[niloofary]

ام‌اس، دارو و درمان
دکتر مسعود مهرپور/ متخصص مغز و اعصاب/عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی ایران
آمارها نشان می‌دهد شمار مبتلایان به بیماری ام‌اس در ایران به حدود ۸۰ هزار نفر رسیده است. این آمار بدان معنا نیست که ام‌اس در سال‌های اخیر رو به افزایش بوده است زیرا هم جمعیت ایران زیاد شده و هم قدرت تشخیص و شناسایی بیماران بسیار بالا رفته است و مبتلایان با ابزارهای تشخیصی پیشرفته در همان مراحل ابتدایی تشخیص داده می‌شوند. شروع بیماری ام‌اس ناگهانی نیست. اغلب بیماران علائم خفیفی مثل ضعف بینایی یا ناتوانی جزئی در نگه داشتن اشیاء و… را دارند که ممکن است بیمار یکی‌دو ماه نسبت به آن بی‌توجه باشد ولی هرچه بیماری زودتر تشخیص داده و درمان سریع‌تر شروع شود نتیجه نیز بهتر خواهد بود.
داروهای ساخت ایران با داروهای خارجی برابری می‌کنند
موضوع مهمی که امید را در بیماران مبتلا به ام‌اس زنده نگه داشته، درمان‌های پیشرفته در این زمینه است و ایران نیز در این پیشرفت با کشورهای غربی برابری می‌کند. داروهای ام‌اس که از خارج وارد می‌شوند فوق‌العاده گران هستند و به همین دلیل شرکت‌های مختلف دارویی ایران نیز اقدام به تولید داروها کرده‌اند که هیچ تفاوتی با داروهای خارجی ندارند و خوشبختانه مشکل چندانی بابت تهیه داروی بیماران در کشور وجود ندارد. سازمان‌های بیمه‌گر نیز بیشتر داروهای ضروری را تحت پوشش قرار داده‌اند.
داروهای گران برای تعداد اندکی از مبتلایان تجویز می‌شود
اگر داروهای مبتلایان به ام‌اس ایرانی باشد، تقریبا بیماران مشکل چندانی از نظر هزینه ندارند ولی برای بعضی از بیماران خاص که تعدادشان هم بسیار اندک است، مجبور به تجویز داروهایی هستیم که تولید داخلی ندارند و باید از خارج وارد شوند. این داروها بسیار پرهزینه‌اند و باید در بیمارستان مصرف شوند اما در این مواقع هم طبق طرح سلامت، هزینه به‌طور کامل برعهده بیمار نیست و دولت کمک زیادی به این بیماران می‌کند. بعضی از بیماران هم باتوجه به توان مالی‌شان ترجیح می‎دهند داروی خارجی مصرف کنند. بیماری‌ ام‌اس جزو بیماری‌های خاص محسوب می‌شود و بیماران تحت انجمن حمایت از بیماران مبتلا به ام‌اس هم قرار می‌گیرند.
مهم‌ترین بخش درمان ام‌اس، کنترل حمله است
به‌طور کلی ۳ راهکار درمانی برای این بیماری وجود دارد. مهم‌ترین بخش درمان به کنترل حملات اختصاص دارد. این مرحله بسیار مهم است چون از عوارض بعدی بیماری جلوگیری می‌کند. مهم‌ترین داروهایی که برای جلوگیری از حملات بعدی بیماری تجویز می‌شود، گروه اینترفرون‌هاست. البته این داروها احتمال حمله را به صفر نمی‌رسانند. مهم‌ترین نکته در درمان بیماران این است که نگذاریم اعصاب تخریب شوند.
طیف بیماری ام‌اس
بیماری ام‌اس چند طیف دارد. در صورتی که بیمار دچار یک نوبت حمله ام‌اس شود در فهرست بیماران مبتلا به ام‌اس قرار نمی‌گیرد، حتی اگر درمان ام‌اس هم شروع شود. به این بیماران تی‌آی‌اس گفته می‌شود. بعضی از ام‌اس‌ها هم خیلی خوش‌‌خیم هستند و احتمال دارد با همان یک حمله تمام شوند یا حمله هر ۶-۵ سال یکبار تکرار شود. گاهی ام‌اس بدخیم است و حملات آنقدر زیاد هستند که بیمار ظرف مدت یک سال از پا درمی‌آید. البته ام‌اس خوش‌خیم در ۵ تا ۱۰ درصد از بیماران دیده می‌شود و ام‌اس بدخیم در کمتر از ۵ درصد بیماران. بقیه بیماران بین این ۲ طیف قرار می‌گیرند. هدف از تجویز دارو، کنترل بیماری است، نه درمان آن. بعضی مواقع ممکن است بیماری کنترل شود، گاهی هم کنترل نمی‌شود ولی در هر حال دارو جان بسیاری از بیماران را از ناتوانی نجات می‌دهد.
