2010/12/06, 06:20 PM
درماتيت تماسي، نوعي التهاب پوست است كه در صورت تماس مستقيم با ماده محرك خارجي يا ايجاد كننده حساسيت بروز مي‌كند؛ موادي مثل صابون ، مواد آرايشي ، جواهر يا لباس‌هايي از جنس پلاستيك.
در صورت ابتلا به درماتيت تماسي، پزشك با توجه به عوامل مختلف و نيز شرايط خود بيمار، درمان مناسب را تجويز مي‌كند. چيزي كه در اين ميان مهم است، علت ايجاد علائم، شدت علائم، سن و سلامت عمومي بدن بيمار است.
در واقع، اولين گام در درمان درماتيت تماسي، شناسايي ماده آلرژن و محرك و دوري از آن ماده است. گزينه‌هاي درماني كه پزشك مورد استفاده قرار مي‌دهد، علاوه بر دوري از ماده محرك، شامل دارو درماني، استفاده از محلول‌ها و ساير روش‌ها نيز مي‌شود.
بسته به شدت درماتيت تماسي، درمان با دارو نيز ممكن است توصيه شود. بيشتر اوقات اين داروها به طور مستقيم روي پوست استفاده مي‌شوند. به عنوان مثال، در موارد خفيف مي‌توان از روغن، كرم و محلول‌هاي آماده موضعي براي كاهش خارش، قرمزي، پوسته شدن و تورم استفاده كرد. در موارد خفيف از كمپرس‌هاي سرد يا لباس‌هاي مرطوب هم استفاده مي‌شود، اما در موارد شديد، پزشك از طريق تجويز داروهاي استروئيدي قوي‌تر مانند كورتيكواستروئيدها كه به صورت موضعي، خوراكي يا تزريقي وجود دارند، سعي در كنترل عارضه مي‌كند.
درماتيت‌هاي تماسي را كه باعث عفونت باكتريايي پوست مي‌شوند، با آنتي‌بيوتيك‌ها درمان مي‌كنند.
از درمان‌هاي دارويي ديگر مي‌توان به درمان با آنتي‌هيستامين‌ها اشاره كرد كه براي كنترل خارش استفاده مي‌شوند؛ به طوري كه انواع مسكن آن، شب‌ها و انواع غير مسكن آن در طول روز مورد استفاده قرار مي‌گيرند. در مواردي كه پوست با گياهان محرك و حساسيت‌زا برخورد داشته است، پزشكان توصيه مي‌كنند كه بيمار سطح پوست را به طور كامل با آب و صابون بشويد و لباس‌ها و اشيايي را هم كه در تماس با اين گياهان قرار داشته اند، تميز كند. استفاده از كمپرس‌هاي آب سرد، آب نمك و شير هم مي‌تواند مفيد باشد.
در صورت استفاده از داروهاي استروئيدي خوراكي، دوره مصرف دارو را بايد كامل كرد، وگرنه راش‌هاي پوستي (نقاط قرمز رنگ و خارش دار) دوباره عود مي‌كنند. در موارد خفيف، داروها براي 3 تا 5 روز و در موارد شديدتر تا 4 هفته تجويز مي‌شوند. هميشه دوره درمان بايد كامل شود و در صورت ابتلا به درماتيت‌هاي مكرر، براي شناسايي علت، حتما بايد به يك متخصص آلرژي مراجعه كرد.
درمان‌هايي كه اشاره كرديم، بيشتر شامل درمان‌هاي پزشكي و دارويي بود كه توسط پزشك تجويز مي‌شود، اما در مراحل اوليه درماتيت و ظهور علائم و نشانه‌هاي آن، سعي كنيد محل را با آب و صابون شستشو دهيد.
استفاده از محلول‌هاي اسيدي ضعيف مانند آب ليمو و سركه مي‌تواند اثرات درماتيت را خنثي كند.
در صورت گسترش تاول‌ها، كمپرس نم‌دار و سرد 30 دقيقه، روزي سه بار، مي‌تواند آن را تسكين دهد.
از خاراندن بخش‌هاي آسيب‌ديده خودداري كنيد، چون ممكن است عفونت‌هاي ثانويه ايجاد كند.
استفاده از كرم‌هاي سدكننده مثل زينك اكسيد مي‌تواند محافظ پوست باشد و رطوبت پوست را حفظ كند. تمام اين راهكارها را تا از بين رفتن علائم ادامه دهيد.
