2011/01/30, 11:54 PM
گل مغربي با نام عموميEvening primrose كه در عربي حشيشه الحمار ناميده مي شود، گياهي است دو ساله به ارتفاع حداكثر تا 5/1 متر كه برگ هايي بزرگ، ساده، دندانه دار و با كناره موج دار دارد. اندام هوايي اين گياه پوشيده از تار است. گل ها درشت، قيف مانند و به رنگ زرد روشن هستند كه چهار كاسبرگ دارند.
يكي از ويژگي هاي اين گياه آن است كه هر گل چهار پرچم كوتاه و چهار پرچم بلند دارد و ديگر اين كه كاسبرگ هاي گل به گلبرگ ها نچسبيده اند و به سمت پايين خميدگي دارند. همچنين ريشه ي اين گياه، گوشتدار و به رنگ قرمز مي باشد.
گل مغربي احتمالا از آمريكاي شمالي به ديگر نقاط دنيا راه يافته است و چون گل ها هنگام غروب شكفته مي شوند، به گل مغربي معروف شده است. قسمت مورد استفاده ي گياه اكثرا ريشه و دانه ي آن است. دانه ها حدود 20 درصد روغن دارند كه به روغن گل مغربي مشهورند. اين گياه در ايران نمي رويد، ولي محصولات روغن آن در فرآورده هاي مهمي استفاده مي شود.
تركيبات مهم:
دانه هاي گل مغربي حاوي 14 درصد روغن ثابت به نام "اوي نينگ پرايم روزاويل" يا OEP است. اين روغن 50 تا 70 درصد سيس لينولئيك اسيد و 7 تا 10 درصد سيس گامالينولنيك اسيد(GLA) در خود دارد. گل مغربي در شرايط سني و آب و هوايي مختلف داراي مقادير مختلفي از GLA است. همچنين در اين گياه تركيب سيس 6 و 9 و 12 اوكتاتري انوليك اسيد وجود دارد.
تركيبات ديگر اين گياه شامل مقادير كمي اولئيك، پالمتيك و استئاريك اسيد، استروئيدها، كامپسترول و بتاسيتوسترول مي باشد.
داروشناختي و اثرات مهم:
اسيدهاي چرب ضروري(EFAS) براي ساخت ساختمان سلول ها و پيش ساخت پروستاگلاندين ها بسيار با اهميت هستند. پروستاگلاندين ها نيز به نوبه ي خود در تنظيم عمل متابوليسم بدن دخالت دارند. EFAS مواد بيولوژيكي فعالي هستند كه قسمتي از چربي هاي اشباع نشده را تشكيل مي دهند. كارشناسان معتقدند كه مصرف EFAS در كاهش مشكلات قلبي – عروقي مؤثر است.
با توجه به اين كه EFAS در بدن ساخته نمي شود و حتما بايد از راه غذا آن را تأمين كرد، بنابراين توصيه مي شود بين 1 تا 3 درصد از مجموع كالري جذب شده EFAS باشد. سازمان جهاني ميزان مصرف EFAS را براي زنان حامله، زنان شيرده و كودكان تا 5 درصد توصيه مي كند. تحقيقاتي كه بر روي حيوانات انجام شده نشان مي دهند كه حذف EFAS از غذا باعث نوعي بيماري شبيه اگزما و يا ريزش مو مي شود. همچنين تأثير نامطلوبي بر وي بافت هاي پيوندي دارد، روند بهبود زخم را كند مي كند و باعث كاهش قدرت ايمني بدن، ناباروري(خصوصا در مردان)، فساد چربي ها در كبد، آسيب هاي روده اي، به هم خوردن و كاهش تعادل آب بدن و در نتيجه آسيب(آتروفي) غدد برون ريز(بزاقي و اشكي) مي شود.
از طرفي چون گل مغربي مقدار زيادي EFAS به خصوص GLA در خود دارد، مي تواند در رفع مشكلات فوق مؤثر باشد.
از نظر تئوري GLA مي تواند با مصرف EPO در پيش ساخت پروستاگلاندين مستقيما به dLHomo- GLA يا DGLA تبديل شود. اين خاصيت به افرادي كه بدن شان نمي تواند سيس لينولئيك اسيد را به GLA تبديل كند يا در جذب سيس لينولئيك اسيد اختلال دارند، كمك مي كند. GLA و DGLA و آراشيدونيك اسيد در شير انسان وجود دارند و داراي تأثيرات عمده و ويژه اي هستند.
