواقعي مورد استفاده قرار مي گيرد كه محلهاي ديگر مجاز نباشد وضعيت نشسته يا خوابيده مي تواند براي اين تزريق بكار گرفته شود و حجم قابل تزريق در عضله دلتوييد 2-5/ميلي ليتر مي باشد.
+ نحوه ورود سوزن با زاويه 90 درجه و بسرعت خواهد بود
+ ثبت مشاهدات در پرونده بيمار ضروري مي باشد.
نكات مهم :
1 - براي تزريق محلولهاي روغني معمولاً از سوزنهاي ضخيم تر استفاده مي شود ضمناً هر چه ميزان بافت چربي بر روي عضله بيشتر باشد از سوزن بلندتري بايد استفاده كرد و نيز براي شيرخواران و كودكان معمولا از سوزنهاي ظريف تر و كوتاهتر با شماره 22- 25 استفاده مي شود .
2 - در مواردي كه دارو به سطح پوست صدمه وارد مي كند قبل از تزريق لازم است سوزن تعويض گردد چون سوزن جديد آغشته به دارو نخواهد بود.
3 - تزريق عضلاني به روش z؛اين روش معمولا در موارد ي كه دارو براي پوست مضر بوده و موجب تحريكات پوستي و بافت زيرجلدي را فراهم مي آورد استفاده مي شود براي اين منظور قبل از ورود به محل تزريق بايد پوست محل تزريق در حدود 5/2-5/3به يك طرف كشيده شودپس از تزريق لازم است به مدت 10 ثانيه فرصت دادوسپس سوزن را خارج نمود دراين مدت عضله شروع به جذب دارو نموده ضمناً دارو در عضله باقي مانده و راه خروج آن از عضله به بافت زيرجلدي و پوست مسدود مي گردد از انجام ماساژ محل تزريق در اين روش بايستي اجتناب كرد.
منبع :http://medical-iran.blogfa.com/cat-3.aspx
روح الله حسینی- 12 تیر1389
اصول تزریقات ایمن :
سرنگ ها :
سرنگ وسيله اي براي تزريق مايعات به بدن و كشيدن مايعات مختلف از بدن مي باشد سرنگ هاانواع مختلف دارند يااز جنس شيشه اي يا پلاستيكي و يااز فلز ساخته شده اند هر سرنگ شامل بدنه مدرج است كه به سر آن سوزن وصل مي شود و يك پيستون دارد كه بداخل بدنه مي رود.معمولاً سر سرنگها يك اندازه و استاندارد ساخته شده وبنابر اين هر نوع سوزني به آن وصل مي شود پيستون داخل سرنگ براحتي داخل بدنه حركت مي كند ودر هنگام كشيدن پيستون به خارج هوا و مايعات به داخل سرنگ كشيده مي شود و چنانچه به داخل بدنه فشار داده شود هوا ويا مايع خارج مي گردد.
سوزن در اندازه هاي مختلف وجود دارد وشامل يك ساقه و يك دهانه است كه دهانه به سرنگ وصل مي شود .نوك سوزن بطور مورب بريده شده كه فرو رفتن آن را آسان مي كند.
هرچه شماره سوزن بيشتر شود از قطر سوزن كم مي شود مثلا سوزن شماره 23نازكتر از سوزن شماره 20 است.
آشنایی با اسکالپ وین یا سوزن پروانه ای :
اسکالپ از سایز کوچک به بزرگ با رنگ بندی زیر تقسیم می گردد :
1– آبی : برای نوزادان ، کودکان ، افراد بد رگ 2 – مشکی 3 – سبز4 – سفید (هرسه برای بالغین )
بعد از آماده کردن و هوا گیری سرم محل تزریق اننتخاب بعد از بستن گارو و تمیز کردن محل تزریق با زاویه 15 درجه وارد سیاهرگ می شویم . جهت تزریق سرم به مدت کوتاه استفاده می شود.
آشنایی با آنژیوکت :
جهت انفوزیون یا تزریق سرم و دارو درمانی طولانی مدت کاربرد دارد.
1 – آبی (22 ) : کودکان ، نوزادان ، بیماران بد رگ
2 – صورتی ( 20 ) : بیماران تحت نظر در بخش
3 – سبز (18 ) : تزریق خون ، اعمال جراحی
4 – طوسی ، نارنجی (16 -14 ) : بیماران بد حال که عروق آنها به عمق عضله فرو رفته است و بیماران بستری در مراقبت های ویژه کار برد دارد
تجويز دارو به وسيله تزريق :
هدف :رساندن داروي تجويز شده از طريق تزريق
وسايل لازم:
1-داروي تجويز شده به صورت آمپول يا ويال (معمولاً در يخچال يا گنجه دارو يا قفسه داروهاي مخدر مي باشد.)