پيشگيري
موثرترين راه مقابله با انواع درماتيت، پيشگيري از بروز آنهاست. چون در درماتيت تماسي شروع واكنش بستگي به ماده آلرژن دارد، تشخيص و شناسايي اين ماده يا مواد و دوري از آنها بسيار مهم است. اين تشخيص معمولا از طريق آزمايش‌هاي روي پوست انجام مي‌شود. خود بيمار هم در اين زمينه مي‌تواند نقش مهمي داشته باشد، به اين ترتيب كه هنگام بروز درماتيت، علائم آن و مدت زماني را كه آن علائم باقي مي‌مانند يادداشت كنيد. فهرستي از تمام داروها شامل ويتامين‌ها، داروهاي گياهي و ... تهيه كنيد. بهتر اين است كه ظرف دارو را با دستور مصرف آن نگه داريد. اين كارها مي‌تواند به شناسايي زودتر ماده محرك يا آلرژن كمك شاياني كند.
در پيشگيري، رعايت اين نكات مي‌تواند موثر باشد:
- جايگزيني مواد شيميايي ايمن‌تر باعث كاهش خطر ابتلا به درماتيت مي‌شود.
- در كارهاي خانه براي جلوگيري از تماس با محلول‌هاي پاك‌كننده، از دستكش‌هاي نخي يا پلاستيكي استفاده كنيد.
- افرادي كه بسته به شغل خاص خود با اين گونه مواد سر و كار دارند، بهتر است از لباس‌هاي آستين بلند، شلوارهاي بلند و دستكش براي جلوگيري از تماس با مواد محرك استفاده كنند.
- از كرم يا ژل‌هاي سدكننده براي ايجاد يك لايه محافظ روي پوست استفاده كنيد. از يك مرطوب‌كننده هم براي حفظ رطوبت خارجي پوست و جلوگيري از تبخير آن استفاده كنيد.
- از صابون‌هاي نرم و لباس‌هاي نخي استفاده كنيد تا پوست بدن‌تان تحريك نشود.
- از صابون‌هاي ملايم بدون رنگ و بو استفاده كنيد و از حمام رفتن زياد بپرهيزيد.
به ياد داشته باشيد كه اگر ماده ايجاد كننده ي درماتيت تماسي از بين برود و پوست دوباره در معرض آن ماده قرار نگيرد، راش‌هاي پوستي احتمالا در كمتر از دو هفته از بين مي‌روند. ولي در صورت ادامه تماس با مواد محرك، ممكن است بيماري مزمن و در مقابل درمان مقاوم شود.
در صورت ابتلا به درماتيت تماسي، پزشك با توجه به عوامل مختلف و نيز شرايط خود بيمار، درمان مناسب را تجويز مي‌كند. چيزي كه در اين ميان مهم است، علت ايجاد علائم، شدت علائم، سن و سلامت عمومي بدن بيمار است.
در واقع، اولين گام در درمان درماتيت تماسي، شناسايي ماده آلرژن و محرك و دوري از آن ماده است. گزينه‌هاي درماني كه پزشك مورد استفاده قرار مي‌دهد، علاوه بر دوري از ماده محرك، شامل دارو درماني، استفاده از محلول‌ها و ساير روش‌ها نيز مي‌شود.
بسته به شدت درماتيت تماسي، درمان با دارو نيز ممكن است توصيه شود. بيشتر اوقات اين داروها به طور مستقيم روي پوست استفاده مي‌شوند. به عنوان مثال، در موارد خفيف مي‌توان از روغن، كرم و محلول‌هاي آماده موضعي براي كاهش خارش، قرمزي، پوسته شدن و تورم استفاده كرد. در موارد خفيف از كمپرس‌هاي سرد يا لباس‌هاي مرطوب هم استفاده مي‌شود، اما در موارد شديد، پزشك از طريق تجويز داروهاي استروئيدي قوي‌تر مانند كورتيكواستروئيدها كه به صورت موضعي، خوراكي يا تزريقي وجود دارند، سعي در كنترل عارضه مي‌كند.
درماتيت‌هاي تماسي را كه باعث عفونت باكتريايي پوست مي‌شوند، با آنتي‌بيوتيك‌ها درمان مي‌كنند.
از درمان‌هاي دارويي ديگر مي‌توان به درمان با آنتي‌هيستامين‌ها اشاره كرد كه براي كنترل خارش استفاده مي‌شوند؛ به طوري كه انواع مسكن آن، شب‌ها و انواع غير مسكن آن در طول روز مورد استفاده قرار مي‌گيرند. در مواردي كه پوست با گياهان محرك و حساسيت‌زا برخورد داشته است، پزشكان توصيه مي‌كنند كه بيمار سطح پوست را به طور كامل با آب و صابون بشويد و لباس‌ها و اشيايي را هم كه در تماس با اين گياهان قرار داشته اند، تميز كند. استفاده از كمپرس‌هاي آب سرد، آب نمك و شير هم مي‌تواند مفيد باشد.