عوامل گوناگوني مانع تبديل LA به GLA مي شوند كه عبارتند از: كهولت سن، بيماري قند، استفاده ي زياد از مشروبات الكي، غذاهاي پُرچرب، كمبود بعضي ويتامين ها و هورمون ها، كلسترول بالا و امراض ويروسي. از طرفي اسيدهاي چرب ضروري براي تكامل بافت هاي بدن، از جمله مغز، بسيار مورد نياز مي باشند؛ مثلا مغز حاوي حدود 20 درصد EFAS است كه در كربن شماره 6 غيراشباع هستند. چون ميزان تبديل LA به GLA و DGLA در بدن بسيار كم است، وجود اين دو ماده با اسيد آراشيدوئيك در شير انسان كه غذاي اصلي نوزادان است، اهميت خاصي دارد.
يك مطالعه بسيار جالب در مور نوزادان نشان داد كه فسفوليپيدهاي گلبول قرمز نوزاداني كه با شير مادر تغذيه مي شوند، بيشتر از نوزاداني است كه با شير خشك تغذيه مي شوند. در آزمايش ديگري مصرف مكمل هاي غذايي حاوي EPO در زنان باردار باعث افزايش چربي و EFAS در شير آن ها شد. همچنين متابوليت هاي اسيد لينولئيك موجود در شير انسان مي توانند در تركيب غشاء گلبول هاي قرمز مؤثر باشند.
مطالعه ديگري نشان داد كه مصرف مقدار زياد LA (حدود 30 تا 40 گرم در روز) تأثير چنداني در بالا بردن DGLA و يا آراشيدوئيك سرم خون ندارد؛ در حالي كه مصرف روزانه حدود 500 ميلي گرم (5/0 گرم) GLA مي تواند افزايش قابل توجهي در ميزان DGLA داشته باشد. در مواردي از جمله مردان ميانسالي كه دچار سكته قلبي شده اند، بيماران با التهاب پوستي(نوع حساسيتي)، افراد الكلي و زنان مبتلا به سندرم پيش از قاعدگي ممكن است سطح GLA و DGLA پلاسماي آن ها از حد طبيعي كمتر باشد.
بيماري هاي قلبي و عروقي:
تحقيقات بسياري نشان داده اند كه مصرف LA مي تواند كلسترول را كاهش دهد. اين در حالي است كه GLA 170 بار قوي تر از LA مي باشد.
سرطان پستان و بيماري هاي مربوطه:
آزمايش هايي كه روي حيوان انجام شده، نشان داده است كه مصرف EPO مي تواند در كاهش سرطان پستان مؤثر باشد. اين در حالي است كه روغن زيتون چنين تأثيري را نشان نداده است.
در يك آزمايش، زناني كه به كيست هاي عود كننده ي پستان مبتلا بودند، پس از يك سال مصرف EPO، در مقايسه با دارونما، سرعت عود بيماري كمتر شد.
سندرم پيش از قاعدگي (PMS):
بر اساس مطالعات انجام شده با مصرف EPO مشكلات قبل از قاعدگي كاهش مي يابد. اگر چه بعضي آزمايش ها نشان مي دهند مصرف در بعضي افراد بي اثر بوده است، ولي مجموع تحقيقات تأثير اين ماده را تأييد مي كنند.
آرتريت روماتوئيد:
مطالعات مختلفي نشان مي دهند كه مصرف بيش از سه ماه EPO تأثير مطلوبي در بهبود آرتريت روماتوئيد دارد و سفتي عضلات را در هنگام صبح كاهش مي دهد. همچنين در بعضي موارد مصرف همزمان آن با داروهاي ضدالتهاب باعث كاهش مصرف اين داروها شده است.
بيماري MS:
مطالعات گوناگون نشان داده اند كه استفاده از رژيم هاي حاوي LA بهبودي در افراد مبتلا به MS ايجاد مي كند؛ زيرا در اين گونه افراد ناهنجاري متابوليسم EFA وجود دارد.