2-كارت دارويي
3-سيني تزريق دارويي:كه شامل :
# سوزن و سرنگ استريل (متناسب با حجم دارو :نجوه تزريق ووضعيت بيمار)
# تيغ اره
# آب مقطر يا نرمال سالين در صورت لزوم
# ظرف تزريق
# ظرف محتوي پنبه الكل 70%يا ماده ضد عفوني كننده ديگر (بتادين) می باشد
4 - پاراوان
طريقه عمل :
1- برچسب شيشه دارو را به دقت بخوانيد و دوباره با كارت دارو مطابقت كنيد.
2- دارو را از نظر تاريخ مصرف كنترل كنيد.
3- دست هاي خود را به طريق جراحي بشو ييد.
4- سرنگ و سوزن را به طريق استريل آماده كنيد.
5- از ثابت بودن سوزن سر گردن سرنگ مطمن شويد مجددا آن را بر روي سطح استريل پوشش اوليه سرنگ قراردهيد.
6 - در صورتي كه از ويال استفاده مي كنيد بطريق ذيل دارو را در سرنگ بكشيد.
# حفاظ فلزي را كه بر روي لاستيك سر ويال قرار گرفته را بر داريد.
# در صورت لزوم براي مخلوط شدن محتويات ويالي كه حاوي داروي محلول مي باشد آن را در كف دست قرار داده به آرامي بچرخانيد هرگز آن را به شدت تكان ندهيد.
# لاستيك درب ويال را با ماده ضد عفوني كننده (الكل 70%) تميز كنيد بدين منظور آن را به طريق دوراني با پنبه آغشته به الكل تميز كنيد.
# پوشش روي سوزن را برداريد در اين مورد دقت كنيد كه آن را به طور مستقيم خارج كنيد تا از آلوده شدن سوزن جلوگيري شود سپس برابر حجم داروي محلولي كه قرار است در سرنگ بكشيد هوا در داخل سرنگ بكشيد .
# با دقت سوزن را از مركز لاستيك درب ويال وارد آن كنيد.مراقب استريل بودن سوزن و سرنگ باشيد در كليه موارد دست شما فقط مي تواند با سطح خارجي بدنه سرنگ و دسته پيستون تماس حاصل كند.
# درحالي كه نوك سوزن خارج از محلول دارويي قرار گرفته است هواي داخل سرنگ را به داخل ويال تزريق كنيد.
# ويال وارد نماييد و آن را هم سطح چشم خود بگيريد در حالي كه سوزن در داخل محلول دارو قرار دارد
برابر حجم مورد نياز در سرنگ بكشيد.ح-سوزن را از داخل ويال خارج كنيد و پوشش رويي سوزن را بر روي آن قرار دهيد همواره مراقب استريل بودن سوزن باشيد.
# ويال را دور انداخته ويا جهت استفاده هاي بعدي در محل مخصوص به خود قرار دهيد.
7 - در صورتي كه از آمپول استفاده مي كنيد دارو را به طريق ذيل در سرنگ بكشيد.:
# آمپول را برداشته به صورت دوراني بچرخانيد به طوري كه تمام محلول در قسمت پايين قرارگيرد در صورت لزوم مي توانيد با وارد آوردن ضرباتي به قسمت فوقاني آمپول دارو را به قسمت پهن پايين پوكه منتقل كنيد.
# در صورتي كه در گردن آمپول خط مشخص جهت شكستن آن وجود ندارد ابتدا با پنبه الكلي قسمت گردن آمپول و تيغ اره را پاك كنيد سپس در حالي كه گردن آمپول بر پنبه الكلي تكيه دارد آن را با تيغ اره خراش دهيد.
# پنبه الكلي را در اطراف گردن آمپول قرار داده با فشار دست به طرف خارج سر آمپول را از بدنه جدا كنيد.
پوشش روي سوزن را به طريقي كه آموخته ايد بر داريد.
# سوزن را در آمپول قراردهيد و مقداردارويي را كه لازم داريد در سرنگ بكشيد در صورتيكه به كل محتويات آمپول احتياج داريد با دقت كل محتوي را در سرنگ بكشيد.