بیماری ام‌اس سیری مزمن دارد و به‌طور مستقیم کشنده نیست. در بعضی از بیماران به مرور باعث کاهش عملکرد و کارایی می‌شود. مثلا بیمار دیگر نمی‌‍‌تواند بنشیند یا کارهای روزمره خود را انجام دهد. در واقع، باید در رختخواب و بی‌حرکت بماند. یک جا ماندن و بی‌حرکتی عامل مهمی برای ایجاد زخم‌های بستر است. گاهی هم بلع و اسفنکتر ادراری دچار مشکل می‌شود. این افراد مستعد عفونت ریه و مشکلات ادراری هستند. همان‌طور که مشاهده می‌کنید این عوامل به صورت غیرمستقیم می‌توانند باعث مرگ بیماران ‌شوند. البته این نوع از ام‌اس پیشرفته است و سرنوشت همه بیماران چنین نیست.
نگاه متخصص مغز و اعصاب
دکتر افشین برهان‌حقیقی/عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی شیراز
رایج‌ترین داروهای ام‌اس
برای مبتلایان به ام‌اس داروهای مختلفی تجویز می‌شود که
هریک ممکن است عوارضی داشته باشد اما به علت تنوع دارویی موجود می‌توان داروهای عارضه‌دار را حذف و داروهای دیگری جایگزین کرد. ۳ گروه دارویی رایج عبارتند از:
• اینترفرون‌ها: اغلب اینترفرون‌ها تزریقی هستند که به صورت یک روز درمیان یا هفتگی تزریق می‌شوند. مهم‌ترین مشکلی که اینترفرون‌ها برای بیماران ایجاد می‌کند درد و التهاب محل تزریق است. البته شرکت‌های داروسازی تلاش کرده‌اند این عارضه را به حداقل برسانند. مشکل دیگری که این گروه از داروها ایجاد می‌کنند، تب و لرز و حالت سرماخوردگی در بیماران است. برای کمتر کردن این عارضه به بیماران توصیه می‌شود تزریق را به قبل از خواب موکول کنند یا برای کاهش عوارض، از مسکن‌هایی مانند ناپروکسن و ایبوبروفن استفاده کنند. بدن بیماران معمولا با گذشت زمان به دارو عادت می‌کند و عوارض کمتر می‌شود. اینترفرون‌ها در درازمدت ممکن است عوارض کبدی ایجاد کنند. توصیه می‌شود بیماران آزمایش بدهند تا میزان آنزیم‌های کبدی پایش شود. عوارض بسیار محدود تیروئیدی هم ممکن است دیده شود. برای بیمارانی که افسردگی توام با افکار خودکشی دارند به هیچ وجه نباید داروهایی از دسته اینترفرون‌ها تجویز شود. این داروها افسردگی و میل به خودکشی در بیمار را تشدید می‌کنند.
• گلاتیرامر استات: داروی دیگر گلاتیرامر استات است. این دارو باید روزانه مصرف شود. عوارض آن خیلی کمتر از اینترفرون‌هاست ولی بعضی از بیماران با مصرف دارو، احساس گرفتگی سینه می‌کنند. برای بیمارانی که به هر دلیلی نمی‌خواهند داروهای اینترفرونی استفاده کنند داروهایی از دسته گلاتیرامر استات تجویز می‌شود ولی یکی از ترکیب‌های دارویی متعلق به همین گروه، عوارض عفونی ایجاد می‌کند بنابراین بیماران باید تحت‌نظر متخصص عفونی باشند. این داروها احتمال شعله‌ور شدن بیماری سل خفته یا بیماری‌های قارچی و باکتریال را بالا می‌برند. داروهای دسته گلاتیرامر استات باعث بی‌نظمی قلبی هم می‌شوند. به همین دلیل بیماران وقتی برای بار اول از این دارو استفاده می‌کنند، باید در بیمارستان و تحت مانیتورینگ قلبی باشند. این دارو به ندرت روی شبکیه چشم تاثیر می‌گذارد. بیمارانی که دچار کاهش بینایی می‌شوند حتما باید به متخصص چشم مراجعه کنند.
• ناتالی زومپ: داروی دیگر ناتالی زومپ است. داروی بسیار خوبی است که هر ماه یکبار مصرف می‌شود. مهم‌ترین عارضه ‌آن، عفونت دیررس است.
http://payamems.com/web/%D8%A7%D9%85%E2%...%A7%D9%86/
۲۴ آبان ۱۳۹۴