التهاب پوستي(حساسيتي) و بيماري هاي پوستي:
در آزمايش هايي كه بر روي التهابات پوستي حساسيتي به روش دوسوكور انجام شده، اثرات GLA مؤثرتر از دارونما بوده است. مصرف GLA در اين موارد باعث كاهش شديد خارش و مصرف كورتيكواستروئيدها نيز شده است. در اين مطالعه پانزده فرد بزرگسال و هفده كودك به مدت سه هفته روزي دو نوبت و هر نوبت 5/0 گرم EPO مصرف كردند. در تحقيق ديگري 60 بزرگسال و 39 كودك ميزان بيشتري EPO مصرف كردند و در يك آزمايش ديگر نيز 52 نفر از سنين 16 تا 64 سال به مدت چهار ماه روزي 5/0 گرم EPO استفاده نمودند كه در تمام موارد بهبود اگزماي حساسيتي مشهود بود و خارش، پوسته پوسته شدن، شدت التهاب، شدت بيماري، خشكي و قرمزي پوست كاهش قابل ملاحظه اي يافت.
از طرفي نقص در عمل آنزيمي كه LA را به GLA تبديل مي كند، در بيماران مبتلا به التهاب پوستي حساسيتي(اگزما) ديده شده است.
طريقه و ميزان مصرف:
فرآورده هاي مختلفي از روغن گل مغربي در بازار وجود دارد كه بايد با توجه به نوع دارو از راهنماي آن ها استفاده كرد. اين محصولات بيشتر مكمل غذايي هستند و مي توانند هر روز با مقادير معيني مصرف شوند.
به طور معمول حداكثر ميزان استفاده از EPO به عنوان مكمل غذايي، روزانه 4 گرم مي باشد كه اين مقدار حاوي 300 تا 360 ميلي گرم GLA است. بعضي منابع مصرف روزانه تا 8 گرم براي بزرگسالان و 4 گرم براي كودكان را بلامانع مي دانند.
عوارض جانبي:
تاكنون عوارضي از مصرف خوراكي روغن گل مغربي ديده نشده است. از سال 1970 اين روغن روزانه 1000 تن در كشورهاي مختلف استفاده مي شود كه تاكنون هيچ شكايتي از عوارض آن گزارش نشده است.مهم ترين اثرات گزارش شده:
ضد آلرژي، ضد تصلب شرائين، ضد التهاب، ضد سرطان، قابض، ملين، كاهش دهنده ي كلسترول، كاهش دهنده ي پُرفشاري خون، آرام بخش، مغذي(تأمين كننده ي اسيدهاي چرب ضروري بدن) و وازوديلاتور(گشاد كننده رگ ها).توجه:
گرچه بيشتر فرآورده هاي روغن گل مغربي به صورت خوراكي(كپسول) است، ولي فرآورده اي موضعي اين گياه مانند لوسيون، كرم، پماد و روغن هاي ماساژ نيز وجود دارد.
www.iranianuk.com
يكي از ويژگي هاي اين گياه آن است كه هر گل چهار پرچم كوتاه و چهار پرچم بلند دارد و ديگر اين كه كاسبرگ هاي گل به گلبرگ ها نچسبيده اند و به سمت پايين خميدگي دارند. همچنين ريشه ي اين گياه، گوشتدار و به رنگ قرمز مي باشد.
گل مغربي احتمالا از آمريكاي شمالي به ديگر نقاط دنيا راه يافته است و چون گل ها هنگام غروب شكفته مي شوند، به گل مغربي معروف شده است. قسمت مورد استفاده ي گياه اكثرا ريشه و دانه ي آن است. دانه ها حدود 20 درصد روغن دارند كه به روغن گل مغربي مشهورند. اين گياه در ايران نمي رويد، ولي محصولات روغن آن در فرآورده هاي مهمي استفاده مي شود.
تركيبات مهم:
دانه هاي گل مغربي حاوي 14 درصد روغن ثابت به نام "اوي نينگ پرايم روزاويل" يا OEP است. اين روغن 50 تا 70 درصد سيس لينولئيك اسيد و 7 تا 10 درصد سيس گامالينولنيك اسيد(GLA) در خود دارد. گل مغربي در شرايط سني و آب و هوايي مختلف داراي مقادير مختلفي از GLA است. همچنين در اين گياه تركيب سيس 6 و 9 و 12 اوكتاتري انوليك اسيد وجود دارد.
تركيبات ديگر اين گياه شامل مقادير كمي اولئيك، پالمتيك و استئاريك اسيد، استروئيدها، كامپسترول و بتاسيتوسترول مي باشد.
داروشناختي و اثرات مهم:
اسيدهاي چرب ضروري(EFAS) براي ساخت ساختمان سلول ها و پيش ساخت پروستاگلاندين ها بسيار با اهميت هستند. پروستاگلاندين ها نيز به نوبه ي خود در تنظيم عمل متابوليسم بدن دخالت دارند. EFAS مواد بيولوژيكي فعالي هستند كه قسمتي از چربي هاي اشباع نشده را تشكيل مي دهند. كارشناسان معتقدند كه مصرف EFAS در كاهش مشكلات قلبي – عروقي مؤثر است.