# پوشش رويي سوزن را به روي آن قرار دهيد مراقب استريل بودن سوزن و سرنگ باشيد.
8 - سرنگ محتوي محلول دارويي را در ظرف يا سيني تزريق قرار دهيد
9 - آمپول مصرف شده را دور بيا ندازيد.
10 - ظرف محتوي سرنگ حاوي دارو ، پنبه الكلي و كارت دارويي برداشته به اطاق بيمار برويد.
11 - بيمار را بانام صدا بزنيد كارت دارو را با كارت پايين تخت مطابقت كنيد
12 - پاراوان را دور بيمار بگذاريد.
13- ناحيه تزريق را برهنه كرده و با پنبه الكلي دقيقاً پوست را تميز كنيد براي اين منظور ميتوانيد پنبه الكلي را در مركز محل تزريق قرارداده سپس به صورت دوراني با فشار مختصري آن را به طرف خارج بچرخانيد.
14- اجازه دهيد كه پوست بيمار خشك شود.
15-پنبه الكلي را بين انگشت سوم . چهارم دست غيرفعال خود (معمولا دست چپ) براي استفاده بعدي قرار دهيد.
16-در حالي كه منتظر خشك شدن پوست از ماده ضدعفوني كننده هستيد پوشش روي سوزن را برداريد براي اين منظور به طريقي اقدام كنيد كه سوزن آلوده نشود.
17-هواي موجود در سرنگ را كاملا خالي كنيد تا قطره اي از دارو بر روي سطح مورب نوك سوزن ديده شود چنانچه لازم است كل دارو به بدن بيمار وارد شود در حدود 2ميلي ليتر هوا در داخل سرنگ بگذاريد.
18- سرنگ را در دست راست خود بين انگشتان و شصت بگيريد.
19- با استفاده از دست ديگر پوست را كشيده يا فشار دهيد انتخاب اين روش بسته به محل تزريق و وضعيت پوست بيمار مي تواند متفاوت باشد.
20- با يك حركت ثابت ؛آرام و سريع بسته به نوع تزريق و محل آن سوزن را وارد پوست كنيد.
21-سپس با دست چپ خود بدنه سرنگ را گرفته و دست راست خودرا به دسته پيستون منتقل كنيد.
22- با دست راست خود پيستون را به آهستگي به طرف خارج بكشيد اگر خون وارد سرنگ شد آن را به طريقي كه در ذيل خواهيد آموخت خارج كنيد سوزن را دور انداخته تزريق ديگر آماده كنيد.
23- پنبه الكلي راكه بين انگشتا ن 3 و4دست چپ خود قرار داده بوديد در اطراف محل تزريق قرار داده سوزن را به سرعت از داخل پوست در امتداد مسير تزريق خارج كنيد و پنبه الكلي را در محل خروج سوزن قرار دهيد.
24- پنبه الكلي را به آرامي در محل تزريق فشار دهيد در صورت خونريزي فشار بيشتري به محل تزريق وارد آوريد تا خونريزي قطع بشود.
25- پس از اتمام تزريق وسايل را به اطاق پانسمان ببريدپوشش سر سوزن را به روي آن قرار داده سرنگ و پنبه الكل را درون سطل زباله بياندازيد ( سوزن سرنگ را داخل سیفتی باکس بیندازید )بقيه وسايل را تميز كرده در محل مخصوص به خود قرار دهيد.
26- مشاهدات خود را در پرونده بيمار ثبت و گزارش كنيد.
نكات مهم :
1 - چنانچه از ويال محتوي پودر استفاده مي كنيد براي فراهم آوردن داروي محلول در داخل ويال برابر دستور كارخانه سازنده دارو اقدام كنيد فرا مو ش نكنيد كه قبل از وارد كردن حلال به داخل ويال برابر حجم حلالي كه قرار است اضافه شود از داخل ويال هوا را خارج كنيد.
2- درصورتي كه پودرداخل ويال را بصورت محلول در آورده ايد و لازم است محلول آماده براي تزريقات بعدي مورد استفاده قرارگيرد غلظت داروي آماده شده و تاريخ حل كردن دارو را بر شيشه ويال مشخص كنيد.