در صورت استفاده از داروهاي استروئيدي خوراكي، دوره مصرف دارو را بايد كامل كرد، وگرنه راش‌هاي پوستي (نقاط قرمز رنگ و خارش دار) دوباره عود مي‌كنند. در موارد خفيف، داروها براي 3 تا 5 روز و در موارد شديدتر تا 4 هفته تجويز مي‌شوند. هميشه دوره درمان بايد كامل شود و در صورت ابتلا به درماتيت‌هاي مكرر، براي شناسايي علت، حتما بايد به يك متخصص آلرژي مراجعه كرد.
درمان‌هايي كه اشاره كرديم، بيشتر شامل درمان‌هاي پزشكي و دارويي بود كه توسط پزشك تجويز مي‌شود، اما در مراحل اوليه درماتيت و ظهور علائم و نشانه‌هاي آن، سعي كنيد محل را با آب و صابون شستشو دهيد.
استفاده از محلول‌هاي اسيدي ضعيف مانند آب ليمو و سركه مي‌تواند اثرات درماتيت را خنثي كند.
در صورت گسترش تاول‌ها، كمپرس نم‌دار و سرد 30 دقيقه، روزي سه بار، مي‌تواند آن را تسكين دهد.
از خاراندن بخش‌هاي آسيب‌ديده خودداري كنيد، چون ممكن است عفونت‌هاي ثانويه ايجاد كند.
استفاده از كرم‌هاي سدكننده مثل زينك اكسيد مي‌تواند محافظ پوست باشد و رطوبت پوست را حفظ كند. تمام اين راهكارها را تا از بين رفتن علائم ادامه دهيد.
پيشگيري
موثرترين راه مقابله با انواع درماتيت، پيشگيري از بروز آنهاست. چون در درماتيت تماسي شروع واكنش بستگي به ماده آلرژن دارد، تشخيص و شناسايي اين ماده يا مواد و دوري از آنها بسيار مهم است. اين تشخيص معمولا از طريق آزمايش‌هاي روي پوست انجام مي‌شود. خود بيمار هم در اين زمينه مي‌تواند نقش مهمي داشته باشد، به اين ترتيب كه هنگام بروز درماتيت، علائم آن و مدت زماني را كه آن علائم باقي مي‌مانند يادداشت كنيد. فهرستي از تمام داروها شامل ويتامين‌ها، داروهاي گياهي و ... تهيه كنيد. بهتر اين است كه ظرف دارو را با دستور مصرف آن نگه داريد. اين كارها مي‌تواند به شناسايي زودتر ماده محرك يا آلرژن كمك شاياني كند.
در پيشگيري، رعايت اين نكات مي‌تواند موثر باشد:
- جايگزيني مواد شيميايي ايمن‌تر باعث كاهش خطر ابتلا به درماتيت مي‌شود.
- در كارهاي خانه براي جلوگيري از تماس با محلول‌هاي پاك‌كننده، از دستكش‌هاي نخي يا پلاستيكي استفاده كنيد.
- افرادي كه بسته به شغل خاص خود با اين گونه مواد سر و كار دارند، بهتر است از لباس‌هاي آستين بلند، شلوارهاي بلند و دستكش براي جلوگيري از تماس با مواد محرك استفاده كنند.
- از كرم يا ژل‌هاي سدكننده براي ايجاد يك لايه محافظ روي پوست استفاده كنيد. از يك مرطوب‌كننده هم براي حفظ رطوبت خارجي پوست و جلوگيري از تبخير آن استفاده كنيد.
- از صابون‌هاي نرم و لباس‌هاي نخي استفاده كنيد تا پوست بدن‌تان تحريك نشود.
- از صابون‌هاي ملايم بدون رنگ و بو استفاده كنيد و از حمام رفتن زياد بپرهيزيد.
به ياد داشته باشيد كه اگر ماده ايجاد كننده ي درماتيت تماسي از بين برود و پوست دوباره در معرض آن ماده قرار نگيرد، راش‌هاي پوستي احتمالا در كمتر از دو هفته از بين مي‌روند. ولي در صورت ادامه تماس با مواد محرك، ممكن است بيماري مزمن و در مقابل درمان مقاوم شود.