با توجه به اين كه EFAS در بدن ساخته نمي شود و حتما بايد از راه غذا آن را تأمين كرد، بنابراين توصيه مي شود بين 1 تا 3 درصد از مجموع كالري جذب شده EFAS باشد. سازمان جهاني ميزان مصرف EFAS را براي زنان حامله، زنان شيرده و كودكان تا 5 درصد توصيه مي كند. تحقيقاتي كه بر روي حيوانات انجام شده نشان مي دهند كه حذف EFAS از غذا باعث نوعي بيماري شبيه اگزما و يا ريزش مو مي شود. همچنين تأثير نامطلوبي بر وي بافت هاي پيوندي دارد، روند بهبود زخم را كند مي كند و باعث كاهش قدرت ايمني بدن، ناباروري(خصوصا در مردان)، فساد چربي ها در كبد، آسيب هاي روده اي، به هم خوردن و كاهش تعادل آب بدن و در نتيجه آسيب(آتروفي) غدد برون ريز(بزاقي و اشكي) مي شود.
از طرفي چون گل مغربي مقدار زيادي EFAS به خصوص GLA در خود دارد، مي تواند در رفع مشكلات فوق مؤثر باشد.
از نظر تئوري GLA مي تواند با مصرف EPO در پيش ساخت پروستاگلاندين مستقيما به dLHomo- GLA يا DGLA تبديل شود. اين خاصيت به افرادي كه بدن شان نمي تواند سيس لينولئيك اسيد را به GLA تبديل كند يا در جذب سيس لينولئيك اسيد اختلال دارند، كمك مي كند. GLA و DGLA و آراشيدونيك اسيد در شير انسان وجود دارند و داراي تأثيرات عمده و ويژه اي هستند.
عوامل گوناگوني مانع تبديل LA به GLA مي شوند كه عبارتند از: كهولت سن، بيماري قند، استفاده ي زياد از مشروبات الكي، غذاهاي پُرچرب، كمبود بعضي ويتامين ها و هورمون ها، كلسترول بالا و امراض ويروسي. از طرفي اسيدهاي چرب ضروري براي تكامل بافت هاي بدن، از جمله مغز، بسيار مورد نياز مي باشند؛ مثلا مغز حاوي حدود 20 درصد EFAS است كه در كربن شماره 6 غيراشباع هستند. چون ميزان تبديل LA به GLA و DGLA در بدن بسيار كم است، وجود اين دو ماده با اسيد آراشيدوئيك در شير انسان كه غذاي اصلي نوزادان است، اهميت خاصي دارد.
يك مطالعه بسيار جالب در مور نوزادان نشان داد كه فسفوليپيدهاي گلبول قرمز نوزاداني كه با شير مادر تغذيه مي شوند، بيشتر از نوزاداني است كه با شير خشك تغذيه مي شوند. در آزمايش ديگري مصرف مكمل هاي غذايي حاوي EPO در زنان باردار باعث افزايش چربي و EFAS در شير آن ها شد. همچنين متابوليت هاي اسيد لينولئيك موجود در شير انسان مي توانند در تركيب غشاء گلبول هاي قرمز مؤثر باشند.
مطالعه ديگري نشان داد كه مصرف مقدار زياد LA (حدود 30 تا 40 گرم در روز) تأثير چنداني در بالا بردن DGLA و يا آراشيدوئيك سرم خون ندارد؛ در حالي كه مصرف روزانه حدود 500 ميلي گرم (5/0 گرم) GLA مي تواند افزايش قابل توجهي در ميزان DGLA داشته باشد. در مواردي از جمله مردان ميانسالي كه دچار سكته قلبي شده اند، بيماران با التهاب پوستي(نوع حساسيتي)، افراد الكلي و زنان مبتلا به سندرم پيش از قاعدگي ممكن است سطح GLA و DGLA پلاسماي آن ها از حد طبيعي كمتر باشد.
بيماري هاي قلبي و عروقي:
تحقيقات بسياري نشان داده اند كه مصرف LA مي تواند كلسترول را كاهش دهد. اين در حالي است كه GLA 170 بار قوي تر از LA مي باشد.