تزريق زيرجلدي subcutaneous
تزريق محلولهااز اين طريق از راه لنف واردگردش خون مي شوند و زودتر از داروهايي كه از راه دهان داده مي شوند جذب مي گردند داروهايي كه براي تزريق زير جلدي مصرف مي شوند بصورت آمپول و يا محلولهايي در شيشه مخصوص وجود دارند كه گاهي براي يك نفر و زماني يك شيشه آن براي چندين نفر استفاده مي گردد و ممكن است اين داروها قرص باشند كه بايد آن را با آب استريل حل كرد ه و تزريق نمود.
بهترين محل تزريق زير جلد قسمت خارجي بازو يا ران است معمولا از سرنگهاي 1تا 2استفاده مي شود و بهتراست سوزنهاي شماره 26-25-24 نيزمصرف گردد قبل از تزريق بايد مطمن بود كه سوزن كج يا كند نباشد زيراچنانچه سوزن كج شده و يا خمي داشته باشد ممكن است هنگام تزريق بشكند و اگر سوزن كند باشد درد اضافي براي بيمار توليد مي نمايد.
نكات قابل توجه :
1-سرنگ 1-2ميلي ليتر يا انسولين يا توبركولين بر حسب نياز
2-شماره سوزن 24-25-26
3-طول سوزن معمولا با طول 5/1سانتي متر انتخاب مي شود كه با زاويه 45درجه تزريق مي گردد ونيز سوزن با طول 25/1سانتي متر با زاويه 90درجه تزريق مي شود.
4- سوزنهايي با طول 9/معمولاً براي كودكان و سوزنهايي با طول 5/2 براي افراد چاق به كار برده مي شود.
5-محل تزريق معمولاًقسمت فوقاني و خارجي بازو ؛جلوي ران ؛روي شكم و قسمت بالاي پشت و زيراستخوان كتف مي باشد كه تعيين محل دقيق آن در تزريق عضلاني توضيح داده خواهد شد.
6-وضعيت بيمار بر حسب محل تزريق تعيين مي شود.
7-حجم دارو حداكثر 2ميلي ليتر است
8-وضعيت دست امدادگر براي ورود سوزن با زاويه 45درجه كف دست بايد به طرف بالاباشد وبا زاويه 90درجه كف دست بايد بطرف پايين باشد
9-براي ورودبا زاويه 45لازم است سطح مورب سوزن بطرف بالا باشد.
10-ورود سوزن لازم است محكم همراه با آرامش انجام پذيرد.
11-خونريزي معمولاً بعد از تزريق زير جلدي ديده نمي شود.
12-ثبت مشاهدات در پرونده بيمار ضروري مي باشد.
تزريق عضلاني intramuscular
هنگامي مقدار دارو بيشتر باشد و يا نسوج سطحي را تحريك كند ويا احتياج به جذب سريعترباشد آن را داخل عضله تزريق مي كند.
نكات قابل توجه :
1 - معمولاسرنگ 2-5 ميلي ليتري بكارمي رود.
2 - شماره و طول سوزن بسته به نوع عضله ؛محل تزريق يا ميزان بافت چربي كه عضله مورد نظر را پوشانيده است و سن بيمار متفاوت مي با شد.و براي تزريق در عضله گلوتيال معمولااز سوزن شماره 20-23 استفاده مي شود.و براي تزريق در عضله دلتوييدمعمولا از سوزن شماره 23-25استفاده مي شود.
# محل تزريق : وضعيت بيمار و حجم قابل تزريق
1 - ناحيه درسوگلوتيال برروي عضلات ضخيم باسن:
محل تزريق در اين عضله معمولاً قسمت فوقاني خارجي يا ربع فوقاني خارجي باسن در حدود 5-8سانتي متر پايين تر از كرست ايلياك خواهد بود كه به دو روش مشخص مي گردد.
يك لب باسن را با خطوط فرضي به چهار قسمت تقسيم كنيد در اين هنگام شما با لمس كرست ايلياك از انتخاب محل صحيح تزريق كه به اندازه كافي بالامي باشد مطمئن شده ايد .انتخاب محل تزريق بدون لمس كرست ايلياك روش مطمني نخواهد بود .
ناحيه ونتر وگلوتيال بر روي عضله گلتيوس متوسط براي تعيين محل تزريق برروي اين عضله در بيمار مي بايد كف دست خود را بر روي تروكانتر بزرگ قراردهيد به طوري كه انگشتان وي متوجه سر بيمار باشد .
معمولاً دست راست براي ران چپ به كار رفته و از دست چپ براي ران راست استفاده مي شود .