سرطان پستان و بيماري هاي مربوطه:
آزمايش هايي كه روي حيوان انجام شده، نشان داده است كه مصرف EPO مي تواند در كاهش سرطان پستان مؤثر باشد. اين در حالي است كه روغن زيتون چنين تأثيري را نشان نداده است.
در يك آزمايش، زناني كه به كيست هاي عود كننده ي پستان مبتلا بودند، پس از يك سال مصرف EPO، در مقايسه با دارونما، سرعت عود بيماري كمتر شد.
سندرم پيش از قاعدگي (PMS):
بر اساس مطالعات انجام شده با مصرف EPO مشكلات قبل از قاعدگي كاهش مي يابد. اگر چه بعضي آزمايش ها نشان مي دهند مصرف در بعضي افراد بي اثر بوده است، ولي مجموع تحقيقات تأثير اين ماده را تأييد مي كنند.
آرتريت روماتوئيد:
مطالعات مختلفي نشان مي دهند كه مصرف بيش از سه ماه EPO تأثير مطلوبي در بهبود آرتريت روماتوئيد دارد و سفتي عضلات را در هنگام صبح كاهش مي دهد. همچنين در بعضي موارد مصرف همزمان آن با داروهاي ضدالتهاب باعث كاهش مصرف اين داروها شده است.
بيماري MS:
مطالعات گوناگون نشان داده اند كه استفاده از رژيم هاي حاوي LA بهبودي در افراد مبتلا به MS ايجاد مي كند؛ زيرا در اين گونه افراد ناهنجاري متابوليسم EFA وجود دارد.
التهاب پوستي(حساسيتي) و بيماري هاي پوستي:
در آزمايش هايي كه بر روي التهابات پوستي حساسيتي به روش دوسوكور انجام شده، اثرات GLA مؤثرتر از دارونما بوده است. مصرف GLA در اين موارد باعث كاهش شديد خارش و مصرف كورتيكواستروئيدها نيز شده است. در اين مطالعه پانزده فرد بزرگسال و هفده كودك به مدت سه هفته روزي دو نوبت و هر نوبت 5/0 گرم EPO مصرف كردند. در تحقيق ديگري 60 بزرگسال و 39 كودك ميزان بيشتري EPO مصرف كردند و در يك آزمايش ديگر نيز 52 نفر از سنين 16 تا 64 سال به مدت چهار ماه روزي 5/0 گرم EPO استفاده نمودند كه در تمام موارد بهبود اگزماي حساسيتي مشهود بود و خارش، پوسته پوسته شدن، شدت التهاب، شدت بيماري، خشكي و قرمزي پوست كاهش قابل ملاحظه اي يافت.
از طرفي نقص در عمل آنزيمي كه LA را به GLA تبديل مي كند، در بيماران مبتلا به التهاب پوستي حساسيتي(اگزما) ديده شده است.
طريقه و ميزان مصرف:
فرآورده هاي مختلفي از روغن گل مغربي در بازار وجود دارد كه بايد با توجه به نوع دارو از راهنماي آن ها استفاده كرد. اين محصولات بيشتر مكمل غذايي هستند و مي توانند هر روز با مقادير معيني مصرف شوند.
به طور معمول حداكثر ميزان استفاده از EPO به عنوان مكمل غذايي، روزانه 4 گرم مي باشد كه اين مقدار حاوي 300 تا 360 ميلي گرم GLA است. بعضي منابع مصرف روزانه تا 8 گرم براي بزرگسالان و 4 گرم براي كودكان را بلامانع مي دانند.
عوارض جانبي:
تاكنون عوارضي از مصرف خوراكي روغن گل مغربي ديده نشده است. از سال 1970 اين روغن روزانه 1000 تن در كشورهاي مختلف استفاده مي شود كه تاكنون هيچ شكايتي از عوارض آن گزارش نشده است.مهم ترين اثرات گزارش شده:
ضد آلرژي، ضد تصلب شرائين، ضد التهاب، ضد سرطان، قابض، ملين، كاهش دهنده ي كلسترول، كاهش دهنده ي پُرفشاري خون، آرام بخش، مغذي(تأمين كننده ي اسيدهاي چرب ضروري بدن) و وازوديلاتور(گشاد كننده رگ ها).توجه:
گرچه بيشتر فرآورده هاي روغن گل مغربي به صورت خوراكي(كپسول) است، ولي فرآورده اي موضعي اين گياه مانند لوسيون، كرم، پماد و روغن هاي ماساژ نيز وجود دارد.
www.iranianuk.com