انگشت سبابه بر روي بر جستگي فوقاني قدامي استخوان ايليوم قرار گرفته و انگشت مياني دست به طرف عقب كشيده شود به طوري كه لبه كرست ايليوم را لمس كنيد سپس با انگشت خود به باسن آن فشار مي آورد. محل تزريق در اين حالت مركز مثلثي خواهد بود كه با انگشت سبابه ؛ مياني و لبه كرست ايليا ك تشكيل شده است. اين محل براي كودكان و بزرگسالان قابل استفاده مي باشد. بيمارمي تواند در وضعيت به پشت خوابيده قرارگيرد در اين حالت بهتر است زانو ها و لگن خم شده باشد تا عضله مربوطه شل شود حجم قابل تزريق 1-5 ميلي ليتر مي باشد.
2 - عضله وستوس لتراليس : ثلث اين عضله محل مناسبي براي تزريق خواهد بود كه با تقسيم فاصله بين تروكانتر بزرگ و برجستگي خارجي زانو به سه قسمت و انتخاب ثلث مياني آن به دست مي آيد. اين محل براي كودكان و بزرگسالان مورد استفاده مي باشد بيمار مي تواند در وضعيت خوابيده به پشت يا نشسته قرار گيرد.
3 - عضله ركتوس فمورس : در عضلات گروه چهار سر ران اين محل در قسمت جلوي ران قرار گرفته است
اين محل براي شيرخواران ؛ كودكان و بزرگسالان در مواردي كه استفاده از محلهاي ديگر مجاز نمي باشد مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
4 - عضله دلتوييد وسه سر بازو : اين عضله بر روي قسمت كناري فوقاني باسن قراردارد معمولاً براي تزريق عضلاني بكار نمي آيد براي تعيين محل تزريق بر روي عضله دلتوييد لازم است لبه پايين زايده اكروميون لمس گردد همچنين قسمت مياني بازو كه در مجاورت زير بغل مي باشد تعيين گردد مثلثي كه قاعده آن در امتداد زايده اكروميون و رأس آن بر روي بازو به مجاورت زير بغل مي باشد محل مناسب تزريق خواهد بود.كه تقريباً 5 سانتي متر پايين تر از زايده اكروميون قراردارد همچنين سر كناري عضله سه سر روي قسمت خلفي فوقاني بازو مي تواند براي تزريق مورد استفاده قرار گيرد محل مناسب حد وسط بين
زايده اكروميون و برجستگي استخوان آرنج مي باشد اين محل فقط در مواقعي مورد استفاده قرار مي گيرد كه محلهاي ديگر مجاز نباشد وضعيت نشسته يا خوابيده مي تواند براي اين تزريق بكار گرفته شود و حجم قابل تزريق در عضله دلتوييد 2-5/ميلي ليتر مي باشد.
+ نحوه ورود سوزن با زاويه 90 درجه و بسرعت خواهد بود
+ ثبت مشاهدات در پرونده بيمار ضروري مي باشد.
نكات مهم :
1 - براي تزريق محلولهاي روغني معمولاً از سوزنهاي ضخيم تر استفاده مي شود ضمناً هر چه ميزان بافت چربي بر روي عضله بيشتر باشد از سوزن بلندتري بايد استفاده كرد و نيز براي شيرخواران و كودكان معمولا از سوزنهاي ظريف تر و كوتاهتر با شماره 22- 25 استفاده مي شود .
2 - در مواردي كه دارو به سطح پوست صدمه وارد مي كند قبل از تزريق لازم است سوزن تعويض گردد چون سوزن جديد آغشته به دارو نخواهد بود.
3 - تزريق عضلاني به روش z؛اين روش معمولا در موارد ي كه دارو براي پوست مضر بوده و موجب تحريكات پوستي و بافت زيرجلدي را فراهم مي آورد استفاده مي شود براي اين منظور قبل از ورود به محل تزريق بايد پوست محل تزريق در حدود 5/2-5/3به يك طرف كشيده شودپس از تزريق لازم است به مدت 10 ثانيه فرصت دادوسپس سوزن را خارج نمود دراين مدت عضله شروع به جذب دارو نموده ضمناً دارو در عضله باقي مانده و راه خروج آن از عضله به بافت زيرجلدي و پوست مسدود مي گردد از انجام ماساژ محل تزريق در اين روش بايستي اجتناب كرد.
منبع :http://medical-iran.blogfa.com/cat-3.aspx
روح الله حسینی- 12 تیر1389
چشم ها را بـایـد شست . ، . جـــور دیـگـر بـایــد دیـــد
